U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 18 lipca 2002 r.

w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944 - 1990 osób pełniących funkcje publiczne

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944 - 1990 osób pełniących funkcje publiczne.

Jednocześnie upoważnia senator Ewę Serocką do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.

MARSZAŁEK SENATU

Longin PASTUSIAK

projekt

USTAWA

z dnia

o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944 - 1990 osób pełniących funkcje publiczne

Art. 1.

W ustawie z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944 - 1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz.U. z 1999 r. Nr 42, poz. 428, Nr 57, poz. 618, Nr 62, poz. 681, Nr 63, poz. 701, z 2000 r. Nr 43, poz. 488, Nr 50, poz. 600 oraz 2002 r. Nr 14, poz. 128 i Nr 84, poz. 765) w art. 4 dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu:

"3. Współpracą w rozumieniu ustawy nie jest zbieranie lub przekazywanie informacji mieszczących się w zakresie zadań wywiadowczych, kontrwywiadowczych i dla ochrony granic.

4. Współpracą w rozumieniu ustawy nie jest współdziałanie pozorne lub uchylanie się od dostarczenia informacji pomimo formalnego dopełnienia czynności lub procedur wymaganych przez organ bezpieczeństwa państwa oczekujący współpracy.".

Art. 2.

1. Przepisy ustawy stosuje się również do spraw wszczętych i niezakończonych prawomocnym orzeczeniem Sądu.

2. Czynności w sprawach, o których mowa w ust. 1, dokonane przed wejściem w życie ustawy są skuteczne, jeżeli dokonano ich z zachowaniem przepisów dotychczasowych.

Art. 3.

Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

UZASADNIENIE

Ustawa z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944 - 1990 osób pełniących funkcje publiczne, zaczęła faktycznie funkcjonować dopiero w 1999 r. w wyniku nowelizacji z dnia 18 czerwca 1998 r.

Dodane ustępy w art. 4 ustawy polegają na wprowadzeniu nowych kontratypów pojęcia "współpraca". Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 listopada 1998 r. (K.39/97) nie stwierdzając niezgodności z Konstytucją przepisu art. 4 w obecnym brzmieniu, postanowił jednak, że dla stwierdzenia współpracy nie wystarczy samo wyrażenie woli współdziałania z organami wymienionymi w tym przepisie, lecz konieczne są także faktyczne działania świadomie urzeczywistniające podjętą współpracę. Podobnie na konieczność uwzględniania w definicji "współpracy" jej elementu materialnego wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 października 2000 r. (II KKN 271/00). Zdaniem Sądu Najwyższego, o tym czy dana osoba była współpracownikiem w charakterze tajnego informatora nie powinien decydować ani fakt, ani forma zarejestrowania jej w ewidencji organu bezpieczeństwa państwa, lecz treść udzielonych tym organom informacji. Nie jest również współpracą uchylanie się od dostarczenia takiej informacji ani współdziałanie pozorne - choćby przejawiało się w formalnym dopełnieniu czynności i procedur wymaganych przez oczekującego współpracy.

Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 4 ust. 3 i 4 ustawy współpracą w rozumieniu ustawy nie jest zbieranie i przekazywanie informacji, mieszczących się w zakresie zadań wywiadowczych, kontrwywiadowczych i dla ochrony granic, jak również współdziałanie pozorne lub uchylanie się od dostarczenia informacji mimo formalnego dopełnienia czynnności lub procedur. Należało uznać, że "napiętnowanie" takich działań nie jest sprawiedliwe, ani zgodne z interesem Państwa.

Zawarty w art. 2 przepis przejściowy wynika z tego, że ustawa o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944 - 1990 osób pełniących funkcje publiczne stanowi w art. 20, iż do osoby poddanej postępowaniu lustracyjnemu mają zastosowanie przepisy dotyczące oskarżonego w postępowaniu karnym.

W postępowaniu karnym obowiązuje zasada, że przy zmianie przepisów stosuje się zawsze przepisy względniejsze dla sprawcy. Art. 2 projektu ustawy jest konsekwencją tej zasady.

Projekt ustawy nie powoduje obciążeń finansowych dla budżetu państwa.

Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.