Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 31 marca i 1 kwietnia 2005 r. odbyło się 79. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak oraz wicemarszałkowie - Jolanta Danielak i Kazimierz Kutz. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Andrzeja Jaeschkego i Krzysztofa Szydłowskiego; listę mówców prowadził senator A. Jaeschke.

Przed przystąpieniem do porządku posiedzenia marszałek L. Pastusiak przypomniał, że 22 marca br. zmarł Edward Moskal. Marszałek podkreślił, że był to człowiek niezwykle zasłużony, jeśli chodzi o sprawy związane z Polską, zasłużony dla społeczności polskiej w Stanach Zjednoczonych. Przez siedemnaście lat pełnił funkcję prezesa Kongresu Polonii Amerykańskiej, największej organizacji polonijnej na świecie. Całym swoim życiem świadczył o tym, że wszelkie sprawy Polski i Polaków są mu bliskie. Zawsze bronił dobrego imienia Polski, zawsze bronił dobrego wizerunku naszych rodaków w Stanach Zjednoczonych.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o restrukturyzacji finansowej publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach i ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o  zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz ustawy o odpadach*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego "Program budowy Zbiornika Wodnego Świnna Poręba w latach 2006-2010",

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Konwencji o kontroli i cechowaniu wyrobów z metali szlachetnych, sporządzonej w Wiedniu dnia 15 listopada 1972 r.,

___________

Art. 1 ustawy jasno i precyzyjnie określa zasady i warunki restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz tryb postępowania w sprawie restrukturyzacji finansowej publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Restrukturyzacją finansową mogą być objęte publiczne ZOZ oraz jednostki badawczo-rozwojowe zatrudniające 1 stycznia 2001 r. - istotna jest ta cezura czasowa - powyżej pięćdziesięciu osób.

Art. 4, 5, 6, 7, 8 i 9 określają, na czym polega restrukturyzacja. Polega ona na umorzeniu zobowiązań publicznoprawnych z tytułu podatków wobec budżetu państwa, z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, z tytułu opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska, za użytkowanie wieczyste gruntów, z tytułu odsetek za zwłokę i inne wierzytelności. Polega też na rozłożeniu na raty zobowiązań z tytułu składek emerytalnych, na udzielaniu zakładom pożyczki na pokrycie zobowiązań z tytułu tak zwanej ustawy 203. Opis postępowania restrukturyzacyjnego jest zawarty w wielu artykułach, jak np. w art. 12, 13, 14, 15 i 16 do 21.

Senator zwróciła uwagę na art. 16. Zgodnie z nim od dnia wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego do dnia wydania decyzji o umorzeniu albo o zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego wstrzymuje się wykonywanie decyzji wydanych na podstawie odrębnych przepisów, podjętych przed dniem wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego w zakresie należności objętych tym postępowaniem. Oznacza to, że wszczęte w tym okresie postępowania egzekucyjne w zakresie należności objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym podlegają zawieszeniu, z wyjątkiem postępowań egzekucyjnych prowadzonych w celu zaspokojenia indywidualnych roszczeń pracowników z ustawy 203. Senator sprawozdawczyni zwróciła uwagę na fakt, że przy tym kształcie ustawy komornicy będą mogli prowadzić zajęcia kont z tytułu zobowiązań cywilnoprawnych. Ustawa zatem jest przyjazna dla wierzycieli, ale nie wnika się w niej, jakiego rodzaju to wierzyciele, dostawcy mleka czy pieczywa, energii elektrycznej, sprzętu, leków itd. Po prostu ustawa jest przyjazna wobec wierzycieli.

Przepisy art. 2 ust. 3 i 4 stanowią, iż restrukturyzacji finansowej może podlegać również samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej powstały w wyniku połączenia innych SP ZOZ. W opinii senator K. Sienkiewicz, przepisy te będą niewykonalne, ponieważ brakuje w ustawie zmiany ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, określającej tryb łączenia samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Jak wyjaśniła senator, Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia, z obawy o zarzut niekonstytucyjności, o zarzut przekroczenia uprawnień Senatu, nie pokusiła się o zmianę ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.

Senator zaakcentowała, że dyskusję w komisji zdominowała niespotykana raczej konstrukcja zawarta w art. 26 ust. 4. Niezwykłość tego przepisu polega na tym, że pożyczka byłaby udzielana w drodze decyzji administracji rządowej, konkretnie ministra finansów, ale ustawa nie określa, jaki charakter ma ta decyzja, czy będzie to decyzja administracyjna i czy będą miały zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Tym bardziej jest to dziwne, że w wyniku tej decyzji ma być zawarta umowa cywilnoprawna o pożyczkę między Bankiem Gospodarstwa Krajowego a tym konkretnym zakładem. Zgodnie z ustawą o BGK Bank Gospodarstwa Krajowego jest powołany do wykonywania czynności realizowanych z wykorzystaniem środków publicznych określonych umowami zawartymi z organami administracji rządowej. Niezrozumiałe jest zatem powierzenie ministrowi finansów zadania przyznawania pożyczki, skoro te czynności powinien wykonywać Bank Gospodarstwa Krajowego.

Senator K. Sienkiewicz poinformowała, że po przeprowadzonej, również z udziałem posłów, którzy przybyli na posiedzenie, merytorycznej dyskusji Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia zdecydowała się 5 głosami (nikt nie był przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu) zaproponować do ustawy o restrukturyzacji finansowej publicznych zakładów opieki zdrowotnej jedną gigantyczną poprawkę. Propozycje poszczególnych zmian pochodziły z projektu prezydenckiego, zawarte były również w sprawozdaniu sejmowej Komisji Zdrowia, które zostało poddane pod głosowanie, ale w wyniku głosowania je odrzucono. Były to więc dojrzałe propozycje, przez piętnaście miesięcy procedowane w Sejmie, ale ostatecznie w głosowaniu  odrzucone.

Uchwała

Sprawozdawca Komisji Kultury i Środków Przekazu senator Grzegorz Matuszak podkreślił, że ustawa o opłatach abonamentowych stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 września 2004 r., uznającego za niezgodny z konstytucją art. 6 ust. 2 pkt 6 ustawy o radiofonii i telewizji w zakresie, w jakim artykuł ten ustanawia kompetencję Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w kwestii ustalania opłat abonamentowych, oraz art. 48 ust. 3 wspomnianej ustawy, który przekazuje do regulacji w drodze rozporządzenia sprawy o istotnym znaczeniu dla konstrukcji tej daniny publicznej.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że rozpatrywana ustawa w znacznej mierze powtarza dotychczas obowiązujące regulacje dotyczące abonamentu radiowo-telewizyjnego, zawarte w rozdziale 7 ustawy o radiofonii i telewizji oraz rozporządzeniu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w sprawie opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych. Najważniejsze różnice w odniesieniu do dotychczasowych regulacji prawnych dotyczą siedmiu kwestii.

Po drugie, wprowadzenia definicji gospodarstwa domowego.

Po piąte, rozciągnięcia egzekucji administracyjnej na opłaty abonamentowe oraz wprowadzenia zasady naliczania odsetek w wysokości określonej dla zaległości podatkowych w wypadku opóźnień w uiszczaniu abonamentu.

Senator G. Matuszak poinformował, że Komisja Kultury i Środków Przekazu - po wysłuchaniu opinii ministra kultury i przedstawicieli Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Telewizji Polskiej oraz po zapoznaniu się ze stanowiskiem senackiego biura legislacyjnego i przeprowadzeniu dyskusji - postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie do ustawy o opłatach abonamentowych dziesięciu poprawek.

Uchwała

Przedstawiła je senator Genowefa Ferenc. Senator zaznaczyła, że celem ustawy jest zmiana przepisów nowej ustawy o podatku od towarów i usług obowiązujących od 1 maja 2004 r. w częściach budzących kontrowersje i wątpliwości. Prawie roczne doświadczenia w stosowaniu nowych przepisów pozwoliły na ich doprecyzowanie bądź uchylenie tych, które się nie sprawdziły. Ponadto w ustawie podejmuje się próbę rozwiązania problemu złych długów.

Doprecyzowano również przepis opodatkowujący otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, w wypadku gdy mają one bezpośredni wpływ na cenę towarów i usług dostarczanych przez podatnika.

Zmienił się sposób odbioru kwot podatku naliczonego przy nabyciu pojazdów samochodowych. Wprowadzona zmiana eliminuje rozróżnianie pojazdów samochodowych na podstawie wzoru określającego dopuszczalną ładowność, co wzbudzało liczne kontrowersje. Nowe rozwiązania w tym zakresie wprowadzają jednoznaczną definicję samochodów ciężarowych i osobowych na potrzeby ustawy o podatku od towarów i usług. Nowa definicja pozwala stworzyć jasne zasady odliczenia podatku i  maksymalnie niweluje możliwości różnego traktowania samochodów o zasadniczo tym samym przeznaczeniu. Według nowych reguł pełna kwota odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu przysługiwałaby w wypadku samochodów ciężarowych. Dotyczy to pojazdów samochodowych, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 t. Analogiczne zasady odliczenia podatku dotyczą pojazdów samochodowych tak zwanych dostawczych, których masa nie przekracza 3,5 t - zostały one w ustawie szczegółowo omówione. Z kolei w wypadku pozostałych pojazdów samochodowych, to jest pojazdów osobowych i pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, innych niż omówione w ustawie, prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego przysługiwałoby w wysokości 60% kwoty podatku określonej w fakturze, miałoby to być jednak nie więcej niż 6 tysięcy zł.

Senator podkreśliła, że zmiany przepisów dotyczących odliczania podatku naliczonego przy nabyciu samochodów wprowadzają jasne zasady podziału pojazdów w zakresie odliczania podatku i, co najważniejsze, eliminują obecne wątpliwości co do spełniania przez pojazdy kryteriów określanych za pomocą wzoru. Dodatkowo zaś nowe rozwiązania podwyższają kwotę podatku do odliczenia w wypadku pojazdów samochodowych.

Senator G. Ferenc poinformowała, że komisja, po szczegółowym zapoznaniu się z zapisami ustawy, wysłuchaniu uwag biura legislacyjnego oraz zapoznaniu się z uwagami, które do niej wpłynęły, postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie ustawy wraz z  dziewiętnastoma poprawkami. Poprawki te poprawiają czytelność ustawy, dostosowują przepisy do terminologii zawartej w innych ustawach, mają też charakter doprecyzowujący. Ponadto komisja zaproponowała zmianę dotyczącą terminu wejścia ustawy w życie.

Uchwała

Zmiany dotyczące ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych zostały głównie wymuszone orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 30 marca 2004 r. Z tego orzeczenia wynika uniezależnienie własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu, a tym bardziej własności lokalu, od członkostwa w spółdzielni. Jak stwierdziła senator sprawozdawczyni, niezależnie od tego, czy ktoś się zgadza z główną tezą orzeczenia trybunału, czy nie, a wiele osób się nie zgadza, to orzeczenie jest obowiązujące i trzeba je wykonać. Gros zmian jest konsekwencją tego orzeczenia, a polegają one na tym, że w wielu przepisach, które dotąd dotyczyły tylko członków spółdzielni, trzeba obecnie wymienić również osoby będące właścicielami odrębnego lokalu albo posiadaczami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, niebędące członkami spółdzielni.

Poza tymi zmianami, wymuszanymi orzeczeniem trybunału, są także inne, jak na przykład korzystne dla spółdzielców zmiany w rozliczeniu finansowym między spółdzielnią a jej członkiem w wypadku tak zwanego wykupywania mieszkania, a więc zamiany spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na odrębną własność lokalu albo lokatorskiego prawa do lokalu na własnościowe prawo do lokalu czy na własność odrębną lokalu. Ustawa zmieniająca przewiduje, że w ramach tego rozliczenia członek musi wpłacić różnicę między wartością zwaloryzowanego wkładu na mieszkanie a aktualną rynkową wartością lokalu. Od tej różnicy odlicza się połowę wartości pomocy publicznej przypadającej na to mieszkanie, jeżeli spółdzielnia skorzystała z takiej pomocy, a w ogromnej większości spółdzielni dawniej powstałych taka pomoc publiczna była.

Jak stwierdziła senator T. Liszcz, komisja generalnie oceniła tę ustawę jako idącą w dobrym kierunku, chociaż były też głosy przeciwne. Zwracano uwagę na to, że ustawa zmieniająca prawo spółdzielcze i ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych idzie w kierunku nadanym prawu spółdzielczemu wcześniej, a mianowicie w kierunku uznawania wszystkich spółdzielni, także spółdzielni mieszkaniowych, za czysto prywatne podmioty i upodobniania ich do spółek prawa handlowego. W ustawie zmieniającej wyraża się to na przykład w tym, że przy ustalaniu większości właścicieli lokali ustawa zmieniająca każe brać pod uwagę ilość udziałów, które posiadają, a nie liczbę lokali, jak to jest tradycyjnie w ustawie spółdzielczej.

Padały głosy, że spółdzielnie, zwłaszcza mieszkaniowe, to nie są zwyczajne prywatne podmioty. To są jednostki organizacyjne, które powstają po to, żeby zapewnić swoim członkom elementarne dobro konieczne do życia rodziny - dach nad głową. W ich wypadku niewielka grupa ludzi skupiona w zarządach dysponuje wielkim majątkiem wielu ludzi, nad którym powinien być jakiś nadzór państwa. I dlatego spółdzielnie nie powinny być traktowane jak inne, czysto prywatne podmioty. Jeśli się weźmie pod uwagę to, że taki kierunek ewolucji spółdzielni został określony wcześniej, to się okaże, że ta ustawa niejako mieści się w tym nurcie, ale w ramach tego nurtu wprowadza zmiany generalnie korzystne dla spółdzielców.

W imieniu komisji senator T. Liszcz wniosła o przyjęcie tych poprawek.

Sprawozdanie Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury przedstawił senator Adam Biela. Senator zaznaczył, uchwalona 11 marca br. ustawa stanowi rezultat prac Sejmu nad projektem poselskim. W odniesieniu do ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych uchwalona przez Sejm ustawa zmienia na korzyść członków spółdzielni zasady rozliczeń z tytułu przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz przeniesienia własności lokalu na członka, któremu przysługuje prawo lokatorskie. Regulacja ta stanowi, iż wymagana w obu wypadkach wpłata różnicy pomiędzy wartością rynkową lokalu a zwaloryzowaną wartością wniesionego wkładu mieszkaniowego będzie podlegała zmniejszeniu o 50% wartości pomocy uzyskanej przez spółdzielnię ze środków, publicznych lub z innych środków zwaloryzowanej proporcjonalnie do aktualnej wartości rynkowej.

Proponowana nowelizacja ustawy przywraca przepis umożliwiający większości właścicieli lokali w budynku lub budynkach położonych w obrębie danej nieruchomości utworzenie wspólnoty mieszkaniowej, to jest podjęcie uchwały, w myśl której w zakresie ich praw i obowiązków oraz zarządu nieruchomością wspólną będą miały zastosowanie przepisy ustawy z  24 czerwca 1994 r. o własności lokali.

Wszystkie propozycje rozpatrzyły dwie komisje senackie. Połączone komisje poparły 45 spośród 65 zgłoszonych ogółem wniosków i poprawek. Mniejszości komisji poparły dwie poprawki.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wniosek o odrzucenie ustawy (Senat 65 głosami, przy 5 za i 3 wstrzymujących się, odrzucił ten wniosek), następnie przegłosowano poszczególne poprawki, a potem całość ustawy ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek. W wyniku tego ostatniego głosowania Izba 50 głosami, przy 12 przeciw i 4 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm 4 marca br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Również tego samego dnia, zgodnie z  regulaminem, marszałek skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.

Przedstawiła je senator Wiesława Sadowska. Senator przypomniała, że do Sejmu wpłynęły prawie równocześnie dwa projekty ustaw dotyczące problemu egzekwowania alimentów - rządowy i obywatelski. Na tak zwaną szybką ścieżkę legislacyjną skierowano projekt rządowy, projekt obywatelski zaś przekazano do rozpatrzenia przez odpowiednie komisje sejmowe. Fakt, że nie doszło do równoczesnego rozpatrywania obu projektów, wywołał oburzenie i krytykę ze strony autorów inicjatywy obywatelskiej, części środowisk kobiecych, a także niektórych posłów i senatorów.

Omawiając ustawę, senator przypomniała, że jej genezą jest ustawa o świadczeniach rodzinnych, przyjęta w listopadzie 2003 r. Ustawa ta likwidowała Fundusz Alimentacyjny, wprowadzając inny sposób zasilania rodzin wychowujących dzieci. Wówczas to zarówno rząd, jak i parlamentarzyści uznali, iż należy szukać wszelkich sposobów, by usprawnić system komorniczego egzekwowania zasądzonych alimentów. Zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy ówczesnych rozwiązań prawnych zgodnie twierdzili, że Fundusz Alimentacyjny uległ wynaturzeniom. Państwo stopniowo przejmowało rolę "megaojca", co przecież kłóci się z powszechnym poczuciem sprawiedliwości społecznej, zakładającym słusznie, że do finansowania wychowania dzieci zobowiązani są rodzice, państwo zaś powinno pomagać tylko w tych wypadkach, gdy ekonomiczna i zdrowotna wydolność rodziców szwankuje.

Jak wskazała senator, ustawa przede wszystkim usprawnia system egzekucji alimentów od osób zobowiązanych do alimentowania dzieci. Czyni to poprzez zmianę przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Zmiany te generalnie polegają na tym, iż to komornik, a nie, jak dotychczas, wierzyciel ustala z urzędu stan majątkowy dłużnika. Jeśli jego działania są bezskuteczne, może wystąpić do sądu z wnioskiem o ustalenie majątku dłużnika. Dochodzenie w celu ustalenia zarobków czy miejsca zamieszkania dłużnika komornik będzie zobowiązany przeprowadzać przynajmniej raz na sześć miesięcy. Wprowadza się też możliwość egzekucji długu z rachunku bankowego, i to w pełnej wysokości tego długu. W razie bezskuteczności wszystkich swoich działań komornik będzie zobowiązany do złożenia wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego o wpis dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych.

Ustawa zakłada współpracę pomiędzy komornikiem, sądem a organami samorządu terytorialnego - wójtem, burmistrzem i prezydentem. Prowadzący egzekucję zobowiązany jest do poinformowania organu właściwego dłużnika, czyli wójta, burmistrza albo prezydenta, o stanie egzekucji i przyczynach jej bezskuteczności. W celu ustalenia rzeczywistej sytuacji ekonomicznej dłużnika będzie można przeprowadzać wywiad środowiskowy. Gdy okaże się, iż alimentacyjna niemoc wynika z braku zatrudnienia, organ właściwy, a więc wójt, burmistrz czy prezydent, może wystąpić do urzędu pracy z wnioskiem o ustalenie możliwości aktywizacji zawodowej dłużnika, a następnie z innym wnioskiem, do starosty, o skierowanie dłużnika do pracy organizowanej na zasadach robót publicznych.

Jeżeli wszystkie te zabiegi okażą się bezskuteczne, ustawa przewiduje wprowadzenie tak zwanej zaliczki alimentacyjnej. Zaliczki te będą kierowane ponadto do uczących się sierot społecznych lub naturalnych i do osób wychowujących się w rodzinie niepełnej. Zaliczka będzie przyznawana na wniosek osoby uprawnionej w wysokości przyznanego, a niewyegzekwowanego świadczenia alimentacyjnego, jednak w wysokości nie wyższej niż 170 zł, gdy w rodzinie jest jedna osoba uprawniona, lub 250 zł, jeśli osoba ta legitymuje się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Jeżeli w rodzinie są dwie osoby uprawnione, zaliczka ta wynosiłaby 150 zł dla osoby albo 220 zł dla osoby niepełnosprawnej. Jeżeli w rodzinie są trzy osoby uprawnione lub więcej, zaliczka wynosiłaby 100 zł na każdą osobę i 150 zł dla osoby niepełnosprawnej. Zaliczki te przysługiwać będą na dziecko do osiemnastego roku życia, jeśli się uczy, lub do dwudziestego czwartego roku życia, jeśli uczy się w szkole wyższej. Kryterium dochodowe, od którego przysługuje zaliczka, ustala się na kwotę 583 zł netto na osobę. Rada gminy będzie mogła podnieść górną granicę zaliczek, jeżeli będzie dysponowała odpowiednimi funduszami. Wniosek o zaliczkę składa się za pośrednictwem komornika, który poświadcza skuteczność prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Do zwrotu zaliczki zobowiązany jest dłużnik. Gmina otrzymuje na zaliczki pieniądze z budżetu państwa. Na obsługę całego przedsięwzięcia gmina otrzyma 3% kwoty przeznaczonej na zaliczki. 50% wyegzekwowanych zwrotów zaliczek odprowadzanych będzie do budżetu państwa, a 50% pozostanie w dyspozycji gminy.

Trzecia grupa spraw regulowanych rozpatrywaną ustawą dotyczy świadczeń rodzinnych. Chodzi tu przede wszystkim o zniwelowanie różnicy pomiędzy świadczeniami na rzecz rodzin niepełnych a świadczeniami na rzecz rodzin pełnych. Ustawa z 2003 r. wprowadziła uprzywilejowanie rodzin niepełnych, na co zwrócił uwagę rzecznik praw obywatelskich. Doprowadziło do pewnych patologii społecznych, między innymi do fikcyjnych rozwodów i separacji. Ustawa niweluje te różnice, wprowadzając ograniczenia w dodatkach dla dzieci wychowywanych przez samotnych rodziców. Dodatek ten wynosić będzie najwyżej 340 zł na rodzinę lub dodatkowo 160 zł, gdy są w niej dzieci niepełnosprawne. Dodatek kończy się na drugim dziecku w rodzinie. Przewidziano też dodatki dla rodzin wielodzietnych, które wynosić będą 50 zł na trzecie i każde następne dziecko w rodzinie.

Wszystkie wnioski i propozycje zmian w ustawie rozpatrzyła komisja senacka. komisja poparła 31 poprawek.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm 3 marca br. i następnego dnia przekazana do Senatu. Tego samego dnia, 4 marca, marszałek skierował ją do dwóch komisji senackich - Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Komisje rozpatrzyły ustawę i przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Przede wszystkim powstała ona w wyniku ustaleń pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli z 19 stycznia 2004 r., a ponadto doprecyzowuje sformułowania zawarte w ustawie z 1995 r. na podstawie wniosków, doświadczeń z kilkuletniego funkcjonowania ustawy. Głównym celem tej nowelizacji ustawy jest modyfikacja niektórych przepisów, ich doprecyzowanie, zapewniające jednoznaczną i niebudzącą wątpliwości interpretację, oraz wprowadzenie nielicznych dodatkowych uregulowań uzupełniających, które wraz z już istniejącymi w ustawie z 1995 r. zapewnią kompleksowe rozwiązanie dostrzeżonych problemów wynikających ze stosowania nowelizowanej ustawy.

Generalnie w ustawie zawarte są zmiany przepisów dotyczących premii gwarancyjnej, które są odpowiedzią na ustalenia pokontrolne Najwyższej Izby Kontroli z 19 stycznia ub.r. odnośnie do kontroli realizacji wypłat premii gwarancyjnej od wkładów mieszkaniowych, przeprowadzonej w kilku wybranych bankach, w tym również w banku PKO SA w Warszawie. Zmiany, które wprowadza ustawa, mają na celu doprecyzowanie i uszczegółowienie niektórych przepisów w związku z wątpliwościami interpretacyjnymi występującymi przy ich praktycznym stosowaniu, a w szczególności zasad ustalania wysokości premii gwarancyjnej przy ponownej jej wypłacie na warunkach określonych w ustawie.

W zmianie pierwszej w art. 1 ustawy doprecyzowuje się warunki, na jakich premia gwarancyjna może zostać ponownie wypłacona lub przekazana inwestorowi, w tym także sposób liczenia, termin złożenia wniosku o ponowną jej wypłatę. W tym artykule są zawarte dokładne doprecyzowania, kiedy i w jaki sposób tę wypłatę można uruchamiać.

Kolejne zmiany przepisów dotyczą pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych. Istotną zmianą, która wychodzi naprzeciw ubogiej części naszego społeczeństwa, adresowaną do najuboższych, często ludzi bezrobotnych, członków spółdzielni mieszkaniowych, jest zmiana dotycząca wydłużenia o cztery kwartały, to jest łącznie do dwunastu kwartałów, okresu całkowitego zawieszenia spłaty zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego obciążającego zajmowane przez nich lokale. Jak stwierdził senator sprawozdawca, w jakiś sposób łagodzi to obciążenie w spłacie kredytu. Poprawka ta daje ubogim rodzinom kredytobiorców szansę uniknięcia groźby eksmisji z zadłużonego lokalu, daje również szansę, że te rodziny nie będą potencjalnymi kandydatami do udzielenia pomocy społecznej w postaci lokali socjalnych, obowiązek udzielenia której ciąży na gminach.

Ustawa poprzez zmianę czwartą w art. 1 wydłuża o trzy lata, to jest do końca roku 2008, termin dokonywania przez kredytobiorców całkowitej przedterminowej spłaty zadłużenia z tytułu kredytów mieszkaniowych na preferencyjnych warunkach, polegających na tym, iż kredytobiorca po spłacie całości kredytu i 30% należności Skarbu Państwa może skorzystać z umorzenia 70% tych należności. Senator sprawozdawca podkreślił, że to rozwiązanie nie tylko daje określone, namacalne korzyści kredytobiorcom, ale również powoduje zmniejszenie obciążeń dla Skarbu Państwa, czy nawet dodatkowy wpływ do budżetu - w roku 2004 z tytułu wcześniejszych wpłat wpłynęło do budżetu 81 milionów zł.

Senator B. Mąsior wskazał, że w rozpatrywanej nowelizacji częściowo rozwiązuje się również problem trzech spółdzielni mieszkaniowych w Polsce, które przerwały w roku 1993 proces inwestycyjny związany z budową mieszkań w wielorodzinnych blokach. Te spółdzielnie prowadzą prawidłowe rozliczenia z budżetem państwa w zakresie spłaty zadłużenia z pozostałych wybudowanych mieszkań. Zatrzymanie procesu inwestycyjnego wiązało się z ogromnym oprocentowaniem kredytów. Spółdzielnie te właściwie wpadły w pętle zadłużeniową, która nie dawała żadnych szans na wyjście z niej w wyniku własnych działań spółdzielni. Bez poprawki, bez tej nowelizacji lokatorom należącym do takiej spółdzielni praktycznie groziłyby, w ramach solidarnej odpowiedzialności, eksmisje z mieszkań, zajmowanie tych mieszkań i wszystkie tego rodzaju negatywne skutki związane z działalnością windykacyjną.

Uchwała

Ustawę tę Sejm uchwalił 4 marca 2005 r. Tego samego dnia została skierowana do Senatu i tego dnia marszałek skierował ją do trzech komisji: Ochrony Środowiska, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Skarbu Państwa i Infrastruktury.

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska przedstawił senator Grzegorz Niski. Senator podkreślił, że dotychczas obowiązująca, od 14 stycznia 2002 r., ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków spotykała się z krytyką zarówno samorządów gminnych oraz przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, jak i odbiorców ich usług. Stan ten uzasadnił przygotowanie przez rząd szerokiej nowelizacji przepisów tej ustawy, zmierzającej do doprecyzowania praw i obowiązków wszystkich podmiotów objętych regulacją. Brak tych przepisów powodował dowolną interpretację prawa oraz różne rozstrzygnięcia w tych samych kwestiach prawnych.

Nowelizacja ustawy z  7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków polega głównie na doprecyzowaniu zasad rozliczeń za wodę i ścieki pomiędzy przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług oraz wyposażeniu organów gmin w instrumenty ułatwiające kontrolę przy uchwalaniu taryf za wodę i ścieki.

Oprócz zmian porządkujących i doprecyzowujących rozwiązania ustawowe nowelizacja wprowadza również kilka nowych, istotnych rozwiązań. Między innymi wprowadza wymóg formy pisemnej przy zawieraniu umów o zaopatrzeniu w wodę lub odprowadzaniu ścieków; modyfikuje definicję przyłącza kanalizacyjnego, przewidując, iż w razie braku studzienki kanalizacyjnej za przyłącze uznaje się odcinek przewodu łączącego instalację kanalizacyjną w budynku odbiorcy nieruchomości do granicy nieruchomości gruntowej; zmienia definicję wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, zarówno w tej ustawie, jak i w ustawie - Prawo wodne, dostosowując ją do definicji zawartej w dyrektywie Rady 98/83/WE z 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Nowelizacja dodaje również przepis zobowiązujący przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne do prowadzenia regularnej, wewnętrznej kontroli jakości wody; zobowiązuje do uregulowania w umowie o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych, które posiada odbiorca usług; zobowiązuje także właściciela lub zarządcę budynku wielolokalowego do rozliczania różnic pomiędzy wskazaniami wodomierza głównego i wodomierzy w poszczególnych lokalach oraz uiszczania należności wynikających z tych różnic w razie zawierania indywidualnych umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków w budynkach wielolokalowych z osobami korzystającymi z tych lokali. Nowelizacja stanowi również, iż obowiązek udostępnienia zastępczego punktu poboru wody przez przedsiębiorstwo powstaje wyłącznie wówczas, gdy przyczyną odcięcia dostaw wody było nieuiszczenie należności za dwa pełne okresy obrachunkowe; zobowiązuje też do zróżnicowania w czasie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do urządzeń kanalizacyjnych ścieków zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, implementując w ten sposób postanowienia dyrektywy Rady 76/464/EWG z 4 maja 1976 r. w sprawie zanieczyszczenia spowodowanego przez niektóre niebezpieczne substancje odprowadzane do środowiska wodnego wspólnoty. Nowelizacja przewiduje również, iż sposób dokonywania odbioru przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne wykonanego przyłącza ma określać regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków, uchwalony przez radę gminy. Rozbudowuje też procedurę zatwierdzania taryf przez organy gminy.

Nowelizacja ustawy ma też wpływ na zrównoważony rozwój regionalny. Zmiany wskazują zakres inwestycyjny dla rozwoju infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej, z podziałem na przedsiębiorstwa i odbiorców usług, ustalają procedury stosowane przy kontroli tej działalności oraz ułatwiają dostęp do wody o właściwych parametrach jakościowych, co jest bezpośrednią realizacją zobowiązań Polski wynikających z postanowień zawartych w planie działań Szczytu Ziemi w Johanesburgu, przyjętych przez Radę Ministrów 9 lipca 2003 r.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Andrzej Spychalski. Senator zaznaczył, że działalność wodociągowo-kanalizacyjna stała się przedmiotem regulacji prawnej dzięki ustawie z 7 czerwca 2001 r., która zaczęła obowiązywać dopiero od 14 lutego 2002 r. Z uwagi na to, że była to pierwsza kompleksowa regulacja zasad postępowania dotycząca tej branży, nie była pozbawiona błędów. Pierwsza próba prac nad nowelizacją ustawy rozpoczęła się dwa lata temu, a zaproponowane obecnie rozwiązania uwzględniają propozycje Izby Gospodarczej "Wodociągi Polskie", korporacji samorządowych oraz zarządców i właścicieli nieruchomości.

Jak wskazał senator A. Spychalski, do rozwiązań wzbudzających największe emocje należy zaliczyć zawieranie umów dotyczących instalacji w budynkach wielorodzinnych urządzeń pomiarowych poboru wody i jej rozliczania. Nowela wprowadza wymóg formy pisemnej przy zawieraniu umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, na wniosek właściciela lub zarządcy budynku wielolokalowego lub budynków wielolokalowych, zobowiązane jest do zawarcia umowy zarówno z właścicielem lub zarządcą, jak i z osobą korzystającą z lokalu, jeżeli spełnionych zostanie sześć warunków, opisanych w art. 6 ustawy. Udane negocjacje w sprawie konieczności zawierania pisemnych umów nie tylko z osobą wynajmującą lokal, ale także z właścicielem lub zarządcą budynku mają chronić przed nieuzasadnionym wypowiadaniem umów. Nowela w art. 6 pkt 3 zobowiązuje przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne do uregulowania w umowie o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków także warunków usuwania ewentualnych awarii przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych, będących w posiadaniu odbiorcy usług. Nowelizacja ustawy upoważnia właściciela lub zarządcę do zainstalowania wodomierzy przy wszystkich punktach czerpalnych wody w budynku i zobowiązuje równocześnie osobę korzystającą z lokalu do udostępnienia lokalu w tym celu.

Nowym rozwiązaniem jest regulacja prawna zobowiązująca właściciela lub zarządcę budynku wielolokalowego do rozliczania różnic pomiędzy wskazaniami wodomierza głównego i wodomierzy w poszczególnych lokalach oraz uiszczania należności wynikających z tych różnic w razie zawierania indywidualnych umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków w budynkach wielolokalowych z osobami korzystającymi z tych lokali.

Pobór opłaty za wodę, która jest używana przez lokatorów, ale poza zajmowanym lokalem, na przykład czerpana i używana w pralniach, służąca do podlewania zieleni, mycia samochodów i klatek schodowych itp., jest źródłem wielu konfliktów. Nowelizacja nakłada na właściciela lub zarządcę budynku obowiązek informowania osób korzystających z lokali o zasadach rozliczeń za wodę używaną poza tymi lokalami oraz o obowiązku regulowania dodatkowych opłat. Zdaniem senatora sprawozdawcy, jest to dobre rozwiązanie, pozwalające uniknąć nieporozumień, z którymi mamy teraz często do czynienia, w odniesieniu do budynków wielorodzinnych. O tym, że takie konflikty zdarzały się często, a kwestia ta była mocno kontrowersyjna, świadczy chociażby interwencja i zaangażowanie się w tę sprawę rzecznika praw obywatelskich.

Poszerzony został także katalog wypadków umożliwiających osobie reprezentującej przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne wstęp na teren nieruchomości lub obiektu budowlanego w celu zainstalowania lub demontażu wodomierzy. Osoby reprezentujące przedsiębiorstwo muszą posiadać legitymację służbową, pisemne upoważnienie, a warunki, na jakich mają prawo wstępu do lokalu, muszą chronić odbiorcę przez usługami niekontrolowanymi, za które odbiorca wody musiałby płacić.

Senator A. Spychalski zaakcentował, że podczas obrad Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej najwięcej emocji wywołała modyfikacja definicji przyłącza kanalizacyjnego, zawarta w art. 1 pkt 5. Dotychczasowa formuła określała, że przyłączem kanalizacyjnym jest odcinek przewodu łączącego wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, licząc od strony budynku - i ta część przepisu pozostaje niezmieniona. Zmianie ulega druga część przepisu, dotycząca sytuacji, gdy brakuje takiej studzienki. W dotychczasowej definicji w tej sytuacji przyłączem był odcinek przewodu łączącego sieć kanalizacyjną od granicy nieruchomości gruntowej. Zmodyfikowane rozwiązanie określa ten odcinek do granicy nieruchomości gruntowej. Zamiana słowa "od" na słowo "do" jest właśnie przedmiotem kontrowersji. Dotychczas obowiązująca definicja pozwalała określić jak gdyby dwie grupy wypadków. Wypadek pierwszy: gdy istnieje studzienka kanalizacyjna, przyłącze rozumiane jest jako odcinek między studzienką a siecią. I wypadek drugi: gdy studzienki nie ma, wtedy przyłączem jest odcinek od granicy nieruchomości do sieci. W praktyce wiązanie skutków prawnych z nieistnieniem studzienki jest pozorne. Czy studzienka istnieje, czy nie i tak cały przewód łączący budynek z siecią wykonuje odbiorca usług.

Zmiana przepisu ma już daleko idące konsekwencje i wyróżnia także dwiemożliwości. Gdy istnieje studzienka kanalizacyjna, przyłącze oznacza przewód od pierwszej studzienki od strony budynku do sieci. Ta formuła nie zmienia się. Gdy studzienki nie ma, przyłącze to tylko fragment przewodu, który pozostaje w granicach nieruchomości. Odcinek od granicy nieruchomości do sieci przyłączem już nie jest. A zatem jego wykonanie nie będzie obciążać odbiorcy usług. Znowelizowana ustawa chce, by inwestor, czyli odbiorca usług, płacił tylko za odcinek instalacji przebiegającej przez jego działkę. Izba Gospodarcza "Wodociągi Polskie" uważa, że jeżeli ta ustawa wejdzie w życie, to przedsiębiorstwa wodociągowe będą musiały wyłożyć rocznie około 1,5 miliarda zł na budowę przyłączy i drugie tyle na zwrot nakładów inwestorom, którzy zrobili to już za pieniądze z własnej kieszeni. Przedsiębiorstwa te mogą pozyskać pieniądze na ten cel w dwojaki sposób: podnosząc cenę wody albo rezygnując z części inwestycji współfinansowanych ze środków europejskich.

Argumenty te odrzuca Ministerstwo Infrastruktury i ostatecznie odrzucił je także Sejm Rzeczypospolitej, uznając wprowadzoną modyfikację za zmianę o charakterze jedynie uściślającym. Wiele przedsiębiorstw wykorzystuje fakt, że dotychczasowa definicja jest mało precyzyjna, i z pozycji monopolisty zmusza odbiorców ścieków do wykładania znaczących pieniędzy na budowę całego odcinka przyłącza. Teraz w zasadzie ponoszą tego konsekwencje, nie mogą jednak przerzucić skutków swojego postępowania na odbiorców.

Od dawna także było wiadomo, że ze środków unijnych mogą być finansowane tylko odcinki przyłącza poza granicami nieruchomości, i to jako urządzenia kanalizacyjne. Projekty przygotowywane do finansowania ze środków europejskich w trybie dotychczas obowiązujących przepisów mogą, przy zwyczaju przerzucania kosztów budowy przyłączy w całości na inwestora, wpłynąć na ograniczenie zakresu rzeczowego i wytworzyć kłopoty natury proceduralnej, które ograniczą rzeczowy zakres przygotowanych inwestycji. Pojawi się także inny problem. Obecnie większość projektów finansowanych ze środków europejskich, z kredytów preferencyjnych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, czy też wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska, aby uzyskać preferencje, musi uzyskać efekt ekologiczny. Przerzucanie kosztów instalowania przyłączy w pełnym wymiarze uniemożliwia osiągnięcie tego efektu, ponieważ przyszli użytkownicy bronią się przed zakładaniem tego typu instalacji, i pojawia się kolejny problem finansowy.

Senator A. Spychalski poinformował, że ostatecznie Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej pozostawiła ten sporny przepis zawarty w ustawie sejmowej bez zmian.

Sprawozdanie Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury przedstawiła senator Zofia Skrzypek-Mrowiec. Senator zaznaczyła, że nadrzędnym celem ustawy jest ustalenie zasad i warunków zbiorowego zaopatrzenia w wodę i warunków podpisywania umów, rozgraniczania obowiązków przypadających na przedsiębiorstwo i na odbiorcę.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 99. posiedzeniu, 11 marca 2005 r. Do Senatu została przekazana 16 marca. Marszałek tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

W art. 10 dodano ust. 8, na mocy którego minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości, określi w drodze rozporządzenia sposób gromadzenia odcisków linii papilarnych, zdjęć oraz danych osobowych, warunki przechowywania, wykorzystywania i sposób ich przekazywania innych organom uprawnionym na podstawie przepisów odrębnych, uwzględniając przypadki i sposoby pobierania odcisków linii papilarnych, przeprowadzania wywiadu daktyloskopijnego oraz wykonywania zdjęć sygnalizacyjnych.

W art. 11 dodano ust. 2a, 2b i 5a oraz zmieniono ust. 7. Zmiany te polegają na wprowadzeniu uprawnienia do wniesienia zażalenia na sposób przeprowadzania przez Straż Graniczną czynności obserwowania, rejestrowania zdarzeń na drogach oraz w miejscach publicznych, określeniu obowiązków zniszczenia nieprzydatnych do postępowania karnego materiałów uzyskanych w trakcie tych czynności, upoważnieniu do wydawania rozporządzenia określającego warunki i sposób przeprowadzania tych czynności, a także na uwzględnieniu przepisów Unii Europejskiej w wytycznych do rozporządzenia określającego tryb dokonywania kontroli granicznej.

W art. 23 dodano pkt 5, na mocy którego wprowadza się nowy środek przymusu bezpośredniego, to jest pociski niepenetracyjne. Uznano, że taki środek przymusu może służyć do przywracania porządku publicznego, zapewniając jednocześnie odpowiednią do sytuacji gradację stosowania środków przymusu.

Ustawa w szczególności, po pierwsze, upraszcza strukturę organizacyjną Straży Granicznej. Po drugie, rozszerza katalog przestępstw, przy zwalczaniu których funkcjonariusze Straży Granicznej będą mogli stosować metodę tak zwanego zakupu kontrolowanego. Po trzecie, rozciąga prawo korzystania przez funkcjonariuszy z przysługującym im uprawnień na terytorium całego kraju. Po czwarte, wprowadza szereg zabezpieczeń mających na celu zapobieganie zjawisku korupcji w szeregach funkcjonariuszy Straży Granicznej. Po piąte, rozszerza katalog środków przymusu bezpośredniego. Po szóste, reguluje zasadę opróżniania przez funkcjonariuszy lokali mieszkalnych, o których mowa w art. 94 ust. 1 ustawy nowelizowanej. Po siódme, wprowadza uprawnienia do wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany czas wolny od służby w wypadku zwolnienia ze służby. Po ósme, w nowym rozdziale 14a reguluje zasady użycia kontyngentu Straży Granicznej do realizacji zadań poza granicami państwa. Po dziewiąte, powierza wojewodom obowiązek utrzymania, to jest bardzo istotne, przejść granicznych.

Ważną zmianą jest też dodanie w ustawie do katalogu ustawowych zadań Straży Granicznej obowiązku przeprowadzania kontroli bezpieczeństwa w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego oraz w środkach transportu międzynarodowego. Dotychczas zagadnienia te regulowane były jedynie przepisami ustawy - Prawo lotnicze w zakresie kontroli prowadzonej na lotniskach. Obecne przepisy umożliwiają określenie w rozporządzeniu form wykonywania tej kontroli w odniesieniu do wszelkich rodzajów przejść granicznych i różnych środków transportu.

Wszystkie poprawki poddano pod głosowanie, a następnie Izba jednomyślnie, 68 głosami, podjęła uchwałę:

Uchwała

Sejm uchwalił tę ustawę 11 marca 2005 r. i  po czterech dniach, 15 marca, została ona przekazana do Senatu. Tego samego dnia marszałek skierował ustawę do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Komisja po jej rozpatrzeniu przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Robert Smoktunowicz. Senator zaznaczył, że projektowana nowelizacja kodeksu postępowania administracyjnego dotyczy tak zwanego doręczenia zastępczego - stosowanego wtedy, kiedy nie zastaje się danej osoby w domu, i została podjęta z inicjatywy rzecznika praw obywatelskich.

Uzasadniając potrzebę nowelizacji art. 44 k.p.a., rzecznik wskazał, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 17 września 2002 r. uznał, iż §9 ust. 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 17 czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym, który ustanowił tylko siedmiodniowy termin przechowywania w  placówce pocztowej przesyłek pism sądowych, uniemożliwił tym samym powtórne zawiadamianie adresata o takim piśmie. Trybunał stwierdził, że ten paragraf jest niezgodny z art. 45 ust. 1 konstytucji. Rzecznik praw obywatelskich wniósł o nowelizację art. 44 k.p.a., ponieważ był on sformułowany identycznie co do meritum i w tym kształcie w łatwy i skuteczny sposób mógł być zaskarżony do trybunału.

Nowelizacja modyfikuje instytucję doręczania zastępczego pism organów administracji w postępowaniu administracyjnym stosowanego w sytuacji, gdy pisma nie można doręczyć ani bezpośrednio adresatowi, który jest osobą fizyczną, ani dorosłemu domownikowi, dozorcy domu czy sąsiadowi. Istotą nowelizacji jest przedłużenie z siedmiu do czternastu dni terminu przechowywania pisma przez pocztę lub urząd gminy. Umożliwia to zatem dwukrotne zawiadomienie adresata o możliwości odbioru przesyłki.

Innym istotnym elementem nowelizacji jest to, że tego typu zawiadomienie można będzie umieszczać również w widocznym miejscu przy wejściu na posesję. Przy dotychczasowym stanie prawnym możliwość takiego umieszczania odnosiła się tylko do postępowania dotyczącego nieruchomości, nie dotyczyła natomiast innych postępowań.

Senator R. Smoktunowicz poinformował, że zdaniem komisji ustawa nie budzi zastrzeżeń legislacyjnych, jest pożyteczna. W imieniu komisji wniósł o jej przyjęcie bez poprawek.

Sejm ustawę tę uchwalił 3 marca br., 8 marca została ona przekazana do Senatu. Tego samego dnia marszałek skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Komisji Spraw Zagranicznych. Komisje rozpatrzyły ustawę i przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych przedstawił senator Władysław Mańkut. Senator zaznaczył, że rozpatrywana ustawa o zmianie ustawy o cudzoziemcach i ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw jest kolejnym przedłożeniem rządowym mającym na celu dostosowanie tych ustaw do wymogów prawa Unii Europejskiej. Nowelizacja, realizując dziewięć dyrektyw unijnych, pociąga za sobą konieczność nowelizacji w obszarze prawa polskiego kilkunastu ustaw, które w swej treści odnoszą się do problematyki pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ich ochrony, a także bezpieczeństwa socjalnego, zdrowotnego, edukacji, czy też wykonywania przez nich określonych zawodów.

Senator poinformował, że komisja na swym posiedzeniu wysłuchała opinii strony rządowej, przedstawicieli środowisk cudzoziemców i ekspertów reprezentujących te środowiska. W szerokiej, wielowątkowej dyskusji prezentowano poglądy sugerujące przesunięcie nowelizacji na rok przyszły, to jest do chwili wejścia w życie nowych unijnych regulacji prawnych, a także sugerujące, aby nie dokonywać zmian w ustawie poprzez przyjęcie rozstrzygnięć Sejmu Rzeczypospolitej z 3 marca bieżącego roku.

Ostatecznie Komisja Spraw Zagranicznych na posiedzeniu 18 marca przyjęła 19 poprawek do ustawy.

W dyskusji dotyczącej tej problematyki podkreślono, iż kwestia opłat to kwestia polityki migracyjnej państwa, a nie kwestia konstytucyjności bądź niekonstytucyjności rozstrzygnięć prawnych. A poszczególne państwa członkowskie Unii Europejskiej mają prawo do suwerenności w swojej polityce migracyjnej.

W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy z 19 poprawkami.

Problem drugi, który interesował komisję, to wpływ projektowanych regulacji na finanse, na sektor finansów publicznych w rozumieniu budżetu państwa i budżetów samorządowych. Komisja otrzymała w imieniu rządu informację, że środki na zadania w razie przyjęcia tych regulacji są zapewnione i nie będzie najmniejszych problemów z wykonaniem tych delegacji.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm 11 marca 2005 r., 15 marca zaś trafiła do Senatu Tego samego dnia marszałek skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, która rozpatrzyła ustawę i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

W świetle dotychczasowych uregulowań ustawy - Prawo farmaceutyczne do działalności gospodarczej prowadzonej w zakresie importu produktów leczniczych stosowano przepisy rozdziału 3 ustawy, dotyczące wytwarzania. Ustawa wskazuje wprost, że organem właściwym do wydania odmowy, wydania i cofnięcia zezwolenia na import produktów leczniczych jest główny inspektor farmaceutyczny.

W ustawie sformułowano, jakie warunki musi spełnić wnioskodawca ubiegający się o zezwolenie na import produktu leczniczego, oraz określono elementy składowe zezwolenia na import. Ustawodawca postanowił, że zezwolenie na import wydawane będzie na czas nieokreślony, po stwierdzeniu przez Inspekcję Farmaceutyczną, że podmiot ubiegający się o zezwolenie spełnia wszystkie niezbędne wymagania. Zezwolenie takie będzie mogło być cofnięte w drodze decyzji głównego inspektora farmaceutycznego, jeżeli importer przestanie spełniać określone w przepisach ustawy oraz sformułowane w zezwoleniu wymagania. Za udzielenie zezwolenia na import pobierana będzie opłata, której wysokość określi w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw zdrowia.

Uchwała

Poprawki te miały na celu: doprecyzowanie katalogu czynności, do których nie ma zastosowania ustawa; zdefiniowanie określeń i definicji zawartych w ustawie - "ujęcie wód podziemnych", "informacja geologiczna", "wykorzystanie ciepła ziemi"; ujednolicenie trybu uzgadniania koncesji na wydobywanie kopalin podstawowych i leczniczych; zobowiązanie organu wydającego te koncesje do zabezpieczenia roszczeń, mogących powstać na skutek działalności wydobywczej; ustanowienie obowiązku dołączania do wniosku o udzielenie koncesji dokumentacji hydrogeologicznej, geologiczno-inżynierskiej; wskazanie, że projekty prac geologicznych wykonywanych w celu wykorzystania ciepła ziemi nie wymagają zatwierdzenia przez organ administracji publicznej; wprowadzenie zasady, że rozporządzanie prawem do informacji geologicznej będzie następowało w drodze umowy; ustalenie, że decyzje organów nadzoru górniczego, dotyczące spełnienia warunków do prowadzenia szkoleń pracowników zakładów górniczych, będą wydawane na pięć lat.

Senator Jerzy Markowski, sprawozdawca Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, podkreślił, że komisja rozpatrywała projekt ustawy, kładąc szczególny akcent na to, co pozostało po tym obszarze, który jest szczególnym obszarem zainteresowania Komisji Ochrony Środowiska, czyli kwestię lokowania odpadów w zakładach górniczych, wyrobiskach podziemnych, która została uregulowana w tym prawie. Akcentowany był przede wszystkim ten fragment przepisów, który mówi jak gdyby o dyscyplinie w obszarze eksploatacji poszczególnych surowców mineralnych.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja postanowiła rekomendować Izbie wprowadzenie dwóch poprawek do ustawy. Pierwsza miała na celu nadanie należytej precyzji przepisowi zakazującemu wydobywania kopalin, wykonywanego inaczej niż jako koncesjonowana działalność gospodarcza. Chodziło o doprecyzowanie tego przepisu w ten sposób, aby nie wywoływał on trudności interpretacyjnych. Druga poprawka uzupełniała przepis o brakującą sankcję.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 98. posiedzeniu, 4 marca 2005 r. Tego samego dnia została przekazana do Senatu i również tego samego dnia marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ochrony Środowiska i Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisje, po rozpatrzeniu ustawy, przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska przedstawił senator Franciszek Bachleda-Księdzularz. Senator przypomniał, że historia związana z budową tego zbiornika wodnego jest długa, a dla mieszkańców dorzecza Skawy bardzo bolesna i dramatyczna. Już w latach 1919-1920 opracowano ekspertyzy dotyczące wybudowania zapory w Świnnej Porębie. Prace badawcze i studialne zostały wznowione na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Od tego czasu zabraniano remontowania domostw, budowy nowych domów, rozwijania gospodarstw, czy też sprzedaży nieruchomości.

Rozpoczęcie budowy nastąpiło w roku 1986, a celem realizacji tej inwestycji była ochrona przeciwpowodziowa doliny Skawy, wraz z miastem Wadowice, oraz doliny Wisły, wraz z aglomeracją Krakowa. Zbiornik Świnna Poręba zapewni redukcję poziomu wielkiej wody tysiącletniej o 100-150 cm w Wadowicach, czyli pod zaporą, i potencjalnie do około 85-90 cm w Krakowie. Kolejny cel tej budowy to ochrona przed skutkami suszy w dolinie Skawy, poniżej przekroju piętrzenia, poprzez wyrównanie przepływu do 6,4 m³ na sekundę. Obecnie obserwowane przepływy minimalne są katastrofalnie niskie, na poziomie 0,8 m³ na sekundę. Dodatkowo wykorzystanie przepływów pozwoli na produkcję energii elektrycznej w ilości około 21 GWh rocznie.

Nakłady na realizację tej inwestycji są następujące: do 31 grudnia 2004 r. wydano 407 milionów 851 tysięcy zł w cenach bieżących lat realizacji. Na 2005 r. zapewniona została kwota 150 milionów zł, w tym 110 milionów zł ze środków Funduszu Rozwoju Przedsiębiorczości, zgodnie z ustawą budżetową na rok 2005, i 40 milionów zł ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Ogólne rzeczowe zaawansowanie realizacji inwestycji oceniane jest na koniec 2004 r. na 45%.

Ustawodawca przewidział, że program będzie realizowany w latach 2006-2010 i obejmie cztery jasno określone zadania: zbiornik, przebudowa dróg, przebudowa kolei poprzez przeniesienie przebiegu linii kolejowej oraz ochrona zlewni zbiornika. Ustawa stanowi, że łączne nakłady z budżetu państwa na finansowanie programu nie będą mogły przekroczyć kwoty 1 miliarda 68 milionów zł.

Program budowy zbiornika wodnego Świnna Poręba jest programem wieloletnim, w rozumieniu art. 80 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych i mają do niego zastosowanie wszystkie przepisy dotyczące programów wieloletnich, zawarte w tej ustawie, w szczególności przepisy art. 98 ust. 1 i 2, w myśl których środki z budżetu państwa przeznaczone na finansowanie programów wieloletnich nie mogą być wykorzystane na inne cele. Rada Ministrów, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji sejmowej właściwej do spraw budżetu, może jednak wyrazić zgodę na zmianę wykorzystania tych środków, przy czym nie mogą być one wykorzystane na finansowanie wydatków bieżących.

Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz poinformował, że Komisja Ochrony Środowiska postanowiła wnieść poprawkę do ustawy. Poprawka ta jest wzorowana na podobnej regulacji, ustanawiającej wieloletni "Program dla Odry 2006", oraz na ustawie z  28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Program Ochrony Brzegów Morskich", gdzie konkretnie się wskazuje jednostkę odpowiedzialną za realizację programu. Dlatego właśnie w art. 1 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: "Program jest realizowany przez dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie". Wynika to z ustawy o działach, z nowego porządku, który został wprowadzony w Polsce. Wynika to również z samego tytułu ustawy: o ustanowieniu "Programu budowy Zbiornika Wodnego Świnna Poręba w latach 2006-2010", ponieważ zbiornik wodny Świnna Poręba znajduje się właśnie w Zarządzie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie.

Po pierwsze, budowa zbiornika zmniejszy lub całkowicie wyeliminuje niebezpieczeństwo powodzi w wielu miejscowościach leżących poniżej zapory, w tym w szczególności w Krakowie. Rezerwa powodziowa będzie tam wynosić około 60 milionów m³.

Po trzecie, zostaliśmy zobowiązani do wytwarzania przynajmniej 7,5% energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii do 2010 r., a budowa tego zbiornika daje taką możliwość, przynajmniej w pewnym zakresie.

Senator M. Mietła poinformował, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych, po przeanalizowaniu zapisów ustawy, postanowiła zaproponować wprowadzenie jednej poprawki, zobowiązującej ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej do określenia w drodze zarządzenia jednostki realizującej program. Brak określenia takiego podmiotu, a jednocześnie określenie zadań, które mają być zrealizowane, i celów, które mają być osiągnięte w ramach programu, byłby ułomnością legislacyjną.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 99. posiedzeniu, 11 marca br. Do Senatu została przekazana 15 marca. Marszałek tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 99. posiedzeniu, 11 marca br. Do Senatu została przekazana 15 marca i marszałek tego samego dnia skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu przedstawiła senator Alicja Stradomska. Senator wskazała, że celem tej umowy międzynarodowej jest ustanowienie podstaw prawnych ujednoliconego systemu, w ramach którego poddanie kontroli i cechowaniu wyrobów z metali szlachetnych w danym państwie skutkuje uznaniem ich za zgodne z przepisami prawnymi innego państwa. Ratyfikacja przez Polskę tej konwencji pozwoli zatem krajowym złotnikom eksportującym wyroby z metali szlachetnych do krajów członkowskich konwencji na bezpośrednie wprowadzanie tych wyrobów do obrotu handlowego, bez potrzeby powtórnego badania i cechowania. Wyroby te bowiem będą oznaczone wspólną cechą konwencyjną. Na pewno będzie to również element sprzyjający promocji polskich wyrobów, polskiej produkcji na rynku europejskim.

Do konwencji przystąpiły państwa Unii Europejskiej oraz Norwegia i Szwajcaria. Polska do tej pory była w gronie obserwatorów, których jest dość liczna grupa. Należą do nich: Chorwacja, Estonia, Francja, Hiszpania, Jugosławia, Republika Cypru, Rosja, Słowacja, Słowenia, Ukraina, Węgry, Włochy, a spoza Europy: Izrael, Kanada i Uzbekistan.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych przedstawił senator Bogusław Litwiniec. Senator wskazał m.in., że podpisanie tej konwencji wprowadzi porządek w eksporcie i w imporcie metali szlachetnych. Polski dotyczy to w istotny sposób, ponieważ eksportujemy dużo srebra i  importujemy dużo złota.

Projekt ten został wniesiony przez senator Teresę Liszcz. Marszałek 24 marca br., zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 84 ust. 5 Regulaminu Senatu, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Pierwsze czytanie uchwały zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1 i 2 oraz art. 84 ust. 4 Regulaminu Senatu, na posiedzeniu komisji 30 marca. Komisja po rozpatrzeniu projektu uchwały przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Senator T. Liszcz poinformowała, że po dyskusji, z udziałem gości, komisja jednogłośnie przyjęła jednolity tekst uchwały.

Przewodniczący obradom wicemarszałek Kazimierz Kutz zwrócił się do zebranych o powstanie i uczczenie minutą ciszy wszystkich pomordowanych w lasach katyńskich.

Uchwała

Informacja Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu o działalności Instytutu Pamięci Narodowej w okresie od dnia 1 lipca 2003 r. do dnia 30 czerwca 2004 r.

Przewodnicząca posiedzeniu wicemarszałek Jolanta Danielak stwierdziła, że Senat zapoznał się z przedstawioną informacją.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment