Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kosmetykach,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza oraz ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza oraz o zmianie innych ustaw*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o grach losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej konwencji o zwalczaniu terrorystycznych ataków bombowych, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 15 grudnia 1997 r.,

________________________

* Ustawa zawiera przepisy dostosowujące polskie prawodawstwo do prawa Unii Europejskiej.

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 42. posiedzeniu, 27 lutego 2003 r. Do Senatu została przekazana 3 marca. Następnego dnia, zgodnie z art. 68 regulaminu, marszałek skierował ją do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Jak wskazał sprawozdawca komisji senator Kazimierz Drożdż, rozpatrywana ustawa ma stanowić podstawę prawną zdecydowanego uproszczenia postępowania w sprawach dotyczących przygotowania i realizacji budowy dróg krajowych, zwłaszcza autostrad. W związku z tym określa ona zasady i warunki lokalizacji dróg, nabywania nieruchomości pod drogi i realizacji inwestycji drogowych, a także organy właściwe w tych sprawach. Ustawa ta jest elementem całościowej koncepcji zmian w polskim ustawodawstwie, mającej na celu przyspieszenie budowy oraz modernizacji autostrad i innych dróg krajowych.

Konstrukcja ustawy została opracowana z myślą o jednoczesnym uchwaleniu ustawy o budowie i eksploatacji dróg krajowych. Projekt tej ustawy przewidywał określenie warunków przygotowania i prowadzenia budowy i eksploatacji dróg, zasad finansowania tej działalności, zasad koncesjonowania budowy i eksploatacji autostrad, zasad koncesjonowania eksploatacji autostrad, warunków zawierania umów koncesyjnych oraz zasad ustalania i poboru wprowadzonej opłaty drogowej - zwanej powszechnie opłatą winietową - przy jednoczesnym uchyleniu ustawy z  27 października 1994 r. o autostradach płatnych. Projekt ten przewidywał również utworzenie przedsiębiorstwa państwowego "Drogi Krajowe", jako podmiotu powołanego do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie budowy lub eksploatacji dróg oraz zniesienie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad jako centralnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach dróg krajowych i autostrad.

Senator K. Drożdż poinformował, że uwzględniając to wszystko, komisja uznała, iż statuowane w ustawie obowiązki, zadania i kompetencje w zakresie przygotowania i realizacji inwestycji w odniesieniu do dróg krajowych powinny należeć do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. W związku z tym komisja zaproponowała dziewięć poprawek.

Komisja uznała również, że niezbędne jest dokonanie odpowiednich zmian w ustawie o autostradach płatnych oraz wprowadzenie przepisu zawieszającego na czas obowiązywania rozpatrywanej ustawy stosowanie tych przepisów ustawy o autostradach płatnych, które dotyczą lokalizacji autostrad oraz nabywania nieruchomości pod autostrady. Zmiany te wprowadzały dwie poprawki zaproponowane przez komisję.

Niezależnie od tych propozycji komisja uznała za celowe dokonanie innych zmian, wynikających z konieczności doprecyzowania przepisów ustawy, zapewnienia jej wewnętrznej spójności, a także zachowania poprawnych konstrukcji redakcyjnych. W związku z tym komisja zaproponowała osiem poprawek.

Uchwała

Sejm uchwalił tę ustawę 14 marca br., a 17 marca wpłynęła ona do Senatu. Marszałek skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisje przygotowały swoje sprawozdania.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przedstawił senator Grzegorz Niski. Jak stwierdził, potrzeba zastąpienia przepisów dotychczas obowiązującej ustawy z 1972 r. o świadczeniach przysługujących w razie wypadków i chorób, a pozostających w związku ze służbą wojskową, nowymi w tym przedmiocie przepisami wynika z faktu, że ustawa ta, wskutek zmian społeczno-gospodarczych, jakie zaszły w ostatnim okresie w naszym kraju, jak również restrukturyzacji sił zbrojnych, po części się zdezaktualizowała. Jednocześnie dodatkowym motywem, jaki brano pod uwagę przy opracowywaniu nowej regulacji, było dostosowanie jej do zasadniczych postanowień przygotowanej ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Chodzi o to, żeby te ustawy były kompatybilne, żeby ustawa dotycząca wypadków w związku ze służbą wojskową również podlegała ogólnej ustawie obowiązującej w kraju.

W art. 4 wprowadza się i rozróżnia pojęcie stałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Dotychczasowe przepisy uwzględniały jako podstawę odszkodowania tylko i wyłącznie trwały uszczerbek na zdrowiu. Ponadto, w ślad za przepisami dotyczącymi pracowników, we wspomnianej ustawie przyjęto, że uzasadnieniem przyznania odszkodowania jest charakter doznanego uszczerbku na zdrowiu, a więc obrażeń w wyniku wypadku lub upośledzenia czynności organizmu w wyniku choroby, a mianowicie co najmniej jego długotrwałość w rozumieniu tej ustawy.

W art. 11 w ust. 1 ustawy, odmiennie od dotychczasowych uregulowań, przyjęto w odniesieniu do żołnierzy jednorazowe odszkodowanie w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy jednoprocentowy uszczerbek na zdrowiu, na zasadach przewidzianych dla pracowników w przepisach o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych. Przy tym ze względu na kondycję budżetu państwa przewiduje się stopniowe dochodzenie do wysokości 20%, co nastąpi dopiero po 2007 r. Do 31 marca 2004 r. ten wskaźnik wyniesie 16% i co roku, aż do 2007 r., będzie się zwiększał o 1%.

Regulacje przyjęte w art. 12 i 13 przesądzają, że jednorazowe odszkodowanie w razie śmierci żołnierza będzie przysługiwać uprawnionym członkom jego rodziny analogicznie do tego, jak to określają w wypadku członków rodziny pracownika przepisy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Pozwala to na rezygnację z dotychczasowego szczegółowego normowania kwotowego tej sprawy.

Kolejna modyfikacja polega na tym, że w zakresie odszkodowań za przedmioty osobistego użytku, które uległy całkowitemu zniszczeniu lub tylko uszkodzeniu albo zostały utracone wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą wojskową, projektowana ustawa przewiduje w art. 18 ust. 2 przyznanie odszkodowania również wtedy, gdy poszkodowany żołnierz nie doznał w nieszczęśliwym wypadku żadnych obrażeń. Możliwości takiej nie stwarzały dotychczasowe uregulowania.

W przeciwieństwie do przepisów dotychczasowej ustawy, która problem ten przekazywała do przepisów wykonawczych, projekt jednoznacznie przesądza, że organami właściwymi do ustalania prawa do odszkodowania i jego wysokości są przede wszystkim szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, którzy są dysponentami środków finansowych, a w sytuacjach szczególnych - głównie wówczas, gdy nieszczęśliwemu wypadkowi ulegnie wyższy przełożony wojskowy - również minister obrony narodowej.

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia przedstawiła senator Wiesława Sadowska. Senator zwróciła uwagę na dwa elementy, które komisja oceniła bardzo pozytywnie. Jak wskazała, do ustawy dołączony jest komplet rozporządzeń ministra obrony narodowej, co nie jest zjawiskiem powszechnym przy podejmowaniu przez parlament ustaw. Ponadto ustawa dotyczyć będzie absolutnie wszystkich żołnierzy - zawodowych, żołnierzy służby czynnej, poborowych, kandydatów na żołnierzy zawodowych, a także studentów odbywających przeszkolenie wojskowe.

Senator sprawozdawca poinformowała, że Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia postanowiła zaproponować cztery poprawki. Pierwsza poprawka w art. 22 ust. 5 zawierała niezbędne dostosowanie do kodeksu postępowania cywilnego. Poprawkę drugą, dotyczącą art. 22 ust. 6, zaproponowano ze względu na niezbędne dostosowanie do kodeksu postępowania cywilnego, a ponadto także do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Poprawka trzecia i czwarta to poprawki stanowiące dostosowanie do zasad techniki legislacyjnej.

Uchwała

Sejm uchwalił tę ustawę 14 marca br. Do Senatu ustawa trafiła 17 marca i tego samego dnia marszałek skierował ją do Komisji Kultury i Środków Przekazu, która po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Ustawa z 1999 r. ma na celu ochronę języka polskiego poprzez stwarzanie przede wszystkim warunków do jego rozwoju, poprzez szerzenie wiedzy o języku, o jego roli w kulturze. Jednocześnie ustawa ta, chroniąc język polski, ma na celu ocalenie regionalizmów i gwar - co jest w niej zapisane - chociaż zakłada też promocję języka polskiego poza granicami kraju. Poza tym ustawa z 1999 r. nakłada na organy administracji państwowej ochronę języka w życiu publicznym.

W imieniu komisji senator I. Kurzępa wniosła o przyjęcie ustawy z proponowanymi poprawkami.

Uchwała

Ustawę tę Sejm uchwalił 13 marca br. Do Senatu trafiła 17 marca i tego samego dnia marszałek skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisje przygotowały sprawozdania w tej sprawie.

Senator Zygmunt Cybulski przedstawił sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej w sprawie rozpatrywanej ustawy. Jak podkreślił, ustawa ta dotyczy szczegółowych zasad rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników i właśnie w tych dwu ostatnich słowach - "niedotyczących pracowników", wprowadzonych w miejsce uprzednio stosowanego sformułowania "z przyczyn dotyczących zakładu pracy", tkwi jedna z przyczyn zmian w wielu ustawach dotyczących rozwiązywania stosunków pracy.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że główna myśl zawarta w ustawie dotyczy jednak społecznej konsultacji zwolnień grupowych. Już w pierwszym artykule określa się pojęcie zwolnienia grupowego. Ma to szczególne znaczenie w wypadku pracodawców zatrudniających mniej niż stu pracowników. Ustawowe nałożenie obowiązku konsultowania zamiaru dokonywania zwolnień grupowych ze związkami zawodowymi, czego dotyczy art. 2 ust. 1, lub - w wypadku braku związków zawodowych - z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy, wprowadza element społecznej odpowiedzialności za miejsca pracy i funkcjonowanie zakładu pracy. Z kolei pkt 6 art. 2 nakazuje pracodawcy pisemne informowanie właściwego powiatowego urzędu pracy o przeprowadzonych konsultacjach i sposobach rozwiązywania problemu zwalniania grupowego. Jak stwierdził senator sprawozdawca, te wszystkie uregulowania są rozwiązaniami stosowanymi w krajach o wysoko rozwiniętej cywilizacji gospodarczej.

Senator Krystyna Sienkiewicz, sprawozdawca Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, podkreśliła, że praca i bezrobocie to obecnie najważniejszy polski problem. Jest to problem polityczny, gospodarczy, społeczny. Bezrobocie w każdej formie jest zjawiskiem złożonym, trudnym do opanowania. Jest dramatem osób nim dotkniętych i ich rodzin. Prowadzi do wykluczenia społecznego i narastania zjawisk patologicznych.

Senator przypomniała, że rozwiązywanie stosunku pracy z pracownikami z przyczyn ekonomicznych, a także uzasadnionych względami organizacyjnymi wciąż reguluje ustawa z 1989 r. Ta ustawa, mimo wprowadzonych w lipcu ubiegłego roku zmian, nie spełnia jednak standardów Unii Europejskiej.

Z upoważnienia i w imieniu Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia senator K. Sienkiewicz poinformowała, że w rozpatrywanej ustawie, zgodnie z wymogami prawa europejskiego, wzbogacono i uszczegółowiono dotychczas stosowaną procedurę poprzedzającą zwolnienia z przyczyn nieleżących po stronie pracowników. W wielu wypadkach przyjęte w ustawie rozwiązania są dla zwalnianych pracowników korzystniejsze od obecnie obowiązujących. Wymuszają na pracodawcach większą aktywność w relacjach ze związkami zawodowymi działającymi w ich zakładach lub innymi przedstawicielami pracowników. Nie ma więc alternatywy: dialog albo ulica. Jest jedna decyzja: dialog, tylko dialog, a później kontakt poprzez notyfikację w powiatowych urzędach pracy.

Jak stwierdziła senator sprawozdawca, komisja podzieliła pogląd rządu i Sejmu, iż wzbogacenie przedmiotu konsultacji z przedstawicielami załóg o negocjowanie warunków przekwalifikowania lub przeszkolenia zwalnianych pracowników, a także przyjęcie zasady, że wypowiedzenie umowy o pracę będzie mogło mieć miejsce po notyfikacji w urzędzie pracy, powinno mieć pozytywny wpływ na rynek pracy i uporządkowanie systemu zwolnień grupowych.

Senator zaznaczyła, że dyskusja w Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia koncentrowała się na konsekwencjach stosowania przepisów art. 2 pkt 2. O te konsekwencje pytali senatorowie obecnego na posiedzeniu wiceministra pracy Krzysztofa Paterę. Nie może bowiem być tak, że na przykład restrukturyzacja oznacza zwolnienie ludzi z fabryk, hut, kopalni czy szpitali. Wprawdzie czasem dostają przy tej okazji pieniądze, ale to, czy później będą oni mieli pracę, to już ich problem. Potrzeba zatem przymusu ustawowego, aby zwalniając, jednocześnie tworzyć alternatywne miejsca pracy w otoczeniu. Jak powiedział minister Jerzy Hausner w wystąpieniu sejmowym, te miejsca pracy należy tworzyć "najpierw lub jednocześnie, a nie potem".

Senator sprawozdawca podkreśliła, że sama zmiana przepisów ustawy nie jest wystarczającym warunkiem rozwoju przedsiębiorstw, ograniczenia zwolnień, produktywnego zatrudnienia. Udzielając poparcia rozpatrywanej ustawie, członkowie komisji udzielili tym samym poparcia absolutnie niezbędnej, ich zdaniem, reformie instytucji rynku pracy. Nie może to bowiem być tylko kasa. Powiatowy urząd pracy nie może być tylko miejscem wypłacania zasiłków. Należy tak orientować urzędy pracy, aby ze szczególną uwagą traktowały poradnictwo oraz doradztwo zawodowe zarówno dla bezrobotnych, jak i poszukujących pracy. Potrzebna jest aktywna polityka rynku pracy, a nie tylko zasiłki dla nielicznych bezrobotnych.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm 43. posiedzeniu, 13 marca 2003 r. Do Senatu została przekazana 17 marca. Marszałek Senatu 17 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że istotą rozpatrywanej ustawy jest nowelizacja upoważnienia ustawowego zobowiązującego ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia najczęściej występujących kategorii produktów będących kosmetykami. W obowiązującym prawie przepis upoważniający przewiduje, że wykaz kategorii produktów będących kosmetykami jest wykazem zamkniętym, co jest niezgodne z załącznikiem nr 1 do dyrektywy rady 76/768/EWG, który stanowi wykaz otwarty. Ustawa dostosowuje w tym zakresie przepisy polskiego ustawodawstwa do prawa wspólnotowego poprzez umożliwienie wydania rozporządzenia zawierającego otwarty katalog kategorii produktów będących kosmetykami.

Senator A. Stradomska podkreśliła, że wejście w życie ustawy nie spowoduje istotnych zmian w obowiązujących przepisach, ponieważ nie wydano, mimo dwunastomiesięcznego vacatio legis ustawy o kosmetykach oraz niemal rocznego okresu jej obowiązywania, aktu wykonawczego na podstawie nowelizowanego art. 2 ust. 2.

Senat w głosowaniu przychylił się do tego stanowiska i 78 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę o przyjęciu bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o kosmetykach.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 43. posiedzeniu, 13 marca br. Do Senatu została przekazana 17 marca. Tego samego dnia marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Jedna z nich to propozycja zmiany tytułu. Po zmianie byłaby to ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. W ustawie o zawodzie lekarza wprowadzono bowiem zmianę tytułu zawodowego lekarza stomatologa, zastępując go tytułem zawodowym "lekarz dentysta", w celu wyraźnego rozróżnienia dwóch zawodów: lekarza i lekarza dentysty. W niektórych krajach Unii Europejskiej stomatologia jest specjalizacją lekarską.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Zbigniew Kulak. Jak wskazał, projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza stanowi wykonanie zobowiązań Polski związanych ze staraniami o uzyskanie członkostwa w Unii Europejskiej i określonego w narodowym programie przygotowania do członkostwa obowiązku uchwalenia aktów prawnych implementujących rozwiązania przyjęte w prawie europejskim w zakresie podejmowania pracy w zawodzie lekarza i lekarza stomatologa oraz  wykonywania tego zawodu.

Projekt ustawy stanowi realizację uzgodnień dokonanych podczas konsultacji technicznych z Komisją Europejską w zakresie wprowadzenia przepisów pozwalających na dokładne i właściwe dostosowanie regulacji polskich do przepisów prawa wspólnotowego. Odnosi się to również do należytego podkreślenia rozdzielności dwóch zawodów: lekarza i lekarza dentysty. Większość zmian wynika ze zmodyfikowanego stanowiska negocjacyjnego Rzeczypospolitej Polskiej z 21 grudnia 2001 r., dotyczącego zmiany tytułu zawodowego lekarz stomatolog na lekarz dentysta oraz szeregu ustaleń podjętych z Komisją Europejską w celu uzyskania potwierdzenia kwalifikacji polskich lekarzy stomatologów.

Ponadto zostały wykreślone przepisy różnicujące warunki uznawania kwalifikacji lekarza bądź lekarza dentysty na podstawie obywatelstwa polskiego i innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadami wynikającymi z prawa wspólnotowego nie ma znaczenia to, czy dany lekarz jest obywatelem państwa przyjmującego czy innego państwa członkowskiego, a istotne jest jedynie pochodzenie dyplomu, jaki ta osoba posiada. Oznacza to, że w stosunku do lekarza lub lekarza dentysty będących obywatelami polskimi będą stosowane różne wymagania w zależności od tego, czy zdobyli wykształcenie na uczelni polskiej czy w innym państwie członkowskim.

Ponadto ustawa stanowi, że w wypadku lekarza lub lekarza dentysty posiadającego dokumenty poświadczające kwalifikacje nieodpowiadające tym wynikającym bezpośrednio z przepisów prawa wspólnotowego okręgowa izba lekarska uznaje takie dowody, jeżeli towarzyszy im zaświadczenie wydane przez właściwe władze państwa pochodzenia stwierdzające, że są to ekwiwalenty dokumentów wskazanych w dyrektywie.

Dokumenty "Prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa" i "Ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa", wydane na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują ważność i nie muszą być wymieniane, z tym jednak, że osoby, które nabyły uprawnienia do tytułu zawodowego lekarza stomatologa na podstawie dotychczasowych przepisów, są zobowiązane do używania tytułu zawodowego lekarza dentysty. Dotyczy to tytułu umieszczanego na wszelkich wystawianych dokumentach i zaświadczeniach, pieczątkach, wizytówkach oraz oznaczeniach prowadzonej indywidualnej bądź zbiorowej praktyki lekarskiej.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że projekt ustawy zawiera dodatkowo, w stosunku do przedłożenia rządowego, nowy art. 63a, mówiący, że nową datą wprowadzenia egzaminu państwowego dla lekarzy kończących staż podyplomowy jest 1 października 2004 r. Ten element nowelizacji ustawy jest dodatkowym uzupełnieniem, które zostało włączone w treść ustawy już na etapie prac sejmowych i nie stanowi elementu dostosowywania naszego prawa do prawa Unii Europejskiej. Dlatego też jako element wysoce specjalistyczny, dotyczący szeroko rozumianej organizacji ochrony zdrowia w naszym kraju, nie był szczegółowo analizowany i dyskutowany w komisji, ponieważ komisja zakładała, że będzie on raczej tematem zainteresowania Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.

Dwie pierwsze korygowały błędne odesłania do skreślonego przepisu oraz doprecyzowały właściwe odesłania. Poprawka trzecia miała na celu wprowadzenie terminu ważności zaświadczeń przedkładanych w celu uzyskania prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty, który odpowiada obowiązującemu terminowi ważności zaświadczeń przedkładanych w celu uzyskania prawa wykonywania zawodu lekarza, oraz terminu ważności zaświadczeń pozwalających na uznanie przez okręgową radę lekarską dyplomów i innych dokumentów.

Senator sprawozdawca poinformował, że w dyskusji na posiedzeniu komisji senatorowie wymienili poglądy na temat konsekwencji wprowadzenia w życie rozpatrywanej ustawy, która może skutkować napływem do naszego kraju zarówno lekarzy z państw obecnej Unii Europejskiej, jak i z państw, które razem z Polską zostaną przyjęte do Unii. Wyrażano też obawy, czy lekarze zamierzający podejmować pracę w naszym kraju będą posiadali kwalifikacje zawodowe na nie niższym poziomie niż wykształceni w Polsce, szczególnie ze względu na zapisy art. 5b, 5c i 5d, umożliwiające honorowanie kwalifikacji lekarzy z Włoch, Hiszpanii i Austrii, którzy wykonywali zawód lekarza dentysty pomimo braku wykształcenia spełniającego wymagania prawa europejskiego. Na te wątpliwości komisja uzyskała odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia Janusza Opolskiego, że w tej sprawie Naczelna Rada Lekarska nie zgłaszała zdania odrębnego, które mogłoby sugerować podobne zastrzeżenia.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm 12 marca br., na 43. posiedzeniu. Została przekazana do Senatu 13 marca, a 14 marca marszałek, zgodnie z art. 58 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Po rozpatrzeniu ustawy komisja przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Ustawa ta wprowadza zmiany w dotychczas obowiązującym stanie prawnym w dwóch obszarach. Rozszerza katalog gier, które mogą być urządzane na podstawie ustawy, o wideoloterię i telebingo - według ustawy objęte są one monopolem państwa - oraz wprowadza gry na automatach o niskich wygranych. Rozszerzenie katalogu gier jest odpowiedzią na postulaty dotyczące wprowadzenia nowych produktów i technologii.

Projekt nowelizacji ustawy o grach losowych dostosowuje przepisy ustawy do prawa Unii Europejskiej. Nowelizowana ustawa umożliwia prowadzenie działalności w zakresie gier i zakładów wzajemnych spółkom akcyjnym i spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością, mającym siedzibę na terenie Rzeczypospolitej, których akcje lub udziały mogą nabyć lub obejmować osoby prawne bądź spółki nieposiadające osobowości prawnej z siedzibą na terytorium Unii Europejskiej, jak również osoby fizyczne będące obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej. Według opinii Komitetu Integracji Europejskiej ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.

Ustawa precyzyjnie określa warunki podjęcia działalności w zakresie nowo wprowadzanych gier i procedury uzyskiwania stosownych zezwoleń. Ustala zasady opodatkowania gier oraz zakres nadzoru i kontroli. W wypadku gier na automatach o niskich wygranych klasyfikacja opiera się na tym, że jednorazowa wygrana może wynosić do 15 euro, a maksymalna stawka za jedną grę nie może być wyższa niż 0,70 euro.

Nowelizacja zmierza więc do tego, aby uporządkować istniejący stan rzeczy. Ustawa niejako wyciąga z szarej strefy działalność, którą w Polsce prowadzi się w tym zakresie w różnych miejscach: w klubach, w lokalach gastronomicznych, w pubach. Określa procedury uzyskiwania zezwolenia od izby skarbowej na urządzenie i prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych. Określa minimalną wartość kapitału zakładowego spółki, która taką działalność może prowadzić, na 200 tysięcy euro.

Pierwsza część dyskusji skupiała się wokół tego, jaki wpływ może mieć ustawa na edukację młodego pokolenia. Podnoszone były takie sprawy, jak zwiększenie dostępności hazardu i jego negatywny wpływ na młode pokolenie i w ogóle na obywateli naszego kraju. Wątpliwości członków komisji rozwiał wtedy wiceminister finansów, mówiąc, że ta ustawa jest bardziej rygorystyczna od poprzedniej. Po pierwsze, wprowadza ona przepis, że możliwość uczestniczenia w grach hazardowych, w tym również na automatach o niskich wygranych, uzyskuje się dopiero od osiemnastego roku życia. Po drugie, przewiduje możliwość lokowania centrów gier czy punktów gier na automatach w odległości minimum 100 m od instytucji użyteczności publicznej, jak szkoły czy przedszkola.

Druga część dyskusji koncentrowała się wokół informacji, jakie komisja otrzymała od związku pracodawców, którzy zajmują się grami losowymi. Chodziło o kiepską kondycję finansową kasyn i ośrodków gry w bingo. Podnoszona była między innymi sprawa kasyna w Łodzi. Rozważano zgłoszenie poprawki dotyczącej powrotu do podatku progresywnego. Po dyskusji zrezygnowano jednak z tej poprawki, ponieważ z materiałów, które między innymi otrzymała komisja, wyraźnie wynikało, że kondycja finansowa również tego kasyna jest związana nie z większym podatkiem w wysokości 45%, ale przede wszystkim z istotnym spadkiem liczby osób korzystających z kasyn. W roku 2000 w Łodzi było ich trzydzieści siedem tysięcy, a w roku 2002 tylko osiemnaście tysięcy. Charakterystyczne jest również wyjaśnienie zainteresowanych z kasyna w Łodzi, że obroty spadły w momencie wprowadzenia do kasyna inspektorów kontroli. Jest to oczywiście zrozumiałe, ponieważ w tych przybytkach bardzo często wydaje się pieniądze nie zawsze zdobyte na legalnej drodze.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych przyjęła sześć poprawek do ustawy. Były to właściwie poprawki porządkujące, uściślające zapisy ustawy. Między innymi poprawka pierwsza, która w art. 22 wprowadzała zapis dopisujący do katalogu osób, które mogą znajdować się w kasynie i kontrolować przebieg gry, inspektorów kontroli skarbowej, aby również ich dotyczyły te kompetencje.

Uchwała

Rozpatrywaną ustawę Sejm uchwalił na 43. posiedzeniu, 13 marca br. Cztery dni potem trafiła ona do Senatu. Marszałek bezzwłocznie przekazał ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisje przygotowały sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przedstawił senator Janusz Konieczny. Senator przypomniał, że konwencja została podpisana 14 czerwca 1999 r. przez stałego przedstawiciela Rzeczypospolitej Polskiej przy ONZ. Wskazał też, że uchwalenie tej konwencji oraz dokonanie jej ratyfikacji przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej będzie dowodem zdecydowanego poparcia celów, które jej przyświecają, co - w związku z narastającą eskalacją aktów terroryzmu - ma ogromne znaczenie. Będzie też możliwe skuteczniejsze przeciwdziałanie tym aktom oraz pociąganie do odpowiedzialności ich sprawców.

Senator sprawozdawca wskazał też, że dla osiągnięcia celów, które zakłada konwencja, nasilona będzie w tym zakresie współpraca międzynarodowa, polegająca między innymi na wymianie informacji, koordynacji działań administracyjnych, współdziałaniu o charakterze naukowo-technicznym i szkoleniowym.

W odniesieniu do art. 4 senator stwierdził, iż polskie ustawodawstwo spełnia wymogi w nim określone. Odpowiedzialność karna za popełnienie takich przestępstw w naszym kraju nie jest w żadnych okolicznościach uzasadniona względami politycznymi, ideologicznymi, rasowymi, religijnymi, filozoficznymi, etnicznymi lub innymi, o podobnym charakterze.

Co do art. 6 konwencji senator sprawozdawca podkreślił, że państwo polskie sprawuje jurysdykcję wobec sprawców określonych w konwencji przestępstw, popełnionych na terytorium kraju oraz na polskich statkach wodnych i powietrznych. Odstępstwa od tej zasady są wyraźnie określone w umowach międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną. Przepisy art. 109-112 kodeksu karnego przesądzają, że polską jurysdykcją są objęte wszelkie sytuacje określone w art. 6 ust. 2 omawianej konwencji.

Art. 15 mówi o formach współpracy w celu zapobiegania przestępstwom wymienionym w art. 2.

Kończąc swe wystąpienie, senator sprawozdawca podkreślił, że przyjęcie konwencji przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych było wyrazem znaczenia, jakie państwa od wielu lat przywiązują do sprawy zwalczania terroryzmu międzynarodowego, który zawsze stanowił zagrożenie dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Ratyfikacja tej konwencji przez Polskę będzie miała dla nas także znaczenie polityczne. Rada Bezpieczeństwa ONZ wezwała do jej ratyfikowania we wrześniu 2001 r., tuż po atakach terrorystycznych w USA. Unia Europejska także włączyła tę konwencję do swojego wspólnego stanowiska w sprawie zwalczania terroryzmu.

Po dyskusji jednobrzmiące wnioski obu komisji poddano pod głosowanie. Senat jednomyślnie, 79 głosami, zaaprobował te wnioski i podjął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 43. posiedzeniu, 13 marca 2003 r., 17 marca została przekazana do Senatu. Marszałek skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu.

Senator Genowefa Ferenc przedstawiła sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej w sprawie rozpatrywanej ustawy. Senator poinformowała, że komisja rozpatrzyła ustawę na posiedzeniu 20 marca br. Podczas posiedzenia komisji omówiono jej podstawowe postanowienia.

Senator podała też podstawowe informacje o traktacie. Jak stwierdziła, po przyjęciu dwóch podstawowych konwencji międzynarodowych w dziedzinie prawa autorskiego i praw pokrewnych, to jest aktu paryskiego konwencji berneńskiej i konwencji rzymskiej, powstało w następnych latach wiele pytań odnośnie do stosowania postanowień tych konwencji. Ogromny postęp techniczny, jaki się dokonał w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, stał się przyczyną poszukiwania rozwiązań problemów, które pojawiły się w związku z elektronicznym rozpowszechnianiem utworów. Zagadnienie własności intelektualnej nigdy nie było bardziej istotne niż w dobie rozwoju technologii cyfrowych. Handel elektroniczny, technologie cyfrowe, a przede wszystkim korzystanie z Internetu - wszystko to zmieniło sposób, w jaki prowadzone są interesy, i to, jak spędzamy czas wolny. Są to powody, dla których organizacje międzynarodowe zajmujące się własnością intelektualną przystąpiły do wypracowania standardów ochrony praw własności intelektualnej w tym zakresie. Do tego, aby rozpowszechniać utwór w tysiącach kopii, wystarczy jeden zapis cyfrowy. Utwór ściągnięty przez jednego użytkownika jest kopiowany i przesyłany innym użytkownikom. Rozwój technologiczny umożliwił także osobom uprawnionym stosowanie technicznych środków zabezpieczających, służących zapobieganiu działaniom lub ograniczaniu działań, na które te osoby nie zezwoliły. Istnieje jednak niebezpieczeństwo podejmowania niezgodnych z prawem czynności w celu obejścia ochrony, jaką zapewniają te środki. W celu uniknięcia indywidualnych zróżnicowanych zasad prawnych, które mogłyby zakłócić funkcjonowanie rynku, należało zapewnić zharmonizowaną ochronę prawną przed obchodzeniem skutecznych, technicznych środków zabezpieczających i ochronę przed stosowaniem urządzeń i produktów temu służących.

Senator G. Ferenc zaznaczyła, że Traktat WIPO o prawie autorskim jest rezultatem kilkuletniej pracy Światowej Organizacji Własności Intelektualnej. Został on przyjęty w Genewie 20 grudnia 1996 r. Traktat jest nowoczesnym światowym rozwiązaniem prawnym, normującym zagadnienie praw autorskich w środowisku cyfrowym. Uwzględniono w nim fakt, że konwencja berneńska nie zapewnia dostatecznej ochrony wobec rozwoju nowych technologii i upowszechniania się nowych sposobów korzystania z utworów. Traktat podnosi więc poziom przyznanej ochrony. Chodzi tu przede wszystkim o wyłączne prawo twórców do publicznego udostępniania utworów w miejscu i w czasie dowolnie przez nich wybranych.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że traktat został podpisany w 1996 r., ale wszedł w życie dopiero 6 marca 2002 r. Polska nie podpisała traktatu w okresie, kiedy było to możliwe, ani nie zdecydowała się wcześniej na jego ratyfikację z uwagi na fakt, iż traktat przewiduje większą ochronę utworów niż przewidywała polska ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Ze względu na obowiązującą w traktacie zasadę traktowania narodowego ratyfikacja traktatu przed dokonaniem stosownych zmian w ustawie o prawie autorskim spowodowałaby negatywne skutki w zakresie obrotu tymi prawami za granicą. Stawiałoby to polskie podmioty w niekorzystnej sytuacji wobec ich zagranicznych konkurentów. Z tego też względu - kierując się wymaganiami interesu państwa i krajowych podmiotów - w pierwszej kolejności dokonano zmian w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Stosowna ustawa została uchwalona w ubiegłym roku w październiku i weszła w życie 1 stycznia br. Obecnie zaś przystąpiono do ratyfikacji traktatu.

Senator Krystyna Doktorowicz przedstawiła sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Jak stwierdziła, komisja wyraziła przekonanie, iż ratyfikacja tego traktatu jest niezbędna. Ogromna zmiana technologiczna powoduje pojawianie się nowych nośników, nowych technologii, w tym Internetu i innych nowych mediów, poprzez które można rozpowszechniać utwory literackie i artystyczne. Stwarza to jakościowo nową sytuację w dziedzinie ochrony praw autorskich. Ratyfikacja tego traktatu wydaje się więc niezbędna, zarówno z tego powodu, jak i ze względu na to, iż ten traktat zbliża nasze uregulowania do prawa europejskiego.

Jednobrzmiące wnioski komisji poddano pod głosowanie. W jego wyniku Izba 77 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powzięła uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment