Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

Sejm uchwalił ustawę na 107. posiedzeniu, 8 lipca br. Do Senatu trafiła 11 lipca i marszałek skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jerzy Smorawiński. Senator przypomniał, że po ostatnich igrzyskach olimpijskich odbyła się ogromna dyskusja w mediach, w środowiskach sportowych na temat kryzysu w polskim sporcie. Szukano winnych za małą liczbę medali, poszukiwano także dróg wyjścia z kryzysu. Przygotowano diagnozę, która wskazywała na brak przejrzystej struktury w zarządzaniu polskim sportem, w administracji rządowej. W styczniu tego roku odbyło się posiedzenie Sejmu poświęcone sprawom sportu i w swej uchwale Sejm sugerował powołanie silnego centrum zarządzającego sportem. Rozpatrywana ustawa wychodzi naprzeciw temu oczekiwaniu, ponieważ jej głównym celem jest doprowadzenie do utworzenia ministerstwa sportu jeszcze w tej kadencji rządu.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, ustawa o sporcie kwalifikowanym przejmuje część dotyczącą sportu wyczynowego z ustawy o kulturze fizycznej i  usadawia ją w zupełnie nowym akcie prawnym. Ten akt prawny określa: zasady prowadzenia współzawodnictwa sportowego przez polskie związki sportowe, działalność w zakresie sportu kwalifikowanego, zadania organów administracji rządowej i samorządowej, a także podmiotów, które będą uczestniczyć w uprawianiu sportu kwalifikowanego.

W rozdziale 1 mówi się, iż organy administracji rządowej tworzą warunki do rozwoju sportu kwalifikowanego, a jednostki samorządu terytorialnego mogą wspierać, w tym także finansowo, rozwój sportu kwalifikowanego. Ustawa określa strukturę organizacyjną sportu kwalifikowanego, mówi o tym, jak powinny funkcjonować związki sportowe i kluby sportowe, poszerza zakres podmiotów, które mogą działać w zakresie funkcjonowania sportu wyczynowego. Uczestnictwo w sporcie kwalifikowanym będzie wymagało licencji, i to zarówno dla zawodnika klubu, trenera, jak i dla sędziego. Licencje te będą wydawane przez polskie związki sportowe.

Kolejnym elementem struktury organizacyjnej są związki sportowe. Będą one mogły funkcjonować również jako spółki prawa handlowego, spółki akcyjne. Znika pojęcie spółek sportowych; będą one funkcjonować do końca 2006 r.

Ustawa likwiduje Polską Konfederację Sportu i określa odpowiednie zadania Polskiego Komitetu Olimpijskiego.

Ważne rozwiązanie ujęte jest w art. 33 - chodzi o kwestię wykorzystania wizerunku sportowca. Zgodnie z nim członek kadry narodowej udostępnia na zasadach wyłączności swój wizerunek w stroju reprezentacji kraju polskiemu związkowi sportowemu, który jest uprawniony do wykorzystywania tego wizerunku do celów gospodarczych w zakresie wyznaczonym przez regulaminy tego związku lub międzynarodowej organizacji sportowej działającej w danej dyscyplinie sportu.

W ustawie Sejm wprowadził nowe zwolnienia dla osób fizycznych prowadzących działalność w formie klubów sportowych, ale tylko w sytuacji, gdy dochody są przeznaczone na szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Nauki, Edukacji i Sportu postanowiła rekomendować Izbie 16 poprawek do ustawy. Senator omówił najważniejsze z proponowanych zmian i w imieniu komisji wniósł o ich uchwalenie.

Dalsze poprawki zgłosili senatorowie podczas dyskusji nad ustawą.

Propozycje zmian w ustawie rozpatrzyła komisja senacka. Komisja poparła większość poprawek.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, a następnie Izba 69 głosami, przy 2 przeciw i 2 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 107. posiedzeniu, 8 lipca br., i 12 lipca przekazana do Senatu. Marszałek tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych o rozpatrywanej ustawie przedstawił senator Władysław Mańkut. Jak stwierdził, zdaniem komisji, jest to ustawa o istotnym znaczeniu. Dotyczy wspierania jednostek samorządu terytorialnego, wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży szkolnej.

Senator przypomniał, że projekt ustawy wpłynął do Sejmu 5 listopada 2004 r. Od tego czasu w obszarze wspierania edukacji na poziomie podstawowym została uchwalona przez Sejm i Senat ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty, wprowadzająca nowe, systemowe uregulowania zasad pomocy materialnej dla uczniów. Ustawa ta została przyjęta 16 grudnia 2004 r.

Na podstawie oceny potrzeb stypendialnych, wyrównywania szans, a także tej ustawy, został stworzony dość szokujący materiał analityczny. Okazało się bowiem, iż potrzeby są ogromne, a przez wiele lat ich zakres i ważność nie były  świadomie uwzględniane w systemie edukacji dzieci i młodzieży.

W 2004 r. w budżecie zarezerwowano na wsparcie działań samorządowych w tym obszarze 70 milionów zł. I, co charakterystyczne, nie wszystkie środki zostały wykorzystane - 18 milionów wróciło do budżetu. Równocześnie Agencja Nieruchomości Rolnych przeznaczyła na wsparcie stypendialne dzieci i młodzieży ze środowisk popegeerowskich około 100 milionów zł. W roku 2005 wydzielono w budżecie państwa 310 milionów zł, to jest prawie dwukrotnie więcej niż w roku ubiegłym, wliczając w to środki budżetowe Agencji Nieruchomości Rolnych. Dodatkowo otworzono rezerwę budżetową w wysokości 103 milionów zł. Stosując się do rozwiązań systemowych w zakresie pomocy materialnej uczniom, samorządy nie były jednak w stanie zapewnić stypendium wszystkim oczekującym, mimo iż wolnych środków przeznaczonych na ten cel było zdecydowanie więcej niż w roku ubiegłym. To między innymi świadczy o ogromnych potrzebach stypendialnych środowisk uczniowskich.

Senator W. Mańkut, kończąc swe wystąpienie, poinformował, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych postanowiła wnieść o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Nauki, Edukacji i Sportu przedstawiła senator Irena Kurzępa. Senator przypomniała, że omawiana ustawa była poselskim projektem, który został złożony do laski marszałkowskiej 5 listopada ubiegłego roku. Ale 16 grudnia 2004 r. została uchwalona ustawa o zmianie ustawy oświatowej, która w zasadzie reguluje system pomocy materialnej. I w związku z tym pojawiły się w czasie posiedzenia komisji takie głosy, że ustawa o Funduszu imienia Komisji Edukacji Narodowej właściwie w tej sytuacji jest niepotrzebna. Senator jednak zaznaczyła, że środki przeznaczone na pomoc materialną dla młodzieży wciąż są niewystarczające, a ustawa o Funduszu imienia Komisji Narodowej właściwie zwiększa środki potrzebne na pomoc materialną, wspiera to.

Senator poinformowała też, że w czasie obrad komisji złożono wniosek o odrzucenie rozpatrywanej ustawy, ale nie uzyskał on akceptacji. Senatorowie obecni na wspólnych obradach komisji stwierdzili, że pomoc materialna dla młodzieży jest sprawą niezwykle istotną, a ten fundusz, który będzie wprowadzony na mocy ustawy z 8 lipca br., pozwoli na powiększenie wciąż niewystarczających środków na pomoc materialną.

Senator podkreśliła, że zaletą ustawy jest to, iż będzie ona mogła mobilizować gminy do angażowania środków własnych przeznaczonych na cel realizowany przez fundusz.

