Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

13 lutego 2002 r. odbyło się 9. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak oraz wicemarszałkowie Jolanta Danielak i Ryszard Jarzembowski.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Sanitarnej oraz zmianie innych ustaw,

Senator Z. Piwoński przypomniał też, że równolegle ze skierowaniem rozpatrywanej ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej dokument ten trafił do siedmiu innych komisji senackich: Polityki Społecznej i Zdrowia; Skarbu Państwa i Infrastruktury; Rolnictwa i Rozwoju Wsi; Nauki, Edukacji i Sportu; Kultury i Środków Przekazu; Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Gospodarki i Finansów Publicznych. Skierowany tam został z prośbą o zaopiniowanie i zgłoszenie ewentualnych propozycji poprawek do tych części omawianej ustawy, które są przedmiotem zainteresowania poszczególnych komisji. Komisje w określonym terminie skierowały do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej swoje informacje - krótkie sprawozdania, łącznie z sugestią przyjęcia szeregu poprawek. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrzyła te poprawki oraz poprawki zgłoszone w czasie trwania posiedzenia komisji i uwzględniła je w sprawozdaniu. Stąd w dokumencie sygnowanym przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zostały zawarte propozycje poprawek zgłoszonych do niej przez wymienione komisje.

Senator sprawozdawca podkreślił, że art. 1 rozpatrywanej ustawy zapowiada zniesienie lub likwidację dwudziestu organów administracji rządowej, których funkcje zostaną włączone w struktury właściwych resortów. Niektóre organy zostaną skonsolidowane, na przykład Inspekcja Nasienna zostanie połączona z Inspekcją Ochrony Roślin, Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych - z Agencją Budowy i Eksploatacji Autostrad czy też Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi - z Urzędem Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych, i będą funkcjonowały w postaci nowych, jednolitych organów władzy centralnej. Agencja Rezerw Artykułów Sanitarnych zostanie włączona do Agencji Rezerw Materiałowych, a zadania likwidowanej Agencji Techniki i Technologii przejmie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, oponujący przeciw konsolidacji podanych organów nadzoru ubezpieczeń, zarówno społecznych, jak i zdrowotnych, nie przytoczyli jednak szczególnych argumentów merytorycznych, a jedynie taki, że są to instytucje, które stosunkowo krótko działają, i z tego tytułu należałoby jeszcze powstrzymać się przed taką decyzją. Komisja nie podzieliła tego argumentu, zwłaszcza że ten proces jest traktowany jako etap prowadzący do jeszcze głębszej konsolidacji, polegającej na połączeniu - w przyszłości - Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych z Komisją Papierów Wartościowych. Taki jednolity nadzór nad funduszami funkcjonuje z powodzeniem w wielu krajach świata i Europy.

Z kolei obiekcje dotyczące likwidacji urzędu mieszkalnictwa wynikały z faktu, że z jednej strony zapowiada się zwiększenie wielkości budownictwa, zwłaszcza mieszkaniowego, z drugiej zaś (choć jeszcze nie tak niedawno funkcjonowało samodzielne ministerstwo budownictwa, następnie został powołany urząd mieszkalnictwa) całą tę problematykę włącza się do Ministerstwa Infrastruktury. Komisja nie podzieliła tych wątpliwości, ponieważ uznała, że usytuowanie tej ważnej dziedziny w ręku sekretarza lub podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury może, wbrew wysuwanym argumentom, spowodować, że to działanie będzie bardziej sprawne, w jednym ręku będą bowiem leżały decyzje w wielu kwestiach dotyczących procesu budownictwa. Ponadto trzeba też pamiętać o tym, że wielkość budownictwa, a zwłaszcza budownictwa mieszkaniowego, nie zależy od liczby urzędników w ministerstwach, lecz od zupełnie innych relacji, innych kwestii, innych rozwiązań, nawet prawnych, ułatwiających proces budownictwa.

Jak stwierdził senator Z. Piwoński, następna zmiana - likwidacja Urzędu Generalnego Konserwatora Zabytków i Komitetu Kinematografii oraz włączenie zadań obydwu tych instytucji do Ministerstwa Kultury - nie budziła większych wątpliwości, nawet w środowisku bezpośrednio zainteresowanych pracowników i działaczy kultury. Nie trzeba bowiem będzie dublować niektórych istniejących zarówno w tych organach, jak i w ministerstwie stanowisk, a ponadto zapewni to lepszy nadzór i skuteczniejsze ich działanie.

Motywacja likwidacji lub konsolidacji innych jednostek i instytucji - niewymienionych wcześniej - które zostały zapisane w art. 1, jest podobna, a różnią się one jedynie specyfiką oraz charakterem wykonywanych zadań. Decyzje o likwidacji i przemieszczeniach oraz konsolidacji wszystkich tych instytucji są zawarte w art. 1-10, a następnie w art. 50, który dokonuje przemieszczeń w ustawie o działach administracji rządowej.

Senator Z. Piwoński poinformował, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w całości poparła rozpatrywaną ustawę sejmową, a jednocześnie postanowiła zgłosić 39 poprawek, najczęściej legislacyjnych, w większości zaproponowanych przez poszczególne komisje senackie.

Wszystkie wnioski i propozycje poprawek rozpatrzyła Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej podczas przerwy w obradach. Komisja poparła 49 spośród 61 zgłoszonych ogółem poprawek.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 12. posiedzeniu, 25 stycznia br. Do Senatu została przekazana 28 stycznia i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Jerzy Cieślak podkreślił, że jest to czwarta od 1985 r. nowelizacja tej ustawy. Od 1985 r. do 1999 r. Państwowa Inspekcja Sanitarna miała strukturę pionową i podlegała ministrowi zdrowia i opieki społecznej. Minister powoływał państwowego, wojewódzkiego, terenowego i portowego państwowego inspektora sanitarnego. Od 1 stycznia 1999 r. wraz z wprowadzeniem reformy administracji publicznej z nazwy inspekcji zniknął wyraz "państwowa". Inspekcja sanitarna, chociaż nadal podlegała ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, weszła w skład wojewódzkiej i powiatowej administracji zespolonej. Pojawili się inspektorzy kolejowi dla obszarów kolejowych, terenowy inspektor sanitarny stał się powiatowym inspektorem sanitarnym. Wojewódzkiego, portowego i kolejowego inspektora sanitarnego powoływał i odwoływał wojewoda w porozumieniu z głównym inspektorem sanitarnym, a powiatowego - starosta w porozumieniu z wojewódzkim inspektorem sanitarnym. Jak stwierdził senator sprawozdawca, w praktyce ta koncepcja i te regulacje prawne się nie sprawdziły, okazały się błędne. 23 lutego 2000 r. weszła w życie ustawa, która przewidywała likwidację kolejowych inspektorów sanitarnych i przejęcie ich kompetencji przez powiatowych inspektorów sanitarnych z dniem 1 stycznia 2001 r. Z dniem 1 stycznia 2002 r., na mocy nowelizowanej ustawy z 24 sierpnia 2001 r., inspekcja sanitarna wróciła do struktury pionowej sprzed 1 stycznia 1999 r. i stała się administracją niezespoloną. Pojawił się graniczny inspektor sanitarny, który z dniem 1 stycznia 2002 r. powinien zastąpić portowego inspektora sanitarnego w drodze przejęcia przez graniczne stacje sanitarno-epidemiologiczne mienia, pracowników, zadań i zobowiązań portowych stacji sanitarno-epidemiologicznych. Wojewódzki, powiatowy i graniczny inspektor sanitarny są powoływani przez głównego inspektora sanitarnego po zakończeniu postępowania kwalifikacyjnego przeprowadzonego z udziałem wojewody, jeśli chodzi o wojewódzkich i granicznych inspektorów sanitarnych, albo starosty, jeśli chodzi o powiatowych inspektorów sanitarnych.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że rozpatrywana nowelizacja zakłada modyfikację struktury inspekcji sanitarnej przy zachowaniu jej niezależności od organów samorządu terytorialnego poprzez wprowadzenie zasady powoływania powiatowych i granicznych inspektorów sanitarnych przez wojewódzkiego inspektora sanitarnego, przy czym postępowanie kwalifikacyjne zawsze ma być prowadzone z udziałem wojewody, również w odniesieniu do inspektora powiatowego.

Jak stwierdził senator J. Cieślak, ustawa jest obarczona błędami merytorycznymi i legislacyjnymi. Podstawowe zastrzeżenie wobec ustawy dotyczy jej wejścia w życie po 1 stycznia 2002 r. Z tym dniem, zgodnie z ustawą z 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Sanitarnej oraz niektórych ustaw, nastąpiły istotne zmiany w strukturze inspekcji. Mianowicie portowe stacje sanitarno-epidemiologiczne weszły w skład właściwych granicznych stacji, wygasły też akty powołania portowych inspektorów sanitarnych. Dotychczasowe zadania, pracowników, mienie i zobowiązania portowych stacji sanitarno-epidemiologicznych przejęły odpowiednie graniczne stacje sanitarno-epidemiologiczne. Nie zostało jednakże wydane rozporządzenie prezesa Rady Ministrów na podstawie ust. 1 w art. 4 wymienionej nowelizacji, wskazujące sposób przejęcia portowych stacji sanitarno-epidemiologicznych przez stacje graniczne, w związku z czym graniczne stacje nie działają, ale dalej funkcjonują portowe stacje sanitarno-epidemiologiczne i portowi inspektorzy sanitarni. Ustawa nowelizująca uchwalona przez Sejm zakłada wejście w życie art. 3 po upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia, co powoduje szereg konsekwencji prawnych, między innymi przesądza, że od 1 stycznia 2002 r. do wejścia ustawy w życie portowi inspektorzy sanitarni i portowe stacje sanitarno-epidemiologiczne nie mają podstaw prawnych do działania. Rozwiązaniem tej skomplikowanej sytuacji prawnej może być dodanie w art. 5 zapisu, że art. 3 wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, ale z mocą od dnia 1 stycznia 2002 r. W ten sposób nowelizacja ustawy z 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Sanitarnej wejdzie w życie z mocą wsteczną, przez co przywróci się podstawę prawną działania portowych inspektorów i stacji od 1 stycznia 2002 r.

Zgodnie z art. 1 pkt 7 skreślony zostaje ust. 2 w art. 34, co oznacza zniesienie obowiązującego od 1 stycznia 2002 r. zakazu łączenia funkcji rzeczoznawcy do spraw sanitarnohigienicznych z zatrudnieniem w stacji sanitarno-epidemiologicznej albo w Głównym Inspektoracie Sanitarnym. Z tym przepisem związany był art. 5 ust. 2 nowelizacji z 24 sierpnia 2001 r. Zgodnie z nim zakaz łączenia funkcji rzeczoznawcy do spraw sanitarnohigienicznych z zatrudnieniem w stacji sanitarno-epidemiologicznej albo w Głównym Inspektoracie Sanitarnym obowiązywałby nadal w stosunku do osób, które otrzymały uprawnienia rzeczoznawcy przed 1 stycznia 2002 r. W celu zniesienia tego zakazu w stosunku do wszystkich pierwotnie nim objętych osób i zniesienia pewnej nierówności uprawnień pracowników inspekcji sanitarnej należy, zgodnie z wolą ustawodawcy wyrażoną w art. 1 pkt 7 omawianej ustawy, wprowadzić poprawkę w art. 3.

W czasie posiedzenia komisji ujawniono jeszcze jedną wadę uchwalonej przez Sejm ustawy. Gdyby Senat nie zmienił treści ust. 1 i 2 w art. 20 ustawy nowelizowanej, to nie byłoby podstawy prawnej do objęcia nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, terenu urzędu obsługującego ministra, terenu jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez tego ministra i ich pracowników oraz terenu zakładów opieki zdrowotnej tworzonych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i administracji.

Uchwała

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich senator Zbigniew Kulak poinformował, że 13 grudnia ub.r. senator Wiesław Pietrzak złożył do marszałka Senatu wniosek o zmianę przynależności do komisji - z Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich na Komisję Ochrony Środowiska. W opinii senatora sprawozdawcy, zasadność wniosku jest oczywista, chociażby z tego względu, że senator W. Pietrzak jest bardzo związany z regionem olsztyńskim, regionem wielkich jezior, charakteryzującym się wspaniałą przyrodą. Ponadto istotnym argumentem jest fakt, iż senator W. Pietrzak pracował w Komisji Ochrony Środowiska także w poprzedniej kadencji.

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment