Urodził się 6 marca 1949 r. w Poznaniu. Syn Janusza Ziółkowskiego, senatora I kadencji Senatu RP.

W 1971 r. ukończył studia na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego, a w 1976 r. - studia filozoficzne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym tejże uczelni. W 1974 r. uzyskał stopień doktora socjologii, w 1980 r. - doktora habilitowanego, a w 1990 r. - tytuł profesora. Od 1993 r. jest profesorem zwyczajnym.

Od 1974 r. jest nauczycielem akademickim na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1981-1984 wicedyrektor, a w latach 1984-1993 - dyrektor Instytutu Socjologii UAM. Od 1981 r. - kierownik Zakładu Socjologii Wiedzy i Świadomości Społecznej, a ostatnio Zakładu Metodologii Socjologii. Od 1999 r. wykłada w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, gdzie w latach 2001-2003 był dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych. Od 1991 r. pracuje także w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.

Autor i współautor kilkunastu książek (w tym kilku nagrodzonych), a także licznych artykułów w języku polskim, angielskim i francuskim. Wielokrotnie przebywał za granicą, m.in. wykładając jako visiting professor na uczelniach w Stanach Zjednoczonych, Australii i Francji.

Jest członkiem wielu organizacji w kraju i za granicą, m.in. Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, Komitetu Socjologii PAN (1990-1993 - przewodniczący), Kapituły Nagrody Naukowej Miasta Poznania. Od 1992 r. jest przewodniczącym Komisji Nauk Społecznych Polskiego Komitetu ds. UNESCO i wielokrotnie reprezentował Polskę w tej organizacji. Przez dwie kadencje (1997-2001) był przewodniczącym Rady Fundacji Centrum Badania Opinii Społecznej. W latach 2003-2005 był wiceprzewodniczącym Europejskiego Towarzystwa Socjologicznego. W latach 2002-2005 był wiceprzewodniczącym Rady Społecznej przy Arcybiskupie Metropolicie Poznańskim. Od 1996 r. do 2005 r. sprawował funkcję konsula honorowego Republiki Francuskiej w Poznaniu.

Jest członkiem NSZZ "Solidarność" od 1980 r. W latach 1984-1987 przewodniczył Podziemnej Radzie Nauki Solidarności w Poznaniu, przyznającej m.in. stypendia naukowe. Od 1990 r. - członek założyciel Partii Chrześcijańskich Demokratów, następnie Porozumienia Polskich Chrześcijańskich Demokratów, a do końca 2003 r. - Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego - Ruch Nowej Polski.

W Senacie VI kadencji był członkiem Komisji Spraw Zagranicznych.

Jest członkiem Platformy Obywatelskiej RP.

Żonaty, ma trzy córki.

Członek Komisji Budżetu i Finansów Publicznych od 5.02.2009 r. (o Komisji)

Był członkiem Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich do 5.02.2009 r. (o Komisji)

Członek Klubu Senatorów Platforma Obywatelska (o klubie/kole)

Oświadczenia senatorskie