Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 14, 15 i 16 grudnia 2004 r. odbyło się 74. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak oraz wicemarszałkowie - Jolanta Danielak, Ryszard Jarzembowski i Kazimierz Kutz. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Zbigniewa Gołąbka i Sławomira Izdebskiego; listę mówców prowadził senator S. Izdebski.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy budżetowej na rok 2005,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz o zmianie innych ustaw*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz o zmianie innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o doświadczeniach na zwierzętach*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zmianie imion i nazwisk oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wypowiedzeniu Konwencji o rybołówstwie i ochronie żywych zasobów w Morzu Bałtyckim i Bełtach, sporządzonej w Gdańsku dnia 13 września 1973 r.,

- zmiany w składzie komisji senackich,

______________________

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 91. posiedzeniu, 26 listopada, a 30 listopada została przekazana do Senatu. Zgodnie z regulaminem 30 listopada marszałek skierował tę ustawę do komisji senackich. Komisje, po rozpatrzeniu właściwych części budżetowych, przekazały swoje opinie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która na ich podstawie przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie to przedstawił senator Jerzy Markowski. Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa budżetowa jest najistotniejszym aktem prawnym, dotyczącym finansów publicznych w danym roku, stąd też traktowana jest w kompetencjach Izby w sposób szczególny. Wprawdzie Senat miał tylko dwadzieścia jeden dni na to, żeby zgodnie z konstytucją rozpatrzyć ten akt prawny, niemniej tryb jego rozpatrywania i wnikliwość prac poszczególnych komisji udowodniły, iż senatorowie pracujący w komisjach z nadzwyczajną starannością przeanalizowali jego zapisy.

Wszystkie przedstawione Izbie propozycje zmian w ustawie budżetowej na rok 2005 rozpatrzyła Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja poparła 51 spośród 131 zgłoszonych ogółem poprawek.

Uchwała

Sejm uchwalił tę ustawę na 89. posiedzeniu, 18 listopada 2004 r., i tego samego dnia przekazał do Senatu. Marszałek skierował ją do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Andrzej Anulewicz. Senator przypomniał, że omawiana ustawa była projektem rządowym. Celem ustawy jest: wprowadzenie możliwości zabezpieczenia kwot związanych z instrumentami wsparcia w ramach Wspólnej Polityki Rolnej; stworzenie podstaw prawnych dla możliwości potrącania przez agencję nienależnie lub nadmiernie pobranych środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz środków krajowych przeznaczonych na realizację Wspólnej Polityki Rolnej; zapewnienie spójności przepisów w sprawie wydawania decyzji administracyjnych w sprawie zwrotu nienależnie wypłaconych środków w ramach pomocy finansowej; wyłączenie z zajęcia należności lub wierzytelności związanych z płatnościami realizowanymi przez agencję ze środków Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz środków krajowych przeznaczonych na realizację Wspólnej Polityki Rolnej.

W celu zapewnienia spójności regulacji w sprawach potrącenia nienależnie lub nadmiernie pobranych środków dokonano stosownych zmian w ustawie z 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej - art. 2 - oraz w ustawie z  19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego oraz w ustawie z  19 lutego 2004 r. o organizacji rynku przetworów owoców i warzyw.

Ustawa wprowadza zmiany w przepisach ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych, dotyczących zadań realizowanych przez agencję w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, tj. wspierania działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych i żywnościowych, prowadzenia działań w zakresie wsparcia krajowego pszczelarstwa, realizacji programu dostarczania nadwyżek żywności dla najuboższej ludności Unii Europejskiej.

Ponadto ustawa dokonuje zmian w wielu innych aktach prawnych. W ustawie o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych zmiany dotyczą określenia kompetencji Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych do wydawania świadectw potwierdzających pochodzenie mięsa wołowego z dorosłych osobników męskich i uprawniających do otrzymania refundacji wywozowych przy eksporcie taniego mięsa. Przepisy porządkują również zasady dopuszczania do obrotu artykułów rolno-spożywczych pochodzących z zagranicy, a w razie wydania przez inspekcję negatywnej decyzji, czyli o zakazie wprowadzenia tych artykułów do obrotu, organ celny odmawia przyjęcia zgłoszenia celnego.

W ustawie o organizacji niektórych rynków rolnych dodano przepisy w zakresie regulacji lnu i konopi, zgodnie z którymi przetwórca ubiegający się o dopłaty do przetwarzania słomy lnianej lub konopnej na włókno składa do agencji wniosek oraz deklarację na formularzach opracowanych przez agencję.

Senator S. Izdebski zaznaczył, że podczas prac komisji przedmiotem dyskusji był dodany w nowym brzmieniu art. 51a ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego, odnoszący się wprost do kwotowania produkcji surowca tytoniowego w roku 2005. Zgodnie z jego zapisami kwoty produkcji surowca tytoniowego są przyznawane w ramach krajowej kwoty produkcji: producentom w wysokości kwoty podstawowej przyznanej w 2004 r., na którą zawarli umowę o uprawę, oraz grupom producentów tytoniu w wysokości sumy kwoty podstawowej, na którą zawarli umowy o uprawę, i kwoty dodatkowej przyznanej na 2004 r. Prezes Agencji Rynku Rolnego do 28 lutego 2005 r. przyznaje, w drodze decyzji, kwoty producentom i grupom producentów tytoniu z podziałem na poszczególnych członków.

W imieniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi senator S. Izdebski wniósł o przyjęcie ustawy z dwiema poprawkami zaproponowanymi przez komisję.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm 3 grudnia 2004 r. i tego samego dnia trafiła do Senatu. Również 3 grudnia marszałek skierował ją do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Marian Kozłowski. Senator zaznaczył, że celem rozpatrywanej ustawy jej implementacja do naszego systemu prawnego norm prawa wspólnotowego w zakresie doświadczeń na zwierzętach - dotyczy to dyrektywy Rady nr 86/609 z 1986 r. i dyrektywy nr 2003/65 z 2003 r.

Ustawa wprowadza następujące zmiany. Powraca do definicji doświadczenia z ustawy o ochronie zwierząt i ją uszczegóławia - art. 2 pkt 6. Zakazuje także przeprowadzania doświadczeń w celu testowania kosmetyków lub środków higienicznych - art. 5 pkt 3. Nie definiuje ani testu, ani testowania kosmetyków lub środków higienicznych. Stanowi, że lokalne komisje etyczne wyrażają zgodę na przeprowadzanie doświadczeń i sprawują nadzór nad ich przeprowadzaniem.

Ustawa określa cele doświadczenia - art. 1 ust. 2. Ponadto wprowadza, zgodnie z prawem wspólnotowym, pozostałe definicje - art. 2, zasady wykorzystywania zwierząt doświadczalnych - rozdział 2, warunki utrzymywania zwierząt doświadczalnych - rozdział 3, hodowli zwierząt laboratoryjnych - rozdział 4, a także wskazuje jednostki uprawnione do przeprowadzania doświadczeń oraz sposoby ich przeprowadzania - rozdział 5.

Ustawa stanowi, że doświadczeniem jest wykorzystywanie zwierzęcia do badań naukowych, zgodnie z art. 1 ust. 2. Cele doświadczeń związane są z lecznictwem, diagnostyką, profilaktyką, dydaktyką, ochroną zdrowia człowieka lub dobrostanem zwierząt. Przeprowadzanie doświadczenia jest środkiem ostatecznym, dopuszczalnym tylko wtedy, gdy założonych celów nie można osiągnąć innymi metodami. Do doświadczeń, zgodnie z ustawą, można wykorzystywać tylko zwierzęta specjalnie hodowane, przy czym istnieje zakaz wykorzystywania zwierząt bezdomnych i zdziczałych.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po dyskusji postanowiła zaproponować wprowadzenie do rozpatrywanej ustawy 4 poprawek.

Senat przegłosował poszczególne poprawki, a następnie 90 głosami, przy 3 wstrzymujących się, powziął uchwałę:

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm 19 listopada 2004 r. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek 23 listopada, zgodnie z  regulaminem, skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Komisja przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Ewa Serocka. Senator zaznaczyła, że celem ustawy jest wprowadzenie do kodeksu postępowania cywilnego instytucji skargi o stwierdzenie niezgodności prawomocnego orzeczenia sprawy. Niezbędne więc było uregulowanie właściwego postępowania, podczas którego sąd może orzec o stwierdzeniu niezgodności prawomocnego orzeczenia sprawy, co warunkuje dopuszczalność żądania naprawienia szkody. Uregulowania tego zabrakło w poprzedniej nowelizacji, z 17 czerwca 2004 r., która weszła w życie 1 września 2004 r.

Ustawa reguluje zasady odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działania lub zaniechania władzy publicznej. Ponadto w celu odciążenia sędziów od czynności w postępowaniu upominawczym, takich jak wydawanie nakazów zapłaty, dokonano zmiany i zadania te zostały powierzone referendarzom sądowym. W nowelizowanej ustawie usunięto komplikacje związane z zachowaniem terminu wnoszenia skargi po wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Sąd Najwyższy przewiduje, że wprowadzenie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia doprowadzi do zwiększenia wpływu spraw do Sądu Najwyższego o prawie 100%. Poszukując instrumentów racjonalizujących wpływ spraw, wprowadzono barierę odnoszącą się do wartości przedmiotu zaskarżenia. Bariery nie są duże, a wprowadzone zmiany oznaczają, że w rezultacie znowelizowania przepisów kodeksu postępowania cywilnego wiele orzeczeń sądów drugiej instancji, kończących postępowanie w sprawie, będzie mogło podlegać zaskarżeniu do Sądu Najwyższego. Barierą ograniczającą niekontrolowany wpływ skarg kasacyjnych do Sądu Najwyższego będzie instytucja przedsądu. Polega ona na ocenie Sądu Najwyższego, czy kasacja, a obecnie skarga kasacyjna, może być przyjęta do rozpoznania. Do tej pory obowiązują trzy przesłanki - dwie o charakterze negatywnym, trzecia pozytywna. Ponieważ kasacja po nowelizacji będzie przysługiwać od prawomocnych orzeczeń drugiej instancji, Sejm wprowadził - oprócz bariery wartości przedmiotu sporu - ograniczenia niedopuszczalności skargi oraz wyspecyfikował dopuszczalność skargi kasacyjnej. Ponadto ustawa odchodzi od instancji kasacji na rzecz instytucji skargi kasacyjnej. Powodem tej decyzji ustawodawcy były względy natury językowej.

