Witam serdecznie wykładowców dzisiejszej konferencji, księdza arcybiskupa Szczepana Wesołego, pana profesora Ryszarda Legutkę, pana profesora Janusza Morkowskiego, pana profesora Jana Drewnowskiego, pana prezesa rotmistrza Ryszarda Dembińskiego, pana doktora Janusza Ciska, pana profesora Leszka Talko, ojca Antoniego Herkulana Wróbla, pana doktora Włodzimierza Osadczego, panią profesor Marię Filinę, panią Hannę Abi Akar.

Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak - marszałek Senatu RP:

Dziękuję serdecznie pani marszałek Alicji Grześkowiak za to uroczyste otwarcie. Ponieważ niektóre materiały konferencyjne otrzymaliśmy już wcześniej, prosilibyśmy, żeby również to słowo wstępne wygłoszone przez panią marszałek, jak najbardziej związane merytorycznie z naszą konferencją, mogło być rozdane uczestnikom.

Zanim przejdziemy do następnych referatów, chcę spełnić jedną prośbę, o którą zostałam poproszona, mianowicie przewodnicząca Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą, pani senator Janina Sagatowska jest z delegacją senatorów w Kazachstanie na Zjeździe Polaków tego kraju i dlatego nie ma jej tutaj. Stamtąd, wraz z profesorem Andrzejem Stelmachowskim, prezesem Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", przesyła nam wszystkim serdeczne pozdrowienie.

Z drugą sprawą zwracam się do szanownych referentów. Każdy musi spełniać rolę, jaka mu została przydzielona i mnie przypadła ta mniej wdzięczna. Chcę Państwa wszystkich trochę zdyscyplinować, jeśli chodzi o czas wygłaszania referatów, bowiem materiały mamy w teczkach, referaty są przepiękne, przeczytałam je z wielką uwagą, ale wygłoszenie każdego z nich w całości zajęłoby przynajmniej czterdzieści minut i w związku z tym proponowałabym, żeby każdy referent mógł w swoim wystąpieniu zmieścić się w ramach dwudziestu minut.

Dziękuję. (Oklaski).

Dziękuję pani senator profesor Dorocie Simonides. Ja jeszcze chcę naprawić tutaj jedno przeoczenie, właściwie dwa przeoczenia, nie przywitałam przewodniczącego sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu, pana posła Jana Marię Jackowskiego, witam serdecznie (oklaski). Chcemy zauważyć też serdecznie obecność tutaj księdza prałata Zdzisława Peszkowskiego, który jest znany (oklaski), a także przewodniczącego senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, pana senatora Władysława Bartoszewskiego. Witamy serdecznie.

Proszę o zabranie głosu pana profesora Ryszarda Legutkę i przedstawienie, tak jak się umawialiśmy, półgodzinnego referatu (senator Dorota Simonides: dwadzieścia minut). Udzielam panu głosu. Ja się z panem profesorem umówiłam, że wyjątkowo pół godziny.

Prof. Ryszard Legutko - Uniwersytet Jagielloński:

Ks. abp Szczepan Wesoły - Centralny Ośrodek Duszpasterstwa Emigracyjnego w Rzymie:

Pan Janusz Morkowski - Muzem Polskie w Rapperswilu:

Proszę o zabranie głosu panią marszałek, dla uzupełnienia tego, co tutaj zostało powiedziane przez pana profesora. Dziękuję.

Chciałabym tylko wyjaśnić, że Senat zleca Stowarzyszeniu "Wspólnota Polska" wykonywanie pewnych programów, przekazuje na to środki, ilekroć zatem pan miło wspomina, ma w miłej pamięci środki otrzymane ze "Wspólnoty Polskiej", proszę pamiętać, że są to środki przekazywane przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej, a ten z kolei otrzymuje je z budżetu państwa.

Prof. Jan Drewnowski - Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie:

Bardzo panu profesorowi serdecznie dziękujemy za ten optymizm i za to, co zostało tutaj powiedziane.

Przewodnicząca senator Dorota Simonides:

Proszę Państwa, dowiedzieliśmy się, że bardzo gorące dyskusje toczą się obok sali obrad plenarnych. Proponuję, żeby je przenieść tu, w tej chwili proszę o zamknięcie drzwi i dalej poprowadzimy obrady, tym bardziej, że kilka osób przyszło już zgłosić, że chcieliby wszystkich referatów wysłuchać, a po 16-tej odjeżdża najwięcej ekspresowych pociągów i po tej godzinie wiele osób chce nas opuścić. Dlatego bardzo proszę o zebranie się w sali obrad i zamknięcie drzwi.

Najważniejsze, żeby byli nasi referenci, w tej chwili wchodzi pan prezes Ryszard Dembiński, witamy (oklaski). Pan prezes zapowiedział, że jego wystąpienie będzie trwało dwadzieścia minut, a ponieważ nam zależy, żeby wszystkich wysłuchać, bardzo proszę o rozpoczęcie.

Rtm. Ryszard Dembiński - Instytut Polski i Muzeum im. generała Władysława Sikorskiego w Londynie:

Poproszę kolejnego referenta, pana doktora Janusza Ciska i z góry proszę o zwięzłość, ponieważ pana temat jest bardzo rozległy, czytałam go wczoraj 40 minut. Jak pan z tego wybrnie?

Dr Janusz Cisek - Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku:

Dziękuję ogromnie, jednak pan się zmieścił w wyznaczonym czasie. Chcę jeszcze tylko powiedzieć, że w teczkach macie państwo sprawozdanie z działalności Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą. Czyli istnieje, jest powołany i to jest w nawiązaniu do tego, co pan doktor Janusz Cisek był łaskaw tu poruszyć.

Proszę w tej chwili pana profesora Leszka Talko. Biblioteka Polska w Paryżu to znana placówka i będziemy, panie profesorze, bardzo wdzięczni, jak się pan także w dwudziestu minutach zmieści ze swoim wystąpieniem, a wiem, że jest to obszar bardzo bogaty. Prosimy bardzo! (Oklaski).

Pan Leszek Talko - Biblioteka Polska i Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu:

Dziękuję najmocniej. Rzeczywiście, kiedy odwiedzaliśmy Bibliotekę Polską w Paryżu, to drżeliśmy czy stropy, podłoga pod nami się nie ugnie.

O. Antoni H. Wróbel - Polska Misja Katolicka w Argentynie:

Mamy dla Państwa propozycję, jeżeli się Państwo zgodzicie. Chodzi o to, żeby o godzinę przesunąć przerwę, czyli rozpocząć ją o 14.30. Wysłuchalibyśmy jeszcze trzech wykładów. Potem w czasie przerwy z referentami parę słów chciałaby zamienić pani marszałek, a my mielibyśmy przerwę na kawą, następnie dyskusję. Dochodzą do nas sygnały, że do dyskusji zgłaszają się już chętni. Musimy zatem się zdyscyplinować.

Dr Włodzimierz Osadczy - Katolicki Uniwersytet Lubelski:

Dziękuję panu doktorowi. Chciałam powiedzieć, że w Senacie jesteśmy przyzwyczajeni do małych przerw i długich posiedzeń.

Poproszę teraz panią profesor Marię Filinę o zabranie głosu.

Prof. Maria Filina - Związek Kulturalno- Oświatowy Polaków w Gruzji "Polonia":

Bardzo serdecznie dziękuję pani profesor Marii Filinie. Proszę o zabranie głosu panią Hannę Abi Akar.

Pani Hanna Abi Akar - Wspólnota Polska w Libanie:

Bardzo dziękuję pani Hannie Abi Akar za wygłoszony referat.

Pani senator mi podpowiada, że na 5 minut będzie wolno zabrać głos w dyskusji, proszę sobie przemyśleć, jak w 5 minut opowiedzieć najważniejsze sprawy.

Bardzo serdecznie zapraszamy na salę, chcemy rozpocząć dyskusję. Jeszcze raz zapraszamy na salę, kto chce wziąć udział w dyskusji.

Dyskusja

Bardzo dziękujemy.

Proszę drogich Państwa, ja się bardzo cieszę z tej konferencji dzisiejszej w Senacie. Myślę, że Państwo podzielają moje zaangażowanie i radość; myślę że to jest mimo wszystko konferencja historyczna, że udało nam się spotkać, że udało nam się mieć tę inicjatywę.

Chciałabym podziękować za wszystkie głosy i może przypomnieć słowa poety Jana Lechonia - "Ani tu Wschód, ani tu Zachód, coś jakby stanął we drzwiach...". Myślę, że to musimy sobie przypomnieć, dlatego że to jest prawda o Polsce i to przesłanie Ojciec Święty nam też często przypomina swoimi wystąpieniami i różnymi wydarzeniami.

Chciałabym też powiedzieć, bo tak to widzę proszę drogich Państwa, że na szczęście Polacy nie zamknęli się w getcie, we własnym getcie i chociaż wiele zrobili i mają swoje wspólnoty, to pomni na to, co Jeremiasz powiedział, że - zostali posłani, zesłani do kraju, mają pamiętać o tym kraju i modlić się za jego pomyślność - pamiętają o tym i że jakby tworzą tę kulturę innego kraju. I możemy być dumni z takiej postawy Polaków. Bo myślę, że na ogół taką postawę przedstawiamy wszyscy.

Co do naszych różnych tutaj zamierzeń, widzę je tak. Jestem przewodniczącą Komisji Kultury i Środków Przekazu. Powiem Państwu - jedna i druga działka jest bardzo trudna, bo na kulturę wciąż nam brakuje. Pozwolę sobie nie zgodzić się z głosami, które tutaj padły, czy z głosem, który padł, że to nie chodzi o ministerstwo. Na pewno nie chodzi o ministerstwo, ale mecenat państwa nad kulturą jest w naszym najgłębszym przekonaniu wciąż niezbędny. Żyjemy w takim okresie, gdzie przeznaczono - 0,32% PKB na kulturę, to tylko znak, jak jest trudno w Polsce.

Niemniej, proszę Państwa, wciąż jest to problem trudny, ponieważ dwie Izby decydują i ponieważ pan prezydent decyduje, więc nic się, powiem szczerze, nie zmienia.

Dziękując bardzo serdecznie. (Oklaski).

Ja myślę, że ta konferencja się dopiero rozpoczęła. Wszyscy mamy w głowie to, co tu usłyszeliśmy i dalej będziemy nad tym pracować.

Chcę tylko dwa wątki wydobyć, mianowicie nie ma tylko Polaków na Wschodzie, nie ma tylko na Zachodzie, są na Wschodzie, na Zachodzie, na Południu, na Północy i my jesteśmy matką wszystkich tych Polaków. Uważam, że musimy globalnie o wszystkich myśleć i nie zapomnimy o nich. To jest jedna rzecz.

Myślę, że pan minister Andrzej Przewoźnik również miał to na myśli mówiąc, że dziedzictwo to Wschód głównie, ale wydaje mi się, że mieliśmy też tak cudowne tu przykłady, jak ten Zachód, i z jakimi kłopotami, to dziedzictwo zachował, że musimy naszą czujność na wszystkich Polaków skierować. I dlatego uważam, że nadal będziemy o tym myśleć.

Ogromnie przepraszam wszystkich za trzymanie dyscypliny czasowej podczas wystąpień, niektórym przykrość może sprawiłam, księże prałacie, jeszcze raz przepraszam, ale chcieliśmy wszystkich wysłuchać, wszystkim dać szansę i skończyć punktualnie, a nawet przed czasem.

Dziękuję. (Oklaski).

Jeszcze raz dziękujemy.