Senator poinformowała, że mimo dostrzeżenia zalet, jakie Fundusz imienia Komisji Edukacji Narodowej niewątpliwie ma, senatorowie z Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Nauki, Edukacji i Sportu zaproponowali poprawki. Doprecyzowują one zasady tworzenia funduszu, formułują kryteria przekazywania gminom środków na pomoc materialną, a także eliminują powtórzone w ustawie przywołanie z ustawy o systemie oświaty, polegające na przyznawaniu pomocy materialnej.

W imieniu połączonych komisji senator I. Kurzępa wniosła o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi poprawkami.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji. Senatorowie: Wojciech Saługa, Stanisław Huskowski, Grzegorz Lipowski, Edmund Wittbrodt, Jerzy Smorawiński, Andrzej Chronowski zgłosili wniosek o odrzucenie ustawy w całości.

Przedstawione propozycje rozpatrzyły trzy komisje senackie. Komisje poparły większość zgłoszonych poprawek.

W pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wnioski najdalej idące - o odrzucenie ustawy (Senat 37 głosami, przy 31 za, odrzucił ten wniosek) oraz o przyjęcie ustawy bez poprawek (Izba 59 głosami, przy 5 za i 7 wstrzymujących się, odrzuciła ten wniosek), a następnie, wobec odrzucenia tych wniosków, przegłosowano poszczególne poprawki, po czym Izba 51głosami, przy 19 przeciw i 3 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Ustawę uchwalił Sejm na 107. posiedzeniu. Marszałek Senatu 11 lipca br. skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisje rozpatrzyły ustawę i przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu przedstawił senator Marian Żenkiewicz. Senator wyjaśnił, że celem ustawy jest wprowadzenie do systemu prawnego, a tym samym i gospodarczego, naszego państwa nowych elementów stymulujących wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki. Ustawa jest skierowana głównie do małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną, której bezpośrednie efekty są przedmiotem sprzedaży. Przewiduje ona dwa nowe mechanizmy stymulacyjne, jakimi są kredyt technologiczny, którego część może być umarzana według zasad określonych w ustawie, oraz możliwość uzyskania przez przedsiębiorcę statusu centrum badawczo-rozwojowego; uzyskanie tego statusu umożliwia skorzystanie z ulg podatkowych.

W ustawie określone są szczegółowo warunki, jakie musi spełniać przedsiębiorca, aby uzyskać kredyt technologiczny, oraz sposób i zakres umarzania tego kredytu. Kredyt ten będzie udzielany przez Bank Gospodarstwa Krajowego, a wysokość dotacji na ten cel będzie określana corocznie w budżecie.

W ustawie sformułowane są także dokładnie warunki niezbędne do uzyskania statusu centrum badawczo-rozwojowego. Wprowadzenie związanych z tym ulg podatkowych wymagało znowelizowania dziesięciu ustaw podatkowych.

Ulgi w podatkach, które wpływają na konta samorządów, tj. podatku rolnym, podatkach i opłatach lokalnych oraz w podatku leśnym, będą samorządom refundowane przez budżet państwa.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Nauki, Edukacji i Sportu postanowiła zaproponować Izbie dwadzieścia poprawek do ustawy.

Senator Bogusław Mąsior, sprawozdawca Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, podkreślił, że najważniejszymi czynnikami wzrostu gospodarczego są: przedsiębiorczość, którą określa się jako skłonność do podejmowania inicjatywy samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej, innowacyjność, a zatem zdolność i chęć przedsiębiorców do ustawicznego poszukiwania i wykorzystywania wyników prac badawczych i rozwojowych, nowych koncepcji, pomysłów i wynalazków, i konkurencyjność, rozumiana jako długookresowa zdolność do sprostania międzynarodowej konkurencyjności na rynkach krajowym, unijnym oraz krajów trzecich, skutecznej adaptacji do zmieniających się warunków zewnętrznych oraz osiągania trwałego, zrównoważonego rozwoju gospodarczego.

Senator zaznaczył, że średnie wydatki na badania naukowo-badawcze i rozwojowe w Unii Europejskiej kształtują się na poziomie 1,93% PKB, w Polsce natomiast te wydatki są na poziomie 0,69% PKB. Udział przedsiębiorstw innowacyjnych w Unii Europejskiej stanowi około 51%, a w Polsce w roku 2000 ten udział stanowił 16,9%. Kwotowo w Unii Europejskiej średni nakład na te badania na jedną osobę wynosi 493 dolary, a w Polsce 67 dolarów. Liczby te dobitnie pokazują dysproporcje, jakie występują pomiędzy Polską a Unią Europejską.

W Narodowym Planie Rozwoju na lata 2004-2006 założono wzrost nakładów na badania i rozwój do wartości 1,5% PKB. Ma to być osiągnięte w 2008 r. Zakłada się, że jednym z narzędzi i instrumentów, które mają służyć zwiększeniu nakładów na badania i rozwój, będzie właśnie rozpatrywana ustawa.

Przewiduje się, że z tytułu wprowadzenia instrumentów podatkowych po pierwszym roku około 5% jednostek prowadzących działalność innowacyjną będzie korzystało z tych instrumentów. Po dwóch latach - około 15%, po trzech - około 25%. Senator sprawozdawca zaznaczył, projekt ustawy był konsultowany z dwudziestoma jednostkami, począwszy od Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, przez Polską Akademię Nauk, Business Centre Club, Krajową Izbę Gospodarczą, po Sekcję Nauki NSZZ "Solidarność", i wszystkie opinie płynące z tych instytucji były bardzo pozytywne.

Senator poinformował, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych na swoim posiedzeniu 15 lipca zapoznała się z opinią strony rządowej o ustawie. Ponieważ członkowie komisji wiedzieli, że w dniu poprzednim Komisja Nauki, Edukacji i Sportu przyjęła poprawki, z którymi komisja gospodarki w zasadzie się zgodziła, postanowiono przyjąć ustawę bez poprawek, zakładając, że wnioski z debaty na posiedzeniu plenarnym i wspólne posiedzenie połączonych komisji pozwolą na wypracowanie jednolitego stanowiska.

Poprawki do ustawy zgłosili też senatorowie podczas dyskusji.

Propozycje zmian w ustawie rozpatrzyły dwie komisje senackie. Komisje poparły większość zaproponowanych poprawek.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, a następnie Izba 72 głosami, przy 2 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Ustawę uchwalił Sejm na 106. posiedzeniu, 1 lipca br.; 4 lipca została ona przekazana do Senatu. Tego samego dnia marszałek skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała swoje sprawozdanie.

Sprawozdawca komisji senator Janusz Bielawski zaznaczył, że rozpatrywana ustawa, będąca przedłożeniem rządowym, wprowadza następujące rozwiązania: zasadę orzekania o czasowej niezdolności do pracy na okres do pięciu lat z możliwością przyznania renty na czas dłuższy - zasada ta jest stosowana wtedy, gdy wedle rokowań medycznych nie nastąpi odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu; przyznawanie z urzędu emerytur osobom pobierającym rentę z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli osiągną wiek emerytalny; osiągnięcie ustawowego wieku emerytalnego niezależnie od spełnienia warunku długości stażu emerytalnego - wysokość takiej emerytury nie może być niższa od dotychczas pobieranej renty. Ponadto ustawa obejmuje obowiązkiem ubezpieczenia społecznego rencistów pobierających renty z tytułu niezdolności do pracy, prowadzących działalność pozarolniczą, gospodarczą. W tym zakresie osoby takie zostają zrównane z innymi rencistami, zatrudnionymi na podstawie stosunku pracy lub świadczącymi pracę na podstawie umów-zleceń.

Senator poinformował, że komisja przeanalizowała te przepisy i upoważniła sprawozdawcę, by zarekomendował Izbie przyjęcie ustawy bez poprawek.

Zmianę w ustawie zaproponował natomiast senator Marian Lewicki.

Obie propozycje rozpatrzyła komisja senacka. Komisja poparła wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek. Senat 68 głosami, przy 2 przeciw i 4 wstrzymujących się, zaakceptował ten wniosek i podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 107. posiedzeniu, 7 lipca br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek 8 lipca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie.

Przedstawiła je senator Krystyna Sienkiewicz. Senator zaznaczyła, że zmiany w ustawie dotyczą kilku spraw. Jedna z nich to przesunięcie do 31 grudnia 2006 r. daty osiągnięcia standardów europejskich w zakresie zmian techniczno-budowlanych w zakładach całodobowej opieki różnego typu. Okres, jaki na dostosowanie tych standardów przewidywała ustawa, czyli do 1 maja 2005 r., był zbyt krótki wobec niedostatków finansowych. Dotyczy to wielkości pomieszczeń, liczby łazienek, toalet, wind itd.

Następna zmiana to uproszczenie procedury, czyli pominięcie otwartego konkursu ofert na rzecz zlecenia realizacji zadania po przeprowadzeniu negocjacji z jednym tylko podmiotem, po spełnieniu określonych warunków.

Kolejna zmiana wiąże się z problemem dzieci przebywających w placówce opiekuńczo-wychowawczej na terenie innego powiatu niż ten, z którego te dzieci pochodzą. Obecne przepisy nie pozwalają na przekazywanie pieniędzy na pokrycie kosztów utrzymania dziecka bezpośrednio do placówki niepublicznej w innym trybie niż określony w art. 25, czyli poprzez otwarcie konkursu ofert. Jak stwierdziła senator, był to oczywisty absurd, powodujący że i rodziny, i te domy, i te dzieci przeżywały istne trzęsienie ziemi, nie wiedząc, co będzie się z nimi działo w następnym roku i dalszych. Groziło to w ogóle przerwaniem jakichkolwiek więzi społecznych.

Następne zmiany modyfikują zasady udzielania dotacji na dofinansowanie zadań własnych z pomocy społecznej, co daje pewną szansę biedniejszym gminom. Starosta otrzymuje możliwość przyznania rodzinie zastępczej jednorazowego świadczenia pieniężnego na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z przyjęciem do rodziny nowego dziecka.

Kilka zmian dotyczy głównych wykonawców zadań pomocy społecznej, czyli pracowników socjalnych. Według przepisów jeszcze z 1966 r., jeden pracownik socjalny miał mieć pod opieką dwa tysiące mieszkańców. Jak stwierdziła senator, ten wskaźnik nigdy nie został osiągnięty, a niedobór pracowników socjalnych w Polsce, w liczbie blisko trzech tysięcy osób, w obszarze rozrastającej się biedy, bezrobocia, bezradności, beznadziei życiowej, pokazuje, że pracownicy socjalni, czyli czysto samorządowi, są przez gminy niejednokrotnie lekceważeni, pomijani, źle opłacani i właściwie zbędni. Zmiany wprowadzane w ustawie dotyczą dodatku do wynagrodzenia pracowników socjalnych w kwocie 250 zł. Środki te będą pochodzić z dotacji rządowej dla ośrodków pomocy społecznej, będą adresowane czy znaczone, więc nie będzie możliwe przeznaczenie ich na inny cel.

W dalszym ciągu swego wystąpienia senator K. Sienkiewicz przedstawiła i uzasadniła poprawki zaproponowane Izbie przez Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia.

W imieniu komisji senator wniosła o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi zmianami.

Senat przegłosował poprawki zgłoszone przez komisję, a następnie jednomyślnie, 72 głosami, podjął uchwałę:

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 107. posiedzeniu, 8 lipca br., i przekazana do Senatu  12 lipca. Tego samego dnia marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 regulaminu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności.

Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia przedstawiła senator Alicja Stradomska. Senator podkreśliła, że rozpatrywana ustawa jest bardzo ważna, ponieważ dotyczy przemocy w rodzinie. Przemoc w rodzinie jest jedną z najcięższych form naruszenia praw człowieka. Przemoc w każdym wypadku jest naruszeniem godności, która stanowi istotę praw człowieka. Prawo ofiary do bezpieczeństwa, do niepoddawania się przemocy jest naczelnym składnikiem godności ludzkiej i dlatego kwestia ta powinna zawsze zajmować priorytetowe miejsce w kształtowaniu polityki przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Jak wskazała senator, ustawa określa, po pierwsze, iż przemoc w rodzinie jest przestępstwem, i za to jest odpowiednia kara, a sprawca ponosi całkowitą odpowiedzialność za swoje czyny, po drugie, że państwo ponosi odpowiedzialność za zapobieganie aktom przemocy, po trzecie, ważne jest uznanie prawa ofiary do bezpieczeństwa. Ustawa określa także zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą i zasady postępowania wobec sprawców.

W opinii senator, najistotniejszą częścią ustawy są zapisy dotyczące ochrony ofiar przemocy, ograniczenia swobody zachowania osoby używającej przemocy wobec osób bliskich oraz terapii sprawców. W ramach interwencji kryzysowej osobom, które są dotknięte przemocą w rodzinie, będzie się udzielać natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej, jak również świadczyć poradnictwo prawne i socjalne, a w wyjątkowych sytuacjach będzie się tym osobom udzielać schronienia na okres do trzech miesięcy.

Senator A Stradomska poinformowała, że komisja wnikliwie analizowała zapisy ustawy i postanowiła wprowadzić osiem poprawek. W imieniu komisji senator wniosła o przyjęcie ustawy wraz z tymi poprawkami.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przedstawiła senator Anna Kurska. Senator podkreśliła, że rozpatrywana ustawa stanowi ogromny postęp w naszym ustawodawstwie rodzinnym.

Ustawa m.in. wprowadza zakaz spotykania się z ofiarą tego, który nie jest skazanym, bo nie bił tak mocno, żeby uszkodzić, nadszarpnąć zdrowie kobiety na okres powyżej siedmiu dni - wchodzą tu w grę różne przepisy karne, w każdym razie jest obowiązek jego izolacji, który będzie orzekał sąd. Gdzie jednak ma się podziać ten mężczyzna? Czy ustawa nie przysporzy bezdomnych, jeśli winowajca będzie miał zakaz kontaktowania się z rodziną dopóty, dopóki nie wkroczy w to władza i ewentualnie psycholog czy psychiatra lub zostaną użyte jakieś środki zabezpieczające. Senator zaznaczyła, że być może w praktyce realizacja zapisów ustawy natrafi na pewne przeszkody, ale "jeśli będzie współpraca z ośrodkami społecznymi, z opieką lekarską, psychologami, psychiatrami, to powinno się udać. Bo nie kobieta ma opuścić dom, tylko ten właśnie, który jest awanturnikiem".

Komisja Ustawodawstwa i Praworządności zaproponowała 8 poprawek do ustawy.

Zmiany w ustawie zaproponowali także senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie propozycje zmian w ustawie rozpatrzyły dwie komisje senackie. Komisje poparły większość zgłoszonych poprawek.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 69 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 106. posiedzeniu, 1 lipca br., i 4 lipca przekazana do Senatu. Marszałek tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Grzegorz Niski. Senator podkreślił, że wejście w życie z dniem 1 stycznia 2004 r. ustawy o służbie zastępczej stworzyło nową jakościowo sytuację w zakresie organizowania i przeprowadzania poboru na obszarze kraju. Komisje do spraw służby zastępczej, wykreowane przez tę ustawę, przejęły z zakresu działania komisji poborowych ich właściwości dotyczące rozpatrywania wniosków oraz orzekania w sprawach przeznaczania poborowych do służby zastępczej. W świetle tych uwarunkowań nie ma już dostatecznego uzasadnienia zarówno ekonomicznego, jak i organizacyjnego, dla dalszego utrzymywania dotychczasowych przepisów ustawy, nakazujących wojewodom powoływanie komisji poborowych.

Drugim podstawowym celem nowelizacji ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej jest uczynienie bardziej precyzyjnymi i jednoznacznymi przepisów regulujących problematykę udzielania obywatelom polskim zgody na przyjmowanie i pełnienie służby w obcym wojsku lub w obcej organizacji wojskowej, wprowadzonych na mocy ustawy z 29 października 2003 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że regulacje zaproponowane w nowelizowanej ustawie usprawnią kierowanie przebiegiem przygotowań obronnych w skali całego państwa dzięki odciążeniu wojewodów i organów powiatowego samorządu terytorialnego od powoływania zbędnych, w aktualnym stanie prawnym, ciał kolegialnych, jakimi są wojewódzkie i powiatowe komisje poborowe.

Jednocześnie wszystkie kompetencje w zakresie udzielania odroczeń zasadniczej służby wojskowej zostaną skupione w ręku jednego, najbardziej właściwego w tych sprawach organu, jakim jest wojskowy komendant uzupełnień, administrujący z mocy postanowień ustawy zasobami rezerw osobowych.

Wejście w życie ustawy przyniesie oszczędności w budżecie wojewodów, w skali całego kraju rocznie szacowane na około 1 miliona 200 tysięcy zł.

Senator G. Niski z satysfakcją podkreślił, że w rozpatrywanej nowelizacji ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej znalazła się propozycja senackiej Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Senatu, zawarta w uchwale Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 19 maja w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

Senacka inicjatywa, która poszerza zapis w ustawie, w art. 76, zmierza do tego, żeby minister obrony narodowej mógł mianować na wyższy stopień wojskowy również byłych żołnierzy zawodowych, gdy to mianowanie jest uznaniem ich zasług z tytułu wykonywania działalności związanej z obronnością państwa.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego na swoim posiedzeniu 13 lipca postanowiła wprowadzić do rozpatrywanej ustawy czternaście poprawek.

Senator przedstawił i omówił proponowane poprawki. Stwierdził też, że wprowadzenie w życie projektowanych rozwiązań prawnych powinno w większym stopniu poprawić sytuację prawną młodych obywateli, zwłaszcza na rynku pracy, ponieważ zwiększa ich mobilność zawodową i stabilizację życiową.

Zmiany prawne w obowiązującym systemie powoływania do czynnej służby wojskowej i przenoszenia do rezerwy wymuszą z kolei na organach administracji wojskowej, zwłaszcza wojskowych komendantach uzupełnień, konieczność większej staranności i zapewnienia skuteczności w uzupełnianiu sił zbrojnych w warunkach zmniejszenia dyspozycyjnego okresu, w którym dotychczas można było powoływać każdego poborowego do odbycia służby wojskowej.

Senator wskazał też, iż wejście w życie projektowanej ustawy nie spowoduje skutków finansowych dla budżetu państwa.

W imieniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie proponowanych poprawek.

Poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 61 głosami, przy 6 wstrzymujących się, powzięła uchwałę:

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 107. posiedzeniu, 8 lipca br., i 11 lipca przekazana do Senatu. Marszałek tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Aleksandra Koszada. Senator przypomniała, że ustawa była projektem poselskim. Wskazała też, że jej celem jest stworzenie rozwiązań prawnych umożliwiających przejęcie zadań i kompetencji przez zastępcę wójta w przypadku zaistnienia przemijającej przeszkody w realizowaniu przez wójta tych zadań i kompetencji. Tymi przemijającymi przeszkodami są: tymczasowe aresztowanie, odbywanie kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwa nieumyślne, odbywanie kary aresztu i niezdolność do pracy z powodu choroby trwającej powyżej trzydziestu dni. W gminie, w której wójt nie powołał zastępcy, jego obowiązki będzie pełniła osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów na wniosek wojewody, przekazany za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Osoba wskazana przez prezesa Rady Ministrów będzie pełniła obowiązki wójta również wówczas, gdy przemijająca przeszkoda dotyczyć będzie zastępcy wójta.

Senator zaznaczyła, że ustawa dokonuje również trzech innych zmian. W ustawie o referendum lokalnym zmieniono wymagania dotyczące uznania za ważne referendum w sprawie odwołania organu jednostki samorządu terytorialnego. Referendum jest ważne, gdy wzięło w nim udział co najmniej 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu.

Istotnej zmiany dokonano w ustawie o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta w zakresie biernego prawa wyborczego. Prawo wybieralności będzie przysługiwało obywatelowi polskiemu, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył dwadzieścia pięć lat i posiada prawo wybieralności do rady gminy, czyli bierne prawo wyborcze, a nie, jak dotychczas, prawo wybierania członków rady gminy, czyli czynne prawo wyborcze. Oznacza to, iż nie będzie mogła kandydować osoba, która została skazana za przestępstwo umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, albo taka, wobec której wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego. Były bowiem takie wypadki, że osoba pozbawiona mandatu w następnych wyborach kandydowała i była wybierana.

Dokonano także zmiany w ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Katalog przesłanek uzasadniających wygaśnięcie mandatu radnego i mandatu wójta, burmistrza i prezydenta miasta uzupełniono o sytuacje, w których nie zostały złożone w przewidzianym ustawowo terminie oświadczenia o stanie majątkowym, o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka, o umowach cywilnoprawnych zawartych przez małżonka oraz informacje o zatrudnieniu, rozpoczęciu świadczenia pracy lub wykonywaniu czynności zarobkowych, albo też o zmianie stanowiska małżonka.

Kończąc swe wystąpienie, senator A. Koszada poinformowała, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła wnieść o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Mniejszość Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zaproponowała dwie poprawki do ustawy. Wniosek mniejszości przedstawiła senator
Elżbieta Streker-Dembińska.

Propozycje te rozpatrzyła komisja senacka. Komisja poparła wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

W pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek (za przyjęciem wniosku głosowało 33 senatorów, przeciw - 33, 5 wstrzymało się od głosu - wniosek został zatem odrzucony), następnie przegłosowano poszczególne poprawki, po czym Izba 57 głosami, przy 6 przeciw i 7 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 106. posiedzeniu, 30 czerwca br., i 4 lipca przekazana do Senatu. Marszałek tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawczyni komisji senator Ewa Serocka podkreśliła, że zasadniczym celem ustawy jest wprowadzenie do prawa procesowego cywilnego instytucji mediacji, znanej i stosowanej na całym świecie.

Senator zaznaczyła, że w Polsce mediacje w procedurze karnej znajdują coraz więcej zwolenników. Coraz powszechniejszym zjawiskiem jest rozpoznawanie sporów, głównie gospodarczych, nie przez sądy państwowe, ale przez inne organy, zwane sądami polubownymi. Jest to również znana od dawna instytucja. W wypadku sądu polubownego mediacja jest dobrowolna. Istnieje możliwość wyboru mediatora, miejsca mediacji, procedury, języka. Postępowanie polubowne jest szybkie i tanie oraz, co jest bardzo ważne dla zachowania tajemnicy handlowej, niejawne.

Senator zwróciła uwagę na - bardzo ważną i istotną - kwestię łatwości uznania i wykonania wyroku czy postanowienia sądu polubownego, nawet wydanego za granicą. Polska jest bowiem uczestnikiem Konwencji nowojorskiej z 1958 r. o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych. I to nas zobowiązuje.

W opinii senator, bardzo ważną sprawą jest również uregulowanie, że sąd polubowny ogranicza ingerencję państwa w stosunki gospodarcze. Wyrok sądu polubownego nie jest bowiem wyrokiem wydanym przez sąd powszechny. Wydają go mediatorzy.

Jak wskazała senator, arbitrem może być każda osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca z pełni praw publicznych. Mediatorem nie może być sędzia czynny. Nie dotyczy to jednak sędziów w stanie spoczynku, którzy mediatorami być mogą.

Skierowanie sprawy do sądu polubownego wyklucza drogę sądową w sądzie powszechnym. Jedynie zabezpieczenie roszczenia może być dokonywane w sądzie powszechnym. Postępowanie w sądzie polubownym jest uproszczone. Procedurę ustalają strony. Muszą być jednak przestrzegane dwie zasady: równe traktowanie stron mediacji i to, że każda ze stron ma prawo przedstawić swoje argumenty i dowody.

Postępowanie przed sądem polubownym może się skończyć wyrokiem, postanowieniem o umorzeniu lub może być zawarta ugoda. Wyrok sądu polubownego ma taką samą moc prawną jak wyrok sądu powszechnego, jeżeli nie będzie podlegał uchyleniu przez sąd państwowy. Wyrok sądu polubownego jest prawomocny po uzyskaniu klauzuli wykonalności.

Senator E. Serocka poinformowała, że Komisja Ustawodawstwa i Praworządności odbyła 18 lipca posiedzenie, na którym jednogłośnie przyjęła trzy poprawki legislacyjne, uściślające.

W imieniu Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator wniosła o ich zaakceptowanie.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 62 głosami, przy 7 przeciw i 3 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Sejm uchwalił ustawę na 106. posiedzeniu. Do Senatu trafiła 4 lipca. Marszałek skierował ją Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Andrzej Jaeschke. Senator zaznaczył, że komisja z wielkim zainteresowaniem i zadowoleniem przyjęła rozpatrywanie tej ustawy. W trakcie czteroletnich prac i kontaktów z sędziami, prokuratorami, z przedstawicielami ministerstwa członkowie komisji zwracali uwagę na zmieniający się bardzo szybko system prawa, a szerzej - na dostosowywanie prawa do nowych wymogów cywilizacyjnych, nowych wymogów związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej i implementacji do prawa polskiego prawa unijnego. Wszystko to nie tylko pociąga za sobą ogromny zalew nowych aktów prawnych, które muszą być stosowane w procesie wymiaru sprawiedliwości, ale i sprawia, że pojawiają się nowe w ogóle zakresy prawa, że rozszerzane są gałęzie prawa, i to w ten sposób i w takim tempie, że istnieje absolutna konieczność ciągłego doskonalenia i dokształcania kadr sędziowskich i prokuratorskich, aby nadążać za szybko biegnącymi wydarzeniami.

Stąd też ustawa o Krajowym Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury spotkała się z bardzo życzliwym przyjęciem ze strony Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Na tym posiedzeniu, po krótkimi przedyskutowaniu sprawy, wyrażeniu zadowolenia z powodu pojawienia się tego centrum, komisja większością głosów postanowiła zaproponować przyjęcie ustawy bez poprawek. Jednocześnie komisja wyraziła nadzieję, że przyjęcie ustawy i jej wdrożenie wpłynie na wzrost profesjonalizmu kadr sądów i prokuratury. Sędzia czy prokurator w procesie postępowania przygotowawczego czy potem w procesie sądowym nie będzie musiał dokształcać się i doszkalać sam, co siłą rzeczy spowalnia ten proces. Będzie już do tych nowych zadań lepiej przygotowany.

Senat w głosowaniu przychylił się do stanowiska komisji i 45 głosami, przy 22 przeciw i 5 wstrzymujących się, podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 106. posiedzeniu, 1 lipca br. Po trzech dniach trafiła do Senatu. Marszałek skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Anna Kurska. Senator zaznaczyła, że nowelizacja wprowadza dwie bardzo istotne zmiany.

W odniesieniu do sędziów wprowadza się tylko rodzaj specjalizacji, mianowicie w wypadku sędziów orzekających w sądzie okręgowym w wydziale gospodarczym i wydziale do spraw prawa pracy wymaga się pewnego rodzaju specjalizacji i szczególnej znajomości tej problematyki. W wypadku ławników wprowadza się, przez analogię, również wymóg znajomości prawa pracy. Poza tym są oni proponowani przez kolegium sądu okręgowego po zasięgnięciu opinii prezesów tych sądów. Zdaniem senator, kuriozalne jest, że ławnicy z jednej strony będą się rekrutować ze związków zawodowych, a z drugiej strony będą ich opiniować pracodawcy. W związku z tym może się zdarzyć sytuacja, że po jednej stronie będzie siedział ławnik, który broni interesów związków zawodowych, a po drugiej stronie reprezentant, który broni pracodawców.

Kandydatów zgłaszają, jak dotychczas, rady gminy - tam działa zespół, który przedstawia na sesji rady swoją opinię o kandydatach. Zwiększyły się natomiast wymogi wobec ławników. Dawniej ławnik mógł mieć wykształcenie podstawowe, nie wymagało się od niego wyciągu z rejestru karnego, że nie był karany, a teraz wymaga się świadectwa zdrowia, opinii środowiska i Policji. Musi być to człowiek pod każdym względem nieskazitelny - niekarany, zdrowy, musi posiadać wykształcenie co najmniej średnie, mieć wysokie morale, najwyższe walory etyczne i intelektualne.

Jeśli chodzi o zmiany w orzecznictwie, to ławnicy w dalszym ciągu orzekają w sprawach ze stosunku pracy i rodzinnych, z wyjątkiem alimentów, a jednoosobowy skład sędziowski - tak jak mówi art. 509 kodeksu, który dotyczy udzielenia zezwolenia rodzicom i opiekunom na rozporządzanie majątkiem dziecka, rozstrzygania sporu między radą pracowniczą przedsiębiorstwa a dyrektorem przedsiębiorstwa albo między tymi organami a organem założycielskim przedsiębiorstwa.

Senator poinformowała, że komisja przyjęła projekt ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu podzielił to stanowisko i 72 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powziął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Sejm uchwalił tę ustawę na 107. posiedzeniu, 7 lipca br. Tego samego dnia trafiła do Senatu, a nazajutrz marszałek skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, która rozpatrzyła ustawę i przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Gerard Czaja wskazał, że jest to kolejna ustawa, która ma na celu dostosowanie polskiego prawa do postanowień decyzji ramowej z 2003 r. w sprawie wykonywania w Unii Europejskiej orzeczeń o zajęcie mienia i dowodów. Decyzja ramowa zobowiązuje strony do tego, aby dokonać zmiany w prawach do dnia 2 sierpnia br.

Senator przypomniał, że w dotychczasowym kodeksie postępowania karnego obowiązuje, zapisana w rozdziale 62, procedura w ramach pomocy prawnej i doręczeń w sprawach karnych. Jednak powołana decyzja ramowa wprowadza odmienne mechanizmy - podstawą do zatrzymania dowodu lub zabezpieczenia mienia jest orzeczenie właściwego organu państwa obcego, nie zaś wniosek o pomoc prawną i wydanie na jego podstawie postanowienia prokuratorskiego lub sądu krajowego. Zgodnie uznano, że rozwiązania przyjęte w decyzji ramowej odnoszą się zarówno do instytucji wzajemnego wykonania orzeczenia, jak i klasycznej pomocy prawnej. Wprowadzono więc w kodeksie postępowania karnego dwa nowe rozdziały w związku z tą decyzją: rozdział 62A i 62B w art. 589g i 589u. Rozdziały te odnoszą się do występowania przez polski sąd lub prokuratora o bezpośrednie wykonanie postanowienia o zatrzymanie dowodu lub zabezpieczenie mienia do właściwych organów innych państw członkowskich Unii Europejskich.

W związku z tym, że dokonuje się zmiany w kodeksie postępowania karnego, zaszła konieczność dokonania zmian również w kodeksie postępowania o wykroczenia.

W imieniu Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator G. Czaja wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu przychylił się do tego stanowiska i 66 głosami, przy 5 przeciw i 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Sejm uchwalił ustawę na 107. posiedzeniu, 7 lipca br. Tego samego dnia trafiła ona do Senatu, a marszałek 8 lipca skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, która ustawę rozpatrzyła i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Ewa Serocka. Senator podkreśliła, że omawiana ustawa należy do najmniej kontrowersyjnych ustaw z tych, które Senat przyjmuje i którymi się zajmuje na bieżącym posiedzeniu.

Senator wskazała, że rozpatrywana nowelizacja dotyczy jednej karnej normy prawnej, to jest nadania nowego brzmienia art. 464 kodeksu postępowania karnego, składającego się z trzech paragrafów. Uchwalenie tej ustawy stało się konieczne po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 grudnia 2004 r., który uznał, że art. 464 §2 w związku z art. 464 §1 oraz 246 §1 i 2 ustawy - Kodeks postępowania karnego jest niezgodny z konstytucją.

Nowelizacja czyni zadość wymogom konstytucyjnym, jakie postawił trybunał. Rozszerza prawo do obrony zatrzymanego. Zmiana polega na tym, że w przeciwieństwie do dotychczasowego stanu prawnego w posiedzeniu odwoławczym sądu odwoławczego, rozpoznającego zażalenie na postanowienie kończące postępowanie, mogą wziąć udział strony oraz obrońcy i pełnomocnicy. To uprawnienie jest rozciągnięte na zatrzymanie.

Senator poinformowała, że Komisja Ustawodawstwa i Praworządności jednogłośnie postanowiła wnieść o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu przychylił się do stanowiska komisji i jednomyślnie, 72 głosami, podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Sejm uchwalił tę ustawę na 107. posiedzeniu, 7 lipca br. Do Senatu trafiła tego samego dnia. Marszałek 8 lipca skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, które rozpatrzyły ustawę i przygotowały swoje sprawozdania.

Stanowisko Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawił senator Władysław Mańkut. Senator podkreślił, że omawiana ustawa o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych wychodzi naprzeciw unormowaniom europejskim funkcjonującym w Europie od drugiej połowy ubiegłego wieku, jak też konsumuje zasadne oczekiwania w tej materii ofiar przestępstw umyślnych. Ponadto jest to praktyczna realizacja konstytucyjnego prawa obywatela Rzeczypospolitej do opieki i ochrony, które to prawo zawarte zostało w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Senator zaakcentował, że dotychczas praktycznie nie istniał w Polsce system państwowej pomocy ofiarom przestępstw. Wprawdzie w 1974 r. powołano Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej, z którego możliwe było udzielanie pomocy pokrzywdzonym i ich rodzinom, jednak takie sytuacje były bardzo wyjątkowe i niewiele osób mogło z tego skorzystać. Nie zaspokoiła też potrzeb w tym obszarze powołana w 1985 r. Fundacja Pomocy Ofiarom Przestępstw. Udzielana przez nią pomoc materialna zawsze dotyczyła jedynie nielicznej grupy pokrzywdzonych.

Obecnie ofiary przestępstw mają zatem do dyspozycji tylko to, co jest dostępne dla wszystkich osób potrzebujących, to jest pomoc społeczną, której zaplecze finansowe jest ciągle bardzo skromne. Dlatego uchwalenie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych jest tak bardzo ważne. Obywatel musi się czuć coraz bardziej upodmiotowiony i mieć przekonanie, iż jego państwo pragnie i potrafi go chronić również pod względem ekonomicznym, gdy zostanie wyrządzona mu przez przestępcę lub przestępców krzywda.

Senator W. Mańkut poinformował, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych postanowiła wnieść o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senator Aleksandra Koszada przedstawiła sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Senator zaznaczyła, że państwowa kompensata przysługująca ofiarom przestępstw funkcjonuje na świecie już od 1964 r. W państwach Europy Zachodniej została wprowadzona w latach siedemdziesiątych. Uznano to za konieczne nie tylko dlatego, że wielu sprawców przestępstw pozostaje nieznanych, ale i z tego powodu, że bardzo często sprawcy nie są w stanie zrekompensować szkód i strat wyrządzonych ofierze przestępstw.

29 kwietnia 2004 r. została uchwalona dyrektywa dotycząca kompensaty przysługującej ofiarom przestępstw. Nakłada ona na państwa członkowskie Unii Europejskiej obowiązek uwzględnienia do 1 stycznia 2006 r. w krajowych systemach prawnych możliwości uzyskania kompensaty. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej stało się więc konieczne uchwalenie tej ustawy.

Kompensata państwowa ma charakter uzupełniający i ma za zadanie wyrównać te straty materialne ofiary, które w żaden inny sposób nie mogą być pokryte. Jej wypłata może nastąpić zatem wtedy, gdy sprawca przestępstwa oraz inne podmioty zobowiązane nie zadośćuczyniły cierpieniu lub nie pokryły szkody poniesionej przez ofiarę przestępstw lub osobę jej najbliższą.

Ustawa określa zakres terytorialny i podmioty uprawnione, katalog kosztów podlegających kompensacji oraz maksymalną kwotę wypłacanego świadczenia. Kompensata nie może przekroczyć 12 tysięcy zł. Organami właściwymi do orzekania w sprawach o wypłatę kompensaty będą sądy rejonowe. Uczestnikiem postępowania oprócz wnioskodawcy będzie prokurator posiadający wiedzę w zakresie popełnienia przestępstwa będącego podstawą wniosku o kompensatę.

Ustawa określa też wymogi formalne wniosku i nakłada na ministra sprawiedliwości obowiązek opracowania wzoru formularza wniosku.

Ustawa przewiduje również działanie prokuratorów okręgowych jako organów pomocniczych służących radą, pomocą, a także informacją na temat możliwości ubiegania się o kompensatę w innych państwach Unii Europejskiej, w wypadku gdy przestępstwo będące podstawą wniosku miało miejsce za granicą.

W celu ułatwienia dochodzenia kompensaty w sprawach o charakterze międzynarodowym ustawa przewiduje system współpracy pomiędzy odpowiednimi organami krajowymi i zagranicznymi.

W imieniu Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator A. Koszada wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek.

W głosowaniu Izba podzieliła stanowisko komisji senackich i jednomyślnie, 73 głosami, podjęła uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Sejm uchwalił ustawę na 107. posiedzeniu, 7 lipca br. Do Senatu trafiła ona tego samego dnia. Nazajutrz marszałek skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, a komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała sprawozdanie.

Sprawozdawca komisji senator Gerard Czaja wyjaśnił, że proponowana nowelizacja zmierza do takiego ukształtowania prawa karnego skarbowego, które ułatwi skuteczne ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych. Ma ona także na celu zagwarantowanie pełnej spójności systemowej prawa karnego skarbowego z innymi dziedzinami prawa. Przedłożenie stanowi więc próbę gruntownej rekodyfikacji tej ustawy, i to zarówno w jej części materialnej, jak i w części procesowej.

Senator zaznaczył, że część proponowanych zmian ma charakter porządkujący, ale są i takie, które odbiegają od doświadczeń i praktyk wynikających z dotychczasowych przepisów kodeksu karnego skarbowego z 1999 r. i czynią to prawo bardziej represyjnym, tak by służyło ono bardziej efektywnemu ściganiu przestępstw karnych skarbowych.

W tym zakresie na przykład art. 33 wprowadza orzekanie środka karnego w postaci przepadku korzyści majątkowej w sytuacji, gdy jest ona objęta współwłasnością. W opinii senatora, należy zgodzić się z projektodawcami, którzy uzasadniają, że przepis ten stanowić będzie skuteczne narzędzie przeciwdziałania występującemu obecnie zjawisku polegającemu na tym, że sprawca przestępstwa skarbowego w celu uniemożliwienia orzeczenia środka karnego przepadku korzyści majątkowej przenosi na podmiot trzeci składnik swojego majątku.

W związku z tymi nowymi rozwiązaniami senator stwierdził, że nawet najlepsze przepisy materialne nie będą skuteczne, jeśli nie otrzymają odpowiedniego wsparcia ze strony przepisów procesowych. To przepisy dotyczące postępowania będą skutecznym instrumentem zwalczania czynów zabronionych godzących w porządek finansowy państwa.

Senator stwierdził, że, ogólnie rzecz biorąc, przyjęte w projekcie założenia można ocenić jako trafne, a zaproponowane rozwiązanie jako niezbędne.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że twarde, surowe i jednocześnie sprawiedliwe prawo jest dobre dla państwa, gdy jego egzekucją zajmują się kompetentni, rzetelni, uczciwi urzędnicy, którzy traktują wykonywanie swoich obowiązków w kategoriach dobra wspólnego. Stwierdził też, że oddając w ręce urzędników skarbowych oraz sądów powszechnych znowelizowany kodeks karny skarbowy, Komisja Ustawodawstwa i Praworządności wyraża nadzieję, iż jego przepisy będą tak interpretowane i stosowane, by nie doprowadziły już żadnego uczciwego przedsiębiorcy do nieuzasadnionego bankructwa.

Senator poinformował, że komisja ustawodawstwa postanowiła zaproponować kilka poprawek, w większości o charakterze porządkującym.

W imieniu komisji senator G. Czaja wniósł o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi poprawkami.

Senat przegłosował poszczególne poprawki, a następnie 71 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę:

Uchwała

Sejm uchwalił ustawę na 107. posiedzeniu, 8 lipca br. Do Senatu trafiła 11 lipca. Marszałek skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, która rozpatrzyła ustawę i przygotowała sprawozdanie.

Przedstawiła je senator Ewa Serocka. Senator zaakcentowała, że obowiązująca ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych funkcjonuje w Polsce od trzydziestu ośmiu lat i nie jest dostosowana do współczesnych warunków gospodarczych i społecznych, jak również do porządku prawnego obowiązującego w naszym kraju.

Senator podkreśliła, że proponowana ustawa stanowić będzie dużą zmianę. Ma ona przyczynić się do usprawnienia i przyspieszenia postępowania cywilnego, ma też na celu odciążenie sądów i sędziów od niektórych czynności dotyczących kosztów sądowych.

Najważniejszą jednak sprawą dla obywateli jest fakt, że ustawa zwiększa dostęp do wymiaru sprawiedliwości dzięki ograniczeniu bariery, jaką stanowią wysokie koszty sądowe ponoszone przez strony w związku z prowadzeniem postępowania cywilnego, a więc poprzez obniżenie ich wysokości, a także dzięki usprawnieniu postępowania poprzez wyeliminowanie lub istotne ograniczenie wstępnego etapu rozpoznawania sprawy.

W opinii senator, fakultatywne powierzenie referendarzom sądowym czynności w sprawach zwolnień od kosztów jest też bardzo ważną sprawą, gdyż po prostu odciąża to sędziów. Rozliczanie tych kosztów również powierzono referendarzom. Uproszczono system kosztów sądowych i ich określanie poprzez wprowadzenie jako zasady opłaty stałej, a opłaty stosunkowej jako wyjątku od tej zasady. Wprowadzono też jako zasadę zwalnianie od opłat wyłącznie na podstawie kryterium ubóstwa. Przyjęto także premiowanie formy ugodowego załatwiania sporu.

Ustawa zwalnia Skarb Państwa od wszelkich kosztów sądowych i egzekucyjnych. Zakłada ona wprowadzenie opłat stałych w możliwie najszerszym kręgu spraw, co powinno znacznie usprawnić ich pobieranie.

Najistotniejszą zmianą jest obniżenie wysokości opłaty stosunkowej z 8% do 5% wartości przedmiotu sporu w sprawach o roszczenie pieniężne, co powinno doprowadzić do łatwiejszego i tańszego dostępu do sądu.

Zupełnym novum w stosunku do obecnie stosowanych przepisów jest całkowita rezygnacja z obciążania stron wydatkami z tytułu doręczania pism sądowych oraz zwrotu pobranych opłat.

Senator sprawozdawczyni poinformowała, że komisja pozytywnie ustosunkowała się do uregulowań zawartych w ustawie. Dyskusję oraz pewne kontrowersje wzbudziła jedynie sprawa znacznego ograniczenia podmiotów uprawnionych do składania wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych.

Senator poinformowała, że Komisja Ustawodawstwa i Praworządności na posiedzeniu 11 lipca 2005 r. postanowiła wnieść o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Propozycje zmian w ustawie zgłosili natomiast senatorowie podczas dyskusji.

Wnioski zgłoszone podczas debaty rozpatrzyła komisja senacka. Komisja poparła wszystkie poprawki.

W pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wniosek komisji o przyjęcie ustawy bez poprawek (Senat 55 głosami, przy 13 za i 2 wstrzymujących się, odrzucił ten wniosek), następnie przegłosowano poszczególne poprawki, po czym Izba 69 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Projekt rezolucji został wniesiony przez grupę senatorów. Marszałek Senatu 29 czerwca br., zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 84 ust. 5 Regulaminu Senatu, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych. Pierwsze czytanie projektu rezolucji zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu, na wspólnych posiedzeniach komisji w dniach 29 czerwca oraz 12 i 15 lipca br. Komisje po rozpatrzeniu projektu rezolucji przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Zgodnie z art. 8 ust. 1 Regulaminu Senatu drugie czytanie projektu rezolucji obejmuje przedstawienie Senatowi sprawozdania komisji o projekcie rezolucji, przeprowadzenie dyskusji oraz zgłaszanie wniosków.

Wspólne sprawozdanie komisji o projekcie rezolucji przedstawił sprawozdawca Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych senator Zbigniew Kulak. Senator zaznaczył, że zobowiązał się przedstawić drogę do dokumentu, nad którym Izba będzie głosować. Dokument ten został ostatecznie przygotowany 15 lipca br., ale jest konsekwencją druku złożonego 3 czerwca tego roku przez trzech senatorów: Andrzeja Anulewicza, Henryka Dzidę i Sławomira Izdebskiego, dotyczącego sformułowania apelu Senatu do władz, a przede wszystkim do parlamentu Stanów Zjednoczonych, w sprawie zniesienia obowiązku wizowego dla obywateli Polski.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że połączone komisje senackie obradowały nad projektem rezolucji na swoich plenarnych posiedzeniach trzykrotnie - 29 czerwca, 12 lipca i 15 lipca. Komisje powołały także dwa zespoły, które ze względu na liczne uwagi wygłoszone na pierwszym posiedzeniu połączonych komisji miały przygotować dokument głęboko dopracowany i zmienić uzasadnienie, do którego też było wiele uwag, szczególnie na pierwszym posiedzeniu. Pierwszy zespół przygotował swoją wersję, która jednak w dalszym ciągu była poddawana krytyce. W związku z tym 12 lipca powołano kolejny zespół, który ostatecznie, po uzgodnieniach i kilkukrotnych spotkaniach, sfinalizował swoje prace 15 lipca. I właśnie ten projekt został przedstawiony do drugiego czytania.

Senator Z. Kulak oświadczył, że jako członek drugiego zespołu chciałby podziękować szczególnie marszałkowi Longinowi Pastusiakowi, który zgłaszał wiele uwag, również w trybie roboczym między posiedzeniami, a także uczestniczył w posiedzeniach plenarnych. Senator złożył także podziękowanie pracownikom Departamentu Ameryki MSZ, z wicedyrektorem tego departamentu Pawłem Dobrowolskim na czele, który zgłaszał wiele uwag i świadczył wiele pomocy podczas pracy obu zespołów.

Senator sprawozdawca podkreślił, że problem znoszenia wiz w relacjach między Polską a Stanami Zjednoczonymi ma bardzo długą historię. Rozpoczęła się ona w 1986 r., kiedy to Stany Zjednoczone przyjęły program wybiórczego znoszenia obowiązku wizowego w wypadku poszczególnych krajów. To stanowiło pewien wyłom w normalnych zasadach w stosunkach międzynarodowych, zgodnie z którymi dla udających się z jednego kraju do drugiego istnieje obowiązek wizowy,.

Pierwsze państwa objęte zniesieniem obowiązku wizowego przez Stany Zjednoczone zostały wpisane na listę w 1988 r. Ale lista ta nie zawsze była tylko poszerzana. Była także odchudzana. Na przykład w lutym 2002 r. wyłączono Argentynę i przywrócono obowiązek wizowy, a w 2003 r. w kwietniu wyłączono Urugwaj.

Obecnie, dokładnie 12 lipca, bez wiz mogli podróżować do Stanów Zjednoczonych obywatele: Andory, Australii, Austrii, Belgii, Brunei, Danii, Francji, Finlandii, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Japonii, Lichtensteinu, Luksemburga, Monako, Niemiec, Norwegii, Nowej Zelandii, Portugalii, San Marino, Singapuru, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoch - dwudziestu siedmiu krajów.

Senator poinformował, że sprawa zniesienia wiz, i to nie całkowitego, gdyż w zasadzie jest mowa o zniesieniu obowiązku wizowego w ruchu turystycznym, i to tylko w wypadku okresu do dziewięćdziesięciu dni, była tematem rozmów na różnych szczeblach, w tym na najwyższym szczeblu, czyli rozmów prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z Georgem Bushem, z wiceprezydentem Dickiem Cheneyem i z Condoleezzą Rice, która w swojej ostatniej wypowiedzi w Warszawie zrobiła pewną nadzieję, kiedy stwierdziła, że ona także będzie się osobiście angażować w tę sprawę, czyli w ewentualne zniesienie w przyszłości wiz dla Polaków. Efektem tych rozmów było też wykreślenie z amerykańskich baz danych wykroczeń przeciwko przepisom wizowym Stanów Zjednoczonych, które popełnili Polacy przed 1989 r. W ocenie senatora, jest to pierwszy dobry gest w kierunku ewentualnie znoszenia obowiązku wizowego.

Z drugiej strony, Amerykanie cały czas zarzucają podróżującym Polakom, że liczba odmów na wnioski wizowe, a dla nich ten wskaźnik jest bardzo ważny, jest ciągle bardzo wysoka. Tymczasem standardy, które by powodowały, że Polska ewentualnie byłaby włączona do wymienionej listy dwudziestu siedmiu państw, to 3% odmów. Tych odmów w 2004 r., według informacji uzyskanych z konsulatu Stanów Zjednoczonych, było 34,6%.

Kolejny problem to fakt, że ci, którzy wizę otrzymują, też nie do końca stosują się do przepisów amerykańskich. Około 20%, czyli 1/5 Polaków wyjeżdżających do Stanów Zjednoczonych przebywa tam dłużej niż określa to wiza, którą otrzymali. Strona amerykańska rozumie, że oczywiście różne sytuacje życiowe, jak choroba, wypadek itd., mogą się zdarzyć i w związku z tym dopuszcza taką możliwość, ale też, opierając się na danych statystycznych, twierdzi, że powinno to być w rozsądnych granicach, nie powinno przekraczać 2%. Jeśli zaś chodzi o Polaków, to wspomniana 1/5, 20% Polaków przebywa w Stanach Zjednoczonych dłużej niż to określa termin wyznaczony w wizie.

W 1991 r. rząd polski jednostronnie zniósł obowiązek wizowy dla obywateli amerykańskich, oczekując zrealizowania w jakiejś bliższej lub dalszej, raczej bliższej, przyszłości zasady wzajemności. Wtedy Stany Zjednoczone zareagowały na ten gest, znosząc dla Polaków opłaty wizowe, i przez krótki okres wizy do Stanów Zjednoczonych były bezpłatne. Potem jednak, ze względu na trudności budżetowe Stanów Zjednoczonych, w roku 1994 wprowadzono opłatę wizową w wysokości 25 dolarów, następnie podwyższono ją do 100 dolarów i to do dzisiaj obowiązuje, frustrując szczególnie tych, którzy składają wniosek, płacą 100 dolarów i nie otrzymują wizy. A płacić muszą wszyscy.

Sygnalizowano też arogancję przy rozpatrywaniu wniosków, wskazywano na fakt, że konsul amerykański na rozmowę z jednym obywatelem składającym taki wniosek ma tylko dziewięćdziesiąt sekund. Padały zarzuty o brak zobiektywizowanych kryteriów, o arogancję urzędników na lotniskach amerykańskich i odsyłanie Polaków, którzy już tę wizę, a właściwie promesę wizy, otrzymali.

Senator Z. Kulak, kończąc swe wystąpienie, podkreślił, że dyskusje nad projektem rezolucji były długie i w ich wyniku powstał ostateczny, przedkładany Izbie tekst. Jak stwierdził senator, wydaje się, że tekst jest dopracowany, dobry, który Izba może na koniec tej kadencji pozostawić następcom, żeby ewentualnie obserwowali efekty tego apelu. Obecnie parlament Stanów Zjednoczonych jest bardziej zaangażowany w sprawy budżetu amerykańskiego, więc na jakieś efekty senackiej rezolucji można oczekiwać prawdopodobnie dopiero jesienią, a to już będzie następna kadencja Senatu.

W trakcie dyskusji nad projektem rezolucji nie złożono wniosku przeciwnego do przedstawionego w sprawozdaniu komisji, w związku z czym, zgodnie z art. 81 ust. 5 regulaminu, Senat przystąpił do trzeciego czytania, obejmującego jedynie głosowanie.

W jego wyniku Senat jednomyślnie, 67 głosami, przyjął rezolucję:

Uchwała

Zgodnie z art. 209 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej rzecznik praw obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na pięć lat.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na powołanie rzecznika w ciągu miesiąca od dnia przekazania Senatowi uchwały Sejmu w tej sprawie.

Uchwała Sejmu w sprawie powołania rzecznika praw obywatelskich została przekazana Senatowi 8 lipca br. Sejm na stanowisko rzecznika praw obywatelskich powołał Andrzeja Rzeplińskiego.

Zgodnie z art. 91 ust. 2 Regulaminu Senatu Izba może wezwać powołanego przez Sejm Rzecznika Praw Obywatelskich do złożenia wyjaśnień i udzielenia odpowiedzi na pytania senatorów.

Obecny na posiedzeniu plenarnym Izby, powołany przez Sejm na stanowisko rzecznika praw A. Rzepliński odpowiadał na pytania senatorów.

Następnie przeprowadzono głosowanie tajne w sprawie wyrażenia przez Senat zgody na powołanie Andrzeja Rzeplińskiego na stanowisko rzecznika praw obywatelskich.

W wyniku tego głosowania Izba 24 głosami, przy 52 przeciw i 2 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment