Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Pani Dyrektor!

Bardzo się cieszę, że mogę uczestniczyć w dzisiejszym spotkaniu, bo sprawy handlu są bardzo ważne. Ja się wywodzę z tego środowiska, ponieważ zanim zostałem posłem, ponad dziesięć lat byłem handlowcem. Stąd te sprawy nie są mi obce. Za to bardzo ubolewam, że mamy taką frekwencję na sali, jaką mamy, że nie ma tutaj senatorów, oprócz panów z prezydium, i że nie ma posłów. Nie wiem, dlaczego nie ma senatorów, gdyż zaproszenia były wysłane. Proszę pana przewodniczącego o przemyślenie, czy nie warto by było, żeby taki „okrągły stół” odbywał się w obecności i senatorów, i posłów z obu komisji branżowych, czyli komisji gospodarek. Senat jest tą izbą zadumy, ale prawo stanowi się w Sejmie. I moim zdaniem, niedobrze jest, że jedynym posłem, który uczestniczy w tym „okrągłym stole”, jestem ja, aczkolwiek postaram się to, co państwo dzisiaj mówią, przenieść na praktykę Sejmu. Zresztą spróbuję podpowiedzieć państwu, jeżeli zechcecie skorzystać z mojej rady, jak skutecznie to zrobić, bo nie chodzi o to, żeby się spotkać, chociaż to bardzo sympatyczne spotkanie, wiele osób zobaczyłem po dość długim okresie niewidzenia, ale chodzi o to, żeby z państwa spotkania wynikały jakieś konkretne decyzje Sejmu, które pomogą przedsiębiorcom w Polsce, w tym handlowcom. Bo bardzo wiele poruszonych tu problemów dotyczy nie tylko handlu.

Zacznę od tego, o czym państwo mówili. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości. To jest ustawa, która na pewno zawsze będzie budziła kontrowersje i różnice pomiędzy handlowcami, pomiędzy samorządami i pomiędzy politykami. To temat drażliwy, bo wiadomo, że Polskę dotyka plaga pijaństwa i możemy się spierać, czy to są skuteczne środki, czy nie, ale problem jest na pewno bardzo ważny i palący. Są tutaj dwojakiego rodzaju postulaty. Jedne są techniczne, które będzie można załatwić, jeżeli przybierze to jakiś kształt prawny, ale są takie postulaty, które są nie do przejścia. Na przykład tutaj mówiono o połączeniu tych dwóch grup: wino, piwo. Nie wiem, czy to jest dobry pomysł, dlatego że może się obrócić przeciwko handlowcom. Bo dzisiaj, można powiedzieć, wino jest traktowane jako ten alkohol, który rzeczywiście coraz bardziej jest popularny w Polsce i wypiera, daj Boże jak najszybciej, wódkę. Ale mamy też wino marki wino. I jest kwestia, że w małych miejscowościach pod sklepami, które mają koncesję na sprzedaż wina, siedzą ci nieszczęśni ludzie, którzy wpadli w nałóg i jest to zupełnie inna historia. Połączenie tych grup, jeśli państwo będą na to naciskali, spowoduje, że rady gmin i miast mniej chętnie będą udzielały powiększenia limitu albo będą utrudniały. Bo dzisiaj już się tak utarło, że piwo to w zasadzie napój i chyba raczej nie odmawia się wydania koncesji na piwo. Zdaje się, że chyba nie ma gmin w Polsce, które limitują piwo, chyba że się mylę. Nie wiem, może panowie senatorowie mają takie dane, ale ja nie znam takich gmin. Połączenie tego natychmiast spowoduje, że będą  państwo mieli dużo bardziej utrudniony dostęp do tej grupy towarowej. Proponowałbym więc sprawę przemyśleć.

Druga sprawa nierealna to zniesienie limitów. Dzisiaj wygląda to tak, że  Sejm przekazał tę kompetencję samorządom. I teraz rozpoczęcie dyskusji, że znosimy, to, po pierwsze, wywoła awanturę w samorządach, że nie ufamy im, że oni działają niezgodnie z interesem społecznym, po drugie, wrócimy do tego problemu, czy to by zwiększyło wtedy spożycie alkoholu w Polsce, czy nie. Ja nie widzę tutaj tego sukcesu na horyzoncie, aczkolwiek mogę się mylić.
Ale za bardzo rozsądny uważam podany tu argument, żeby wydawać koncesję na czas nieokreślony. Myślę, że to posłów przekona, dlatego że jest zupełnym bezsensem, żeby co trzy lata znowu przechodzić całą procedurę administracyjną i zmagać się z tymi wszystkimi utrudnieniami, o których tu mówiono. Zgadzam się całkowicie i jest to taki postulat, że warto szukać rozwiązań. Wiem, że to nie są wszystkie postulaty środowiska. Nie wiem, dlaczego tak częściowo tylko państwo to przekazali. To tyle, jeśli chodzi o ustawę o wychowaniu w trzeźwości.

Jeśli chodzi o ustawę o zagospodarowaniu przestrzennym, to uchylenie przez Sejm planów, które obowiązywały, oceniam naprawdę jako ogromny błąd i zresztą wielu samorządowców też tak myśli. Te plany były. One w jakiś sposób określały tę przestrzeń, dawały możliwość planowania. Można było po prostu wprowadzić zmiany. Uchylenie jednego dnia wszystkich planów spowodowało,  że tych planów nie ma. I co się dzieje? Bardzo  obrazowo mówił o tym jeden z prelegentów. Jest pełny woluntaryzm. Tam, gdzie nie ma planu, samorządy decydują o wydaniu warunków w zupełnie niedookreślonych okolicznościach. Tu powstają właśnie spory z wielkimi sieciami. Na przykład pan prezydent wydaje zgodę na zasadzie dobrego sąsiedztwa na budowę jednego z dyskontów sieci, bo 2 km dalej jest warsztat samochodowy. I to jest to dobre sąsiedztwo, porównanie, że już ten warsztat tam jest, to 2 km od niego może być dyskont. Szczerze mówiąc, jak to podważyć w sądzie? Niemożliwe. On taką akurat ma interpretację.

Czy samorządom zależy, żeby to zmienić? Za plany trzeba zapłacić. To raz. Więc to kosztuje. A dwa, to nie wszystkim samorządom zależy, skoro można decydować tak, a można decydować inaczej. Przychodzi ktoś, kto chce, żeby później ta firma była życzliwa dla władzy, to się daje, a jak przychodzi ktoś, kto wspiera przeciwników politycznych, to się mu nie daje. To jest prosta zasada. I tu jest kwestia, że rzeczywiście to do nas, posłów i senatorów, należy wprowadzenie jakiegoś antidotum na tę głupią moim zdaniem decyzję o wygaśnięciu planów w 2004 r.

Ja nie dodałem, że jestem członkiem Komisji Gospodarki Sejmu i byłem przez długi czas członkiem Komisji „Przyjazne Państwo”, więc się zajmowałem tymi sprawami. Tak więc i w Komisji Gospodarki, i w Komisji „Przyjazne Państwo” był pomysł, żeby zmobilizować samorządy przez taki zapis ustawowy, że jeśli na przykład za trzy lata, jakiś wyznaczony czas, samorządy nie wprowadzą planu przestrzennego zagospodarowania na swoim terenie, to na tym terenie nie mają prawa pobierać podatków. To byłoby, myślę, bardzo mobilizujące dla samorządów. Ale to też jest jakiś problem sporny, czy to przejdzie, czy nie przejdzie, do tego by trzeba było szukać większości Ale na pewno jest to bardzo ważny problem i musimy jak najszybciej to załatwić.

Ustawa o nieuczciwej konkurencji. Zgadzam się z Januszem Rakowskim, że nie tyle problemem jest sama ustawa, ile brak instrumentów, które egzekwują tę ustawę. Czyli ustawa jest martwa, bo Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów twierdzi, że nie może wyegzekwować prawa, które jest w niej zawarte. Myślę, że trzeba by popracować nad tym, żeby doprecyzować te przepisy, bo rzeczywiście czasami są nieostre, ale jak już są doprecyzowane, to żeby można je było egzekwować. Bo cóż z tego, że jest napisane, że nie można łamać prawa, jeżeli później nie można wyegzekwować żadnej kary wobec tego, kto je łamie. Wtedy jest to zupełnie bezsensowne.
        Podnoszona kwestia opłat za półkę. Też się zgadzam z panem Rakowskim. Jeżeli państwo chcą przekonywać kogokolwiek do zniesienia tych opłat, to muszą być wszystkie środowiska, a tutaj po drugiej stronie barykady stoją środowiska producentów. To już są słynne zrzeszenia czy też stowarzyszenia na przykład mleczarni, które stanęły przed dyktatem wielkich sieci, tak więc tu trzeba rozmawiać bardzo szeroko. Nie da się powiedzieć, że jedna strona mówi tak i tak, bo to są oczywiście argumenty do przyjęcia. Z państwa punktu widzenia one są sensowne, ale z punktu widzenia drugiej strony to wygląda troszkę inaczej.

Jeszcze krótko powiem o ustawie o VAT, dlatego że  z tej ustawy wynika rozporządzenie, które dotyka wszystkich handlowców, a o którym państwo nie mówią i bardzo mnie to dziwi. Od jakiegoś długiego czasu mówi się o problemie przechowywania paragonów. Nic na ten temat tu nie słyszę. Przecież to są ogromne ilości papieru, które państwo muszą przechowywać, a to przechowywanie kosztuje. Dochodzi do tego archiwizacja i później, jeśli jest kontrola, ich pokazywanie. Chociaż szczerze mówiąc, nie słyszałem i nie widziałem, żeby jakakolwiek kontrola skorzystała z tych paragonów. Kiedyś do mojego sklepu przyszły panie na kontrolę i poprosiły o wszystkie paragony z działu alkoholowego. Grzecznie je przyniosłem, a tych operacji było kilkaset tysięcy. Kontrolerki wzięły te paragony i widziałem, jak porobiły sobie tabelki na cztery rodzaje wódki i po kolei sprawdzały i wykreślały. Jedna dyktowała, że taka pozycja jest na paragonie, a druga odkreślała, że jest. Tak pracowały trzy dni. Przychodziłem z uśmiechem, pytałem, jak im idzie. Mówiły, że dobrze, ale  każdego następnego dnia z mniejszym entuzjazmem. Czwartego dnia przyszły i powiedziały, że się zgadza, widziałem jednak, że przerobiły dopiero niecały miesiąc. Tak to mniej więcej wygląda i widać, że to jest przepis zupełnie bez sensu. Myśmy o tym mówili i na posiedzeniu Komisji „Przyjazne Państwo”, i Komisji Gospodarki.
        Dwukrotnie Ministerstwo Finansów do tego problemu podchodziło. Najpierw nam mówili, że nie mogą tej sprawy załatwić, bo przepisy Unii Europejskiej nie pozwalają, że to bardzo długi okres zmiany. Myśmy się wtedy bardzo zdenerwowali i wystosowaliśmy dość ostry dezyderat do ministerstwa i ministerstwo się zobowiązało, że przyniesie swój projekt. Po otrzymaniu tego projektu okazało się, że jest on bardziej restrykcyjny niż obecny. Sprawa ucichła. „Przyjazne Państwo” przestało o tym mówić. Ja już nie jestem członkiem tej komisji z powodów politycznych akurat, ale jeżeli państwo nie będą naciskali dalej, to dalej będziecie musieli te paragony przechowywać zupełnie bez sensu. Myślę, że warto ten problem nadal artykułować.

Drugi problem, którego tu też nie podniesiono, to sprawa samochodów z kratką. Państwo przecież mają przedstawicieli handlowych, którzy jeżdżą samochodami. Były wprowadzone te zmiany przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, które Europejski Trybunał Sprawiedliwości, ETS, uznał za niezgodne z prawem. Teraz jest taka sytuacja, że przedsiębiorcy mogą znowu kupować samochody z kratką. Mogą także żądać oddania pieniędzy wstecz. Nie wiem, jak to w praktyce wygląda. Pewnie niewielu się na to decyduje. No ale czy jest to sens? Czy jest sens się ośmieszać i nadal utrzymywać przepisy, które są przepisami  absurdalnymi. I znowu będą państwa samochody z kratką przy przejeżdżaniu przez granicę na przykład na Słowację kierowane na przejście dla samochodów ciężarowych. Jaki tu sens, skoro każdy producent dzisiaj się reklamuje, że dowolny samochód jest w stanie sprzedać jako samochód ciężarowy. Dzwoniłem do jednego z dealerów, pytam, ile to kosztuje? 3,5 tysiąca. A czym on się różni? Niczym. No to czy jest sens, żeby te przepisy były? To też do panów senatorów apel. Ministerstwo Finansów mówi, że sprawę załatwi. Ponoć miało być to uchylone do końca czerwca. Ale teraz słyszę, po wyborach oczywiście, czyli wczoraj, że trzeba podnieść VAT, że trzeba podnieść podatki, więc jeżeli panowie senatorowie i my posłowie nie będziemy bardziej energicznie się upominać, to ten absurd będzie istniał nadal. Myślę, że państwo jako przedsiębiorcy powinni o tym mówić głośno, jeżeli chcemy, żeby to było zniesione.

Krótka refleksja o ustawie o WOH, bo ja jestem posłem swojej pierwszej kadencji i kiedy tutaj przyszedłem, to wielokrotnie były podejmowane próby, żeby tę ustawę uchylić. Ona nie była najlepsza. Była zrobiona w pośpiechu. Miała dużo błędów. Myśmy sobie z tego zdawali sprawę, z tym że chcieliśmy ją ulepszyć. Mieliśmy pewne doświadczenia z działania tej ustawy przez kilka miesięcy. Mówię to jako „my, posłowie”, bo było też kilka projektów międzypartyjnych. PiS miał swój i SLD miał swój projekt, i Platforma miała swój projekt, ale generalnie szły one w kierunku ulepszenia tej ustawy, a nie jej likwidacji. Chociaż pewne środowiska chciały uchylenia i bardzo mocno kilkukrotnie podrzucano Komisji „Przyjazne Państwo” i innym komisjom problem, żeby tę ustawę uchylić. Nie udało się, bo posłowie jednak podjęli decyzję, że nie będziemy uchylali, ale będziemy ulepszali. No to sprawę załatwił Trybunał Konstytucyjny. Teraz zacytuję tutaj zdanie pani dyrektor z Ministerstwa Gospodarki. „Po zmianie ekipy rządowej ustawa została uchylona przez Trybunał Konstytucyjny”. I w ten sposób wyjaśniła pani niezależność i bezstronność rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego.

(Krystyna Wiaderny-Bidzińska: Nie było to moją intencją.)

Wiem, że pani nie było. Żartuję teraz. Ale to jest moją intencją i ja się zgadzam z tym zdaniem.
        Ustawy trzeba poprawiać, trzeba wyciągać wnioski z ich funkcjonowania. Wszyscy się zgadzaliśmy, że ona jest niedoskonała, ale nie trzeba ich wyrzucać do kosza, bo w ten sposób, niestety, niczego nie poprawiamy, tylko zostawiamy stan taki, jaki jest i państwo się zderzają z tymi różnymi problemami, o których dzisiaj mówicie.

Na koniec, co uczynić, by to nasze spotkanie i państwa przyszłe spotkania i postulaty mogły znaleźć realizację w Sejmie?

To jest moja rada, oczywiście państwo mogą ją przyjąć albo nie. Po pierwsze, trzeba znaleźć te problemy, które mają sto procent poparcia we wszystkich środowiskach. Ja się bardzo cieszę, że takie ciało powstało, bo państwo reprezentują wszystkich, i sieci zachodnie, i sieci polskie, i małe,  i duże, ale jeszcze dobrze byłoby mieć tu przedstawicieli producentów. I jeśli państwo wyabstrahują te problemy, które mają sto procent zgody, jest duża szansa, żeby podjąć inicjatywę niepartyjną. Bo, jak państwo wiedzą, owszem, większość sejmowa może przeforsować swoje projekty ustaw, jak ma wolę, za to na przykład opozycja żadnego projektu nie przeforsuje, jeśli się koalicja rządząca na to nie zgodzi. I gdyby państwa postulaty na przykład próbował przeforsować klub opozycyjny, to już z góry mówię, że nie będzie tutaj żadnego skutku. Za to można to zrobić poprzez projekty komisyjne, zarówno senackiej komisji gospodarki, jak i komisji sejmowej. I wtedy jest zupełnie inaczej.

Kiedy to może się zrealizować? Wtedy, kiedy państwo przygotują ze swojej strony cały projekt pod względem legislacji. Oczywiście to tylko będzie projekt, ale muszą go państwa prawnicy przygotować. Jest problem, zgadzają się państwo jako środowisku w stu procentach z tym, czyli nie będzie tutaj żadnych zarzutów z jakiejkolwiek strony, że to przeszkadza państwu jako handlowcom i przedsiębiorcom, następnie przekładacie to na paragrafy i przekazujecie do komisji. I wtedy można przekonywać, żeby to się stało inicjatywą komisji. Wówczas te państwa postulaty będzie można wcielić w życie. W przeciwnym wypadku, takie jest moje zdanie, pogadamy, wypijemy kawę, zjemy ciastko i pójdziemy do domu. Dziękuję.