Podczas swego posiedzenia senatorowie z Komisji Spraw Unii Europejskiej zapoznali się z informacją rządu o posiedzeniu Rady Europejskiej, które odbyło się 11-12 grudnia 2008 r. Przedstawił ją podsekretarz stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej Piotr Serafin.

Posiedzenie Rady Europejskiej poprzedziło wystąpienie Hansa-Gerta Pötteringa, przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Potem nastąpiła wymiana poglądów.

W czasie grudniowego posiedzenia Rada Europejska zatwierdziła europejski plan naprawy gospodarczej, odpowiadający około 1,5% PKB Unii Europejskiej, czyli około 200 mld EUR. Plan ten tworzy wspólne ramy działań podejmowanych przez państwa członkowskie i przez Unię Europejską, aby zapewnić ich spójność i w ten sposób zmaksymalizować efekty.

Rada Europejska osiągnęła także porozumienie w sprawie pakietu energetyczno-klimatycznego, co powinno umożliwić zakończenie prac nad tym pakietem z udziałem Parlamentu Europejskiego do końca roku. Porozumienie to pozwoli Unii Europejskiej wypełniać zobowiązania, podjęte w tej dziedzinie w 2007 r. i zachować przewodnią rolę w działaniach na rzecz osiągnięcia ambitnego i kompleksowego porozumienia ogólnoświatowego w Kopenhadze w przyszłym roku. Rada Europejska wyraziła wolę nadania nowego impulsu europejskiej polityce bezpieczeństwa i obrony przez podjęcie konkretnych decyzji w odpowiedzi na nowe wyzwania związane z bezpieczeństwem. Ponadto Rada Europejska omówiła kwestie mające stanowić odpowiedź na obawy wyrażone w referendum irlandzkim i określiła działania mające umożliwić wejście w życie Traktatu z Lizbony przed końcem 2009 r.

Senatorowie zapoznali się ze szczegółami, zawartymi w dokumencie rządowym, dotyczącym głównych kwestii, poruszanych na posiedzeniu Rady Europejskiej: Traktatu z Lizbony, niezbędnego elementu pozwalającego rozszerzonej Unii na działanie w sposób bardziej wydajny, demokratyczny i skuteczny; spraw gospodarczych i finansowych, w tym kryzysu gospodarczego, finansowego i europejskiego planu naprawy gospodarczej, wspólnej polityki rolnej, energii i zmian klimatycznych. W dokumencie omówiono także stosunki zewnętrzne oraz europejską politykę bezpieczeństwa i obrony, w tym europejską politykę sąsiedztwa.

Podczas swego posiedzenia Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich rozpatrywała projekt uchwały Prezydium Senatu zmieniającej uchwałę w sprawie zasad korzystania przez senatorów z zakwaterowania w mieście stołecznym Warszawie oraz wysokości środków finansowych przeznaczonych na pokrycie niektórych kosztów działalności senatora.

W posiedzeniu uczestniczyli dyrektor Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Roman Kapeliński i dyrektor Biura Spraw Senatorskich Piotr Świątecki.

Po dyskusji i w wyniku głosowania komisja postanowiła jednogłośnie wyrazić pozytywną opinię o rozpatrywanym projekcie uchwały Prezydium Senatu. Zastrzeżenia senatorów budził jedynie § 5 ust. 2, który stanowi, że refundacji nie podlegają koszty noclegów związanych z odbywanymi poza Warszawą posiedzeniami klubów i kół senackich lub parlamentarnych. Poparcie tej propozycji komisja postanowiła uzależnić od wprowadzenia identycznych rozwiązań w Sejmie.

Na swym posiedzeniu Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą rozpatrzyła wnioski Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", dotyczące przesunięć w ramach dotacji przyznanych na rok 2008.

Dyrektor Biura Polonijnego Kancelarii Senatu Artur Kozłowski przedstawił opinię kancelarii, dotyczącą wniosku Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" o dokonanie przesunięć środków finansowych w ramach umowy zawartej 11 marca 2008 r. przez szefa Kancelarii Senatu ze stowarzyszeniem. Dyrektor poinformował, że proponowane przesunięcia nie powodują skutków prawnych i finansowych w budżecie Kancelarii Senatu przeznaczonym na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą. Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" zaproponowało, by środki zaoszczędzone lub niewykorzystane na poszczególne programy zostały przesunięte na inne wcześniej zaplanowane zadania o niewystarczającej dotacji.

W dyskusji głos zabrali senatorowie Stanisław Gogacz, Janina Fetlińska, Piotr Zientarski i Andrzej Person. W jej wyniku komisja jednogłośnie poparła opinię Kancelarii Senatu, dotyczącą przedstawionego wniosków.

Podczas posiedzenia dyrektor Biura Polonijnego A. Kozłowski przedstawił także informację na temat liczby wniosków o zlecenie zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą na rok 2009, które wpłynęły do Kancelarii Senatu, z podziałem na obszary geograficzne i poszczególne programy. To m.in.: wspieranie rozwoju polonijnej oświaty i nauki, promowanie kultury polskiej i ochronę dziedzictwa narodowego poza granicami, wspieranie organizacji polonijnych i polskich za granicą, promocja spraw polonijnych, pomoc charytatywna środowiskom polonijnym i polskim za granicą, promocja spraw polonijnych.

W dyskusji wzięli udział senatorowie Tadeusz Skorupa, Roman Ludwiczuk, S. Gogacz, Marek Konopka, A. Person, Maria Pańczyk-Pozdziej i Andrzej Szewiński.

Podczas posiedzenia poruszono także kwestię dostarczania materiałów na posiedzenia komisji. Dyrektor poinformował, że biuro polonijne przygotowuje nowy wzór formularza, który będzie zawierał niezbędną informację o podmiotach wnioskujących do Kancelarii Senatu o dotację.

Na swym posiedzeniu Komisji Spraw Unii Europejskiej, zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, zaopiniowano następujące projekty aktów prawnych UE.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa; COM(2008) 721, sygn. Rady UE 15694/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Referent: senator Stanisław Gorczyca.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Andrzej Dycha.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia Rady.

• Projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy 2006/48/WE
  i 2006/49/WE w odniesieniu do banków powiązanych z centralnymi instytucjami, niektórych pozycji funduszy własnych, dużych ekspozycji, uzgodnień w zakresie nadzoru i zarządzania kryzysowego; COM(2008) 602, sygn. Rady UE 13713/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Finansów.

Referent: senator Jan Wyrowiński.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Ludwik Kotecki.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Projekt decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uruchomienia instrumentu elastyczności, sygn. Rady UE 16460/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Finansów.

Referent: senator Mariusz Witczak.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu L. Kotecki.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Wnioski nierozpatrywane - propozycja zaakceptowana prze komisję:

- w trybie art. 6 ust. 1 - COM(2008) 562, 565, 711, 728, 749;

- w trybie art. 8 ust. 1 - propozycja nałożenia ostatecznych środków antydumpingowych i pobrania ceł tymczasowych nałożonych na import przetworzonych lub zakonserwowanych mandarynek pochodzących z Chin.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności odbyło się pierwsze czytanie projektu uchwały w 60. rocznicę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

W posiedzeniu uczestniczyła przedstawicielka Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Beata Mandylis. Wnioskodawców reprezentował senator Piotr Ł.J. Andrzejewski, obecny był także wicemarszałek Marek Ziółkowski.

Projekt uchwały przedstawił senator wnioskodawca P.Ł.J. Andrzejewski.

W trakcie dyskusji nad rozpatrywanym projektem senator Leon Kieres zaproponował wprowadzenie do jego tekstu jednej poprawki. Przewodniczący obradom senator Krzysztof Kwiatkowski przedstawił wniosek o przyjęcie projektu uchwały z tą poprawką.

W wyniku głosowania (8 głosów za i 1 wstrzymujący się) połączone komisje zaakceptowały przedstawiony wniosek. Następnie poddano pod głosowanie wniosek o przyjęcie tekstu jednolitego uchwały wraz z wcześniej przyjętą poprawką. Komisja jednogłośnie - 9 głosami - przyjęła przedstawiony wniosek.

Ustalono, że stanowisko połączonych komisji przedstawi Izbie senator Zbigniew Cichoń.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawczej przystąpiono do pierwszego czytania projektu uchwały w sprawie uczczenia 25. rocznicy przyznania Lechowi Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla. Projekt przedstawił senatorom wicemarszałek Marek Ziółkowski:

"Minęło ćwierć wieku od momentu, kiedy komitet norweskiego parlamentu, Stortingu, przyznał Lechowi Wałęsie Pokojową Nagrodę Nobla.

Symbolem tego ruchu - jednoczącego ludzi o rozmaitych przekonaniach - stał się Lech Wałęsa.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim ludziom "Solidarności" i jej historycznemu przywódcy Lechowi Wałęsie, żywej legendzie pokojowej i zwycięskiej walki naszego narodu o życie w niepodległej, wolnej i demokratycznej Ojczyźnie.

Lech Wałęsa jest i będzie tej walki niezniszczalnym symbolem".

Po zapoznaniu się z projektem uchwały i przeprowadzeniu dyskusji senatorowie ustalili, że Komisja Ustawodawcza będzie kontynuowała nad nim prace.

Na swym posiedzeniu Komisja Spraw Unii Europejskiej, zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych UE.

• Wniosek dotyczący decyzji Rady dotyczącej wprowadzania do obrotu, zgodnie z dyrektywą 2001/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, goździka (Dianthus caryophyllus L., linia 123.8.12), genetycznie zmodyfikowanego w celu uzyskania koloru kwiatu; COM (2008) 754, sygn. Rady UE 16271/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Środowiska.

Referent: senator Grzegorz Wojciechowski.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Maciej Trzeciak.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie poparła projektu decyzji Rady i przyjęła opinię w tej sprawie.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1255/96 zawieszające czasowo cła autonomiczne Wspólnej Taryfy Celnej na niektóre produkty przemysłowe, rolne i rybne; COM (2008) 808, sygn. Rady UE 16273/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Gospodarki.

Referent: senator Piotr Głowski.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Marcin Korolec.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie poparła projektu rozporządzenia Rady i przyjęła opinię w tej sprawie.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustalającego uprawnienia do połowów na 2009 r. i związane z nimi warunki dla pewnych stad ryb i grup stad ryb, stosowane na wodach terytorialnych Wspólnoty oraz w odniesieniu do statków wspólnotowych na wodach, na których wymagane są ograniczenia połowowe; COM (2008) 709, sygn. Rady UE 15578/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Referent: senator Stanisław Gorczyca.

Przedstawiciel rządu: sekretarz stanu Kazimierz Plocke.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia Rady.

• Wnioski nierozpatrywane - propozycja zaakceptowana przez komisję:

- w trybie art. 6 ust. 1 - COM(2008) 797, 793, 788, 787, 783, 753, 715, 697, 690, 648, 647, 786, sygn. Rady 16561/08;

- w trybie art. 6 ust. 4 - COM(2008) 792.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Spraw Unii Europejskiej podjęto uchwałę w sprawie sytuacji posłów na Sejm Republiki Litewskiej posiadających Kartę Polaka.

W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych - sekretarz stanu Jan Borkowski i wicedyrektor Departamentu Konsularnego i Polonii Wojciech Tyciński.

Sytuację posłów, reprezentujących Akcję Wyborczą Polaków na Litwie w Sejmie Republiki Litewskiej, Waldemara Tomaszewskiego i Michała Mackiewicza przedstawił wiceminister J. Borkowski. Jak poinformował, grupa posłów konserwatywnych (m.in. Gintaras Songaila i europoseł Vytautas Lancbergis) podała w wątpliwość ich lojalność wobec państwa litewskiego ze względu na posiadanie przez nich Karty Polaka. W ich opinii, Karta Polaka zawiera zobowiązania wobec państwa polskiego, uniemożliwia więc sprawowanie mandatu parlamentarnego na Litwie. Zdaniem litewskiego MSZ, sytuacja taka nie ma miejsca, a Karta Polaka odzwierciedla tylko przynależność do narodu polskiego. Tymczasem departament prawa Sejmasu dopatrzył się w tekście karty treści mających tworzyć zależności wobec państwa polskiego. Jak poinformował wiceminister Jan Borkowski, przewodniczący litewskiego Sejmu uzależnia swoją decyzję i dalsze postępowanie od stanowiska sejmowego komitetu ds. prawa i praworządności. Jeżeli sprawa trafi do sądu konstytucyjnego, a ten uzna, że Karta Polaka stanowi przysięgę obcemu państwu, obu posłom grozi utrata poselskiego mandatu.

Senator Włodzimierz Cimoszewicz wyraził opinię, że przedstawiony połączonym komisjom projekt uchwały nie spełnia zamierzonych celów politycznych. Senator Edmund Wittbrodt zgłosił propozycję, by tekst uchwały został opracowany wspólnie przez prezydia komisji i senatora W. Cimoszewicza. Komisje przyjęły tę propozycję.

Następnie w wyniku głosowania komisje jednogłośnie, 14 głosami, przyjęły treść uchwały przygotowanej wspólnie przez prezydia komisji i senatora W. Cimoszewicza, a przedstawionej przez senatora Leona Kieresa.

W uchwale zwrócono się z apelem do parlamentu litewskiego, a konkretnie do przewodniczącego litewskiego Sejmu Arunasa Valinskasa, o prawidłową interpretację zapisów ustawy o Karcie Polaka.

W uchwale napisano: "Komisje z zaniepokojeniem obserwują działania, których celem może być podważenie mandatu Waldemara Tomaszewskiego oraz Michała Mackiewicza, posłów na Sejm Republiki Litewskiej, posiadających Kartę Polaka.

Podstawą tych działań jest przekonanie, że fakt posiadania przez te osoby Karty Polaka może podważać ich lojalność wobec państwa litewskiego.

W tej sytuacji stwierdzamy, że intencją polskiego ustawodawcy nie było i nie jest nakładanie na Polaków żyjących w innych krajach jakichkolwiek obowiązków kolidujących z ich powinnościami wobec państw, których są obywatelami.

Ustawa o Karcie Polaka przyznaje jej posiadaczom pewne uprawnienia na terenie państwa polskiego, całkowicie zgodne ze współczesnymi standardami praw człowieka. Postanowienia ustawy, w tym prawo do swobodnego wyrażania tożsamości narodowej, są w pełni zgodne z prawem litewskim, Traktatem między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, jak i Konwencją Ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych.

Przedstawiając to stanowisko, wyrażamy nadzieję, że decyzje Sejmu Republiki Litewskiej w tej sprawie będą wzmacniały naszą dobrosąsiedzką współpracę i potwierdzą nasz wspólny szacunek dla wartości demokratycznego państwa prawa".

W. Tomaszewski i M. Mackiewicz Karty Polaka otrzymali 16 czerwca 2008 r., podczas wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego na Litwie.

Przewodniczący Komicji Spraw Unii Europejskiej E. Wittbrot powiedział dziennikarzom, że komisje podjęły uchwałę, gdyż są zaniepokojone interpretacją Karty Polaka w Parlamencie Litewskim. Zdaniem polskich senatorów posiadanie Karty Polaka nie stanowi przesłanek do twierdzenia o braku lojalności wobec państwa litewskiego. "Uważamy, że Karta Polaka jest źle interpretowana przez stronę litewską, bo ona nie zobowiązuje nikogo, aby reprezentował interesy Polski, tylko symbolizuje przynależność narodową" - dodał senator.