Mniejszość komisji zgłosiła dwie poprawki. Jej wniosek przedstawiła senator Teresa Liszcz.

Zaproponowane zmiany w ustawie poddano pod głosowanie, po czym Izba 78 głosami, przy 8 przeciw i 5 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Sprawozdawca Komisji Ochrony Środowiska senator Grzegorz Niski przypomniał, że ustawa ta jest projektem poselskim, całkowicie zaakceptowanym przez rząd, wskazał także, iż poprzednia próba unormowania przez rząd problemu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji nie zyskała poparcia większości w Sejmie.

Istotą ustawy jest stworzenie systemu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Nakłada ona na posiadaczy pojazdów oraz na przedsiębiorców wprowadzających pojazdy na polski rynek, prowadzących stacje demontażu, punkty zbiórki, strzępiarki, obowiązki związane z funkcjonowaniem tego systemu. Określa także kompetencje organów administracji i zadania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Ponadto w ustawie zostały zdefiniowane konieczne pojęcia oraz określone sankcje karne za naruszanie przepisów ustawy.

Senator sprawozdawca podkreślił, że rozpatrywana ustawa stanowi przeniesienie do prawa krajowego wymagań Unii Europejskiej, zawartych w aktach prawnych: dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji, w decyzji Komisji z 17 października 2001 r. w sprawie kwestionariusza dla raportów państw członkowskich, dotyczących implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji, również decyzji Komisji z 19 lutego 2002 r. o minimalnych wymaganiach dla certyfikatu zniszczenia, wydawanego zgodnie z art. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji, oraz decyzji Komisji z 27 lutego 2003 r., ustanawiającej normy kodowania części materiałów, stosownie do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Senator G. Niski przypomniał, że pakiet ustaw ekologicznych, który wszedł w życie na przełomie 2001 i 2002 r.: ustawa - Prawo ochrony środowiska, ustawa o odpadach oraz ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, opłacie depozytowej - a także dotychczasowe zapisy ustawy - Prawo o ruchu drogowym, stworzyły ramy prawne dla transpozycji wymienionych aktów prawnych Unii Europejskiej. Dzięki temu w omawianej ustawie nie jest konieczne między innymi przenoszenie niektórych definicji, które już obowiązują w prawie, na przykład odpadów, odzysku, recyklingu. Nie jest konieczne również wprowadzanie ograniczeń lub zakazów stosowania w nich niektórych  substancji, na przykład metali ciężkich, czy też minimalnych wymagań dotyczących stacji demontażu.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że rozpatrywany projekt ustawy, poświęcony wyłącznie pojazdom wycofanym z eksploatacji, odpowiada merytorycznie zakresowi wymienionych dyrektyw. Wynikła jednak konieczność nieuniknionej zmiany pewnych przepisów w już obowiązujących przepisach i stąd w rozdziale dziewiątym zawarte zostały zmiany do ustawy - Prawo o ruchu drogowym, ustawy o odpadach oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.

Wprowadzone zmiany uporządkowują też stosowaną dotychczas w różnych aktach prawnych terminologię związaną z gospodarką odpadami pochodzącymi z pojazdów. Eliminują podwójną procedurę koncesjonowania przedsiębiorców zajmujących się zbieraniem pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz usuwają przepisy, które były niekorzystne z punktu widzenia ochrony środowiska, szczególnie te wprowadzające możliwość wyrejestrowania pojazdów po oddaniu tylko ich części. Powodowało to prowadzenie demontażu pojazdów w niewłaściwych i niekontrolowanych warunkach.

Nowe przepisy odnoszą się do pojazdów samochodowych zaliczonych do kategorii M1 lub N1, o których mowa w przepisach o ruchu drogowym, a w szczególnych wypadkach również do trójkołowych pojazdów silnikowych, z wyłączeniem motocykli trójkołowych. Zgodnie z projektem ustawy głównym ogniwem w zakresie przetwarzania pojazdów wycofywanych z eksploatacji mają być stacje demontażu, w których będą wykonywane co najmniej następujące czynności. Po pierwsze, usunięcie z pojazdów wycofanych z eksploatacji substancji elementów niebezpiecznych, w tym płynów. Po drugie, wymontowanie z pojazdów wycofanych z eksploatacji części nadających się do ponownego użycia. I po trzecie, wymontowanie elementów nadających się do odzysku, w tym recyklingu.

Stacja demontażu będzie również odbierała bezpośrednio lub poprzez punkty zbierania pojazdów pojazdy wycofane z eksploatacji od ich ostatnich właścicieli i będzie wydawała zaświadczenia o demontażu pojazdu, które staną się podstawą wyrejestrowania pojazdu. W zależności od głębokości przeprowadzonego demontażu pozostałe karoserie będzie można skierować po sprasowaniu wprost do huty lub ewentualnie poprzez strzępiarki. Jest to zgodne z zasadą segregacji odpadów u źródła i najnowszymi trendami w tej dziedzinie. Projekt ustawy nakłada na wprowadzających pojazdy, którymi są producenci, importerzy i dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia, obowiązki zarówno w zakresie projektowania pojazdów, jak i stosowania oznakowanych materiałów do ich produkcji.

Projekt ustawy nakłada również nowe zadania na organy administracji publicznej, między innymi prowadzenie przez wojewodów wykazów stacji demontażu i punktów zbierania pojazdów wycofywanych z eksploatacji, kontrolę funkcjonowania instalacji urządzeń służących do demontażu przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska oraz na Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jako państwowy fundusz celowy. Zadania te jednak nie spowodują znacznych obciążeń dla budżetu państwa, gdyż nie wymagają zatrudnienia nowych pracowników.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Ochrony Środowiska pracowała nad rozpatrywaną ustawą 7 grudnia i w wyniku intensywnej pracy we współdziałaniu z Ministerstwem Środowiska postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie dwudziestu trzech poprawek. Były to poprawki zapewniające wewnętrzną spójność ustawy, a także spójność z obowiązującym systemem prawnym, zgodność z regułami poprawnej techniki legislacyjnej oraz sprzyjające poprawnej konstrukcji redakcyjnej.

Poprawki do ustawy zgłosili także senatorowie Apolonia Klepacz i January Bień podczas dyskusji.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 92. posiedzeniu, 3 grudnia 2004 r., i  tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek 3 grudnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ochrony Środowiska. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Apolonia Klepacz. Senator przypomniała, że już niebawem, 1 stycznia 2005 r., we wszystkich krajach Unii Europejskiej zacznie obowiązywać dyrektywa nr 2003/87 z 13 października 2003 r., ustanawiająca system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarniach we Wspólnocie i zmieniająca poprzednią dyrektywę nr 96/61. Jak stwierdziła senator, oznacza to, że do instrumentów ochrony środowiska dołączono nowe narzędzie, którego rynkowy charakter jest urzeczywistnieniem także postulatów wynikających z teorii ekonomii. Narzędziem tym jest handel uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i innych substancji.

Senator sprawozdawczyni podkreśliła, że przyjęta przez Sejm 3 grudnia 2004 r. ustawa o handlu uprawnieniami do emisji wprowadza ten nowy mechanizm do polskiego, krajowego porządku prawnego. W opinii senator, jest to ustawa trudna. Wprowadza do naszego prawa nowe pojęcia i nowy sposób podejścia do obniżania poziomu emisji do powietrza. Odstępuje się od ustalania przedsiębiorstwom sztywnych standardów emisji gazów do powietrza na rzecz przyznawania im rocznych uprawnień mogących być przedmiotem handlu. Uprawnienia do emisji stają się zatem wartością materialną i mogą być przedmiotem obrotu. Dzięki wprowadzeniu mechanizmów rynkowych powstanie możliwość redukcji emisji gazów cieplarnianych bez administracyjnych nakazów, przy możliwie najmniejszym ograniczeniu rozwoju gospodarczego i przy ograniczonych kalkulowanych kosztach. Podmioty gospodarcze, opierając się na rachunku ekonomicznym, będą miały możliwość wyboru dogodnego sposobu spełnienia wymogów ekologicznych poprzez dostosowanie się do obowiązkowych limitów zanieczyszczeń. Powinno to sprzyjać innowacyjności i elastyczności w podejściu do zadań modernizacyjnych. Zgodnie z protokołem z Kioto Polska winna zredukować emisję sześciu gazów cieplarnianych o 6% w stosunku do roku bazowego, czyli roku  1988. Zgodnie ze wspomnianą dyrektywą w latach 2005-2007 redukcja obejmować będzie jednak wyłącznie CO₂.

Przyznawane uprawnienia będą obowiązywać w odniesieniu do określonych i dopuszczalnych wielkości emisji i będą mogły być przedmiotem handlu pomiędzy podmiotami. Może to zdopingować podmioty do działań umożliwiających wygospodarowanie wolnych uprawnień, które będą mogły być przez te przedsiębiorstwa wykorzystywane albo do zwiększenia produkcji własnej, albo do handlu z innymi podmiotami, którym takie uprawnienia będą potrzebne do umożliwienia produkcji bądź jej zwiększenia.

Senator A. Klepacz wskazała, że wprowadzenie ustawy w życie daje podstawę do utworzenia systemu handlu uprawnieniami do emisji. W jego skład wejdzie obejmujący gazy cieplarniane wspólnotowy system handlu uprawnieniami do emisji oraz krajowy system handlu tymi uprawnieniami. Nadzór nad utworzonym systemem będzie sprawował minister właściwy do spraw środowiska przy pomocy Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji. Ustawa przewiduje także utworzenie jawnego Krajowego Rejestru Uprawnień do Emisji, w którym będą gromadzone informacje między innymi o przyznanych uprawnieniach do emisji oraz o wielkości dopuszczalnej emisji i emisji rzeczywistej. Pojęcia te są zdefiniowane w słowniczku pojęć zamieszczonym na wstępie ustawy. Z tytułu przyznania uprawnień do emisji prowadzący instalację będzie obowiązany do uiszczenia opłaty, która zasili wyodrębnione konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ustawa wprowadza także sankcje. Sankcją za nieprzestrzeganie przepisów ustawy będą kary pieniężne wymierzone przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

Ustawa wprowadza także zmiany w innych regulacjach. W ustawie - Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. dodaje się zapisy mówiące o tym, że do przychodów narodowego funduszu należą także wpływy z opłat za przydzielone uprawnienia, z opłat za wpis do Krajowego Rejestru Uprawnień do Emisji, z kar pieniężnych za brak uprawnień oraz koszty sprawdzania rocznych sprawozdań, pobierane na podstawie niniejszej ustawy. Przychody te zostaną przeznaczone na finansowanie działalności Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji, który będzie sprawował nadzór nad tym systemem. Ustawa wprowadza również zmiany w ustawie o Inspekcji Ochrony Środowiska. Dodaje się tu zadania dotyczące sprawdzania i oceny rocznych sprawozdań, a także upoważnienia ustawowe do określenia kosztów wykonania tych zadań.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 99. posiedzeniu, 3 grudnia 2004 r. Tego samego dnia została przekazana do Senatu i tego dnia marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator Witold Gładkowski zaznaczył, że rozpatrywana ustawa dokonuje istotnych dla środowiska akademickiego zmian w ustawie z  12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym, w ustawie z 26 czerwca 1997 r. o szkolnictwie wyższym zawodowym, w ustawie z 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich oraz w ustawie z 28 maja 2004 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych, ustawy o pożyczkach i kredytach studenckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, podjęcie przez parlament prac nad tymi zmianami stało się pilną koniecznością co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, Polska weszła do Wspólnoty Europejskiej i dlatego system szkolnictwa wyższego musi być dostosowany do standardów europejskich. Po drugie, zmiany przyjęte w uchwalonej przez Sejm ustawie regulują niezwykle ważne kwestie zaopatrzenia socjalnego studentów niepełnosprawnych.

Celem ustawy nowelizującej jest między innymi: po pierwsze, umożliwienie prowadzenia zajęć dydaktycznych, sprawdzianów wiedzy lub umiejętności oraz egzaminów dyplomowych w języku obcym - dotyczy to również sprawdzianów wiedzy lub umiejętności w trakcie przyjęć na studia oraz przygotowania prac dyplomowych; po drugie, zobowiązanie uczelni przyjmującej na studia osoby niebędące obywatelami polskimi do organizowania dla nich zajęć z języka polskiego; po trzecie, rozszerzenie katalogu form pomocy materialnej dla studentów o stypendia specjalne dla osób niepełnosprawnych oraz wyeliminowanie przepisów dotyczących zwiększenia kwoty stypendium socjalnego w związku z ponoszeniem dodatkowych kosztów z tytułu niesprawności; po czwarte, zmodyfikowanie zasad ustalania miesięcznej wysokości dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniającej do ubiegania się o stypendium socjalne, w tym wskazanie, co należy rozumieć przez pojęcie "student samodzielny finansowo", oraz określenie, jakie dochody uwzględnia się przy ustalaniu wysokości dochodu uprawniającego studenta do ubiegania się o stypendium socjalne; po piąte, ujednolicenie przepisów ustawy o wyższych szkołach zawodowych i ustawy o szkolnictwie wyższym w zakresie standardów nauczania; po szóste, dostosowanie przepisów regulujących uprawnienia cudzoziemców do uzyskania zatrudnienia w charakterze nauczyciela akademickiego bez zgody lub zezwolenia właściwego organu zatrudnienia do aktualnie obowiązujących przepisów prawa w zakresie powierzania cudzoziemcom pracy zarobkowej; po siódme, zobowiązanie ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego do nadania szkołom wyższym czterogwiazdkowych oznaczeń kodowych, co w konsekwencji ma w przejrzysty sposób unormować kwestię identyfikacji uczelni i studenta; i ostatnia sprawa - wyznaczenie pod groźbą wygaśnięcia uprawnienia uczelni zawodowej do prowadzenia kształcenia w danej specjalności zawodowej ostatecznego terminu składania przez uprawnione podmioty wniosków o dokonanie przyporządkowania specjalności kształcenia do kierunku studiów oraz wskazanie, że sankcja taka grozi również w razie wydania przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego decyzji o odmowie takiego przyporządkowania.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że zdaniem komisji, ustawa słusznie modyfikuje zasady ustalania miesięcznej wysokości dochodu na osobę w rodzinie studenta ubiegającego się o stypendium socjalne. Z punktu widzenia studenta niewątpliwie korzystne jest określenie katalogu dochodów i świadczeń niewliczanych do wysokości dochodu uprawniającego do stypendium socjalnego.

Senator W. Gładkowski poinformował, że Komisja Nauki, Edukacji i Sportu postanowiła zaproponować wprowadzenie do ustawy osiemnastu poprawek. Miały one na celu przede wszystkim zapewnienie ustawie poprawności legislacyjnej, w szczególności poprzez zastosowanie prawidłowej techniki legislacyjnej, wyeliminowanie wieloznaczności, ujednolicenie przepisów ustawy o wyższych szkołach zawodowych i ustawy o szkolnictwie wyższym, a także właściwe, adekwatne sformułowanie intencji ustawodawcy.

Poprawką merytoryczną była zmiana, w której chodziło o uznanie, że obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich EFTA - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i członkowie ich rodzin studiujący w Polsce nie powinni mieć prawa do stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych. Komisja uznała bowiem, że ze względu na możliwości budżetu państwa oraz ze względu na socjalny charakter tego stypendium prawo takie powinno przysługiwać jedynie obywatelom polskim. Zdaniem komisji, ze względu na socjalny charakter takiego stypendium rozwiązanie to nie jest sprzeczne z prawem Unii.

Istotna była również poprawka do art. 2 pkt 6 lit. b. W związku z nowym brzmieniem art. 75b ust. 3 oraz ze względu na zmianę w analogicznym art. 152c ust. 3 ustawy o szkolnictwie wyższym komisja uznała za konieczne uwzględnienie w katalogu dochodów, których nie wlicza się do wysokości dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniającej do ubiegania się o stypendium socjalne, świadczeń otrzymywanych na podstawie Działania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz świadczeń otrzymywanych na podstawie ustawy o systemie oświaty. Zdaniem komisji, różne katalogi dochodów i świadczeń niewliczanych do dochodu na osobę w rodzinie sformułowane w ustawie o szkolnictwie wyższym oraz w ustawie o wyższych szkołach zawodowych naruszałyby spójność systemu przyznawania stypendiów socjalnych oraz budziły wątpliwości co do równości dostępu do tego stypendium studentów kształcących się w uczelniach zawodowych i niezawodowych szkołach wyższych.

Pozostałe poprawki miały charakter techniczny, legislacyjny oraz redakcyjny.

Poszczególne zmiany poddano pod głosowanie, a następnie Izba jednomyślnie, 90 głosami, podjęła uchwałę:

Uchwała

Sejm uchwalił ustawę na swoim 90. posiedzeniu, 25 listopada 2004 r. Tego samego dnia trafiła ona do Senatu, a marszałek skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Zbyszko Piwoński. Senator przypomniał, że o zdjęcie tej ustawy z porządku obrad wnosił, w imieniu komisji, na poprzednim posiedzeniu Izby. W trakcie obrad komisji zrodziły się bowiem wątpliwości co do tego, czy ustawa ta jest zgodna z zapisami konstytucji. Wątpliwości dotyczyły jedynie art. 1, odnoszącego się do samorządowych kolegiów odwoławczych - instytucji, która sprawuje pieczę nad prawidłowością wydawania decyzji przez organa samorządu terytorialnego.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja po złożeniu wniosku o odłożenie rozpatrywania ustawy zwróciła się do dwóch ekspertów z prośbą o wyrażenie zdania. Komisja otrzymała te opinie, a dodatkowo jeszcze posłużyła się ekspertyzą, która - z inicjatywy organizacji zrzeszającej samorządowe kolegia odwoławcze - została wykonana przez doktora Piotra Czarnego z katedry prawa konstytucyjnego, będącego jednocześnie współpracownikiem samorządowego kolegium odwoławczego. Wniosek komisji był skierowany do profesora doktora habilitowanego Bogdana Dolnickiego, kierownika Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, i do znanego konstytucjonalisty, profesora doktora habilitowanego Stanisława Gebethnera.

Profesor Gebethner, który uczestniczył w posiedzeniu komisji, potwierdził, że wątpliwości senatorów są zasadne, że właściwie ten zapis budzi i będzie budził wątpliwości, a wręcz istnieje duże prawdopodobieństwo, iż ta ustawa może znaleźć się w Trybunale Konstytucyjnym. Orzeczenie trybunału zaś z pewnością może doprowadzić do zakwestionowania tej części omawianej ustawy.

W tej sytuacji komisja postanowiła skreślić budzący wątpliwości art. 1, pozostawiając dwa pozostałe. W związku z tym komisja musiała również zmienić tytuł samej ustawy, ponieważ nie odnosi się już ona do samorządowych kolegiów odwoławczych.

Zdaniem komisji, kwestia samorządowych kolegiów odwoławczych wymaga całościowego oglądu, spojrzenia na nie nieco inaczej, zwłaszcza w świetle ostatnio nowelizowanej ustawy o sądownictwie administracyjnym. Kuriozalny bowiem jest wypadek, że decyzje podlegają czterem instancjom. Decyzja podejmowana przez organ administracji podlega zaskarżeniu do samorządowego kolegium odwoławczego - i ewentualnie jest wydawanie orzeczenie - a później jeszcze do dwóch instancji sądu administracyjnego. W opinii senatora sprawozdawcy, należałoby się w ogóle zastanowić nad usytuowaniem i funkcjonowaniem tego ogniwa.

Kolejna sprawa budząca wątpliwości komisji to fakt, że kolegia samorządowe stanowią jedną z nielicznych instytucji, w wypadku których nie zostały uwzględnione zmiany podziału terytorialnego kraju. Nadal na terenie kraju funkcjonuje czterdzieści dziewięć samorządowych kolegiów. Z tych powodów, zdaniem komisji, funkcjonowanie, liczebność, działanie tych instytucji wymaga ponownego przeanalizowania i dokonania całościowych zmian.

Zaproponowane poprawki poddano pod głosowanie, a następnie Izba 88 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Sprawozdawca komisji senator Zbigniew Gołąbek podkreślił, że najważniejszym celem rozpatrywanej nowelizacji jest dostosowanie przepisów ustawy do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz doprecyzowanie regulacji, które budzą wątpliwości interpretacyjne w takich kwestiach, jak zrównanie praw kobiet i mężczyzn do zmiany nazwiska rodowego zgodnie z konstytucyjną zasadą równouprawnienia płci.

Dodaje się również nową instrukcję prawną, jaką jest powrót do imienia czy imion lub nazwiska, które zostały zmienione. Umożliwi to wszystkim osobom, których imiona lub nazwiska zostały zmienione, posługiwanie się danymi osobowymi wynikającymi z pierwotnej treści aktów stanu cywilnego. W grupie uprawnionych znajdują się też osoby, którym w latach pięćdziesiątych, przy wydawaniu dowodów osobistych, samowolnie zmieniono brzmienie lub pisownię imion i nazwisk.

Zgodnie z art. 11 ustawy organ, który wyda decyzję o zmianie imienia lub nazwiska lub o ustaleniu jego pisowni, jest zobowiązany zawiadomić o tym właściwy urząd skarbowy, organy Policji, wojskowe komendy uzupełnień i Krajowy Rejestr Karny.

Poprawkę do ustawy zgłosił również senator Zbyszko Piwoński podczas dyskusji.

Uchwała

Sejm uchwalił tę ustawę na swoim 92. posiedzeniu, 3 grudnia 2004 r. Tego samego dnia otrzymał ją Senat, a marszałek skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Władysław Mańkut. Senator poinformował, że komisja senacka, po wnikliwej analizie przez sejmową Komisję Finansów Publicznych nowelizacji ustawy, a szczególnie zmian w zapisach w art. 9 i 11, odnoszących się do szkód wyrządzonych umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczającego, postanowiła wnieść o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Przedstawił je senator Mieczysław Mietła. Senator sprawozdawca zaznaczył, że podstawowym celem nowelizacji jest wprowadzenie bezpośredniego odesłania do nowo przyjętej definicji przedsiębiorcy w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Zmiana odesłania - obecnie obowiązuje pośrednio poprzez ustawę - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej - ma na celu wprowadzenie czytelności zapisów i uproszczenie drogi, którą adresaci norm prawnych zawartych w ustawie, czyli przedsiębiorcy, muszą przejść, by móc dokładnie określić swój status.

Drugim celem jest utożsamienie definicji małego i średniego przedsiębiorcy oraz mikroprzedsiębiorcy z definicjami obowiązującymi w prawodawstwie wspólnotowym w zakresie udzielania pomocy publicznej tym przedsiębiorstwom poprzez odesłanie w ustawie do definicji zawartej w załączniku nr I do rozporządzenia nr 70/2001 z 12 stycznia 2001 r. Obecnie w ustawie obowiązuje odesłanie do definicji zawartej w ustawie - Prawo działalności gospodarczej.

Nowelizacja spowoduje też, że fundusze poręczeniowe, którym Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości udzieliła wsparcia kapitałowego, będą mogły uzyskane środki przeznaczyć na udzielenie poręczeń nie tylko z tytułu pożyczek i kredytów, ale także na przykład poręczać wadia, które zobowiązani są wnosić przedsiębiorcy w związku ze składaną ofertą. Obecnie przepisy dają możliwość wniesienia wadium w formie poręczenia. Określa to art. 45 ust. 6 ustawy - Prawo zamówień publicznych. Identyczna możliwość powinna również wynikać z regulacji dotyczących dokapitalizowania funduszy poręczeniowych w ramach ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Ponadto nowelizuje się ustawę o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne w części dotyczącej definicji małego i średniego przedsiębiorcy. Ponieważ zaangażowanie Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych, prowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego, jest przez Komisję często uznawane za jedną z form pomocy publicznej, zdecydowano o dostosowaniu zawartej w tej ustawie definicji małych i średnich przedsiębiorstw do definicji unijnej.

Uchwała

Sejm uchwalił tę ustawę na 89. posiedzeniu, 18 listopada 2004 r. Tego samego dnia trafiła ona do Senatu. Marszałek skierował ją do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Spraw Zagranicznych. Komisje rozpatrzyły ustawę i przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawił senator Tadeusz Bartos. Senator zaznaczył, że wypowiedzenie konwencji wynika bezpośrednio z art. 6 ust. 12 aktu dotyczącego warunków przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu państwa do Unii Europejskiej. Akt ten jest integralną częścią traktatu akcesyjnego, podpisanego w Atenach 16 kwietnia 2003 r. Zgodnie z postanowieniem traktatu państwa członkowskie w jak najwcześniejszym terminie wystąpią z międzynarodowych porozumień i organizacji w dziedzinie rybołówstwa, w których stroną lub członkiem jest także Wspólnota Europejska.

Senator podkreślił, że regulacje prawne odnoszące się do rybołówstwa w Unii Europejskiej należą do wyłącznych kompetencji Wspólnoty. Wiąże się to z przekazaniem przez państwo członkowskie kompetencji w tym zakresie Komisji Europejskiej oraz przeniesieniem procesu decyzyjnego na szczebel Wspólnoty.

Jednobrzmiące wnioski obu komisji senackich poddano pod głosowanie. W jego wyniku Senat 76 głosami, przy 6 przeciw i 2 wstrzymujących się, powziął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Sejm uchwalił tę ustawę 19 listopada 2004 r., na 89. posiedzeniu. Tego samego dnia ustawa dotarła do Senatu, a następnie marszałek przekazał ją do Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.

Konwencja odnosi się do wszystkich gałęzi działalności gospodarczej, w których używa się substancji i preparatów chemicznych, a tym samym odnosi się do spraw uregulowanych w polskim prawodawstwie w pięciu ustawach i wydanych na ich podstawie dwunastu rozporządzeniach właściwych ministrów.

Senator K. Sienkiewicz wskazała, że konwencja nr 170 jest kompatybilna z  konstytucją w jeszcze innym obszarze, a mianowicie przewidziana w konwencji ochrona pracowników przed szkodliwym oddziaływaniem substancji i preparatów chemicznych jest jednym z elementów bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o których mowa w art. 66 ust. 1 konstytucji.

W imieniu komisji senator K. Sienkiewicz wniosła o przyjęcie ustawy upoważniającej prezydenta do ratyfikacji tej konwencji.

Senator Zbigniew Kulak przedstawił sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych. Jak stwierdził, konwencja ma zastosowanie do wszystkich gałęzi działalności gospodarczej. Wymogi, jakie stawia, właściwie są spełnione w ustawach, które w większości parlament uchwalał w obecnej kadencji, a mianowicie w ustawie o substancjach i preparatach chemicznych, w kodeksie pracy, w ustawie o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, w ustawie o odpadach, ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. W związku z tym nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby ratyfikować rozpatrywaną konwencję.

Przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Ryszard Jarzembowski przypominał, że Senat 17 listopada 2004 r. w drugim czytaniu skierował projekt uchwały do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich w celu ustosunkowania się do wniosków zgłoszonych w toku dyskusji. Podczas posiedzenia komisji 3 grudnia zostało przygotowane dodatkowe sprawozdanie.

Sprawozdawca połączonych komisji senator Gerard Czaja przypomniał, że Komisja Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich dwukrotnie rozpatrywały propozycję zmiany w regulaminie - na posiedzeniach w listopadzie i w grudniu. Senator poinformował, że podobnie jak po pierwszym posiedzeniu, również po drugim komisje postanowiły wnieść o odrzucenie projektu uchwały. W imieniu dwóch komisji senackich senator G. Czaja przedłożył Izbie taką propozycję pod rozwagę.

Senator Zdzisław Jarmużek, sprawozdawca Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, poinformował, że komisja 3 grudnia br. rozpatrzyła podania senatorów Zbigniewa Gołąbka, Kazimierza Jaworskiego oraz Krystyny Sienkiewicz o odwołanie odpowiednio z Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, z Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz z Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Rozpatrzyła także podanie senatora Kazimierza Jaworskiego o wybranie go do Komisji Emigracji i Polaków za Granicą.

Uchwała

Senator Andrzej Spychalski poinformował, że Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich, na podstawie art. 14 ust. 1 oraz art. 13 ust. 2 regulaminu, rozpatrzyła skierowane przez marszałka wnioski - senatora Tadeusza Bartosa o rezygnację z członkostwa w Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, oraz nowo wybranego senatora Klemensa Ścierskiego, który wyraził chęć podjęcia pracy w Komisji Ochrony Środowiska.

Uchwała

Przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Ryszard Jarzembowski przypominał, że zgodnie z Regulaminem Senatu przewodniczących komisji wybiera Senat, a projekt uchwały w tej sprawie przygotowuje i przedstawia mu Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich. Wicemarszałek poinformował ponadto, że wniosek o powołanie senatora Grzegorza Matuszaka na przewodniczącego Komisji Kultury i Środków Przekazu został pozytywnie zaopiniowany przez Konwent Seniorów.

Zgodnie z Regulaminem Senatu, w sprawie wyboru senatora G. Matuszaka na przewodniczącego Komisji Kultury i Środków Przekazu przeprowadzono głosowanie tajne, przy użyciu opieczętowanych kart do głosowania.

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment