W dniach 17 i 18 lipca 2002 r. odbyło się 21. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak i wicemarszałek Ryszard Jarzembowski. Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Krystynę Doktorowicz i Janusza Bargieła; listę mówców prowadziła senator K. Doktorowicz.

Zatwierdzony przez Izbę porządek posiedzenia obejmował 16 punktów:

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 25. posiedzeniu, 4 lipca br. i następnego dnia przekazana do Senatu. 9 lipca br., zgodnie z art. 68 ust. 1 regulaminu, marszałek Senatu skierował ustawę do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawił senator Janusz Lorenz. Rozpoczynając swoje wystąpienie, senator stwierdził, że celem ustawy sejmowej jest umożliwienie udzielenia przez Radę Ministrów w imieniu skarbu państwa do końca roku 2002 poręczeń lub gwarancji spłaty kredytów zaciągniętych przez Agencję Rynku Rolnego na jej zadania interwencyjne oraz inne, przewidziane w ustawie o regulacji rynku skrobi ziemniaczanej oraz w ustawie o regulacji rynku mleka i przetworów mlecznych, a także przygotowanie agencji do pełnienia przez nią funkcji agencji płatniczej, z wyłączeniem kosztów administracyjnych i wynagrodzeń.

Łączny limit poręczeń i gwarancji ustalono na poziomie 2 miliardów zł. Do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie poręczenia lub gwarancji jest uprawniony wyłącznie kredytobiorca, czyli Agencja Rynku Rolnego. Poręczenia i gwarancje udzielane w trybie rozpatrywanej ustawy agencji są zwolnione od opłaty prowizyjnej, z zachowaniem zasady, iż są one terminowe i udzielone do określonej z góry kwoty.

W imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych sprawozdanie przedstawił senator Władysław Mańkut, który podkreślił, że uchwalenie ustawy o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne umożliwi pełniejsze zabezpieczenie działań Agencji Rynku Rolnego w zakresie obsługi producentów niektórych artykułów, szczególnie zboża, w związku z bardzo trudną sytuacją na rynku zbożowym, a także produktów mlecznych i innych.

Ustawa została uchwalona przez Sejm 5 lipca br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. 9 lipca br., zgodnie z regulaminem Izby, marszałek Senatu skierował ustawę do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie, które przedstawił senator Krzysztof Szydłowski.

W swoim wystąpieniu senator sprawozdawca podkreślił, że regulowana w ustawie sejmowej materia jest niezwykle ważna społecznie, gdyż dotyczy około dwóch milionów obywateli. Konieczność nowelizacji wynikała z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada ubiegłego roku. Trybunał stwierdził niezgodność z konstytucją delegacji ustawowej dla Rady Ministrów, dotyczącej ustalenia katalogu, według którego można było realizować premie gwarancyjne z książeczek mieszkaniowych. Ten katalog, decyzją Rady Ministrów, został zawężony ze względu na sytuację budżetową.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nie można przyznać tak szerokiej delegacji Radzie Ministrów. Trybunał odroczył wejście w życie orzeczenia o niekonstytucyjności art. 3 ust. 5 nowelizowanej ustawy do 12 sierpnia br. Z tym dniem, w wypadku braku nowelizacji, instytucja premii gwarancyjnej pozostałaby bez jakiegokolwiek unormowania prawnego, co w praktyce oznaczałoby wstrzymanie wypłat premii.

Ponadto rząd postanowił dokonać kilku zmian rozszerzających możliwości wykorzystania premii gwarancyjnej oraz zmian natury technicznej, upraszczających pewne rozwiązania. Rozszerzono katalog celów inwestycyjnych uprawniających do uzyskania premii gwarancyjnej, przywrócono prawo do tego, by premię gwarancyjną można było otrzymać w związku z uzyskaniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego przez właściciela książeczki, tak by premię gwarancyjną można było wykorzystać do zamiany prawa spółdzielczego lokatorskiego na prawo własnościowe.

Druga zmiana dotyczyła możliwości uzyskania premii gwarancyjnej w związku z nabyciem przez właściciela książeczki mieszkaniowej własności domu lub lokalu mieszkalnego, które aktualnie zajmuje, w wypadku gdy jest to budynek zakładowy lub komunalny.

Ponadto nowelizacja wprowadza możliwość uzupełniania dokumentacji załączonej do wniosku o likwidację książeczki i wypłatę premii. Chodzi tutaj o to, aby bank wyznaczył dodatkowy termin na uzupełnienie przez właściciela wymaganej dokumentacji bez utraty prawa do premii.

Czwarta zmiana to danie możliwości wykorzystania premii gwarancyjnej w dwóch aspektach działalności towarzystw budownictwa społecznego. Pierwszy wiąże się z tym, by istniała możliwość uzyskania premii w wypadku przekształcenia jej w kaucję gwarancyjną, którą pobierają tebeesy. Dotyczyłoby to najemcy tego lokalu w tebeesie. Jeżeli posiada książeczkę, to mógłby w całości lub częściowo pokryć nią kaucję gwarancyjną.

Drugi aspekt dotyczyłby możliwości przeznaczenia przez właściciela książeczki mieszkaniowej wkładu z niej i premii gwarancyjnej na tak zwaną partycypację. Towarzystwa budownictwa społecznego przyjmują taką partycypację od osób, które w nim nie mieszkają, ale na podstawie tego, że wpłacają partycypację wynoszącą do 30% wysokości wartości mieszkania, mają prawo wskazywać lokatora, czyli najemcę.

Ponadto nowelizacja sejmowa modyfikuje zasady zwrotu premii gwarancyjnej. Zdarzało się, że posiadacz książeczki dostał premię gwarancyjną, ale wycofał się z zakupu mieszkania. Do tej pory pieniądze te zwracano do budżetu państwa. Nowelizacja daje możliwość powtórnego skorzystania z premii. A więc premia byłaby zwracana, na przykład przez developera, bezpośrednio do banku, który tej premii udzielał. Premia nie przepadałaby, lecz istniałaby możliwość powtórnego z niej skorzystania, pod warunkiem wyboru w ciągu sześciu miesięcy innego lokalu.

Kolejna sprawa dotyczyła zasady ustalania kwartalnej wysokości wskaźnika przeliczeniowego, który jest podstawą przy wyliczaniu wysokości premii, a konkretnie uproszczenia procedury. Zgodnie z nowelizacją, premia byłaby wyliczana na podstawie wskaźnika publikowanego przez prezesa GUS. Ponadto w nowelizacji zaproponowano, by przy obliczaniu premii przyjąć ostatnio ogłoszoną, oczywiście w stosunku do daty złożenia wniosku, wartość wskaźnika cen 1 m2.

Ponadto w nowelizacji zaproponowano wydłużenie o trzy lata, do końca 2005 r., okresu, w którym obowiązują preferencyjne rozwiązania związane z przedterminową spłatą zadłużenia kredytowego objętego pomocą państwa. Wydłużono także do ośmiu kwartałów okres zawieszenia spłaty kredytu w związku z pogorszeniem się sytuacji finansowej kredytobiorcy (obecnie są to cztery kwartały). W nowelizacji z dwunastu do szesnastu kwartałów wydłużono dopuszczalny okres przerw w spłatach kredytu z tytułu całkowitego lub częściowego ich zawieszenia.

W kolejnych głosowaniach Senat poparł zmiany rekomendowane przez komisję. Uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłacanych premii gwarancyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw w całości, wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek podjęto 84 głosami, przy 1 głosie wstrzymującym się:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm 20 czerwca br. Do Senatu przekazano ją 24 czerwca. Następnego dnia marszałek Senatu skierował ustawę do dwóch komisji: Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przedstawił senator Grzegorz Niski, który przypomniał, że inicjatywę w omawianej sprawie wniósł prezydent RP. Podczas prac w Sejmie projekt w znacznej części zmieniono, w szczególności poprzez rozbudowanie zmian do ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, a wśród nich usunięcie Komitetu Obrony Kraju i wojewódzkich komitetów obrony i rozdzielenie kompetencji Komitetu Obrony Kraju między prezydenta, Radę Ministrów i ministra obrony narodowej. W rozdziale 3 uregulowano ponadto status naczelnego dowódcy sił zbrojnych i w konsekwencji rozbudowano tytuł ustawy.

W odniesieniu do stanu wojennego ustawa ta ma zastąpić dekret z 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym. Ustawa zawiera określone w konstytucji przesłanki wprowadzenia stanu wojennego, podkreślając dodatkowo, że w przesłance zewnętrznego zagrożenia państwa mieszczą się nowe zagrożenia, które pojawiły się ostatnio, mianowicie działania terrorystyczne. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy, stan wojenny może być więc wprowadzony w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, zbrojnej napaści na terytorium Polski lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji.

Podmiotem konstytucyjnie uprawnionym do wprowadzenia stanu wojennego jest prezydent, który może wprowadzić go na wniosek Rady Ministrów. Wniosek musi określać przyczyny, obszar, na którym stan wojenny ma być wprowadzony, oraz - w zakresie dopuszczonym ustawą - rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela, które mają być stosowane. Uznając podstawy do jego wprowadzenia za uzasadnione, prezydent wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu tego stanu i w ciągu czterdziestu ośmiu godzin od podpisania rozporządzenia ma obowiązek przedstawić je Sejmowi.

Konstytucja przyznaje Sejmowi prawo uchylenia rozporządzenia o wprowadzeniu stanu wojennego bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Stan wojenny obowiązuje od dnia ogłoszenia w "Dzienniku Ustaw" rozporządzenia o jego wprowadzeniu.

Zasadniczo w czasie stanu wojennego, zgodnie z art. 9, organy władzy publicznej działają w dotychczasowych strukturach i w ramach swoich kompetencji, chyba że omawiana ustawa stanowi inaczej. W razie konieczności obrony państwa obroną tą kieruje prezydent, we współdziałaniu z Radą Ministrów. W rozdziale 2 rozpatrywanej ustawy wylicza się przykładowe kompetencje tych organów, a także ministra obrony narodowej i wojewodów.

W rozdziale 4 ustawy określono dopuszczalny zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Rodzaje tych ograniczeń wprowadzane w czasie stanu wojennego muszą być określone w rozporządzeniu prezydenta. W ustawie przewidziano również sankcje karne za naruszanie wprowadzonych zakazów lub nakazów, przy czym niektóre z wymienionych w tym rozdziale czynów stanowią przestępstwa, a inne wykroczenia, rozpoznawane w postępowaniu przyspieszonym.

W kolejnych głosowaniach Senat opowiedział się za wprowadzeniem 11 poprawek do ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej. Następnie 83 głosami, przy 2 głosach wstrzymujących się, podjęto uchwałę w sprawie przyjęcia ustawy sejmowej wraz z popartymi przez Izbę zmianami:

Uchwała

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Zbigniew Kulak, który przypomniał, że omawiana nowelizacja była projektem rządowym i dotyczyła przede wszystkim dostosowania polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej, zwłaszcza kwestii związanych ze swobodnym przepływem osób oraz wzajemnym uznawaniem dyplomów, świadectw i innych dowodów poświadczających posiadanie kwalifikacji w dziedzinie farmacji. Większość zmian dotyczy ustawy z 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, która określa zakres wykonywania zawodu aptekarza, wymagane kwalifikacje zawodowe, zasady uznawania tych kwalifikacji, w tym dyplomów wydanych obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej przez inne państwo niż państwa członkowskie Unii Europejskiej, a także określa zasadę równoważności dokumentów wydanych przez państwo członkowskie Unii Europejskiej, uprawniających do wykonywania zawodu aptekarza w Polsce.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, projekt ustawy o zmianie ustawy o izbach aptekarskich należy zaliczyć do grupy projektów harmonizacyjnych, czyli związanych z dostosowaniem prawa krajowego do ustawodawstwa Unii Europejskiej. Powstał on w wyniku obowiązku uchwalenia aktów prawnych implementujących rozwiązania przyjęte w prawie europejskim w dziedzinie podejmowania i wykonywania zawodu aptekarza. W szczególności dokonuje transpozycji następujących aktów prawnych Unii Europejskiej: dyrektywy w sprawie koordynacji przepisów prawnych, uregulowań i działań administracyjnych dotyczących niektórych czynności w zakresie farmacji, dyrektywy o wzajemnym uznawaniu dyplomów, świadectw i innych dowodów formalnych poświadczających kwalifikacje w dziedzinie farmacji oraz rozporządzenia Rady Ministrów Wspólnot Europejskich w sprawie swobody poruszania się pracowników w ramach Wspólnoty.

Zgodnie z postanowieniami powyższych regulacji, projekt ustawy ma na celu przede wszystkim usunięcie przeszkód w swobodnym przepływie osób, czyli również ustalenie kwestii wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych tytułów w dziedzinie farmacji. Przedmiotowe akty prawne stanowią bowiem wyraz realizacji fundamentalnych zasad swobody zakładania przedsiębiorstw i świadczenia usług, zniesienia wszelkich praktyk dyskryminacyjnych w odniesieniu do pracowników pochodzących z krajów Wspólnoty w zakresie warunków zatrudnienia.

W związku z tym projekt szczegółowo określa wymagania dotyczące kwalifikacji uprawniających do podejmowania i wykonywania zawodu farmaceuty, zasady dostępu do wykonywania zawodu oraz wymogi formalne, które muszą być spełnione w wypadku świadczenia przez farmaceutów usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Senator Z. Kulak podkreślił, że nowelizacja prawo farmaceutycznego ma na celu zapewnienie jego zgodności z ustawą o izbach aptekarskich w brzmieniu nowelizowanym. Ponadto przewidziano przepisy porządkujące, dostosowujące tę ustawę do zmian w systemie prawa.

Senator sprawozdawca poinformował, ze Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej zdecydowała o przedstawieniu Senatowi jednej poprawki, dotyczącej filologa polskiego, wymienionego wśród osób wchodzących w skład komisji egzaminacyjnej. Ponieważ jest to kolejna ustawa mówiąca o specjalnych warunkach dostępu na polski rynek pewnej grupy zawodowej, komisja szukała analogii, starając się, by ustawy o podobnym brzmieniu, dotyczące podobnych grup zawodowych, były do siebie zbliżone i spójne. Dotyczy to przede wszystkim ustawy o zawodzie lekarza, a także rozpatrywanej niedawno ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej. Tam też wymieniono różne egzaminy i testy. W żadnym z przyjętych rozwiązań nie znalazła się jednak propozycja włączenia filologa polskiego do komisji egzaminacyjnej. Zakładano bowiem, że egzaminatorzy wchodzący w skład komisji będą na tyle kompetentni, by móc ocenić sprawność posługiwania się językiem polskim, przede wszystkim językiem fachowym, bo to jest najważniejsze. Nie chodzi przecież o znajomość literatury polskiej czy czysto ekspercki egzamin z języka polskiego.

Ponadto senator Z. Kulak poinformował, że podczas posiedzenia komisji dyskusję zdominowała kwestia ujednolicenia i jasnego zdefiniowania wszystkich rodzajów dyplomów, które w Polsce można było uzyskać na uczelniach kształcących magistrów farmacji. Postulowano wyraźne odchudzenie całego art. 2b, w którym wymienia się najróżniejsze, dziwne dla laika, zakresy czasowe studiowania: studia pięcioletnie ze stażem sześciomiesięcznym, pięcioletnie z roczną praktyką, pięcioletnie bez stażu, czteroletnie ze stażem itd. W różnych okresach historycznych ci fachowcy otrzymywali dyplom magistra farmacji. Za zasadniczy argument należy przyjąć to, że posługują się oni wszyscy tytułem magistra farmacji, a skoro taki tytuł im w Polsce przyznano, to oczywiście muszą podlegać tej ustawie i być traktowani na równi z innymi, tak aby wszystkich dotyczyły te same zasady.

Jak stwierdziła, podczas obrad komisji podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, poinformował, że równolegle trwają w Sejmie prace nad kolejną nowelizacją ustawy - Prawo farmaceutyczne. Komisja Europejska Sejmu, rozpatrując omawianą przez Senat ustawę, uznała za słuszne przywrócenie w niej terminu "aptekarz" w miejsce słowa "farmaceuta". Ostatecznie Sejm słowo "farmaceuta" zastąpił słowem "aptekarz". Ale w drugim dokumencie dotyczącym prawa farmaceutycznego, nad którym obecnie pracują komisje sejmowe, występuje wszędzie słowo "farmaceuta". Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia zgłosiła zatem siedem poprawek, przy sześciu głosach za i jednym przeciw, przywracających słowo "farmaceuta" w miejsce słowa "aptekarz". Powrócono zatem do pierwotnego przedłożenia rządowego.

Zwolennicy wersji "aptekarz", czyli sejmowa Komisja Europejska oraz Naczelna Rada Aptekarska, uznali, że słowo to jest zakorzenione w polskiej tradycji i języku. Jak stwierdziła senator W. Sadowska, "aptekarz" w języku polskim oznacza kogoś, kto w aptece sprzedaje, przechowuje i przygotowuje leki. Słowo "farmaceuta" oznacza zaś specjalistę w dziedzinie farmacji, a "farmacja" to po grecku nauka o lekach, obejmująca sporządzanie, kontrolę, przechowywanie i rozdział wszelkiego rodzaju środków leczniczych.

Reasumując, senator W. Sadowska podkreśliła, że język polski, jak każdy język, jest tworem żywym. Już wiele lat temu wylansowano i zaakceptowano nazwę "farmaceuta". Nazwa "aptekarz" jest nieco anachroniczna i ma cechy archaizmu. "Nie zawracajmy naturalnego procesu rozwoju języka, tym bardziej że nie przemawia za tym ani logika, ani faktyczna, realna potrzeba, a jedynie - moim zdaniem - sentymentalizm, a to znaczy tyle co nic przy tak poważnej materii, jaką jest stanowienie prawa" -stwierdziła na zakończenie swojego wystąpienia senator sprawozdawca.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek. Wniosek poparło 14 senatorów, 60 osób było przeciw, a 13 wstrzymało się od głosu. W związku z odrzuceniem wniosku Izba przystąpiła do głosowania nad poprawkami przedstawionymi przez połączone komisje oraz senatorów wnioskodawców. Akceptację Izby uzyskało 14 zmian rekomendowanych przez komisje.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona na 24. posiedzeniu Sejmu, 20 czerwca br. Do Senatu została przekazana 24 czerwca. Marszałek Senatu skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje przygotowały swoje sprawozdania.

Senator stwierdziła, że omawiana ustawa jest jedną z wielu ustaw dostosowawczych i dotyczy bardzo ważnej kwestii dopuszczenia cudzoziemców na terytorium państwa polskiego. Te kwestie reguluje ustawa o cudzoziemcach z 1997 roku, ale dotyczy wszystkich obcokrajowców, którzy mogą się znaleźć na terytorium Polski, natomiast sytuacja obywateli Unii Europejskiej, w związku z naszym wejściem do Wspólnoty, jest traktowana inaczej.

W prawodawstwie unijnym jest wiele dyrektyw, które regulują sposób przepływu osób będących obywatelami Unii Europejskiej. Ten sposób przepływu w ramach państw należących do Unii Europejskiej jest uregulowany w prawie unijnym, w traktacie rzymskim w tytule trzecim, i dotyczy tak zwanej migracji. Oznacza to, że obywatele Unii Europejskiej przemieszczający się między swoimi krajami, gdzie granice zostały zniesione, migrują. Sytuacja prawna cudzoziemców, obywateli państw trzecich, którzy przybywają na obszar Unii Europejskiej, jest regulowana w innej części traktatu, w tytule czwartym, i do nich stosują się przepisy dotyczące imigracji. Oni przybywają, są imigrantami. To rozróżnienie jest bardzo istotne.

W opinii senator G. Grabowskiej, rozpatrywana ustawa jest dobrze skonstruowana, ponieważ łączy w sobie traktowanie tych dwóch różnych kategorii cudzoziemców. Dotyczy zarówno obywateli państw Unii Europejskiej, którzy będą korzystali z dobrodziejstwa związanego z migracją, jak i tych obywateli państw trzecich, którzy będą wraz z obywatelami Unii Europejskiej, jeśli są członkami ich rodzin, przyjeżdżali do Polski.

Ustawa zakłada, że kiedy na terytorium Polski przybywa obywatel Unii Europejskiej lub członek jego rodziny, to jeśli ten pobyt nie przekracza trzech miesięcy, nie ma wymogu dokonywania żadnych formalności. Jeżeli członek rodziny obywatela Unii Europejskiej nie jest obywatelem Unii Europejskiej, to oprócz dokumentu podróży musi mieć wizę. Jeżeli pobyt trwa dłużej niż trzy miesiące, wówczas wymagana jest procedura uzyskania zezwolenia na pobyt i ta procedura musi być potwierdzona wydaniem takiej osobie karty pobytu lub dokumentu pobytu. Jeśli jest to obywatel Unii Europejskiej, wówczas otrzymuje kartę pobytu, a jeśli jest to osoba niebędąca obywatelem Unii Europejskiej - dokument pobytu.

W kwestiach związanych z pobytem ustawa rozróżnia zezwolenie na pobyt, gdy chodzi o pobyt normalny, i zezwolenie na pobyt czasowy. W tym miejscu senator G. Grabowska zwróciła uwagę na dwie kategorie cudzoziemców, którzy mogą uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy. Idzie tu mianowicie o osobę, która podejmuje studia. Senator zaznaczyła, że te zasady będą działały w dwie strony - będą dotyczyły także Polaków, którzy będą wyjeżdżać do państw Unii Europejskiej i będą ich obowiązywały te same reguły wynikające z dyrektywy Unii Europejskiej. Tak więc jeżeli ktoś podejmuje studia, wówczas takie zezwolenie czasowe obejmuje rok, bo tyle trwa rok akademicki. Należy przypuszczać, że w wypadku pozytywnego zaliczenia tego roku zezwolenie będzie przedłużone. Ponadto występuje kategoria poszukującego pracy. To również będzie dotyczyło obywateli polskich, kiedy będą obywatelami Unii Europejskiej. W takim wypadku zezwolenie czasowe obejmuje sześć miesięcy.

Senator G. Grabowska zwróciła uwagę, że organy właściwe do udzielania zezwoleń (w Polsce takim organem jest wojewoda) mogą odmówić udzielenia zezwolenia na pobyt, przy czym możliwe wypadki odmówienia zezwolenia są enumeratywnie wyliczone w art. 11. Są one sformułowane bardzo ogólnie, ale są zawarte również w innych aktach prawnych. Można więc odmówić zgody ze względu na konieczność ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia publicznego lub ze względu na zagrożenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa. Tylko tę drugą kategorię ustawa przybliża, mówiąc o zagrożeniu z uwagi na życie i zdrowie oraz przypisując ministrowi właściwemu do spraw zdrowia obowiązek wydania rozporządzenia, w którym ma on określić wykaz chorób uznanych za zagrażające zdrowiu publicznemu. Jest to delegacja ustawowa. Idzie o to, aby resort zdrowia sporządził taki wykaz możliwie szybko, mimo iż ustawa ma wejść w życie z dniem uzyskania przez Polskę członkostwa.

Senator G. Grabowska poinformowała, że Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej zaproponowała wniesienie poprawki do art. 23, określającego dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. W ust. 4 wymieniono wymagane dokumenty. Komisja zaproponowała, by oprócz oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia ubiegającemu się o takie zezwolenie wykonywania pracy można było również przedstawić zaświadczenie o wykonywaniu pracy.

W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator zarekomendowała przyjęcie ustawy o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wraz z postulowaną zmianą.

Senator przypomniała, że obecnie problematykę wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje ustawa o cudzoziemcach z 25 czerwca 1997 r. Konieczność odmiennej regulacji przepływu osób między państwami członkowskimi Unii wynika z realizacji idei wspólnego rynku, gdzie podstawą są cztery główne swobody, z których swoboda przepływu osób daje szczególne uprawnienia obywatelom państw członkowskich zgodnie z traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską, ze zmianami wprowadzonymi przez traktat amsterdamski w części dotyczącej obywatelstwa Unii, oraz z dziewięcioma dyrektywami i rozporządzeniami wdrożonymi w zakresie przepływu osób od 1964 r. do 1993 r.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej na swoim posiedzeniu zaproponowała przyjęcie poprawki dotyczącej art. 23 ust. 1 pkt 4, zbieżnej z poprawką Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. W imieniu komisji senator A. Koszada wniosła o przyjęcie ustawy o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wraz z postulowaną zmianą.

Uchwała

Ustawa stanowi o swobodnym obrocie kapitałowym, ale z jednym bardzo istotnym zastrzeżeniem (dotyczącym konieczności kontroli), które rzutuje na szereg jej sformułowań. Dlatego przelewy bankowe mogą być dokonywane przez osoby prywatne, jak również na drodze transakcji gospodarczych w sposób dowolny, z tym że są one rejestrowane i kontrolowane w systemie bankowym.

Senator A. Wielowieyski poinformował, że ustawa sejmowa wprowadza pewne normy również w obrocie. Art. 17 ust. 1 przewiduje, że można wywieźć więcej pieniędzy, jeżeli się je przywiozło i są na to zaświadczenia służb granicznych. Dotyczy to też złota i platyny czy innych walut.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisje zaproponowały dwanaście poprawek do ustawy - Prawo dewizowe. Kilka zmian zaproponowała Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, a Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych uzupełniła to swoimi poprawkami, popierając jednocześnie wszystkie propozycje Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Na dwanaście poprawek trzy miały charakter merytoryczny. Następnie senator A. Wielowieyski omówił proponowane zmiany.

W głosowaniach Senat zaakceptował zmiany rekomendowane przez połączone komisje i jednomyślnie, 84 głosami podjął uchwałę w sprawie ustawy - Prawo dewizowe:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona 4 lipca br. na 25. posiedzeniu Sejmu. Następnego dnia przekazano ją do Senatu. Marszałek Senatu 9 lipca br. skierował ustawę do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja przygotowała sprawozdanie w tej sprawie, które przedstawił senator Mieczysław Mietła.

Senator sprawozdawca przypomniał, że nowelizacja była projektem rządowym, wchodzącym w skład pakietu ustaw związanych z programem "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca". Rozpatrywana ustawa zmierza przede wszystkim do realizacji zadań zapisanych w pakiecie, wychodzących naprzeciw zapotrzebowaniom społecznym i zapewniających lepsze warunki działania małym i średnim przedsiębiorstwom oraz powrót polskiej gospodarki na ścieżkę szybkiego wzrostu gospodarczego generującego powstawanie nowych miejsc pracy.

W opinii senatora sprawozdawcy, najważniejszymi zapisami projektu dotyczącymi wszystkich form opodatkowania jest utrzymanie dotychczasowej zasady fakultatywności opodatkowania. Podstawową formę stanowić będzie opodatkowanie na zasadach ogólnych.

Projekt zwalnia z obowiązku corocznego składania oświadczeń i wyboru formy opodatkowania na rzecz domniemania w wypadku braku informacji o zmianach, iż podatnik nadal prowadzi działalność na dotychczasowych zasadach. Jednocześnie w ustawie przewidziano rozszerzenie zakresu stosowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Po pierwsze, przez podwyższenie do kwoty 250 tysięcy euro limitu przychodów uprawniających do opodatkowania w tej formie; po drugie, przez rozszerzenie zakresu podmiotowego opodatkowania ryczałtem i objęcie nim dotychczas wyłączonych usług - jest to załącznik nr 2 do ustawy - oraz usług świadczonych w zakresie niektórych wolnych zawodów; po trzecie, przez objęcie tą formą opodatkowania przychodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub umów o podobnym charakterze w sposób alternatywny do zasad ogólnych; po czwarte, przez umożliwienie podatnikom osiągającym przychody w wysokości do 25 tysięcy euro w trakcie roku podatkowego opłacania ryczałtu w sposób kwartalny. W wypadku tych podatników określono jednocześnie moment uzyskania przychodów w sposób kasowy.

Kolejną grupą zmian mających pobudzić zainteresowanie drobnych przedsiębiorców zryczałtowanymi formami opodatkowania są zmiany w zakresie karty podatkowej. Polegają one na rozszerzeniu zakresu stosowania karty podatkowej na działalność prowadzoną w ramach wolnych zawodów - dotyczy to lekarzy i lekarzy stomatologów, felczerów medycznych, techników dentystycznych - oraz na usługi w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi. Kartą podatkową objęto także tak zwany mały ryczałt, o którym mowa w art. 6 ustawy. Zakres stosowania karty podatkowej rozszerzono także na wszystkich podatników prowadzących działalność gospodarczą bez zatrudniania pracowników na zasadach przewidzianych w objaśnieniach i tabeli trzeciej w załączniku nr 3 części I projektu ustawy.

Jednocześnie w projekcie ustawy przewidziano jako dodatkową zachętę do prowadzenia działalności gospodarczej, z której przychody opodatkowane są kartą podatkową, niewaloryzowanie stawek tego podatku w roku 2003. Przedłużono także na lata 2003-2005 możliwość zatrudnienia na terenie całego kraju dodatkowych pracowników, których zatrudnienie nie stanowi przeszkody, jeśli chodzi o opodatkowanie w tej formie.

Zdaniem senatora M. Mietły, wprowadzone zmiany w niewielkim stopniu zmniejszą obciążenia podatkowe osób fizycznych, ale w zasadniczy sposób zmniejszą biurokrację i skrócą czas przeznaczony na załatwianie wielu formalności.

Na zakończenie swojego wystąpienia sprawozdawca Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych poinformował, że komisja zarekomendowała Izbie 8 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona na 25. posiedzeniu Sejmu, 4 lipca br. 5 lipca została przekazana do Senatu, a 9 lipca marszałek skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych.

Senator sprawozdawca przypomniał, że przedłożony projekt jest jedną z ustaw związanych z realizacją strategii gospodarczej rządu, przyjętej w programie "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca". Celem proponowanych zmian jest wykorzystanie instrumentów podatkowych do pobudzenia wzrostu gospodarczego oraz aktywizacji zawodowej obywateli, w tym absolwentów. Zaproponowane zmiany doprecyzowują przepisy określające moment uzyskania przychodów oraz zmianę zasad amortyzacji, a ponadto wprowadzają terminologię określającą kategorie finansowe w prawie podatkowym dostosowaną do terminologii zawartej w ustawie o rachunkowości i kodeksie spółek handlowych. Pozostałe zmiany, dotyczące przychodów zarówno z działalności gospodarczej, jak i z innych źródeł, mają na celu uporządkowanie systemu podatkowego i nadanie mu przejrzystości interpretacyjnej.

W nowelizacji przyjęto zasadę, że podstawowa forma opodatkowania osób osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej wynika z zasad ogólnych, przewidziano jednak możliwość wyboru sposobu opodatkowania przez podatnika. Doprecyzowano też moment uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W zwolnieniach przedmiotowych skreślono zapisy dotyczące opodatkowania podatkiem dochodowym dotacji z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz dotacji od agencji rządowych. Tym samym ujednolicono zasady opodatkowania pomocy publicznej w obu ustawach podatkowych.

W ustawie sejmowej znacznie zmodyfikowano istniejący już system zapłaty zaliczek w formie uproszczonej: wpłaca się co miesiąc 1/12 kwoty podatku należnego w odniesieniu do roku ubiegłego, a wersja uproszczona dla nieosiągających zysku i niepłacących podatku w roku ubiegłym - w odniesieniu do dwóch lat wstecz; nie będzie też zachodziła potrzeba składania deklaracji miesięcznych.

W debacie nad ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw wnioski o charakterze legislacyjnym zgłosili senatorowie Andrzej Chronowski, Genowefa Ferenc i M. Mietła. Ogółem zaproponowano wprowadzenie 25 poprawek.

Uchwała

Przyjęta przez Sejm ustawa ma na celu przede wszystkim uproszczenie rozliczeń podatkowych, precyzyjne określenie momentu powstania przychodu, uproszczenie zasad naliczania odpisów amortyzacyjnych oraz dostosowanie przepisów do dyrektyw Unii Europejskiej.

Jeśli chodzi o uproszczenie rozliczeń podatkowych, to podatnicy mogą - bez obowiązku składania deklaracji miesięcznych - wpłacać zaliczki w formie ryczałtu wynoszącego 1/12 podatku należnego za poprzedni rok podatkowy, chyba że nie wykazali podatku należnego co najmniej raz w ciągu dwóch poprzednich lat podatkowych. Podatnicy rozpoczynający działalność w pierwszym roku podatkowym są w ogóle zwolnieni z obowiązku składania deklaracji i wpłacania zaliczek miesięcznych. Zwolnieni od obowiązku składania deklaracji miesięcznych są także podatnicy osiągający dochody wolne od podatku i przeznaczający te dochody na cele statutowe i cele określone w ustawie. Dotychczas takie zwolnienie było możliwe tylko za zgodą urzędu skarbowego. Ponadto zrezygnowano z konieczności składania tak zwanego ostatecznego zeznania przedstawianego po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego.

W opinii senator G. Ferenc, ważnym elementem ustawy jest doprecyzowanie momentu powstania przychodów związanych z działalnością gospodarczą. Dotychczas za przychody z działalności gospodarczej uważano przychody należne, nawet jeśli nie zostały one jeszcze faktycznie otrzymane. Podatnicy mieli liczne wątpliwości w kwestii określenia momentu powstania przychodu. Zgodnie z dodanymi przepisami, za datę powstania przychodu uważa się dzień wystawienia faktury, nie może to być jednak później niż w ostatnim dniu miesiąca, w którym nastąpiło wydanie rzeczy, zbycie praw majątkowych lub dostarczenie wszelkiej postaci energii, wykonanie usługi, a w pozostałych wypadkach otrzymanie zapłaty.

W zakresie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w celu zachęcenia podatników do inwestowania w nowe dobra inwestycyjne umożliwiono zastosowanie w pierwszym roku, w którym środki zostały wprowadzone do ewidencji, odpisu w wysokości 30% wartości. Umożliwiono także dokonywanie odpisów amortyzacyjnych w równych ratach kwartalnych lub jednorazowo na koniec roku podatkowego.

Jak stwierdziła senator G. Ferenc, w wypadku zwolnień podatkowych doprecyzowano, iż przepis dotyczący zwolnienia dochodów komitetów wyborczych będzie dotyczył wszystkich wyborów, a nie tylko wyborów na urząd prezydenta. Ważną zmianą jest też zwolnienie z opodatkowania dochodów otrzymanych od agencji rządowych, jeżeli agencje otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa. Dochody te będą więc traktowane identycznie jak bezpośrednie dotacje z budżetu państwa. Dodano także zwolnienie z podatku dochodów zakładów budżetowych zajmujących się kwaterowaniem studentów, nauczycieli akademickich, pracowników uczelni i placówek naukowych.

Jeśli chodzi o dostosowanie do przepisów Unii Europejskiej, ustawa dostosowuje polskie prawo podatkowe do dyrektywy rady z 23 lipca 1990 r. o wspólnym systemie podatkowym dla fuzji, podziałów, wnoszenia majątku i zmiany udziałów w odniesieniu do spółek różnych państw członkowskich. Najważniejsza zmiana dotyczy nowelizacji przepisu definiującego dochód w wypadku połączenia i podziału spółek kapitałowych oraz zrównania w metodzie opodatkowania obu zjawisk gospodarczych. Ponadto opodatkowaniu podlegają, jako dochód z udziałów w zyskach osób prawnych, dopłaty w gotówce otrzymywane przez udziałowców lub akcjonariuszy spółki przejmowanej, spółek łączonych lub dzielonych.

Sprawozdawca komisji senator G. Ferenc poinformowała, że podczas posiedzenia akceptację uzyskały wszystkie postulowane zmiany.

Uchwała

Przewodniczący obradom marszałek Longin Pastusiak przypomniał, że rzecznik corocznie przedstawia Sejmowi i Senatowi informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka. Otrzymaną od rzecznika praw dziecka informację marszałek Senatu skierował do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja na posiedzeniu 11 lipca br. zapoznała się z przedstawioną informacją i poinformowała o tym marszałka Senatu.

Podczas posiedzenia plenarnego informację o swojej działalności w 2001 roku oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka przedstawił rzecznik praw dziecka Paweł Jaros. Rzecznik odpowiadał na pytania senatorów, a następnie odbyła się dyskusja, w której głos zabrali senatorowie: Krystyna Sienkiewicz, Genowefa Grabowska, Teresa Liszcz, Wojciech Pawłowski, Wiesława Sadowska, Aleksandra Koszada, Alicja Stradomska, Irena Kurzępa, Anna Kurska, Mieczysław Janowski i Krystyna Doktorowicz. Na zgłaszane w dyskusji uwagi odpowiedział P. Jaros.

Przedstawiając istotę omawianej ustawy, senator przypomniał, że była ona przedłożeniem rządowym, które właściwie mogłoby być nowelizacją ustawy z czerwca 2000 r. Ale ze względu na to, iż w treści ustawy nowelizowanej było wiele zapisów, które w ciągu zaledwie roku jej obowiązywania wywołały liczne kontrowersje i niedomówienia, rząd słusznie zdecydował się skierować do parlamentu przedłożenie, w którym zaproponował przyjęcie nowego aktu prawnego pod tą samą nazwą, eliminującego jednak trudności interpretacyjne zawarte w dotychczas obowiązującej ustawie.

Ponadto, w opinii senatora J. Markowskiego, omawiana ustawa stwarza pewną niezwykle cenną dogodność legislacyjną, ponieważ w dziedzinie nadzorowania pomocy publicznej w Polsce i nie tylko, zwłaszcza w krajach Unii Europejskiej, mamy do czynienia z ciągłymi zmianami legislacyjnymi. Dlatego też w ustawie zapisano delegację dla Rady Ministrów do bieżącego wprowadzania korekt, dzięki czemu uniknie się ciągłego nowelizowania ustaw.

Każdą formę pomocy publicznej bardzo precyzyjnie opisuje raport przedstawiany co roku Radzie Ministrów przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, będący również do dyspozycji parlamentarzystów. W raporcie tym wyszczególnione są formy pomocy publicznej, a przede wszystkim zgodna z ustawą definicja pomocy publicznej (pomoc publiczna to przysporzenie bezpośrednio lub pośrednio przez organ udzielający pomocy korzyści finansowych określonym przedsiębiorcom).

Forma pomocy to rodzaj operacji na podatkach, czyli ulga podatkowa, odroczenie i rozłożenie na raty płatności, zaniechanie poboru podatku, umorzenie zadłużenia wobec budżetu. Formami pomocy są również operacje na należnościach pozabudżetowych, czyli odroczenie, rozłożenie na raty płatności, umorzenie zadłużenia wobec funduszy, operacje na pożyczkach, czyli pożyczki preferencyjne, pożyczki warunkowo umorzone, czyli tak zwane pożyczki miękkie, poręczenie i gwarancje kredytowe, a także operacje na kapitale, czyli wniesienie kapitału do spółki, czasowe nabycie udziałów oraz konwersje na kapitał zadłużenia przedsiębiorstw. Najprostszą formą pomocy są zaś dotacje.

Organy upoważnione do udzielania takiej pomocy to przede wszystkim siedem ministerstw, pięć rządowych agencji oraz takie instytucje jak Komitet Badań Naukowych, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Są to instytucje, które w tych wszystkich formach pomocy uczestniczą jako strony mogące jej udzielać.

Senator J. Markowski podkreślił, że w ustawie precyzyjnie zdefiniowano także dwie inne bardzo istotne kwestie.

Po pierwsze, bardzo precyzyjnie zdefiniowano zakres pomocy regionalnej. W ustawie napisano, że dopuszczalna jest pomoc konieczna do pobudzenia długookresowego rozwoju obszarów charakteryzujących się poziomem produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca niższym niż 75% średniego poziomu produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca we Wspólnotach Europejskich. Oznacza to, że dotyczy to całego obszaru Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ na całym obszarze naszego kraju ta wielkość jest mniejsza niż przytoczona w definicji. Istotne jest więc to, że z mocy ustawy nie dyskwalifikuje się żadnego z regionów. W Polsce jest bardzo wiele regionów, w których ten poziom nie przekracza 30%, a są też takie, w których zbliża się do 70%. Regionem zbliżającym się do tej wielkości jest region warszawski, a regionami bardzo odległymi od tych wielkości są regiony popegeerowskie czy regiony, gdzie przeprowadzono restrukturyzację przemysłu ciężkiego, na przykład region wałbrzyski czy województwo śląskie.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawiła senator Genowefa Ferenc. W swoim wystąpieniu senator skupiła się na kilku aspektach związanych z Unią Europejską oraz z oczekiwaniami niektórych środowisk. Ponadto senator zwróciła uwagę, że przedłożona ustawa wprowadza instytucję programów pomocowych, której nie zawierała poprzednia. Znacznie uprości to obowiązki organów udzielających pomocy.

Ustawa zawiera zakaz udzielania pomocy publicznej z wyjątkiem wskazanych przez nią przypadków. Ustawa określa jako dopuszczalną pomoc udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia. Za dopuszczalną może być uznana także, zgodnie z art. 9 ust. 2 pkt 1, pomoc udzielana w celu zapobieżenia lub likwidacji poważnych i mających charakter ponadsektorowy zakłóceń gospodarki; wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie krajowym oraz, jeśli dotyczy to krajów Unii Europejskiej, europejskim; promowania - to należy uznać za istotne - kultury, nauki i oświaty oraz ochrony dziedzictwa kulturowego, co jest nowością w tej ustawie. Ustawa dostosowuje polskie prawo do prawa unijnego.

Uchwała

Rozpatrywaną ustawę Sejm uchwalił na swoim 24. posiedzeniu, 24 czerwca br. Tego samego dnia przekazano ja do Senatu. Następnego dnia marszałek skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, które przygotowały sprawozdania w tej sprawie. Na sprawozdawcę obu komisji wybrano senatora Władysława Mańkuta.

Rozpoczynając swoje wystąpienie, senator stwierdził, że przedłożony Izbie projekt ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego ma spełnić dwa podstawowe cele. Po pierwsze, ma doprowadzić do podwyższenia, podobnie jak na obszarach Unii Europejskiej, standardu ochrony konsumentów (chodzi o ich ochronę w kontaktach z profesjonalnymi sprzedawcami). Po drugie, ma on zakończyć implementację do prawa polskiego podstawowych aktów Unii Europejskiej dotyczących ochrony konsumentów. Projekt wdraża postanowienia dyrektywy unijnej 99/44 z maja 1999 r., dotyczącej umów, których rezultatem jest nabycie rzeczy ruchomej, towaru konsumenckiego przez konsumenta od przedsiębiorcy, to jest profesjonalnego sprzedawcy. Przytoczona tutaj dyrektywa unijna wypływa z konwencji wiedeńskiej z kwietnia 1980 r. o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów.

Według opinii Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Biur Legislacyjnych Senatu i Sejmu, przepisy projektowanej ustawy stanowią lex specialis wobec zawartej w kodeksie cywilnym regulacji sprzedaży. Biorąc to pod uwagę, projektodawca wybrał metodę legislacyjną polegającą na zaproponowaniu odrębnej ustawy, a nie na wprowadzeniu nowych regulacji do kodeksu cywilnego. Za takim rozwiązaniem przemawiało wiele argumentów, szczegółowo przytoczonych w uzasadnieniu przedłożenia rządowego.

Senator W. Mańkut zwrócił uwagę, że szczegółowe rozwiązania projektu skonstruowano w sposób zrozumiały dla użytkowników, przede wszystkim konsumentów i przedsiębiorców. Dlatego projekt ustawy w art. 1 definiuje podstawowe pojęcie, jakim jest "sprzedaż konsumencka". Zawarte w art. 3 rozszerzenie obowiązków sprzedawcy w zakresie tak zwanej informacji konsumenckiej ma na celu stworzenie właściwych warunków do podejmowania przez konsumenta optymalnych dla niego decyzji rynkowych. W art. 4, zgodnie z dyrektywą 99/44, odstępuje się od tradycyjnego pojęcia "wada rzeczy", wprowadzając pojęcie "niezgodność towaru z umową". O niezgodności towaru z umową już obecnie mówi kodeks cywilny w art. 385. Najbardziej znacząca różnica między pojęciem "wadliwość" a pojęciem "niezgodność z umową" wynika z włączenia reklamy jako elementu współtworzącego obraz, z jakim powinien być zgodny rzeczywisty towar, będący przedmiotem sprzedaży. Zgodnie z dyrektywą 99/44, ma to służyć kształtowaniu wiarygodności reklamy i przeciwdziałać tak zwanej reklamie oszukańczej.

Wreszcie projekt uwzględnia tradycję zaostrzenia odpowiedzialności przy działaniu podstępnym, w art. 558 §2, art. 564, art. 568 §2 kodeksu cywilnego. Przy redagowaniu przepisu pominięto jednakże określenie "podstęp" ze względu na znaczne wątpliwości doktrynalne. Wprowadzono za to w art. 3 projektu sformułowanie nawiązujące do podstawowego obowiązku sprzedawcy, polegającego na udzieleniu wyczerpującej informacji o towarze.

W debacie nad ustawą sejmową wnioski o wprowadzenie do niej poprawek zgłosili senatorowie Adam Jamróz, W. Mańkut i Zbigniew Zychowicz. Ogółem zgłoszono 10 zmian.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 25. posiedzeniu, 5 lipca br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. 9 lipca br. marszałek Senatu skierował ustawę do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, która przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

W imieniu komisji głos zabrał senator Gerard Czaja, który poinformował, że ustawa sejmowa wynika z obowiązku, jaki nakłada na Sejm i Senat konstytucja, która w art. 31 mówi o ograniczeniach w zakresie korzystania z konstytucyjnych praw. Mogą one być ustanawiane tylko w formie ustawy i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie. Obecnie obowiązujący kodeks karny wykonawczy dopuszcza możliwość ograniczenia praw na zasadzie ponadustawowej. Rozporządzeniem ministra sprawiedliwości reguluje się na przykład zasady zatrudniania skazanych, dysponowanie przez skazanych posiadanymi przedmiotami wartościowymi i wiele innych. Z powodu tego obowiązku, który konstytucja nakłada na Sejm i Senat, obecnie nad tym dokumentem, czyli kodeksem karnym wykonawczym, proceduje Sejm. W związku z tym, że jest to cały pakiet spraw związanych zarówno z kodeksem karnym wykonawczym, jak i z kodeksem karnym materialnym, nie ma możliwości zmieszczenia się w tym czasie, który dotąd przewidywała ustawa. Stąd propozycja, aby zastosować jeszcze vacatio legis do art. 1 ust. 1 ustawy z 29 czerwca 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy i przedłużyć to vacatio legis do 1 września 2003 r.

Jak poinformował senator G. Czaja, komisja dyskutowała bardzo żywo nad przesunięciem tego terminu aż o trzynaście miesięcy. W związku z tym, że jest to bardzo bogata materia, związana z całym kompleksem spraw wynikających z kodeksu karnego, Komisja Ustawodawstwa i Praworządności postanowiła zaproponować Senatowi przyjęcie ustawy bez poprawek.

W głosowaniu senatorowie poparli stanowisko komisji i 87 głosami, przy 1 głosie sprzeciwu i 2 wstrzymujących się, podjęto uchwałę o przyjęciu bez poprawek ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 24. posiedzeniu, 21 czerwca br. Do Senatu przekazano ją 24 czerwca, a 25 czerwca marszałek Senatu skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przedstawił senator Gerard Czaja Senator poinformował, że protokół przyznaje przywileje i immunitety sędziom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wybranym w myśl art. 22 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz każdemu sędziemu powołanemu przez zainteresowane państwo, jak również ich współmałżonkom i niepełnoletnim dzieciom. Rozwiązania zawarte w tej konwencji stosuje się także do sekretarza trybunału i jego zastępców, gdy pełnią oni rolę sekretarza. Postanowienia protokołu gwarantują sędziom trybunału wolność słowa oraz całkowitą niezależność w wykonywaniu przez nich wszelkich czynności w toku pełnienia obowiązków. Z przywilejów i immunitetów protokołu korzystać będą również polscy sędziowie trybunału.

Na zakończenie swojego wystąpienia senator sprawozdawca stwierdził, że ustawa nie rozwiązuje wszystkich problemów związanych z przyznawaniem przywilejów i immunitetów. Zauważył również, że protokół przyznaje węższy zakres ułatwień o charakterze fiskalnym (nie obejmuje prawa domagania się zwolnienia z opłat celnych dotyczących przedmiotów wwożonych). Senator G. Czaja poinformował, że Komisja Ustawodawstwa i Praworządności jednogłośnie zarekomendowała Senatowi przyjęcie omawianej ustawy bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Zbigniew Kulak. Senator przypomniał, że Szósty Protokół do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy sporządzony został 6 marca 1996 r. w Strasburgu i wszedł w życie 1 listopada 1998 r., a Polska podpisała go 7 maja 1999 r. W sumie ratyfikowały go trzydzieści cztery państwa, a podpisało siedem kolejnych państw.

Przewidziany w protokole zakres przywilejów i immunitetów jest porównywalny z postanowieniami konwencji z 13 lutego 1946 r. dotyczącej przywilejów i immunitetów Narodów Zjednoczonych oraz konwencji z 21 listopada 1947 r. dotyczącej przywilejów i immunitetów organizacji wyspecjalizowanych, jak również uchwały zgromadzenia ogólnego w sprawie przywilejów i immunitetów członków Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z siedzibą w Hadze z 13 lutego 1946 r.

W opinii senatora Z. Kulaka, ratyfikacja przez Polskę Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy znajduje całkowite uzasadnienie w praktyce traktatowej Polski i jej udziale w pracach Rady Europy. Ratyfikacja nie pociągnie za sobą dodatkowych wydatków z budżetu państwa. Dla wykonania zapisów protokołu nie jest niezbędne dokonanie zmian w obowiązującym ustawodawstwie, protokół zawiera bowiem przepisy o charakterze samowykonalnym i jedynie powiększa grupę osób korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych w Polsce.

Senator sprawozdawca poinformował, że podczas posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej 11 lipca br. senatorowie wysłuchali wyjaśnień przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W dyskusji wyrażano opinię, że ratyfikacja po kilku latach od podpisania wydaje się być opóźniona bez wyraźnych przyczyn. Komisja jednogłośnie zaproponowała przyjęcie ustawy o ratyfikacji Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy, sporządzonego 5 marca 1996 r. w Strasburgu.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przedstawił senator Gerard Czaja. Jak stwierdził, Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności to fundamentalny akt prawny, stojący na straży poszanowania godności człowieka i obywatela w Europie. Przedmiotowy protokół nr 7 do tej konwencji został przygotowany w celu dalszego rozszerzenia katalogu praw chronionych w ramach systemu zawartego w konwencji i jej protokołach.

Protokół nr 7 przewiduje m.in. gwarancje proceduralne, jakie powinny być przyznane cudzoziemcowi legalnie przebywającemu na terytorium państwa-strony konwencji; proklamowanie prawa osoby skazanej za przestępstwo do zaskarżenia wyroku do sądu wyższej instancji; przyznanie osobie prawomocnie skazanej za przestępstwo, która odbyła karę, a następnie została uniewinniona lub ułaskawiona, prawa do odszkodowania; sformułowanie zakazu ponownego postępowania karnego w sprawie zakończonej prawomocnym orzeczeniem oraz zastosowanie zasady równości małżonków w ich wzajemnych relacjach oraz stosunku do ich dzieci.

Senator G. Czaja poinformował, że analizując rozwiązania zawarte w polskim prawie, komisja stwierdziła, że są one zgodne z przepisami protokołu nr 7 i jego przyjęcie przez Polskę jest możliwe bez potrzeby dokonywania zmian legislacyjnych. Senator podkreślił, że zgodnie z art. 6 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, protokół ten musi być podpisany, bowiem stanowi jeden z warunków zakończenia procesu dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej w obszarze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, i zamknięcia negocjacji akcesyjnych w tym obszarze.

Komisja Ustawodawstwa i Praworządności jednogłośnie zarekomendowała przyjęcie bez poprawek ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonego dnia 22 listopada 1984 r. w Strasburgu.

W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej głos zabrał senator Adam Jamróz, który stwierdził, że protokół ratyfikowało do tej pory trzydzieści państw. Kolejne państwa go podpisały, Polska zrobiła to w 1992 r.

Jak poinformował senator sprawozdawca, członków Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej również interesowało, dlaczego tak późno ratyfikuje się przedmiotowy protokół. Tłumaczono to m.in. funkcjonowaniem w polskim prawie zawartych w nim gwarancji. Przyczyny tego, że należy ratyfikować protokół, są więc raczej natury formalnej.

W głosowaniu Izba poparła projekty uchwał przedstawione przez obie komisje i jednomyślnie, 89 głosami, podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia bez poprawek ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonego dnia 22 listopada 1984 r. w Strasburgu.

Rozpatrywany projekt został wniesiony przez grupę senatorów. 21 czerwca br. marszałek Senatu skierował go do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Pierwsze czytanie projektu ustawy przeprowadzono na posiedzeniu komisji 5 lipca br. Komisja po jego rozpatrzeniu przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przedstawiła senator Ewa Serocka, która poinformowała, że rozpatrywany projekt doprecyzowuje definicję współpracy poprzez zawężenie zakresu znaczeniowego tego pojęcia. Ustawa lustracyjna to ustawa szczególna. Dlatego, aby prawidłowo ją stosować, należy zdefiniować pojęcie "współpraca". Od początku obowiązywania ustawy lustracyjnej dostrzegano brak precyzyjnego określenia tego pojęcia. Mówiło o tym wiele wyroków Trybunału Konstytucyjnego. W wielu punktach wskazywano na brak doprecyzowania definicji współpracy. Rodziło to wiele istotnych kontrowersji i wątpliwości, które wymagały wykładni.

Senator E. Serocka podkreśliła, że należyta poprawność, precyzja i jasność przepisów prawnych ma szczególne znaczenie, gdy chodzi o ochronę konstytucyjnych wolności oraz praw człowieka i obywatela. Tak więc w wypadku tej ustawy, zajmującej się tak delikatną materią, jaką jest ocena życia człowieka, w wypadku tak delikatnej materii, jaką jest lustrowanie ludzkich życiorysów, zdaniem senator, najważniejsze są art. 30 i art. 32 ust. 1 konstytucji. Są one jakby nadrzędne. Ustawa lustracyjna jest typowym przykładem ustawy podmiotowej, odnoszącej się do konkretnego człowieka, który w tym wypadku zamierza być lub jest funkcjonariuszem publicznym. Dlatego zajmowanie się tym problemem nabiera szczególnego znaczenia. Konieczne stało się więc doprecyzowanie definicji, czego dokonali wnioskodawcy.

Materią ustawy lustracyjnej jest człowiek i jego dotychczasowe życie. Musi więc wiedzieć, jakie jego zachowanie i z jakich przyczyn ma znaczenie prawne. Ukształtowana w orzecznictwie zasada określoności przepisów, zwłaszcza gdy przewidują one możliwość sankcji, traktowana była jako jeden z elementów wynikających z zasad pewności prawa i zaufania obywatela do państwa, będący tym samym podstawą demokratycznego państwa prawa.

W debacie nad przedstawionym przez Komisję Ustawodawstwa i Praworządności projektem wniosek o jego odrzucenie zgłosili senatorowie: Mieczysław Janowski, Olga Krzyżanowska, Anna Kurska, Teresa Liszcz, Krzysztof Piesiewicz, Zbigniew Religa, Zbigniew Romaszewski, Janina Sagatowska oraz Dorota Simonides. Wprowadzenie poprawki postulowali senatorowie T. Liszcz i Z. Romaszewski. W związku z tym po przeprowadzonym drugim czytaniu, zgodnie z art. 81 ust. 3 Regulaminu Senatu, marszałek skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności w celu przygotowania dodatkowego sprawozdania.

Podczas przerwy w obradach Komisja Ustawodawstwa i Praworządności odbyła swoje posiedzenie i rozpatrzyła wnioski zgłoszone podczas drugiego czytania. Komisja nie poparła żadnego wniosku i wniosła o przyjęcie przez Senat projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944 - 1990 osób pełniących funkcje publiczne oraz projektu uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.

W pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy. Wniosek poparło 20 senatorów, 65 było przeciw, a 4 osoby wstrzymały się od głosu. Wobec odrzucenia tego wniosku przystąpiono do głosowania nad wnioskiem senatorów T. Liszcz i Z. Romaszewskiego o wprowadzenie poprawki do projektu ustawy. Miała ona na celu zmianę zasad dotyczących wyłączania jawności postępowania lustracyjnego, rozróżniając obligatoryjne i fakultatywne wyłączenie jawności przez Sąd Lustracyjny. W miejsce obowiązującego aktualnie obligatoryjnego wyłączenia jawności postępowania, także na żądanie osoby lustrowanej, wnioskodawcy zaproponowali obligatoryjne wyłączanie jawności całości lub części rozprawy w wypadku możliwości spowodowania zagrożenia bezpieczeństwa państwa, a fakultatywne, jeśli jawność mogłaby naruszyć ważny interes prywatny. Za wprowadzeniem poprawki tej treści opowiedziało się 18 senatorów, 67 było przeciwnych, a 3 osoby wstrzymały się od głosu.

Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne wraz z projektem ustawy 65 głosami, 21 senatorów było przeciw, a 3 osoby wstrzymały się od głosu:

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment