Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Biurze Ochrony Rządu i niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie felczera,

- drugie czytanie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania własności nieruchomości,

- drugie czytanie projektu uchwały w sprawie przyszłego Traktatu Konstytucyjnego Unii Europejskiej,

- trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania własności nieruchomości.

_____________

* Ustawa zawiera przepisy dostosowujące polskie prawodawstwo do prawa Unii Europejskiej.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 55. posiedzeniu, 28 sierpnia 2003 r. Do Senatu została przekazana 1 września. Marszałek Senatu 4 września, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Nowelizowana ustawa ustala i określa cele oraz sposób tworzenia stref, zasady i warunki inwestowania w tych strefach oraz korzyści płynące z  prowadzenia tam działalności. W latach 1995-1997 utworzono siedemnaście tych stref, z czego zafunkcjonowało piętnaście. Obecnie, wskutek połączenia dwóch stref i zlikwidowania innych dwóch, istnieje czternaście specjalnych stref ekonomicznych, które funkcjonują na obszarze 6 tysięcy 325 ha, czyli na maksymalnym obszarze wyznaczonym przez ustawę. Na podstawie przepisów ustawy obowiązujących do końca roku 2000 przedsiębiorca, który uzyskał zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w strefach do 31 grudnia i spełnił jego warunki, był uprawniony do całkowitego zwolnienia od podatku dochodowego przez pierwsze dziesięć lat prowadzenia działalności gospodarczej oraz pięćdziesięcioprocentowego zwolnienia przez lata następne aż do końca istnienia strefy. Ponadto do końca roku 2000 zwolniony był z podatku od nieruchomości.

Jak wskazał senator sprawozdawca, tak skonstruowany instrument wsparcia nie pozwalał na skorelowanie wielkości pomocy z wydatkami inwestycyjnymi bądź kosztami pracy, co w pewien sposób zostało wyeksponowane w regulacjach ustawowych Unii Europejskiej i spowodowało kolejną nowelizację tej ustawy. Komisja Europejska uznała, że już w momencie tworzenia specjalnych stref ekonomicznych obowiązywał Układ Europejski, w związku z czym nasze zasady udzielania pomocy publicznej w strefach powinny być zgodne ze standardami unijnymi. W przekazanym Komisji Europejskiej w lutym 1999 r. stanowisku negocjacyjnym strona polska zobowiązała się do dostosowania zasad udzielania pomocy publicznej w specjalnych strefach do standardów unijnych, oczekując jednocześnie okresu przejściowego do roku 2017 dla inwestorów, którzy uzyskali zezwolenia przed harmonizacją prawa. Zobowiązanie do harmonizacji zostało zrealizowane ustawą z  16 listopada 2000 r. Zgodnie z tą nowelizacją nowe zasady udzielania pomocy publicznej obowiązują przedsiębiorstwa, które uzyskają zezwolenia po 1 stycznia 2001 r.

Obowiązujące od 1 stycznia 2001 r. zasady udzielania pomocy publicznej w strefach polegają na zwolnieniach podatkowych z tytułu nowych inwestycji - w wypadku dużych przedsiębiorstw do wysokości 50% wydatków inwestycyjnych - oraz zwolnieniach podatkowych z tytułu tworzenia nowych miejsc pracy, w wypadku dużych przedsiębiorstw do wysokości 50% dwuletnich całkowitych kosztów pracy i 60% w odniesieniu do małych i średnich podmiotów gospodarczych (ta regulacja w obu wypadkach wygląda trochę inaczej w krakowskiej specjalnej strefie ekonomicznej).

Korzystanie z pomocy regionalnej wymaga również prowadzenia działalności gospodarczej określonej w sprawozdaniu przez pięć lat i utrzymania własności składników majątkowych, z którymi związane będą wydatki inwestycyjne, przez pięć lat od daty ich wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

W trakcie negocjacji Komisja Europejska - która zaakceptowała zasady udzielania pomocy publicznej obowiązujące od 1 stycznia 2001 r. - nie wyraziła zgody na respektowanie praw nabytych. Nowelizacja zawiera prawne przyzwolenie na renegocjację umowy dającej podstawę do zezwolenia na funkcjonowanie w strefie. Tym samym przedsiębiorstwom przysługiwać będzie możliwość zmiany warunków zezwolenia na korzystniejsze, a ponadto, co jest rozwiązaniem zapisanym w nowelizacji, gromadzenie kwot wpłacanych podatków dochodowych, po przekroczeniu dopuszczalnych pułapów pomocy, na specjalnym koncie i wykorzystanie tak zebranych funduszy na dofinansowanie nowych inwestycji realizowanych przez samego płatnika lub wskazaną przez niego, powiązaną z nim kapitałowo w co najmniej 25% firmę, oraz ustawowe zwolnienie z podatku od nieruchomości według stawek obowiązujących w roku 2002 w stosunku do gruntów i budowli oddanych do eksploatacji w 1999 r.

Senator sprawozdawca przypomniał, że od 1997 r. do końca 2002 r. w  funkcjonujących specjalnych strefach ekonomicznych łącznie nakłady wynosiły ponad 13,5 miliarda zł. Były to nakłady inwestorów prywatnych na klasyczne inwestycje. Dzięki nim powstało ponad pięćdziesiąt cztery tysiące nowych miejsc pracy. Z kolei pomoc publiczna, która wynikała z tej regulacji prawnej, skierowana do inwestorów, przez cały okres funkcjonowania ustawy wyniosła 840 milionów zł. To dowodzi, że pomoc publiczna w wymienionej wysokości zaowocowała wyjątkowo efektywnym wzrostem nakładów na tworzenie miejsc pracy - wygenerowała bowiem ponad pięćdziesiąt cztery tysiące miejsc pracy - oraz zaowocowała szczególną aktywnością, jeżeli chodzi o wielkość nakładów na tworzenie tych miejsc pracy. Obecnie w specjalnych strefach ekonomicznych działa ponad trzysta siedemdziesiąt firm. Ponad 45% terenów jest zagospodarowanych. Nie we wszystkich strefach udało się natychmiast zaktywizować działalność gospodarczą. Niektóre strefy przestały istnieć. Są również takie podstrefy, które nigdy nie rozpoczęły swojej działalności.

Niemniej jednak pozostaje faktem, że wprowadzony mechanizm przeciwdziałania ubytkowi miejsc pracy w regionach, w których w sposób szczególny, wskutek procesów restrukturyzacyjnych, modernizacyjnych, wskutek zmian technologicznych, należało się spodziewać wzrostu liczby tych, którzy utracili miejsca pracy, ten mechanizm w tym obszarze w ciągu całego okresu funkcjonowania ustawy okazał się skuteczny. Dlatego każda zmiana regulacji prawnej w tym obszarze powinna być działaniem niezwykle subtelnym, ponieważ musi być obliczona na niezachwianie wiary inwestorów w sens podjęcia tam działalności.

Senator podkreślił, że wiele uwagi poświęcono propozycjom zmian zapisów w art. 5 ust. 2 oraz propozycji zmian w ust. 3 tego artykułu. Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej po wysłuchaniu opinii przedstawicieli Ministerstwa Finansów, Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także przedstawicieli Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych nie przyjęła proponowanych zmian zapisów art. 5, gdyż zdaniem większości członków komisji prowadziłoby to do pomniejszenia dochodów gmin lub zwiększenia rekompensat utraconych dochodów z budżetu państwa.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 55. posiedzeniu, 28 sierpnia 2003 r., i przekazana  do Senatu 1 września. Zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu 4 września marszałek Senatu skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz do Komisji Ochrony Środowiska. Po rozpatrzeniu ustawy obie komisje przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdawca Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator Bernard Drzęźla podkreślił, że rozpatrywana ustawa wprowadza bardzo liczne zmiany w obszernej ustawie - Prawo ochrony środowiska z  27 kwietnia 2001 r. Celem nowelizacji jest dostosowanie ustawy do wymogów prawa wspólnotowego, wynikających z kilku dyrektyw: dyrektywy Parlamentu Europejskiego i rady z 1999 r. w sprawie dostępności dla konsumentów informacji o zużyciu paliwa i emisji dwutlenku węgla w odniesieniu do marketingu nowych samochodów osobowych; dyrektywy rady z 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i kontroli; dyrektywy Parlamentu Europejskiego i rady z 2002 r. w sprawie oceny i zarządzania hałasem środowiskowym; dyrektywy rady z 1985 r. w sprawie oceny niektórych publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska; dyrektywy rady z 1997 r. w zakresie raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Senator sprawozdawca zaznaczył, że rozpatrywana ustawa jest zgodna z wymaganiami wynikającymi z wymienionych regulacji wspólnotowych.

Oprócz zmian w ustawie - Prawo ochrony środowiska ustawa wprowadza też zmiany między innymi w ustawie o inspekcji ochrony środowiska z 1991 r. i w ustawie - Prawo wodne z 2001 r. Na przykład w rozpatrywanej ustawie zawarto rozszerzenie definicji zanieczyszczenia poprzez uznanie za zanieczyszczenie emisji, które nie tylko są, ale mogą być szkodliwe, mogą pogarszać walory estetyczne środowiska itp. Złagodzono też dotychczasowy zapis zakazujący budowy i rozbudowy zakładów na obszarach określanych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego jako tereny działalności produkcyjnej, składowania i magazynowania. Wprowadzono delegację dla ministra właściwego do spraw środowiska do wydania rozporządzenia określającego wypadki, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia. Wprowadzono też zwolnienie z opłat z tytułu korzystania ze środowiska, gdy ich wysokość nie przekracza przepisowej kwoty. Sprecyzowano też, które organy administracji publicznej są właściwe do opiniowania projektów programów ochrony środowiska przygotowanych na odpowiednich szczeblach administracji publicznej.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej postanowiła zaproponować czterdzieści siedem poprawek do ustawy. Były to poprawki różnej rangi: od redakcyjnych i doprecyzowujących po ściśle merytoryczne. Poprawki te zaproponowało Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Czterdzieści cztery poprawki pokrywały się ze zmianami zaproponowanymi przez Komisję Ochrony Środowiska.

W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie rozpatrywanej ustawy wraz z zaproponowanymi poprawkami.

Senator sprawozdawca zaznaczył, celem ustawy jest dostosowanie polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej oraz wyeliminowanie niedociągnięć i wątpliwości natury formalno-redakcyjnej.

Wszystkie propozycje zmian w ustawie rozpatrzyły dwie komisje senackie podczas przerwy w obradach. Połączone komisje poparły 60 spośród 62 zaproponowanych ogółem poprawek.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 55. posiedzeniu, 27 sierpnia 2003 r., a  29 sierpnia została przekazana do Senatu. 4 września, zgodnie z Regulaminem Senatu, marszałek skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja, po rozpatrzeniu ustawy, przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Józef Dziemdziela podkreślił, że celem nowelizacji uchwalonej przez Sejm 27 sierpnia br. jest skorelowanie unormowań tej ustawy z unormowaniami dotyczącymi innych służb mundurowych. Nowela w dużej części dotyczy przebiegu służby w Biurze Ochrony Rządu i spraw socjalnych funkcjonariuszy tej formacji.

Nowela doprecyzowuje między innymi wymagania psychofizyczne i fizyczne stawiane kandydatom do służby. Takie wymogi są określone w wypadku pozostałych służb, np. straży pożarnej czy Straży Granicznej. Precyzyjnie określa ona czas służby pełnionej przez funkcjonariuszy oraz reguluje kwestie urlopów i nagród oraz zwrotu kosztów podróży. Istotne są też zmiany dotyczące przydzielania lokali mieszkalnych. Dostosowuje ona również przepisy ustawy do zapisów ustawy o ochronie informacji niejawnych.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 55. posiedzeniu, 27 sierpnia 2003 r. Do Senatu została przekazana 29 sierpnia, a 4 września marszałek Senatu skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Mirosław Lubiński. Senator przypomniał, że przed sześcioma laty, 27 czerwca 1997 r., Sejm uchwalił ustawę o służbie medycyny pracy, która określiła nowy model opieki zdrowotnej nad pracującymi, idący w kierunku dyrektyw Unii Europejskiej i konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Ustawa ta była zwieńczeniem zmian dokonywanych na mocy nowelizacji kodeksu pracy - małej nowelizacji z 1991 r. i dużej z 1996 r. Ponadto sprawy te są uregulowane w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej z  9 lipca 1996 r. w sprawie pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz przez rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 czerwca 1996 r. w sprawie badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń wydawanych dla celów przewidzianych w kodeksie pracy.

Senator sprawozdawca podkreślił, że te akty prawne określiły ramy nowoczesnego podejścia do opieki zdrowotnej nad pracownikami. W ich ujęciu wszystkich pracowników traktuje się równo, niezależnie od rodzaju pracy i formy własności zakładu pracy. Stawia się na działalność profilaktyczną i wszechstronny dostęp pracowników do informacji o narażeniach w środowisku pracy oraz w sposób klarowny określa się zakres odpowiedzialności za zdrowie pracodawców, pracowników, Państwowej Inspekcji Pracy, związków zawodowych, Społecznej Inspekcji Pracy, Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz służby medycyny pracy.

Senator M. Lubiński zaznaczył, że rozpatrywana nowelizacja dostosowuje przepisy ustawy o służbie medycyny pracy do zmian w systemie ochrony zdrowia oraz w systemie prawnym, które nastąpiły w okresie obowiązywania ustawy. Do najistotniejszych zmian wprowadzanych w ustawie senator zaliczył: doprecyzowanie, jakie osoby i jednostki organizacyjne tworzą służbę i realizują jej zadania; usunięcie niespójności przepisów trzech ustaw - ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach, ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz ustawy o służbie medycyny pracy, poprzez wyłączenie z tej ostatniej przepisów dotyczących wykonywania badań do celów sanitarno-epidemiologicznych; wprowadzenie przepisów regulujących umiejscowienie jednostek badawczo-rozwojowych i jednostek organizacyjnych uczelni medycznych prowadzących działalność w dziedzinie medycyny pracy, czego nie uwzględniały dotychczasowe przepisy ustawy; rozszerzenie zakresu zadań służby medycyny pracy realizowanych w odniesieniu do osób wykonujących prace na innej podstawie niż stosunek pracy; poszerzenie kręgu podmiotów, z którymi ustawowo będzie współpracować służba medycyny pracy, o zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności i Narodowy Fundusz Zdrowia; uzupełnienie w art. 17 zakresu zadań wojewódzkich ośrodków medycyny pracy o zadania faktycznie wykonywane przez te jednostki, z uwzględnieniem zadań statutowych przekazanych jednostkom badawczo-rozwojowym; uściślenie źródeł finansowania zadań wojewódzkich ośrodków medycyny pracy oraz instytutów medycyny pracy. Za ważne w nowelizacji senator sprawozdawca uznał też ograniczenie działalności wojewódzkich ośrodków medycyny pracy w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych, tak aby nie zastępowały one jednostek podstawowych w wykonywaniu badań profilaktycznych pracowników. Dzięki temu zapisowi wyeliminuje się konkurowanie kontrolującego z kontrolowanym w ubieganiu się o zlecenia badań profilaktycznych od pracodawców.

Senator sprawozdawca wskazał, że konsekwencją wprowadzenia zmian w tej ustawie jest konieczność dokonania zmian w ustawie z września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach. Chodzi o szczegółowe określenie zakresu zadań dla celów sanitarno-epidemiologicznych oraz nowych delegacji dla ministra właściwego do spraw zdrowia do wydania odpowiednich rozporządzeń.

Pierwsza poprawka doprecyzowywała krąg podmiotów stanowiących podstawowe jednostki służby medycyny pracy: wyłączała z niego praktykę lekarską wykonywaną wyłącznie w miejscu wezwania. Miała także charakter terminologiczny, gdyż dostosowywała uregulowanie zawarte w ustawie do terminologii ustawy o zawodzie lekarza, która nie posługuje się określeniem potocznym "na wezwanie".

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm 26 sierpnia 2003 r. Trzy dni później, 29 sierpnia, została przekazana do Senatu, a 4 września marszałek skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.

Komisja przygotowała swoje sprawozdanie o ustawie. Przedstawiła je senator Olga Krzyżanowska. Senator zaznaczyła, że nowelizacja ustawy o zawodzie felczera była koniecznością wynikającą zarówno z regulacji dostosowawczych naszego prawa do Unii Europejskiej, jak i szybko zmieniającego się ustawodawstwa regulującego funkcjonowanie opieki zdrowotnej (obecnie obowiązuje jeszcze ustawa o zawodzie felczera z 1950 r.). Równie istotnym argumentem przemawiającym za nowelizacją ustawy była konieczność stosowania w Polsce zasad ogólnego systemu uznawania dyplomów, zawartych w dyrektywie Rady Europy z grudnia 1988 r. Zostały one implementowane w ustawie z 26 kwietnia 2001 r. o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych, a takim zawodem jest zawód felczera.

Senator sprawozdawca podkreśliła, że od wielu lat nie kształci się już u nas ludzi w zawodzie felczera, jednak w Polsce znajduje się jeszcze około czterystu osób mających takie uprawnienia i duża część z nich wykonuje jeszcze ten zawód. W dzisiejszych państwach Unii Europejskiej zawód ten na ogół nie funkcjonuje. Niektóre jednak z państw dziesiątki wchodzącej do Unii Europejskiej mają jeszcze czynne szkolnictwo o takim profilu. Można się zatem spodziewać napływu z tych krajów chętnych, którzy będą chcieli w Polsce ten zawód wykonywać. W związku z tym istnieje konieczność uznawania tych dyplomów, zgodnie z przyjętym przez Polskę ustawodawstwem, a następnie konieczność kontroli, jak ten zawód będzie przez tych ludzi wykonywany.

Senator O. Krzyżanowska wskazała, że obecna nowelizacja ma dwa główne cele. Pierwszy to określenie zasad dostępu do wykonywania zawodu, zarówno dla obywateli Unii Europejskiej, jak i dla obywateli innych państw. Następny cel to uporządkowanie uprawnień felczerskich, z uwzględnieniem pracującej jeszcze grupy felczerów, których nabyte uprawnienia powinny być chronione.

Nowelizacja wprowadza też zmiany do zakresu uprawnień felczerów i starszych felczerów. Felczer będzie mógł wykonywać wszelkie dozwolone dla tego zawodu czynności w zakładach opieki zdrowotnej, z tym że w zakładach publicznych pod kierunkiem lekarza, a w niepublicznych - samodzielnie. Starszy felczer może je wykonywać samodzielnie w obu wypadkach.

Senator sprawozdawca poinformowała, że Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia postanowiła rekomendować Izbie piętnaście poprawek, jednogłośnie zaakceptowanych przez członków komisji.

Uchwała

Ustawę tę uchwalił Sejm na 55. posiedzeniu, 28 sierpnia 2003 r. Do Senatu została przekazana 1 września, a  4 września marszałek skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Zygmunt Cybulski. Senator sprawozdawca przypomniał, że przedmiotowa konwencja, podpisana w Pradze 7 czerwca 1972 r., regulowała sprawę uznawania wykształcenia oraz sprawę uznawania stopni i tytułów naukowych w krajach sygnatariuszy konwencji. Część z nich nie posiada dzisiaj państwowości. Nie ma już bowiem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, nie ma Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, nie ma Niemieckiej Republiki Demokratycznej - obraz zmienił się zasadniczo. Ze Związku Radzieckiego powstało wiele państw, w których struktury kształcenia daleko odbiegają od dawnych norm, a już zupełnie nie przystają do norm obecnych, wprowadzonych również w Polsce i obowiązujących w krajach Unii Europejskiej.

W wielu krajach, również w Polsce, powstało bardzo dużo szkół, za które państwo nie przyjmuje odpowiedzialności i które w różny sposób są akredytowane. W związku z tym rozbieżność czasu trwania studiów i programów nauczania nie pozwala kontynuować uznawalności wykształcenia, a także tytułów i stopni naukowych na podstawie konwencji praskiej.

Senator Z. Cybulski podkreślił, że w regionie Europy obowiązują wielostronne umowy o uznaniu wykształcenia, których stronami jest większość państw sygnatariuszy konwencji praskiej, między innymi Konwencja o uznawaniu studiów, dyplomów wyższego wykształcenia i stopni naukowych w państwach regionu Europy, Europejska konwencja o równoważności dyplomów, Europejska konwencja o ogólnej równoważności okresów studiów uniwersyteckich, Europejska konwencja o akademickim uznaniu kwalifikacji uniwersyteckich. 11 kwietnia 1997 r. w Lizbonie Polska podpisała również konwencję o uznawaniu kwalifikacji związanych z uzyskaniem wyższego wykształcenia w regionie europejskim. Obecnie trwają prace nad ratyfikacją tej konwencji.

Sprawozdawczyni Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator Alicja Stradomska podkreśliła, że argumentów przemawiających za wypowiedzeniem konwencji jest bardzo dużo. Przede wszystkim - konwencja praska straciła już aktualność. Zmieniły się realia polityczne, powstały nowe formy kształcenia, rozwinęło się również szkolnictwo prywatne oraz nieznane wcześniej formy akredytacji. W związku z tym występują nowe tytuły zawodowe, nowe stopnie naukowe. To wszystko powoduje, że konwencja jest nieaktualna.

Przestały również istnieć państwa, które były sygnatariuszami konwencji, a w takich warunkach bardzo trudno dokonywać jakichkolwiek porównań jakości kształcenia. Prowadziło to często do sytuacji, w których strona polska zobowiązana była do uznawania za równoważne dyplomów i tytułów naukowych nieodpowiadających polskim pod względem wymagań koniecznych do ich uzyskania. Zdarzało się, że osoby, które nie mogły sprostać wymaganiom polskich uczelni, przeprowadzały swoje habilitacje w państwach ościennych, a następnie, korzystając z przepisów konwencji, "legalizowały" je w Polsce, oczywiście bez nostryfikacji.

Następny argument to niezgodność z prawem Unii Europejskiej. Polska dostosowuje już prawo edukacyjne, prawo dotyczące szkolnictwa wyższego i nadawania tytułów do standardów europejskich. W prawodawstwie wspólnotowym obowiązuje np. system zapewniający automatyzm w uznawaniu niektórych dyplomów - lekarzy, pielęgniarek, położnych, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii czy architektów. Przystąpienie Polski do Unii bez uprzedniego wypowiedzenia konwencji praskiej doprowadziłoby do sytuacji, w której dyplomy wydane przez jej sygnatariuszy mogły być uznawane za równoważne z dyplomami państw członkowskich wspólnoty bez spełnienia tych kryteriów, które wynikają z prawa unijnego.

Senator sprawozdawca podkreśliła, że wypowiedzenie przedmiotowej konwencji nie wywoła żadnych skutków finansowych dla budżetu. Uznawanie świadectw maturalnych i dyplomów oraz wszelkich tytułów i stopni naukowych po wypowiedzeniu konwencji między Polską a stronami konwencji będzie odbywało się w trybie nostryfikacji i  na podstawie przepisów prawa wewnętrznego.

W imieniu komisji senator sprawozdawca wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Uchwała

Sejm przyjął ustawę na 55. posiedzeniu, 26 sierpnia 2003 r., a do Senatu wpłynęła ona 29 sierpnia. 4 września marszałek skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego oraz do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje te po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.

Senator Janusz Konieczny, sprawozdawca Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, podkreślił, że omawiany protokół jest jednym z tych, którymi Senat już się zajmował, a które mają na celu ograniczenie używania szczególnie niebezpiecznych broni. Jest to protokół dodatkowy do konwencji, dotyczy on broni laserowej, której użycie powoduje tragiczne skutki, zwłaszcza jeśli chodzi o wzrok. Następstwem użycia tej broni jest trwała utrata wzroku.

Senator J. Konieczny przypomniał, że 26 sierpnia br. Sejm wyraził zgodę na ratyfikowanie rozpatrywanej konwencji przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Ze względu na ramowy i otwarty charakter konwencji z 1980 r. o zakazie lub ograniczaniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki, szczegółowe zakazy lub ograniczenia zamieszczone są w protokołach, które stanowią integralną część konwencji.

W imieniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego senator sprawozdawca wniósł o wyrażenie zgody na tę ratyfikację.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Bernard Drzęźla. Senator sprawozdawca przypomniał, że w roku 1980 została przyjęta przez ONZ Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki, w skrócie konwencja CCW - od certain conventional weapons, czyli od pewnych broni konwencjonalnych. Konwencja ta, mając jedynie charakter ramowy, jest konwencją otwartą. Doprecyzowują ją konkretne zakazy lub ograniczenia zawarte w protokołach stanowiących jej integralną część.

Polska ratyfikowała konwencję wraz z trzema pierwszymi protokołami w 1983 r. Obecnie rozpatrywany jest protokół czwarty, zwany protokołem dodatkowym, dołączony do konwencji przez pierwszą konferencję państw stron konwencji w 1975 r. Protokół ten zabrania stosowania broni laserowej mogącej spowodować trwałą ślepotę zarówno żołnierzy przeciwnika, jak i przypadkowych osób cywilnych. Protokół ten nie zakazuje jednak stosowania na polu walki systemów laserowych o innym niż wojskowo uzasadnione przeznaczeniu, jak na przykład laserowych technik precyzyjnego naprowadzania i identyfikacji celów, chociaż one też w sposób przypadkowy mogą spowodować oślepienie. Dopuszczenie tego rodzaju technik jest uzasadnione tym, że ich stosowanie służy właśnie ograniczeniu przypadkowości rażenia.

Projekt tej ustawy został wniesiony przez Komisję Skarbu Państwa i Infrastruktury. Pracowały nad nim Komisja Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury. Pierwsze czytanie zostało przeprowadzone na posiedzeniach komisji 10 czerwca i 6 sierpnia.

Wspólne sprawozdanie obu komisji w sprawie projektu ustawy przedstawił senator Adam Biela.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że w opinii członków połączonych komisji, największy ciężar gatunkowy w proponowanej ustawie mają art. 9 i 10, które dotyczą mieszkań zakładowych sprzedanych wraz z najemcami. Chodzi o mieszkania zakładowe, które faktycznie powstały ze środków finansowych i niejednokrotnie z osobistym udziałem w pracy przy ich budowie samych najemców tych mieszkań. Trudność materii ustawowej polegała na tym, iż mieszkania te zostały zbyte i mają one właściciela, prywatnego właściciela, którego własność chroni konstytucja. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż wobec najemców mieszkań zakładowych, którym nie dano prawa pierwokupu ich mieszkań, również naruszono konstytucję, która chroni prawo do mieszkania jako związane z zaspokojeniem elementarnej potrzeby bezpieczeństwa. Tak więc w konkluzji należałoby stwierdzić, iż konstytucja chroni prawo własności, lecz słusznie czy godziwie nabyte, bez naruszenia prawa innych osób, w tym wypadku najemców mieszkań.

Z kolei art. 10 obejmuje te sytuacje, gdy od 7 lutego 2001 r., to jest od dnia wejścia w życie ustawy o zasadach zbywania mieszkań zakładowych, do dnia poprzedzającego wejście w życie niniejszej ustawy zbywcą jest spółka, w której kiedykolwiek w tym okresie podmiotem dominującym był skarb państwa. W tej sytuacji zbywca jest zobowiązany sprzedać najemcy jego mieszkanie na zasadach preferencyjnych określonych w obowiązującej ustawie. Chodzi o sytuację, gdy zbywca nie spełnił wymogów ustawowych wobec najemcy i nie przedstawił mu oferty nabycia mieszkania na zasadach pierwszeństwa.

W imieniu połączonych komisji senator A. Biela wniósł o przyjęcie przedłożonego projektu ustawy bez poprawek.

Projekt tej uchwały został wniesiony przez grupę senatorów. Marszałek Senatu 4 września 2003 r., zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 84 ust. 5 Regulaminu Senatu, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Pierwsze czytanie projektu uchwały zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu, na wspólnym posiedzeniu komisji, 18 września. Komisje po rozpatrzeniu projektu uchwały przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 Regulaminu Senatu drugie czytanie projektu uchwały obejmuje, po pierwsze, przedstawienie Senatowi sprawozdania komisji o projekcie uchwały i, po drugie, przeprowadzenie dyskusji oraz zgłaszanie wniosków.

Wspólne sprawozdanie obu komisji senackich o projekcie uchwały przedstawiła senator Genowefa Grabowska. Senator sprawozdawca zaakcentowała, że debata nad projektem odbywa się w gorącym czasie, zbliża się bowiem historyczny moment rozpoczęcia konferencji międzyrządowej, 4 października, w Rzymie, w której będzie także uczestniczyła delegacja Polski, zasiadając na równych prawach obok delegacji dwudziestu siedmiu innych państw: starych członków Unii Europejskiej i tych, którzy do niej dopiero przystąpią. Na tej konferencji nasza delegacja będzie prezentowała opinię - ważną dla nas, dla Polski, dla Polaków - na temat traktatu, który będzie rządził Unią Europejską przez najbliższe lata, czyli Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy.

Senator G. Grabowska podkreśliła, że komisje senackie rozważały projekt uchwały wniesiony przez grupę senatorów, ale nie tylko. Podstawą dyskusji i w dużej części odzwierciedleniem tekstu przedkładanego projektu była uchwała podjęta poprzedniego dnia przez Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej w tej samej sprawie, a mianowicie w sprawie projektu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy. Uchwała ma na celu to, aby wesprzeć rząd polski, umocować go i utwierdzić, że także Senat Rzeczypospolitej Polskiej popiera stanowisko rządu, które nasi delegaci będą prezentowali na najbliższej konferencji międzyrządowej.

Projekt uchwały koncentruje się na czterech zasadniczych punktach, wymienionych w ustępie oznaczonym arabską jedynką i dotyczących, po pierwsze, sugestii, aby rząd bronił tych reguł głosowania, które Polska uzyskała w roku 2000, w grudniu, w traktacie nicejskim. Ustalono tam, ile głosów nowe państwa przystępujące do Unii będą miały w radzie Unii Europejskiej i ile miejsc te państwa będą miały w Parlamencie Europejskim. Polsce przypadło dwadzieścia siedem głosów w radzie Unii Europejskiej i pięćdziesiąt miejsc w Parlamencie Europejskim. W pierwszym okresie będziemy korzystali z pięćdziesięciu czterech miejsc, do momentu dołączenia Rumunii i Bułgarii do Unii - wtedy te cztery miejsca będziemy zobligowani oddać. A więc głosowanie wedle reguł nicejskich jest dla Polski korzystne, gdyż Polska ma tyle głosów, ile Hiszpania, i tylko o dwa mniej niż Francja, Włochy, Niemcy i Wielka Brytania. Jesteśmy zatem usytuowani wśród sześciu wielkich państw stojących na czele Unii Europejskiej. Ten system głosowania jest przewidziany w Konstytucji dla Europy, ale na okres od 1 listopada 2004 r. do 30 października 2009 r. - tylko wtedy obowiązywałyby postanowienia nicejskie. Od 1 maja 2004 r. do 31 października 2004 r. obowiązywałby stary system, wynikający z traktatu rzymskiego. Z kolei po 1 listopada 2009 r. musielibyśmy przejść, wedle projektu konstytucji europejskiej, na głosowanie bazujące na tak zwanej podwójnej większości, co oznacza, że do podjęcia decyzji w radzie Unii Europejskiej byłoby niezbędne poparcie większości państw-członków Unii Europejskiej, i że jednocześnie te państwa musiałyby wykazać, iż łącznie obejmują 60% obywateli Unii Europejskiej, a obywatele Unii Europejskiej to łącznie liczona liczba mieszkańców. Tak więc do uzyskania pozytywnej decyzji w radzie Unii Europejskiej potrzebna będzie tak zwana podwójna większość. W sytuacji czterystutrzydziestomilionowej Unii Europejskiej i osiemdziesięciodwumilionowych Niemiec - a więc przy tym, co pokazuje już ta dysproporcja w ludności - dwa duże państwa i jedno małe państwo mogłyby zablokować każdą uchwałę, każdą decyzję w radzie Unii Europejskiej. To jest ewidentnie niekorzystne dla Polski, albowiem my z liczbą ludności o połowę mniejszą niż Niemcy mamy o połowę mniejszą siłę głosu, siłę oddziaływania w radzie Unii Europejskiej.

Z drugiej strony - w opinii senator sprawozdawcy - nie jest niesprawiedliwe wiązanie w demokratycznej Unii Europejskiej siły głosu państwa z liczbą jego ludności. Nie można powiedzieć, że to nie jest demokratyczne. To jest demokratyczne, ale niekoniecznie ten element powinien być brany pod uwagę przy formułowaniu zasad głosowania w radzie Unii Europejskiej. Można się zastanawiać, dlaczego np. nie wysokość składki ma decydować o sile głosu państwa? Elementy kształtujące określoną większość można więc dowolnie dobierać. Konwent dobrał to tak, aby uhonorować państwa duże. Dla nas to jest niekorzystne. I dlatego w punkcie pierwszym, w tym tiret pierwszym projektu uchwały sugeruje się obronę postanowień z Nicei, dlatego że to nowe ustalenie jest dla nas niekorzystne, a ponadto dlatego, że w kampanii przedreferendalnej prezentowano Unię Europejską zbudowaną wedle reguł nicejskich, a nie nowych reguł, które konwent wprowadził. Te reguły zostały wprowadzone bardzo późno, dopiero na początku maja. Do Polski dotarły w postaci dokumentu wtedy, kiedy kampania referendalna była już w pełnym toku, a nawet wtedy nie było pewne, czy zostaną one zaakceptowane. Wówczas była to tylko jedna z wielu propozycji, wedle której układano zasady głosowania w radzie Unii Europejskiej.

Drugi punkt wymieniony w projekcie uchwały jest hołdem dla zasady równości i niedyskryminowania żadnego państwa - członka Unii Europejskiej. Wskazuje się, iż każde państwo ma prawo mieć w Komisji Europejskiej jednego komisarza, a nie - jak jest w projekcie - żeby komisarzy było piętnastu i by oni decydowali o ważnych sprawach, mieli prawo do głosowania, podczas gdy komisarze pozostałych państw nie mieli prawa do udziału w głosowaniu. Wszystkie państwa - i osiemdziesięciodwumilionowe Niemcy, i trzystusiedemdziesięciotysięczna Malta - są takimi samymi członkami Unii Europejskiej i z tego tytułu w radzie i, w tym wypadku, w komisji, mają prawo do posiadania swego komisarza.

Jak stwierdziła senator G. Grabowska, najwięcej emocji i publicznej dyskusji w Polsce wywołał punkt trzeci, tiret trzecie, dotyczące preambuły konstytucji europejskiej, preambuły, w której nie zostały uwzględnione tradycje chrześcijańskie, wartości chrześcijańskie, będące odzwierciedleniem bogactwa, dziedzictwa kulturowego i historycznego Europy. Preambuła żadnego traktatu międzynarodowego nie ma jednak mocy wiążącej. Jak powiedział Pat Cox  - z czym nie bardzo można się zgodzić - jest to opakowanie traktatu. Jest piękne zewnętrznie, widać je, pokazuje się dzięki niemu, dlaczego ten traktat zawarto, ale nie ma ono mocy prawnej, nie ma mocy wiążącej - w przeciwieństwie do pozostałych trzech elementów, które kreują prawa i nakładają zobowiązania na państwa członkowskie, a więc mają ten typowo wiążący, prawny charakter. W związku z tym, zgodnie z sugestią wyrażoną przez polskie społeczeństwo, a także zgodnie z zamiarem polskiego rządu, w projekcie uchwały została wpisana potrzeba działania w celu włączenia do preambuły traktatu konstytucyjnego odwołania do tradycji chrześcijańskiej.

Ostatni, czwarty passus dotyczy możliwości organizowania paktów obronnych, tak zwanej współpracy strukturalnej, polegającej na tym, że w ramach europejskiej polityki obronnej i europejskiej polityki bezpieczeństwa i obronności wśród przyszłych dwudziestu siedmiu członków Unii Europejskiej mogą działać mniejsze grupy państw, które zechcą nawiązać ściślejszą strukturalną współpracę opartą na podobnych możliwościach obronnych i zdolnościach wojskowych, a także na porównywalnym poziomie i zbliżonych doktrynach obronnych. Chodzi tylko o to, aby taka współpraca nie była zamknięta, aby nie tworzyć obszarów, które będą konkurencyjne wobec istniejących paktów militarnych, a jednocześnie otwarte dla wszystkich państw. Byłoby niedobrze, gdyby Francja, Niemcy i na przykład Belgia utworzyły pakt obronny, który legalnie istniałby w ramach obecnej Unii Europejskiej, a do którego nie mogłoby dołączyć żadne inne państwo. Taka współpraca powinna mieć charakter otwarty. Taki jest ostatni postulat zawarty w projekcie uchwały.

Uchwała

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z  6 czerwca 2000 r. o rzeczniku praw dziecka rzecznik corocznie przedstawia Sejmowi i Senatowi informacje o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka.

Po drugim czytaniu Senat skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury, aby odniosły się do zgłoszonych wniosków. Komisje rozpatrzyły te wnioski i przygotowały dodatkowe sprawozdanie.

Dodatkowe sprawozdanie komisji o projekcie uchwały przedstawił Izbie senator Adam Biela. Senator przypomniał, że projekt ten dotyczy różnych kategorii nieruchomości, jednak jego trzonem są sprzedane wraz z najemcami mieszkania zakładowe. W projekcie zaproponowano najemcom sprzedanych mieszkań zakładowych ich nabycie na zasadzie prawa pierwokupu, jeśli nastąpiło naruszenie prawa pierwokupu stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu.

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment