Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawczej rozpatrzono wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 17 marca br., dotyczący ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw.

Postanowienie trybunału, które weszło w życie z dniem ogłoszenia, czyli 26 marca br., omówił Zbigniew Gromek z Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu. Jak wyjaśnił, trybunał orzekł o niezgodności:

• art. 20 ust. 2 w związku z art. 20 ust. 1 i 3 ustawy zmieniającej z art. 64 ust. 2 w związku z art. 2 konstytucji,
• art. 20 ust. 4 ustawy zmieniającej z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji,
• art. 27 ust. 2 w związku z art. 27 ust. 1 ustawy zmieniającej z art. 64 ust. 2 w związku
  z art. 31 ust. 3 konstytucji w zakresie, w jakim przepis ten znajduje zastosowanie w stosunku do osób zajmujących 30 czerwca 2004 r. lokale mieszkalne będące w zasobie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej na podstawie umowy najmu.

Wyrokiem z 17 marca br. trybunał uchylił przepisy ustawy zmieniającej, które przewidywały wygaśnięcie z mocy prawa tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego przysługującego osobom niepełniącym zawodowej służby wojskowej oraz wprowadzały administracyjnoprawny tryb wykwaterowywania tych osób. Uchylone regulacje były przepisami przejściowymi, dostosowującymi do nowej sytuacji prawnej stosunki prawne istniejące w chwili wejścia w życie nowych przepisów.

Z. Gromek wskazał, że analizowany wyrok nie wymaga wykonania, ponieważ, po pierwsze, z praktycznego punktu widzenia niemożliwe i niecelowe jest doprowadzenie do restytucji stosunków prawnych o treści identycznej ze stanem obowiązującym 1 lipca 2004 r. lub 1 lipca 2006 r. Lokale mieszkalne, co do których najem wygasł we wskazanych wyżej terminach, są obecnie zajmowane przez inne osoby. Niemożliwe zatem staje się przekazanie ich najemcom, którzy zajmowali je w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej. Trzeba też zauważyć, że dotychczasowi najemcy niejednokrotnie mogą nie być zainteresowani przywróceniem tych umów, skoro już musieli od nowa regulować swoją sytuację mieszkaniową. Po drugie, przedstawiciel biura legislacyjne wskazał na znikomą liczbę wypadków, w których właściwe organy Wojskowej Agencji Mieszkaniowej podjęły działania zmierzające do egzekwowania skutków wygaśnięcia umów najmu, a więc przystąpiły do wykwaterowania.

Uznanie za niezgodne z konstytucją art. 20 ust. 4 oraz art. 27 ust. 2 ustawy zmieniającej powoduje, że w zakresie normowanym tymi przepisami nie może być prowadzone przymusowe wykwaterowywanie w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wyłącza to potrzebę wykonania wyroku trybunału w tym zakresie.

Ponadto należy zauważyć, że art. 20 ust. 3 ustawy zmieniającej znajdował zastosowanie wyłącznie w okresie od 1 lipca 2004 r. do 1 lipca 2006 r. - zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy zmieniającej ekwiwalent mógł zostać przyznany jedynie w ciągu dwóch lat od wejścia w życie ustawy. Oznacza to, że w momencie wejścia w życie wyroku trybunału przepis ten został już uprzednio skonsumowany i nie znajdował zastosowania.

W opinii legislatora, zbędne jest także wykonywanie wyroku w zakresie dotyczącym uchylonego art. 20 ust. 4 oraz art. 27 ust. 2 ustawy zmieniającej. W niewielu wypadkach bowiem przepis ten znajdował zastosowanie. Poza tym odnosił się on wyłącznie do stanów prawnych na 30 czerwca 2004 r.

Po zapoznaniu się z wyjaśnieniami przedstawiciela senackiego biura legislacyjnego przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Krzysztof Kwiatkowski zaproponował, aby nie wnosiła ona o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania rozpatrywanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W głosowaniu senatorowie jednomyślnie opowiedzieli się za tym wnioskiem i postanowili, że komisja nie będzie wnosić o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia przystąpiono do rozpatrzenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 marca br., dotyczącego ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Sentencję i uzasadnienie wyroku omówiła Katarzyna Konieczko z senackiego biura legislacyjnego. Jak wyjaśniła, trybunał orzekł o niezgodności z konstytucją art. 114 § 6 prawa o ustroju sądów powszechnych, w brzmieniu nadanym przez art. 89 pkt 3 lit. b ustawy z 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym i obowiązującym od 1 stycznia 2003 r. do 31 sierpnia 2007 r., tj. do wejścia w życie ustawy z 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, w zakresie, w jakim pozbawiał obwinionego sędziego prawa do wniesienia do sądu dyscyplinarnego zażalenia na postanowienie rzecznika dyscyplinarnego o umorzeniu postępowania dyscyplinarnego.

Jak poinformowała, 31 sierpnia 2007 r. zaskarżonemu przepisowi nadane zostało nowe brzmienie, które czyni w pełni zadość wskazaniom trybunału. Za sprawą tej nowelizacji obwiniony został bowiem zaliczony do kręgu podmiotów posiadających legitymację do wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, a także na postanowienie o jego umorzeniu, wydane przez rzecznika dyscyplinarnego.

Przewodniczący komisji senator K. Kwiatkowski zaproponował, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania tego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W głosowaniu wniosek uzyskał jednomyślne poparcie.

Posiedzenie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej zwołano w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Rozpatrywana nowelizację, uchwaloną na podstawie projektu poselskiego, omówił pod nieobecność posła sprawozdawcy dyrektor Departamentu Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior. Jak stwierdził, rząd akceptuje przyjęte przez Sejm rozwiązanie ustawowe. Zgodnie z nim, osobom, którym ze względu na brak dokumentacji płacowej za dany okres zatrudnienia nie można było w przeszłości ustalić podstawy wymiaru składek, i co za tym idzie - wysokości świadczeń emerytalno-rentowych i ich wypłaty, będzie wypłacane świadczenie na podstawie kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w zakwestionowanym okresie. Sejmowa nowelizacja częściowo rekompensuje byłym pracownikom utratę w przeszłości prawa do świadczeń za okres nieudokumentowanych zarobków.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które nie zgłosiło żadnych uwag o charakterze legislacyjnym.

W dyskusji senator Jan Rulewski stwierdził, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych powinien zadbać o archiwizowanie informacji o płacach i składkach ubezpieczonych pracowników.

Dyrektor Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych w ZUS Hanna Wolińska zwróciła uwagę, iż nie jest to zadanie zakładu, a po wprowadzeniu reformy emerytalnej w 1998 r. nie istnieje problem braku dokumentacji służącej ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń emerytalnych i rentowych pracowników.

Ponieważ ustawa sejmowa nie wzbudziła zastrzeżeń senatorów, przewodniczący Komisji Rodziny i Polityki Społecznej senator Mieczysław Augustyn zgłosił wniosek o jej przyjęcie bez poprawek, podkreślając, że rozpatrywane rozwiązanie jest racjonalne i sprawiedliwe.

W głosowaniu komisja jednomyślnie poparła zgłoszony wniosek. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora M. Augustyna.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.

W imieniu wnioskodawców, Komisji Ustawodawczej, projekt omówił i uzasadnił senator Bohdan Paszkowski.

Projektowana nowelizacja stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 20 grudnia 2007 r. W swoim orzeczeniu trybunał orzekł, że art. 130² §4 zdanie pierwsze w związku z art. 494 §1 kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu nadanym ustawą z 27 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zakresie, w jakim w postępowaniu w sprawach gospodarczych przewidują, że sąd odrzuca nieopłacone zarzuty od nakazu zapłaty wniesione przez przedsiębiorcę, który nie jest reprezentowany przez adwokata lub radcę prawnego bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej zapłaty, są niezgodne z art. 32 ust. 1 art. 45 ust. 1 i art. 78 konstytucji. W opinii trybunału, ten przepis narusza konstytucyjną zasadę równości.

W rozpatrywanym projekcie, zgłoszonym przez Komisję Ustawodawczą, zaproponowano uchylenie paragrafu 4 art. 130².

Opinię na temat projektu w imieniu Ministerstwa Sprawiedliwości przedstawił wicedyrektor Departamentu Prawno-Legislacyjnego w tym resorcie Jan Bołonkowski. W swoim wystąpieniu pozytywnie ocenił proponowane zmiany, zwrócił jednak uwagę, że w celu uniknięcia niespójności właściwe byłoby uchylenie również art. 479⁸a kodeksu postępowania cywilnego.

W dyskusji senator Krzysztof Piesiewicz zaproponował wprowadzenie poprawki do rozpatrywanego projektu. Uzyskała ona akceptację połączonych komisji. Następnie w głosowaniu przyjęto jednomyślnie jednolity tekst projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego wraz z zaaprobowaną wcześniej zmianą. Ustalono także, że stanowisko połączonych komisji podczas drugiego czytania projektu przedstawi Izbie senator B. Paszkowski.

W drugim punkcie porządku dziennego przystąpiono do pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.

W imieniu wnioskodawców, Komisji Ustawodawczej, projekt nowelizacji omówił i uzasadnił senator Leon Kieres.

Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 marca 2007 r., w którym orzekł on o niezgodności z konstytucją art. 393¹⁸ §2 kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym do czasu jego uchylenia. W swoim orzeczeniu trybunał uznał, że przepis ten narusza zasadę dwuinstancyjności postępowania. W miejsce uchylonego przepisu wprowadzony został nowy art. 394¹ - o identycznej treści normatywnej. Dlatego konieczna jest interwencja ustawodawcy.

W dyskusji uwagi do rozpatrywanego projektu zgłosił wicedyrektor J. Bołonkowski. Wyraził obawę, że sformułowania użyte w projekcie nie są jednoznaczne i mogą stanowić podstawę do różnorodnej interpretacji.

Na temat projektu wypowiadali się także przedstawiciele Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, sędzia Rafał Cybula ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia" oraz senatorowie L. Kieres, Krzysztof Kwiatkowski, Zbigniew Cichoń, K. Piesiewicz i B. Paszkowski. W wyniku dyskusji przyjęta została poprawka zaproponowana przez senatora K. Piesiewicza.

Następnie poddano pod głosowanie wniosek o przyjęcie jako tekstu jednolitego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego wraz z zaakceptowaną wcześniej zmianą. Połączone komisje jednomyślnie zaakceptowały ten wniosek. Na sprawozdawcę podczas drugiego czytania projektu wybrano senatora L. Kieresa.

Odbyło się posiedzenie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, podczas którego przygotowano projekt uchwały Senatu w sprawie zmiany w składach komisji senackich.

Komisja rozpatrzyła wniosek senatora Pawła Klimowicza o odwołanie go z Komisji Spraw Emigracji Łączności z Polakami za Granicą i powołanie do Komisji Spraw Zagranicznych.

Na podstawie art.14 ust. 1 Regulaminu Senatu komisja jednogłośnie postanowiła przedłożyć Senatowi projekt uchwały zgodnie z wnioskiem senatora. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie powołano senatora Piotra Zientarskiego.

Na wspólnym posiedzeniu zebrały się Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Rodziny i Polityki Społecznej w celu przeprowadzenia pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

W imieniu wnioskodawców, grupy senatorów, projekt omówił i uzasadnił senator Mieczysław Augustyn.

W uzasadnieniu projektu wniesionego do laski marszałkowskiej napisano, że propozycja nowelizacji ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wynika z potrzeby doprecyzowania niektórych rozwiązań w systemie finansowania działalności warsztatów terapii zajęciowej oraz zakładów aktywności zawodowej, ponieważ budzą one wątpliwości zarówno jednostek samorządów terytorialnych realizujących te zadania, jak również przedstawicieli środowisk działających na rzecz osób niepełnosprawnych. Zapisy zaproponowane w projekcie dotyczą przede wszystkim doprecyzowania systemu finansowania warsztatów terapii zajęciowej, m.in. przez wprowadzenie przepisu zobowiązującego samorząd powiatowy do finansowania kosztów działalności warsztatów terapii zajęciowej, utrzymanie możliwości finansowania kosztów ich działalności również z innych źródeł i wprowadzenie zasady, która umożliwi zmniejszenie procentowo określonej wysokości środków przekazywanych na tę działalność przez powiat, gdy znajdą się inne źródła finansowania. W opinii wnioskodawców, taka nowelizacja gwarantuje stabilność funkcjonowania warsztatów i realizację ich podstawowych celów terapeutycznych.

Wprowadzenie przedmiotowej regulacji ma na celu zachowanie możliwości dofinansowania funkcjonowania warsztatów z innych źródeł, z wyraźnym określeniem, że środki te będą przeznaczane w szczególności na rozwój - wzbogacenie i poszerzenie zakresu działalności merytorycznej warsztatu, np. zajęć terapeutycznych, warsztatów prozawodowych itp. Celem proponowanej nowelizacji jest podniesienie poziomu usług świadczonych uczestnikom warsztatów terapii zajęciowej i procentowego udziału środków przeznaczanych na działalność merytoryczną (terapia) w ogólnych kosztach funkcjonowania warsztatów, ponieważ udział ten zmniejsza się z roku na rok. Jest to niezmiernie ważne, z przeprowadzonych analiz wynika bowiem, że dynamiczny wzrost liczby warsztatów oraz liczby ich uczestników nie przynosi wymiernych skutków w postaci przechodzenia uczestników warsztatów na rynek pracy.

W projekcie zaproponowano także utrzymanie maksymalnego - w wysokości 90% - finansowania kosztów funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Obecnie PFRON jest zobowiązany do finansowania maksymalnie do 90% tych kosztów oraz zobowiązany do finansowania przedmiotowych kosztów w wysokości 85% w 2009 r. i latach następnych. Propozycja ta wynika z licznych protestów organizacji działających na rzecz środowisk osób niepełnosprawnych. Sygnalizowały one problemy we współpracy z samorządem w kwestii interpretacji przepisów dotyczących obowiązku współfinansowania warsztatów przez powiat, a także próby przerzucania tego obowiązku na inne podmioty, w szczególności na jednostki prowadzące warsztaty. Organy jednostek samorządów terytorialnych natomiast zgłaszają problem z zarezerwowaniem w swoich budżetach przedmiotowych środków w wysokości wyższej niż dotychczas.

Wnioskodawcy zaproponowali również zmiany w przepisach dotyczących zakładów aktywności zawodowej odnośnie do zasad finansowania kosztów ich działalności. Jednocześnie utrzymano dotychczasowe zapisy dotyczące finansowania kosztów tworzenia zakładów aktywności zawodowej.

Ponadto w projekcie przewidziano zmianę wysokości algorytmu. W obecnym stanie prawnym zagadnienie wysokości środków przekazywanych przez PFRON na działalność warsztatu terapii zajęciowej regulowane jest przepisami wykonawczymi do ustawy. Dlatego też w celu poprawy sytuacji finansowej konieczna jest zmiana obecnego zapisu w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie algorytmu przekazywania środków PFRON samorządom wojewódzkim i powiatowym. Rozporządzenie dotyczyć powinno wysokości kwoty stanowiącej podstawę wyliczenia środków na działalność warsztatów terapii zajęciowej (koszt dofinansowania rocznego pobytu jednego uczestnika) oraz zwiększenia wysokości kwoty przypadającej na jedną osobę niepełnosprawną zatrudnioną w zakładzie aktywności zawodowej.

Zdaniem wnioskodawców, potrzeba wprowadzenia tych zmian wynika z faktu, iż dotychczasowe wyliczone kwoty wg kosztów z 2002 r. wynoszą: 13 414,00 zł (roczny pobyt jednego uczestnika wtz) oraz 16 772,00 zł (roczna kwota przypadająca na jedną osobę niepełnosprawną zatrudnioną w zaz) i nie zmieniły się od 2003 r. Jeżeli weźmie się pod uwagę fakt, że w 2007 r. nastąpił wzrost cen towarów i usług o 10,3% w porównaniu z rokiem 2002, to mając na uwadze dalszy rozwój wtz i zaz, konieczne jest podjęcie działań zmierzających do usprawnienia finansowania tych jednostek. Polegałoby to na zwiększeniu kwoty środków na dofinansowanie rocznego pobytu jednego uczestnika w wtz oraz wysokości kwoty przypadającej na jedną osobę niepełnosprawną zatrudnioną w zaz.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się z opiniami o projekcie, przedstawionymi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w których zasygnalizowano potrzebę wprowadzenia zmian do rozpatrywanego projektu.

W wyniku dyskusji połączone komisje zdecydowały o wprowadzeniu poprawek do rozpatrzonego projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Na sprawozdawcę podczas drugiego czytania projektu wybrano senatora M. Augustyna.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawczej przeprowadzono dyskusję na temat propozycji wycofania projektu ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Przewodniczący komisji senator Krzysztof Kwiatkowski poinformował senatorów, że do marszałka Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (druk sejmowy 888). 17 września br. w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie tego projektu, który zawiera zmiany wynikające z prac Komisji Ustawodawczej, zawartych w druku senackim nr 134, wprowadzające możliwość uznania dziecka po śmierci. W związku z tym dalsze prace nad senacką inicjatywą ustawodawczą w tej sprawie są niecelowe. Wobec tego przewodniczący zgłosił wniosek o wycofanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który w głosowaniu komisja przyjęła jednomyślnie i postanowiła o wycofaniu projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Tego samego dnia Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 lutego br. dotyczący ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

Orzeczenie omówiła Katarzyna Konieczko z senackiego biura legislacyjnego. Jak wyjaśniła, trybunał orzekł o niezgodności art. 105 ust. 2 pkt 6 prawa o ruchu drogowym w części zawierającej zwrot: "lub wykroczenie".

Przedmiotowe rozstrzygnięcie powoduje, że aktualnie instruktorem nauki jazdy nie może być jedynie osoba ukarana wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Osoby ukarane orzeczeniem sądowym, czy też mandatem karnym za wykroczenie należące do kategorii wykroczeń określonych w rozdziale XI kodeksu wykroczeń nie tracą natomiast automatycznie kwalifikacji do prowadzenia szkoleń kandydatów na kierowców. Zaistniałego stanu rzeczy nie można jednak nazwać luką prawną, ponieważ w art. 105 ust. 2 prawa o ruchu drogowym nadal wyraźnie sprecyzowane są wymagania, jakie muszą spełniać instruktorzy. Wyłączenie z tego katalogu jednej z przesłanek negatywnych można by więc co najwyżej uznać za "obniżenie poprzeczki" wobec podmiotów, które zamierzają prowadzić lub już prowadzą szkolenia osób ubiegających się o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, odebranie prawa wykonywania zawodu ze względu na popełnienie choćby jednego takiego czynu stanowi zbyt daleko idącą represję i tym samym nadmierną ingerencję w sferę praw i wolności chronionych ustawą zasadniczą. Co więcej, w rozważanym wypadku trybunał opowiedział się przeciwko automatycznemu i równocześnie obligatoryjnemu stosowaniu sankcji w postaci zakazu wykonywania zawodu instruktora. Ostatecznie o tym, że konkretna osoba nie daje rękojmi wykształcenia u kandydatów na kierowców postawy legalistycznej względem przepisów regulujących zasady ruchu drogowego, przesądza orzeczenie sądu. Czyni to wprawdzie pośrednio, tj. poprzez orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów wobec sprawcy wykroczenia. W związku z tym zainicjowanie procesu legislacyjnego wydaje się w tym wypadku zbędne.

Po wysłuchaniu informacji przedstawionej przez senackie biuro legislacyjne przewodniczący komisji senator K. Kwiatkowski zaproponował, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania rozpatrzonego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W głosowaniu Komisja Ustawodawcza jednomyślnie poparła przedstawiony wniosek.

Podczas posiedzenia rozpatrzono także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 16 kwietnia br., dotyczący ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.

Sentencję i uzasadnienie wyroku omówił przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego Marek Jarentowski. Poinformował on senatorów, że trybunał orzekł o niezgodności:

• art. 2a ustawy o KRS z art. 2, art. 178 ust. 1, art. 183 ust. 1, art. 186 ust. 1 i art. 187 ust. 4 konstytucji,
• art. 4 ust. 2 ustawy o KRS w części obejmującej zwrot "Przedstawiciel może wyrażać stanowisko w każdej sprawie,", z art. 2 i art. 187 ust. 1 i 4 konstytucji,
• art. 12 ust. 4 ustawy o KRS w części obejmującej zwrot "w głosowaniu jawnym", z art. 2 i art. 186 ust. 1 konstytucji.

Jak wyjaśnił legislator, wyrok derogował z systemu prawa jeden artykuł ustawy w całości oraz dwa fragmenty dwóch innych przepisów. Wyrok, m.in. w związku z powyższą techniką stwierdzania niekonstytucyjności przepisów, nie powoduje luki w prawie. Jak stwierdził M. Jarentowski, interwencja ustawodawcy nie jest więc konieczna.

W związku z tym przewodniczący komisji senator K. Kwiatkowski zaproponował, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania rozpatrzonego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W głosowaniu senatorowie jednomyślnie opowiedzieli się za przyjęciem przedstawionego wniosku.

Trzecim orzeczeniem rozpatrywanym przez Komisję Ustawodawczą był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 maja br., dotyczący ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.

Wyrok omówiła K. Konieczko z senackiego biura legislacyjnego, która poinformowała, że trybunał orzekł w tym postanowieniu o niezgodności z konstytucją art. 370¹ kodeksu postępowania cywilnego. Jak stwierdziła, wyeliminowanie niekonstytucyjnej normy, mającej charakter szczególny, nie powoduje powstania luki prawnej. W sytuacji bowiem gdy nie obowiązuje dyrektywa odrzucania apelacji bez wzywania do uzupełnienia braków formalnych, "odżywa" ogólna reguła, wyrażona w art. 130 k.p.c. oraz w art. 373 k.p.c. Badając zatem zachowanie warunków apelacji, sąd pierwszej instancji - a na gruncie art. 373 k.p.c. także sąd drugiej instancji - zobowiązany jest wezwać stronę do skorygowania braków w danym piśmie procesowym, jeżeli od tego uzależniona jest możliwość nadania dalszego biegu wniesionemu środkowi odwoławczemu. Odnosi się to zarówno do braków formalnych związanych z niezachowaniem wymogów określonych w art. 126 i art. 128 k.p.c., jak i do tych wymienionych w art. 368 § 1 pkt 1-3 i pkt 5 k.p.c.

Jak stwierdziła przedstawicielka senackiego biura legislacyjnego, wydaje się więc, że w rozważanym wypadku nie ma potrzeby zainicjowania procesu legislacyjnego. Za konkluzją taką przemawia przede wszystkim pogląd, wyrażony na marginesie zasadniczego wywodu Trybunału Konstytucyjnego, wedle którego "(...) nawet w tym wąskim zakresie, w jakim dotychczasowy stan prawny (a ściślej wykładnia art. 368 k.p.c. w zgodzie z konstytucją, dokonywana przez Sąd Najwyższy) pozwalał na przekazanie do merytorycznego rozpoznania wadliwej apelacji (zawierającej pewne braki formalne, dające się zakwalifikować jako oczywiste niedokładności), wezwanie przez sąd do uzupełnienia dostrzeżonych braków (jako skutek wyroku trybunału w niniejszej sprawie) będzie instytucją procesową pełniej i efektywniej służącą osiągnięciu stanu, w którym sąd drugiej instancji będzie miał jasność i pewność co do żądań strony wnoszącej środek odwoławczy". Niewątpliwie zapewni to już stronom możliwość zaskarżenia orzeczenia zapadłego w pierwszej instancji, przez co spełnione będą też gwarancje, płynące z art. 45 ust. 1 oraz art. 78 konstytucji.

Po wysłuchaniu informacji senackiego biura legislacyjnego przewodniczący komisji senator K. Kwiatkowski zaproponował, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania rozpatrzonego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Komisja jednogłośnie przyjęła przedstawiony wniosek.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Ustawodawczej rozpatrzono wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 1 kwietnia br., dotyczący ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.

Wyrok omówił M. Jarentowski z senackiego biura legislacyjnego. Jak wyjaśnił, Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 4241 § 1 i 2 ustawy - Kodeks postępowania cywilnego w części obejmującej słowa: "kończącego postępowanie w sprawie", z art. 32 ust. 1 i art. 77 ust. 1 i 2 konstytucji. To postanowienie spowodowało uchylenie w art. 4241 fragmentów § 1 i 2 stwierdzających, iż skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia przysługuje od orzeczenia "kończącego postępowanie w sprawie". Oznacza to, że obecnie skargę można wnieść od wszystkich orzeczeń - nie tylko kończących, ale i niekończących postępowania w sprawie. Wyrok przywrócił zatem konstytucyjność przepisu, a zarazem nie powoduje luki w prawie, która wymagałaby interwencji ustawodawcy.

Jak stwierdził M. Jarentowski, modyfikacja kształtu systemu stwierdzania niezgodności z prawem prawomocnych orzeczeń, powstałego po ogłoszeniu wyroku, mieści się w zakresie - ograniczonej motywami wyroku trybunału - swobody ustawodawcy. Nie będzie ona jednak stanowić bezpośredniego skutku rozstrzygnięcia trybunału. W tej sytuacji interwencja ustawodawcy nie jest więc konieczna.

Wobec powyższego przewodniczący komisji senator K. Kwiatkowski zaproponował, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania rozpatrzonego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Komisja jednogłośnie przyjęła przedstawiony wniosek.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej, Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności kontynuowano pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej i ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.

Poprzednie posiedzenie w tej sprawie odbyło się 5 sierpnia br. Zbyt późne nadesłanie opinii przez resort pracy i Urząd Komitetu Integracji Europejskiej uniemożliwiło senatorom i Biuru Legislacyjnemu Kancelarii Senatu wcześniejsze zapoznanie się z zawartymi w nich propozycjami zmian, a tym samym - zakończenie prac nad projektem.

Projekt nowelizacji ponownie przedstawiła w imieniu wnioskodawców, grupę senatorów, senator Grażyna Sztark. Jak przypomniała, celem proponowanej ustawy jest zrównanie uprawnień rodzicielskich funkcjonariuszy z uprawnieniami rodzicielskimi pracowników, gwarantowanych przepisami ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

Obecnie funkcjonariusze służb mundurowych: policjanci, funkcjonariusze Służby Celnej, funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, zwani dalej funkcjonariuszami, w zależności od miejsca pracy i płci mają zróżnicowany dostęp do uprawnień rodzicielskich. Konstytucja RP oraz postanowienia obowiązującego Polskę jako członka UE prawa wspólnotowego, a także ratyfikowane przez Polskę umowy międzynarodowe obligują do równego traktowania pracowników. Odpowiednie przepisy w tym zakresie zostały już implementowane do kodeksu pracy. Następnie senator G. Sztark omówiła propozycje wprowadzenia zmian do projektu ustawy.

Obecni na posiedzeniu połączonych komisji przedstawiciele Policji, Służby Celnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu w swoich wystąpieniach odnieśli się pozytywnie do proponowanych zapisów. W dyskusji głos zabrali senatorowie Mieczysław Augustyn i Krzysztof Kwiatkowski oraz legislator Beata Mandylis.

Propozycje zmian zmierzają do ujednolicenia formy zapisu dla wszystkich wcześniej wymienionych służb. Ponadto przedstawicielka senackiego biura legislacyjnego zwróciła uwagę, że przepisami nowelizacji należy także objąć funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Po zakończeniu dyskusji przewodniczący obradom senator Krzysztof Kwiatkowski poddał pod głosowanie omawiane propozycje zmian. Zostały one przez członków połączonych komisji przyjęte jednogłośnie. Następnie przegłosowano wniosek o przyjęcie całości ustawy w formie tekstu jednolitego wraz z wcześniej zaakceptowanymi poprawkami. Ta propozycja także spotkała się z aprobatą senatorów i została przyjęta jednomyślnie.

Odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej, Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, podczas którego przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy.

Projekt ustawy, przygotowany przez Komisję Ustawodawczą, omówiła w imieniu wnioskodawców senator Grażyna Sztark. Jak poinformowała, stanowi on wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącego niezgodności z konstytucją art. 58, w związku z artykułem 300, ustawy - Kodeks pracy. Rozpatrywany projekt zmiany ustawy - Kodeks pracy uzupełniono o zapisy mówiące wprost o prawie do dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez nieuzasadnione lub niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę.

Reprezentujący resort pracy i polityki społecznej wiceminister Radosław Mleczko zwrócił uwagę, że orzeczenie trybunału miało charakter interpretacyjny i nie jest konieczna zmiana kodeksu pracy, ponieważ dochodzenie wspominanych roszczeń możliwe jest na drodze cywilnoprawnej.

Z częścią argumentów wiceministra pracy zgodził się przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu. Podkreślił jednak, że proponowana zmiana ułatwi ewentualnemu pracobiorcy poznanie swoich praw.

W dyskusji senatorowie rozważali sposoby procedowania nad zgłoszoną inicjatywą. Brano pod uwagę m.in. odrzucenie projektu ustawy lub wstrzymanie prac i zapoznanie się z wyrokami sądowymi dotyczącymi spraw, do których odnosiło się orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.

W opinii wiceministra R. Mleczki, proponowane zmiany są za daleko idące i mogą zagrozić spójności kodeksu pracy. Wiceminister poinformował także o przygotowywanym rządowym projekcie nowelizacji ustawy - Kodeks pracy. Obiecał wnikliwe rozpatrzenie zagadnień poruszanych w orzeczeniu trybunału.

W głosowaniu, na wniosek senatora Tomasza Misiaka, 9 głosami, przy 5 głosach przeciw i 4 wstrzymujących, połączone komisje zdecydowały o odrzuceniu projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy. Do przedstawienia sprawozdania komisji podczas plenarnego posiedzenia Izby wyznaczono senator G. Sztark.

Tematem posiedzenia Komisji Nauki Edukacji i Sportu były perspektywy rozwoju Polskiej Akademii Nauk. Gośćmi komisji byli prezes i wiceprezes PAN Michał Kleiber i Wojciech Stec.

Prezes M. Kleiber poinformował senatorów, że w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego trwają prace nad przeprowadzeniem zmian w sposobie funkcjonowania Polskiej Akademii Nauk. Planowane zmiany dotyczą m.in. unowocześnienia zarządzania instytucjami naukowymi, wprowadzenia kontraktowego zatrudniania pracowników, odmłodzenia członków PAN poprzez wprowadzenie zapisu, że wiek 50% członków nie może przekraczać 55. roku życia, a także innowacji systemu zarządzania majątkiem akademii.

W dyskusji senatorowie zapewnili członków prezydium Polskiej Akademii Nauk o swoim zaangażowaniu w prace nad nowelizowanymi w najbliższym ustawami - prawie o szkolnictwie wyższym i o zasadach finansowania nauki.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawczej rozpatrzono wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3 kwietnia br., dotyczący ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Rozpatrywane postanowienie omówił przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Piotr Radziewicz. Wyjaśnił, że w przedmiotowym wyroku trybunał orzekł o niezgodności:

• art. 136 ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami;
• art. 137 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami w zakresie, "w jakim uzależnia zwrot części wywłaszczonej nieruchomości niezagospodarowanej na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu od istnienia możliwości zagospodarowania jej zgodnie z postanowieniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w dniu złożenia wniosku o zwrot części nieruchomości, a w przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu albo jeżeli przylega do nieruchomości stanowiącej własność osoby wnioskującej o zwrot";
• art. 229a ustawy o gospodarce nieruchomościami;
• art. 15 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

P. Radziewicz poinformował senatorów, że dotychczas żaden formalnie uprawniony podmiot nie wniósł do Sejmu inicjatywy ustawodawczej, mającej na celu wykonanie wyroku trybunału. Jego zdaniem, celowe jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej przez komisję w tej sprawie.

Mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 kwietnia br., a także kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia, legislator zaproponował, by zmiana ustawy o gospodarce nieruchomościami polegała na wyraźnym wskazaniu, że przepisy art. 136 ust. 1-5 mają odpowiednie zastosowanie również w sytuacji, kiedy wywłaszczenie dotyczy prawa użytkowania wieczystego. W poprzednim stanie prawnym, zanim weszła w życie nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami z 28 listopada 2003 r. - następnie częściowo zakwestionowana przez trybunał - odpowiednie stosowanie art. 136 do prawa użytkowania wieczystego stanowiło konsekwencję orzecznictwa sądów, wspartego przez doktrynę prawa.

Z art. 137 ust. 2 został wykreślony fragment przepisu, który odpowiada zakresowej niekonstytucyjności normy powołanej w sentencji wyroku trybunału. Trybunał Konstytucyjny nie sformułował sentencji w taki sposób, aby samoistnie uchylić niekonstytucyjny fragment, ponieważ był związany granicami zaskarżenia.

Art. 229a ustawy o gospodarce nieruchomościami i art. 15 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw zostały w całości derogowane wraz z opublikowaniem wyroku w dzienniku urzędowym. Interwencja prawodawcy nie jest w ich wypadku konieczna.

Jak poinformował P. Radziewicz, proponowany projekt może spowodować pośrednie skutki dla budżetu państwa, związane z koniecznością zwracania wywłaszczonych nieruchomości według nowych, mniej korzystnych dla budżetu państwa zasad. Projektowana ustawa jest natomiast zgodna z prawem Unii Europejskiej.

Po wysłuchaniu informacji senackiego biura legislacyjnego przewodniczący komisji senator Krzysztof Kwiatkowski przedstawił wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej mającej na celu wykonanie tego wyroku. Komisja jednogłośnie przyjęła przedstawiony wniosek. Do reprezentowania komisji w dalszych pracach nad projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami został upoważniony senator Zbigniew Cichoń.

Tego samego dnia Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 listopada 2007 r., dotyczący ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wyrok omówił przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego Marek Jarentowski. Jak wyjaśnił, w swoim postanowieniu trybunał orzekł o niezgodności z art. 32 w związku z art. 2 konstytucji:

• art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza możliwość odliczenia przez podatników, o których mowa w art. 27 ust. 9 tej ustawy, od dochodu osiągniętego z działalności wykonywanej poza granicami RP zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, w sytuacji gdy składki te nie zostały odliczone od dochodu w państwie członkowskim UE, na terenie którego działalność ta była wykonywana;
• art. 27b ust. 1 powyższej ustawy w zakresie, w jakim wyłącza możliwość odliczenia przez podatników, o których mowa w art. 27 ust. 9 ustawy, od podatku należnego z tytułu działalności wykonywanej poza granicami RP składek na ubezpieczenie zdrowotne, w sytuacji gdy składki te nie zostały odliczone w państwie członkowskim UE, na terenie którego działalność ta była wykonywana.

Jednocześnie trybunał postanowił, że wymienione przepisy tracą moc obowiązującą 30 listopada br. Jak poinformował M. Jarentowski, w momencie przygotowywania przedstawionej opinii żaden uprawniony podmiot nie wniósł inicjatywy ustawodawczej dotyczącej rozpatrywanego wyroku.

W orzeczeniu trybunału stwierdzono niezgodność przepisów ustawy z konstytucją w zakresie, w jakim wyłączają możliwość stosownego odliczenia przez podatników, o których mowa w art. 27 ust. 9 ustawy. We wniosku kwestionowano przepisy ustawy tylko w odniesieniu do tej grupy podatników.

Wykonując wyrok, należy jednak wziąć pod uwagę, że w sytuacji, gdy umożliwi się dokonywanie stosownych odliczeń tylko podatnikom, o których mowa w art. 27 ust. 9 ustawy (zarobkujący w kraju, z którym RP nie podpisała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, lub jeśli umowa ta nie przewiduje procedury określonej w art. 27 ust. 8 ustawy), to tym samym doprowadzi się do nierównego traktowania podatników, o których mowa w art. 27 ust. 8 i ust. 9a (zarobkujący w kraju, z którym RP zawarła stosowną umowę, nie umożliwiającą jednak odliczenia składek, oraz tych, którzy zarobkowali wyłącznie poza granicami RP).

Wyrok trybunału, przywracając konstytucyjność jednej regulacji ustawy, dotyczącej podatników z ust. 9, powoduje jednocześnie wyeksponowanie niekonstytucyjności innej regulacji (podatnicy z ust. 8 i 9a), nie likwidując jej zarazem. W tym wypadku naruszonymi wzorcami będą również art. 32 w związku z art. 2 konstytucji.

W celu wykonania orzeczenia, uwzględniając wymienione konsekwencje wyroku, w art. 26 po ust. 1 przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego zaproponował dodanie ust. 1a w brzmieniu: "1a. Do składek na ubezpieczenie społeczne zapłaconych przez podatników, o których mowa w art. 27 ust. 8, 9 i 9a, z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy składki te nie zostały odliczone od dochodu w państwie członkowskim Unii Europejskiej, na terenie którego działalność ta była wykonywana, stosuje się ust. 1 pkt 2, przy czym składki te odlicza się od dochodu osiągniętego z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej".

W art. 27b po ust. 1 zaś zaproponowano dodanie ust. 1a w brzemieniu: "1a. Do składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych przez podatników, o których mowa w art. 27 ust. 8, 9 i 9a, z tytułu z działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy składki te nie zostały odliczone w państwie członkowskim Unii Europejskiej, na terenie którego działalność ta była wykonywana, stosuje się ust. 1-3, przy czym składki te odlicza się od podatku należnego z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej".

W konsekwencji w art. 27b zaproponowano zmianę ust. 3, polegającą na dodaniu odesłania do ust. 1a: "3. Wysokość wydatków na cele określone w ust. 1 i 1a ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie".

Przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego zwrócił jednocześnie uwagę, że w ustawie niejednokrotnie odsyła się do zakwestionowanych przepisów. Znaczna część przepisów odsyłających dotyczy sytuacji, które nie wymagają uwzględnienia w nich konsekwencji wyroku. W opinii legislatora, należałoby natomiast zastanowić się nad nowelizacją art. 44 ust. 3a ustawy, który dotyczy podatników osiągających dochody z zagranicy bez pośrednictwa płatników.

Po zapoznaniu się z informacją przedstawioną o rozpatrywanym orzeczeniu, a także z projektem realizujących je rozwiązań legislacyjnych przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator K. Kwiatkowski przedstawił wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, mającej na celu wykonanie tego wyroku. W głosowaniu senatorowie jednomyślnie poparli przedstawiony wniosek. Do reprezentowania komisji w dalszych pracach nad projektem ustawy o zmianie o podatku dochodowym od osób fizycznych został upoważniony senator Z. Cichoń.

Podczas posiedzenia rozpatrzono także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 maja br., dotyczący ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.

Wyrok omówił przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego M. Jarentowski. Poinformował on senatorów, że Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 13 ust. 2 zdanie drugie ustawy z 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa w zakresie, w jakim dotyczy art. 2 ust. 1 pkt 3 w związku z pkt 2 tej ustawy - z art. 45 ust. 1 i z art. 77 ust. 2 w związku z art. 60 konstytucji. Jak wyjaśnił legislator, do chwili obecnej żaden uprawniony podmiot nie wniósł inicjatywy ustawodawczej.

Trybunał stwierdził, że "rzeczą ustawodawcy jest określenie sądu właściwego do rozpoznawania spraw oraz zakresu i procedury sądowej kontroli nad postępowaniem dotyczącym obsady stanowisk sędziowskich". Kontrola sądowa nie może jednak stwarzać podstaw do wkraczania w zakres kompetencji KRS, ponieważ mogłoby to oznaczać naruszenie jej uprawnień i kompetencji wynikających z art. 179 konstytucji. Ochrona sądowa, udzielana kandydatowi na określone stanowisko sędziowskie, obejmuje tylko "kontrolę tego postępowania pod względem jego zgodności z prawem (...), a więc byłaby ograniczona do oceny zgodności z prawem zastosowanej in casu procedury oceny kandydatury i w efekcie przedstawienia prezydentowi RP wniosku o powołanie lub odmowy objęcia danego kandydata takim wnioskiem. Poddanie kontroli sądowej wyników postępowania przed KRS w takiej indywidualnej sprawie nie może natomiast znaczyć, że sąd uczestniczyłby w decydowaniu o obsadzie określonego stanowiska sędziowskiego".

W przedstawionym projekcie ustawy, realizującym rozpatrywany wyrok, zaproponowano zatem, by w ustawie o KRS w art. 13 w ust. 2 zdaniu drugiemu nadać brzmienie: "Odwołanie nie przysługuje w sprawach określonych w art. 2 ust. 1 pkt 6". W stosunku do dotychczasowego brzmienia oznacza to pominięcie pkt 2 i 3 i powoduje, że skargi na decyzje KRS, dotyczące powoływania sędziów, będzie rozpatrywał Sąd Najwyższy.

Po zapoznaniu się z informacją senackiego biura legislacyjnego przewodniczący komisji senator K. Kwiatkowski przedstawił wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, mającej na celu wykonanie rozpatrzonego wyroku. W głosowaniu senatorowie jednomyślnie przyjęli przedstawiony wniosek. Do reprezentowania komisji w dalszych pracach nad projektem ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa został upoważniony senator K. Kwiatkowski.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Ustawodawczej rozpatrzono wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 listopada 2007 r., dotyczący ustawy - Ordynacja podatkowa.

Wyrok omówił przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego P. Radziewicz. Jak wyjaśnił, Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z konstytucją art. 36 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa "w zakresie, w jakim przyznaje pierwszeństwo zaspokojenia hipotekom przymusowym Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego zabezpieczającym zobowiązania podatkowe, zaległości podatkowe i odsetki za zwłokę przed hipotekami ustanowionymi dla zabezpieczenia innych należności". Wyrok wywołuje skutki prawne z dniem publikacji (3 grudnia 2007 r.).

Z dniem opublikowania wyroku w Dzienniku Ustaw hipoteki wpisane na rzecz Skarbu Państwa przestały korzystać z pierwszeństwa zaspokojenia przed hipotekami innych wierzycieli. Jeśli w toku egzekucji okaże się, że ze środków ze sprzedaży nieruchomości nie wystarczy na zaspokojenie wszystkich wierzycieli hipotecznych, będą oni spłacani w takiej kolejności, w jakiej zostały ustanowione zabezpieczenia hipoteczne.

W swoim postanowieniu trybunał podkreślił jednocześnie, że orzeczenie - co do zasady - nie przesądza pozycji zobowiązań publicznoprawnych względem zobowiązań prywatnoprawnych. Dotyczy ono wyłącznie instytucji zawartej w art. 36 § 1 ordynacji podatkowej i nie ma odniesienia do innych form uprzywilejowania Skarbu Państwa w zakresie zabezpieczania i egzekwowania należności publicznoprawnych.

Zdaniem eksperta, zmiana ustawy - Ordynacja podatkowa powinna polegać na odejściu od zasady pierwszeństwa zaspokajania wierzycieli hipotecznych, których wierzytelność została zabezpieczona podatkową hipoteką przymusową. Dlatego też należy wyeliminować z art. 36 § 1 ordynacji podatkowej uprzywilejowanie Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, w odniesieniu do należności zabezpieczonych hipoteką przymusową.

Ponieważ jednak obecnie (w stosunku do przygotowanej w lipcu br. informacji prawnej) wpłynęła do Sejmu inicjatywa ustawodawcza, zawarta w druku sejmowym 951, i skierowano już ją do pierwszego czytania, wydaje się niecelowe dalsze procedowanie w celu podjęcia inicjatywy ustawodawczej.

Wobec powyższego przewodniczący komisji senator K. Kwiatkowski zaproponował, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania tego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W głosowaniu senatorowie jednomyślnie poparli przedstawiony wniosek.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Przewodniczący obradom senator Krzysztof Kwiatkowski przypomniał, że posiedzenie jest kontynuacją prac rozpoczętych na wspólnym posiedzeniu komisji, 6 sierpnia br. Następnie zwrócił się do przedstawiciela Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o przedstawienie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w zakresie zmiany przepisu art. 31. Senator przypomniał także, że nowelizacja ustawy jest konieczna ze względu na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z października 2007 r.

Trybunał uznał, że art. 31 ustawy w dotychczasowym brzmieniu przewiduje, że osoba fizyczna lub organizacja, które zamierzają realizować roboty budowlane przy zabytku, są zobowiązane pokryć koszty badań archeologicznych oraz ich dokumentacji. Oznacza to, że inwestorzy bez zagwarantowania jakiejkolwiek pomocy ze strony państwa są zobligowani do finansowania badań archeologicznych i dokumentacji. W opinii trybunału, należy rozstrzygnąć, w jakiej mierze państwo może zobowiązać inwestora do ponoszenia ciężarów związanych z realizacją obowiązku państwa.

Założenia projektu przedstawił dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków Dariusz Jankowski. Opracowany przez resort kultury projekt zakłada m.in., że w sytuacji, kiedy koszty badań archeologicznych związanych z inwestycją będą większe niż 2% jej wartości, to nadwyżkę powyżej 2%, obligatoryjnie, finansowałby minister kultury i dziedzictwa narodowego. Dyrektor D. Jankowski zwrócił jednocześnie uwagę, że jeśli koszty te będą niższe lub równe 2%, to do wysokości 2% dotacji - nieobligatoryjnie - mogłyby udzielać jednostki samorządu terytorialnego.

Dodał, że w projekcie nowelizacji zaproponowano także konieczność rozliczenia przyznanych dotacji. "Ponieważ dotacja przyznawana byłaby przed realizacją badań archeologicznych i realizacją inwestycji, to rozliczenie z dotacji powinno nastąpić w okresie nie dłuższym niż pięć lat od momentu udzielenia dotacji" - tłumaczył.

W projekcie zastrzeżono, że dotacji nie mogą otrzymywać jednostki zaliczone do sektora finansów publicznych. "Resort kultury zostawił jednak do rozpatrzenia komisji kwestię, czy wyłączyć z tej grupy jednostki samorządu terytorialnego" - podkreślił dyrektor D. Jankowski.

W dyskusji senatorowie zastanawiali się nad potrzebą przyznania jednostkom samorządu terytorialnego możliwości otrzymywania dotacji na badania archeologiczne oraz nad zasadnością finansowania przez jednostki samorządu terytorialnego badań archeologicznych do 2% kosztów planowanych robót budowlanych.

W głosowaniu połączone komisje przyjęły projekt ustawy wraz z 3 poprawkami, zgłoszonymi przez senatorów Andrzeja Grzyba, Marka Trzcińskiego i K. Kwiatkowskiego. Do przedstawienia sprawozdania komisji podczas drugiego czytania projektu upoważniono senatora M. Trzcińskiego.

Komisje poparły m.in. wniosek senatora A. Grzyba, dotyczący dołączenia jednostek samorządu terytorialnego do listy beneficjentów mogących ubiegać się o dotacje.