Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o utworzeniu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o utworzeniu Akademii Obrony Narodowej,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o utworzeniu Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ustanowieniu 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw,
• drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia wybitnych osiągnięć Ignacego Łukasiewicza, pioniera światowego przemysłu naftowego i gazowniczego,
• informacja Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu o działalności Instytutu Pamięci Narodowej w okresie od dnia 1 lipca 2001 r. do dnia 30 czerwca 2002 r.

Pierwszą z nich, stanowiącą przyczynę nadania temu projektowi klauzuli pilności, jest konieczność dostosowania ustawy o ochronie przeciwpożarowej do nowej procedury postępowania w sprawach o wykroczenia. Chodzi tu o zmianę zawartą w art. 1 pkt 3 ustawy. Nowelizacja sprowadza się do zmiany brzmienia art. 11 ustawy, który to przepis, jako podstawa materialno-prawna, ma uprawnić funkcjonariuszy pożarnictwa do nakładania grzywien w drodze postępowania mandatowego. W obecnym brzmieniu jest on dość jasny, należy tylko bardziej precyzyjnie określić krąg podmiotów uprawnionych do nakładania grzywny, ograniczając go jedynie do funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej. Zmiana treści tego przepisu umożliwi stosowanie art. 95 §4 ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia z dnia 24 sierpnia 2001 r., stanowiącego formalne upoważnienie do wydania rozporządzenia w sprawie zakresu wykroczeń, w wypadku których funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Art. 95 §4 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia upoważnia ministra właściwego do wydania - w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości - rozporządzenia w sprawie zakresu wykroczeń, za które można nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego, jeżeli uprawnienie do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego dla funkcjonariuszy określonego organu wynika z innej ustawy, a ustawa ta nie określa wykroczeń, do których stosuje się postępowanie mandatowe. Wejście w życie proponowanej nowelizacji wyeliminuje ponadto uprawnienia do nakładania grzywien przez osoby niebędące funkcjonariuszami, a także doprowadzi do zgodności nazewnictwa z  używanym w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.

Senator nadmienił, iż analiza przepisów wprowadzających kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia wykazuje, że dotychczasowe przepisy w tej materii obowiązywały tylko do 17 października 2002 r. Obecnie strażacy Państwowej Straży Pożarnej nie są uprawnieni do nakładania mandatów i do czasu wejścia w życie zmian proponowanych w nowelizacji będą musieli każdorazowo kierować do sądu sprawy o wykroczenia związane z nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem lub wykraczające przeciwko przepisom dotyczącym zapobiegania pożarom i zwalczania ich, określone w art. 82 §1 kodeksu wykroczeń.

Jak wskazał senator J. Dziemdziela, drugą kwestią, do której uregulowania zmierza ustawa, jest potrzeba dostosowania brzmienia upoważnień zawartych w art. 13 ustawy o ochronie przeciwpożarowej do obowiązujących reguł konstruowania upoważnień ustawowych do wydawania aktów wykonawczych. Chodzi o zmiany zawarte w art. 1 pkt 1, 2, 4, 6 projektu. Potrzeba ta pojawiła się w związku z dostosowaniem, a tym samym koniecznością wydania na nowo, typowo prewencyjnych rozporządzeń w sprawie ochrony przeciwpożarowej obiektów oraz w sprawie wymagań w zakresie przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego dróg pożarowych do nowego stanu prawnego, zaistniałego na skutek wydania rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Rozporządzenie to weszło w życie 16 grudnia 2002 r.

Ponadto projektowane akty wykonawcze do wskazanego art. 13 ustawy o ochronie przeciwpożarowej aktualizują przepisy konieczne do wykonywania obowiązków właściciela, zarządcy lub użytkownika budynku, obiektu lub terenu, określonych w art. 4 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, a także porządkują strefę prewencyjną ochrony przeciwpożarowej, skupiając w dwóch rozporządzeniach wszystkie najważniejsze regulacje z tej dziedziny.

Kolejnym zagadnieniem, regulowanym przez projekt, jest nowelizacja art. 26 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Chodzi tu o zmianę zawartą w art. 1 pkt 5 ustawy. Jej konieczność wynika z tego, że prace legislacyjne dotyczące projektowanego wcześniej rozporządzenia wykonawczego do art. 26 w sprawie zakresu, szczegółowych warunków i trybu przyznawania świadczeń odszkodowawczych strażakowi jednostki ochrony przeciwpożarowej lub członkowi ochotniczej straży pożarnej zostały wstrzymane na skutek wątpliwości co do zakresu dopuszczalnej regulacji w rozporządzeniu kwestii, które powinna rozstrzygnąć wprost ustawa. Ostatecznie proponuje się nowelizację art. 26 ustawy, stanowiącą podstawę prawną projektowanego rozporządzenia. Obecnie przedkładana ustawa zmierza do bezpośredniego określenia w art. 26 rodzaju świadczeń, które mają przysługiwać strażakom i członkom ochotniczej straży pożarnej oraz do wskazania podmiotów, które mają je wypłacać. Upoważnienie ma dotyczyć jedynie trybu przyznawania tych świadczeń.

Przyjęto zasadę, że jednorazowe odszkodowania zarówno z tytułu uszczerbku na zdrowiu i śmierci, jak i szkody w mieniu, będą wypłacane ze środków finansowych podmiotów ponoszących koszty utrzymywania jednostki ochrony przeciwpożarowej, z wyjątkiem jednostek włączonych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, dla których członków jednorazowe odszkodowania za szkody w mieniu będą wypłacane z budżetu państwa w ramach budżetu komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej. Renty mają być przyznawane według zasad wynikających z odrębnych przepisów, zależnie od statusu prawnego uprawnionego podmiotu.

Ostatnią kwestią jest nowelizacja art. 32 ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Dookreśla się tam zadania gminy w sferze utrzymania ochotniczej straży pożarnej poprzez wyrażenie wprost obowiązku ponoszenia kosztów badań lekarskich ochotników, o których mowa w art. 28 ust. 6 ustawy. Chodzi o zmianę zawartą w art. 1 pkt 7. Potrzeba takiego dookreślenia wynika z faktu, że w celu zapewnienia funkcjonariuszom w krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym odpowiedniego stanu zdrowia, konieczne jest przeprowadzenie przez nich okresowych badań lekarskich. W związku z tym, że gmina ponosi koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej ochotniczych straży pożarnych, proponowany przepis ma naturę porządkującą.

Senator sprawozdawca poinformował, że przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej, i w imieniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego wniósł o jej przyjęcie wraz z dwoma poprawkami o charakterze porządkowym, przedłożonymi w sprawozdaniu komisji.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Zbigniew Gołąbek. Senator zaznaczył, że ogółem nowela dokonuje siedmiu zmian w ustawie, z których do najistotniejszych należą: zmiana art. 11 dotycząca prawa do nakładania grzywien za naruszenie przepisów przeciwpożarowych, zmiana upoważnień do wydania niektórych rozporządzeń - art. 13 oraz uregulowanie materii świadczeń odszkodowawczych przysługujących strażakowi i członkom jego rodziny - art. 26.

Co do pierwszej kwestii, czyli uprawnienia do prowadzenia postępowania mandatowego, to przysługuje ono strażakom także w obecnym stanie prawnym, na podstawie art. 11, w związku z art. 10 ust. 1. Nie został jednak określony od dnia wejścia w życie kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia zakres wykroczeń, za które strażacy mogą karać w drodze postępowania mandatowego. A więc kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia zezwala, aby inne niż Policja organy prowadziły postępowania mandatowe, gdy wynika to z przepisu innej ustawy, jednakże jeśli ustawa ta nie określa wykroczeń, za które można nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego, wówczas wykroczenia te powinny zostać wskazane w drodze rozporządzenia wydanego przez właściwego ministra w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości.

Celem projektodawcy jest doprowadzenie do wydania rozporządzenia, na podstawie art. 95 §4 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, określającego te wykroczenia, za które funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej będą mogli nakładać grzywny w drodze mandatu karnego. Nowelizacja art. 11 wyraźnie wskazuje także na to, że tylko funkcjonariusze pożarnictwa, czyli strażacy, będą mieli prawo prowadzenia postępowania mandatowego. Zachodzi zatem konieczność dostosowania ustawy o ochronie przeciwpożarowej do nowej procedury postępowania w sprawach o wykroczenia i do rozporządzenia ministra infrastruktury.

Druga kwestia dotyczy rozporządzeń wykonawczych regulujących sposoby i warunki ochrony przeciwpożarowej budynków i terenów oraz wymagania w zakresie dróg pożarowych i przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę. Celem zmiany delegacji jest dostosowanie aktów wykonawczych, wydanych na ich podstawie, do przepisów dotyczących warunków technicznych budynków i ich usytuowania oraz uzupełnienie wytycznych dotyczących treści aktu.

Kolejna zmiana, dotycząca art. 26, reguluje materię świadczeń odszkodowawczych dla strażaków, a także członków ochotniczej straży pożarnej oraz ich rodzin. Przewidziane nowelą świadczenia obejmują: jednorazowe odszkodowanie dla poszkodowanego strażaka w razie uszczerbku na zdrowiu lub - w wypadku śmierci strażaka - dla członków rodziny, rentę z tytułu niezdolności do pracy dla strażaka lub - z tytułu jego śmierci - rentę rodzinną, odszkodowanie z tytułu szkody w mieniu dla strażaka lub dla członków jego rodziny w razie śmierci strażaka.

Jednorazowe odszkodowania będą przyznawane na podstawie zasad określonych dla strażaków Państwowej Straży Pożarnej w wysokości ustalonej w przepisach o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Kwoty jednorazowego odszkodowania wypłacać będą podmioty, które ponoszą koszty funkcjonowania jednostki ochrony przeciwpożarowej. Określa to rozdział 6 ustawy nowelizowanej - zasady ponoszenia kosztów utrzymania poszczególnych jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Odszkodowania z tytułu szkody w mieniu będzie ustalał i wypłacał podmiot, ponoszący koszty funkcjonowania jednostki, na podstawie przepisów o odszkodowaniach, przysługujących w związku ze służbą w Państwowej Straży Pożarnej. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy poszkodowany był członkiem jednostki włączonej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego - wówczas odszkodowanie wypłaca właściwy komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej. Wysokość odszkodowania będzie ustalana według zasad określonych w art. 26 ust. 7 w zależności od tego, czy mienie zostało utracone czy uszkodzone. Ustawa ma wejść w życie po upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisu art. 26, którego wejście w życie jest przewidziane na początek 2004 r.

Ostatnia zmiana ma charakter porządkujący. Jej celem jest doprecyzowanie zadania gminy dotyczącego ponoszenia kosztów badań lekarskich. Okazało się, że brak takiego zapisu stwarzał samorządom gminnym pewne kłopoty w realizacji kosztów tych badań. Senator sprawozdawca zaznaczył, że podczas dyskusji na posiedzeniu komisji jej członkowie zwracali uwagę na to, że obecnie mamy zapis mówiący, iż gmina ma takie prawo, ale nie ma takiego obowiązku. Uzyskano wówczas wyjaśnienie, że nie jest możliwe, by inaczej to potraktować w ustawie. Zapis ten zresztą idzie dalej niż poprzednie, a zmiana na obecnym etapie również jest zadowalająca.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 40. posiedzeniu, 23 stycznia br., i następnego dnia została przekazana do Senatu. Zgodnie z regulaminem 28 stycznia marszałek skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przy obecnym stanie prawnym, zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ośrodki szkolenia mogą być tworzone przez komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej. Rozpatrywana ustawa zmienia ten stan rzeczy i przenosi te uprawnienia na komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, pozostawiając jednak nadzór dydaktyczny komendantowi głównemu Państwowej Straży Pożarnej. Rozszerzenie zadań komendanta wojewódzkiego o dziedzinę szkolenia powinno usprawnić przeprowadzanie szkoleń zarówno wśród strażaków zawodowych, jak i z ochotniczych straży pożarnych.

Wszystkie wnioski rozpatrzyła komisja senacka. Ponieważ senator M. Janowski wycofał swoje poprawki, komisja przedstawiła wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu poparł to stanowisko i 81 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powziął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawił senator Adam Graczyński. Jak podkreślił, rozpatrywana ustawa jest swoistym dokumentem opisującym naszą cywilizację i jej dylematy. W 1928 r. odkryto możliwości technologiczne produkcji substancji chemicznych zwanych w uproszczeniu freonami. Są to węglowodory zawierające atomy chloru, fluoru, bromu. To odkrycie zostało wykorzystane w przemyśle i znalazło wiele zastosowań - w urządzeniach chłodniczych, przy produkcji pianki poliuretanowej, w aerozolach, a także w rolnictwie. Z uwagi na bardzo korzystne cechy tych substancji patrzono wtedy, w aspekcie produkcji, wyłącznie na ich walory, i nastąpił szybki wzrost ich zastosowania w skali globalnej.

Użytkowanie tych substancji wywoływało jednak, niezależnie od korzystnych zjawisk ekonomicznych, cywilizacyjnych, również wiele zjawisk negatywnych. Stwierdzono bowiem, że następuje redukcja występującej w stratosferze warstwy ozonowej, co ma bardzo duży wpływ na wzrost intensywności promieniowania ultrafioletowego, które w wartościach niewielkich nie jest szkodliwe, ale w wartościach nadmiernych - bardzo groźne dla organizmu ludzkiego. Rozpoczęto poszukiwania i dociekania, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy i co jest przyczyną szybkiej redukcji warstwy ozonowej. Naukowcy doszli do wniosku, że przyczyną są właśnie niefrasobliwie użytkowane freony. Te związki mają też duży wpływ na kreowanie efektu cieplarnianego. Wprawdzie głównym czynnikiem jest tu dwutlenek węgla pochodzący ze spalania węgla, paliw, gazu ziemnego - stanowi to 50% - ale w aż 17% winne są freony. One również powodują, że następuje zmiana klimatu na naszym globie, ocieplenie, też bardzo groźne dla cywilizacji.

Wobec tak dużego zagrożenia społeczność międzynarodowa nie pozostała obojętna. 16 września 1987 r. podpisano tzw. protokół montrealski, zmierzający do redukcji produkcji, zużycia i obrotu substancjami groźnymi dla warstwy ozonowej. Protokół ten ratyfikowało dotychczas sto siedemdziesiąt państw (Polska zrobiła to 11 października 1990 r.). Dzień podpisania protokołu, 16 września, ustanowiono Międzynarodowym Dniem Ochrony Warstwy Ozonowej.

Ustawa o postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową została uchwalona przez Sejm 2 marca 2001 r. Obejmowała głównie zasady postępowania i procedowania, ażeby można było nią ogarnąć produkcję, obrót z zagranicą, ograniczenie stosowania, wydawanie pozwoleń, kontrolę przestrzegania przepisów ustawy. Ustawa weszła w życie 1 lipca ub.r., czyli miała bardzo długie vacatio legis.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że przed uchwaleniem tej ustawy rząd polski, jako sygnatariusz protokołu, podjął działania zmierzające do redukcji substancji zwanych freonami, ale jedyną regulacją przed wejściem w życie tej ustawy było rozporządzenie ministra przemysłu i handlu, które określiło zasady importu i eksportu tej substancji. W tym okresie powstała też fundacja PROZON, zajmująca się ochroną warstwy ozonowej, oraz zostało utworzone Biuro Ochrony Warstwy Ozonowej w Instytucie Chemii Przemysłowej.

Vacatio legis było długie. Kiedy ustawa weszła w życie, stwierdzono, że wiele jej elementów wymaga nowelizacji. Stąd inicjatywa rządowa, żeby podjąć działania poprawiające rozwiązania ustawowe. Pojawiły się też nowe dokumenty międzynarodowe, jak np. rozporządzenie nr 2037 Rady oraz Parlamentu Europejskiego.

W art. 1 pkt 7 dodano wyrazy "i towarami zawierającymi te substancje". Umożliwi to wprowadzenie zakazów dotyczących produkcji i wprowadzania na rynek wyrobów wyprodukowanych na bazie substancji kontrolowanych.

W art. 1 pkt 10 postanowiono wyrazy "recyklingowi i regeneracji" zastąpić wyrazami "recyklingowi lub regeneracji". Wynika to z definicji pojęć "recykling" i "regeneracja".

Wątpliwości komisji wzbudziło jedynie jedno sformułowanie ustawowe, tj. rozwiązanie zapisane w pkt 11 dotyczącym art. 24. Chodziło o zapis w lit. a: "W rozpatrywanym wniosku o pozwolenie na produkcję i obrót z zagranicą substancją kontrolowaną lub mieszaniną zawierającą substancję kontrolowaną uwzględnia się czynny udział wnioskującego przedsiębiorcy w działaniach na rzecz ochrony warstwy ozonowej". Wątpliwości komisji wzbudził zapis mówiący o czynnym udziale "wnioskującego przedsiębiorcy" w działaniach na rzecz ochrony warstwy ozonowej. Członkowie komisji nie potrafili się doszukać definicji czynnego udziału i precyzyjnej miary tego czynnego udziału. Dlatego komisja zaproponowała skreślenie tego zapisu.

Uchwała

Na wniosek senatora Janusza Koniecznego punkty czwarty, piąty i szósty porządku obrad rozpatrywano łącznie.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego dotyczące ustawy o utworzeniu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte przedstawił senator Longin Pastusiak. Senator poinformował, że komisja rozpatrzyła ustawę na swym posiedzeniu 4 lutego br. W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, z podsekretarzem stanu do spraw społecznych w tym resorcie Piotrem Urbankowskim, reprezentanci Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, Biura Bezpieczeństwa Narodowego oraz Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że Akademia Marynarki Wojennej to uczelnia wojskowa o statusie akademii. Mocą nowelizacji ustawy o wyższym szkolnictwie wojskowym 16 lipca 1987 r. funkcjonująca w Gdyni Wyższa Szkoła Marynarki Wojennej w sześćdziesiątą piątą rocznicę utworzenia w Toruniu - było to 1 października 1922 r. - Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej została przemianowana na Akademię Marynarki Wojennej. Dokonane to zostało poprzez zapis art. 54 ustawy o wyższym szkolnictwie wojskowym, który stanowi, że akademią wojskową jest, między innymi, Akademia Marynarki Wojennej imienia Bohaterów Westerplatte. Celem zapisów uchwalonej przez Sejm ustawy o utworzeniu Akademii Marynarki Wojennej imienia Bohaterów Westerplatte jest przystosowanie systemu szkolnictwa kadry zawodowej dla marynarki wojennej do obowiązujących standardów dowodzenia i szkolenia w strukturach wojskowych państw członków organizacji traktatu północnoatlantyckiego oraz do potrzeb kadrowych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa poszerza dotychczasową ofertę edukacyjną Akademii Marynarki Wojennej o kształcenie studentów i studentek cywilnych, obok kandydatów na żołnierzy zawodowych, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Powinno to ułatwić płynne przejście szkolnictwa wojskowego do jednolitego systemu edukacji narodowej, uregulowanego zapisami przyszłej ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym.

Zgodnie z harmonogramem wdrażania nowego systemu kształcenia w Akademii Marynarki Wojennej, zgodnie z zapisami rozpatrywanej ustawy, studia na pierwszym roku rozpocznie dwudziestu studentów i studentek cywilnych. Docelowo w akademii powinno kształcić się łącznie około stu studentów i studentek cywilnych. Taki system kształcenia nie powinien zwiększyć liczby słuchaczy i będzie się odbywać w ramach aktualnie przydzielonych środków finansowych.

Konstrukcja systemu dydaktyczno-wychowawczego w Akademii Marynarki Wojennej powinna zapewnić profesjonalne przygotowanie kadr do służby w marynarce wojennej w strukturach wojskowych Paktu Północnoatlantyckiego, powinna również sprostać wymogom bezpieczeństwa żeglugi, przygotować kadrę cywilną na potrzeby gospodarki morskiej, administracji publicznej, a także na potrzeby marynarki wojennej.

Obecnie Akademia Marynarki Wojennej jest uczelnią wielowydziałową, której podstawowymi jednostkami są wydziały i instytut pozawydziałowy. Etatowymi jednostkami organizacyjnymi w zakresie działalności dydaktycznej i badawczej są: wydział nawigacji i uzbrojenia okrętowego, wydział mechaniczno-elektryczny, instytut dowódczo-sztabowy, szkoła chorążych marynarki wojennej oraz językowy ośrodek szkoleniowy marynarki wojennej.

Senator sprawozdawca podkreślił, że przyjęta w ustawie formuła kształcenia kandydatów na żołnierzy oraz osób cywilnych pozwoli na bardziej efektywne i racjonalne wykorzystanie potencjału naukowego i naukowo-badawczego, który stanowi stu trzydziestu nauczycieli akademickich, w tym dwudziestu trzech profesorów, dwudziestu dwóch doktorów habilitowanych i ponad siedemdziesięciu doktorów zatrudnionych na pełnym etacie. Akademia jest uprawniona do prowadzenia trójstopniowych studiów wyższych: inżynierskich, magisterskich i doktoranckich, na trzech kierunkach studiów.

Podstawowym źródłem finansowania celów przyjętych w ustawie powinny być środki wynikające z zapisów ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz funkcjonowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2001-2006. Innym źródłem finansowania mogą być środki wynikające z realizacji zapisów ust. 3 w art. 3 rozpatrywanej ustawy. Dotyczy to dotacji przekazywanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego na działalność dydaktyczną na kształcenie osób cywilnych oraz realizacji nadzoru tego ministra, zgodnie z zapisem w ust. 2 w art. 3 oraz w art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z  12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym.

Podstawowym kierunkiem badań naukowych będzie kształcenie oraz prowadzenie badań naukowych w zakresie nauk wojskowych, technicznych, ekonomicznych i humanistycznych, co będzie realizowane poprzez kształcenie dowódcze i specjalistyczne kadry na potrzeby obronności państwa i Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, kształcenie kadry naukowej i dydaktycznej dla szkolnictwa i jednostek badawczo-rozwojowych nadzorowanych przez ministra obrony narodowej, kształcenie słuchaczy i studentów zgodnie z właściwościami kierunku lub specjalności studiów oraz przygotowanie ich do wykonywania określonych zawodów, w tym również w zakresie gospodarki morskiej.

W zakresie realizacji wymogów wynikających z postanowień międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht, sporządzonej w Londynie 7 lipca 1978 r., nadzór nad akademią sprawuje minister obrony narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej.

Poprawka pierwsza. W art. 1 ust. 4 skreśla się wyrazy "w zakresie określonym przez Ministra Obrony Narodowej". Tym samym pozostaje zapis: "Akademia wykonuje zadania jednostki wojskowej". W opinii komisji wydanie odpowiedniego rozporządzenia do zapisu ust. 4 przyjętego przez Sejm byłoby bardzo trudne. Zadania jednostki wojskowej określone są bowiem w bardzo wielu przepisach i zastosowanie precyzyjnych określeń byłoby wręcz niemożliwe.

I  ostatnia, czwarta poprawka. W art. 5 ust. 2 wyrazy "po tym dniu" zastępuje się wyrazami "po utworzeniu Akademii". Poprawka ma charakter doprecyzowujący. Intencją komisji było wykluczenie domniemania, że zamiarem ustawodawcy było to, aby jednostki, które w dniu utworzenia akademii miały uprawnienia do nadawania stopni naukowych, nie miały ich w dniu wejścia w życie ustawy.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego w sprawie ustawy o utworzeniu Akademii Obrony Narodowej przedstawił senator Wiesław Pietrzak. Senator poinformował, że w posiedzeniu komisji w tej sprawie wzięli udział przedstawiciele ministra obrony narodowej, w tym podsekretarz stanu do spraw społecznych Piotr Urbankowski, przedstawiciele władz uczelni wojskowych, Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, Biura Bezpieczeństwa Narodowego oraz Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Jak wskazał senator sprawozdawca, ustawa ta jest jedną z trzech ustaw, których projekty opracowała Rada Ministrów, przygotowując program reformy szkolnictwa wojskowego. Zmiana liczebności armii, przemiany ustrojowe, uczestnictwo Polski w strukturach Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz  program restrukturyzacji i modernizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001-2006 zmusiły Radę Ministrów do przedstawienia parlamentowi pakietu ustaw regulujących stan prawny oraz system kształcenia na uczelniach wojskowych posiadających status akademii.

Akademia Obrony Narodowej, zgodnie z dotychczasowym statusem prawnym, jest wyższą szkołą wojskową, utworzoną na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z  21 maja 1990 r. w sprawie utworzenia Akademii Obrony Narodowej i Wyższej Szkoły Oficerskiej Inżynierii Wojskowej oraz zniesienia Wojskowej Akademii Politycznej. Zapisy art. 3 ust. 1 ustawy z 31 marca 1965 r. o wyższym szkolnictwie wojskowym stanowią jednak, że utworzenie akademii wojskowej następuje w drodze ustawy. Uchwalona przez Sejm ustawa ostatecznie porządkuje stan prawny tej bogatej w tradycję i cenionej uczelni. Jest też elementem reorganizacji systemu szkolnictwa wojskowego, niezależnie od zmian w programach nauczania, które pozwolą sprostać wymogom dowodzenia i szkolenia przyjętym w państwach Sojuszu Północnoatlantyckiego zgodnie z potrzebami kadrowymi Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak wskazał senator W. Pietrzak, sprawą zasadniczą dla przyszłego funkcjonowania Akademii Obrony Narodowej jest również poszerzenie zakresu kształcenia o kształcenie studentów cywilnych i studentki cywilne na jednolitych studiach magisterskich i licencjackich. Dotyczy to nietypowych dla uczelni cywilnych kierunków, ostatnio bardzo atrakcyjnych w środowisku cywilnym, jakim jest na przykład bezpieczeństwo narodowe. Zgodnie z przyjętymi założeniami studia na pierwszym roku studiów rozpocznie - podobnie jak w Akademii Marynarki Wojennej - około dwudziestu studentów i studentek cywilnych. Po pełnym wdrożeniu tego systemu w akademii będzie studiować łącznie około stu studentów i studentek.

W ramach realizacji kształcenia kadr kierowniczych administracji rządowej i samorządowej z zakresu bezpieczeństwa i obronności państwa akademia prowadzi od 1995 r. wyższe kursy obronne, których uczestnikami, oprócz przedstawicieli wymienionych administracji, byli także parlamentarzyści, od trzech kadencji również senatorowie. Kursy te prowadzą wybitni nauczyciele akademiccy oraz przedstawiciele i eksperci tej części administracji rządowej, która odpowiada za tworzenie systemu obronności i bezpieczeństwa państwa oraz nadzór nad nim.

Finansowanie akademii odbywać się będzie, zgodnie z ustawą z 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001-2006, z budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej. Innym, dodatkowym źródłem finansowania będą środki wynikające z realizacji zapisów ust. 3 art. 3 rozpatrywanej ustawy. Dotyczy to dotacji przekazywanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego na kształcenie osób cywilnych oraz realizację nadzoru tego ministra, zgodnie z zapisami ust. 2 art. 3 oraz zapisami art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym.

Senator sprawozdawca podkreślił, że kształcenie kadr na potrzeby obronności nie jest problemem nowym. Problem ten znany jest decydentom i wojskowym od przeszło pięciuset lat. Rozwój broni palnej w XVI i XVII wieku zaowocował wzrostem wymagań co do wyszkolenia żołnierzy i oficerów, a jednocześnie wskazał na konieczność nowoczesnego kształcenia wojskowego młodzieży szlacheckiej. Postulat wprowadzenia odpowiedniego systemu szkolenia wojskowego został sformułowany przez biskupa kijowskiego Józefa Wereszczyńskiego w roku 1594. Dyskusja publiczna w sprawie szkolnictwa wojskowego Rzeczypospolitej trwała również w XVII wieku. W roku 1633 sejm walny podjął uchwałę o utworzeniu szkoły rycerskiej, w której "by ludzie młodzi, nie szukając tego po cudzych ziemiach, mogli się mathematicam militarem i rzeczy puszkarskich uczyć". Kolejni królowie składali wprawdzie zobowiązania dotyczące powołania szkoły rycerskiej, jednak dopiero w 1765 r. nastąpiło powołanie Akademii Szlacheckiego Korpusu Kadetów Jego Królewskiej Mości i Rzeczypospolitej. Senator zaznaczył, że wśród słuchaczy akademii, popularnie zwanej Szkołą Rycerską, znaleźli się również cywilni. Absolwentami Szkoły Rycerskiej byli wojskowi, jak Tadeusz Kościuszko, Jasiński, Kniaziewicz, Sowiński, ale również cywile: Julian Niemcewicz czy Kazimierz Sapieha. Akademia Szlacheckiego Korpusu Kadetów Jego Królewskiej Mości i Rzeczypospolitej zapoczątkowała więc dzieje szkolnictwa wojskowego w Polsce.

Dalsze losy edukacji na rzecz wojska związane były z tragicznymi losami Rzeczypospolitej. Edukacja ta po każdym upadku z wielkim wysiłkiem była wznawiana przez naszych przodków. Powołanie w połowie 1919 r. Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego było skutkiem szczególnie uwidaczniającego się braku kadry przygotowanej do pracy w sztabach oddziałów i w sztabie generalnym. W roku 1922 zmieniono nazwę szkoły na Wyższą Szkołę Wojenną. Podstawowym problemem tej szkoły był brak polskiej kadry dydaktycznej i naukowej. Do roku 1928 kadrę dydaktyczną szkoły stanowiła tak zwana misja francuska, przez pewien czas z Charles'em de Gaulle'em na czele (do dziś jest sala imienia Charles'a de Gaulle'a). Dopiero w 1928 r. komendantem został generał Tadeusz Kutrzeba. Okres od 1928 r. nazywa się więc okresem polskim.

Wybuch drugiej wojny światowej zakończył działalność tej uczelni, lecz na krótko, ponieważ 11 listopada 1940 r. rozkazem naczelnego wodza została powołana Wyższa Szkoła Wojenna na obczyźnie z siedzibą w Londynie. Po drugiej wojnie światowej na mocy dekretu Rady Ministrów w 1947 r. powołana została Akademia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Miała ona za zadanie prowadzenie badań w dziedzinie nauk wojskowych oraz kształcenie oficerów na stanowiska dowódcze i sztabowe. Jej absolwenci przez wiele lat stanowili, i stanowią po dzień dzisiejszy, kierowniczą kadrę Wojska Polskiego.

Wracając do szczegółowych przepisów rozpatrywanej ustawy, senator sprawozdawca wskazał kilka zawartych w niej uregulowań. Po pierwsze, nadzorowana przez ministra obrony narodowej akademia wykonuje zadania jednostki wojskowej. Po drugie, w zakresie kształcenia osób cywilnych nadzór nad akademią sprawuje minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu z ministrem obrony narodowej. Po trzecie, podstawowym kierunkiem działalności akademii jest kształcenie oraz prowadzenie badań naukowych w zakresie nauk wojskowych, humanistycznych i ekonomicznych. Po czwarte, akademia jest spadkobiercą własności i innych praw majątkowych - przejmuje prawa i zobowiązania dotychczas funkcjonującej Akademii Obrony Narodowej. Jednostki organizacyjne Akademii Obrony Narodowej, które przed wejściem w życie ustawy posiadały uprawnienia do nadawania stopni naukowych, uprawnienia te zachowują. Dotychczasowe organy kolegialne i jednoosobowe akademii stają się jej organami.

Senator W. Pietrzak poinformował, że Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm ustawy o utworzeniu Akademii Obrony Narodowej przyjęła dwie poprawki. Pierwsza polegała na dokonaniu zmian w art. 1 ust. 4, polegających na skreśleniu wyrazów "w zakresie określonym przez ministra obrony narodowej" i pozostawieniu jedynie zapisu ust. 4 w brzmieniu: "Akademia wykonuje zadania jednostki wojskowej". Te zadania określone są w wielu dokumentach. Komisja uznała więc, że nie ma potrzeby uszczegóławiać ich w dodatkowych rozporządzeniach ministra obrony narodowej.

Druga zaproponowana przez komisję poprawka dotyczyła zapisów ust. 2 w art. 5. Polegała ona na skreśleniu w art. 5 w ust. 2 wyrazów "po tym dniu". Poprawka miała charakter doprecyzowujący zapis ust. 2. Intencją komisji, podobnie jak i przy ustawie o utworzeniu Akademii Marynarki Wojennej, było wykluczenie możliwości interpretacji dotychczasowego zapisu prowadzącej do stwierdzenia, że zamiarem ustawodawcy było to, aby jednostki, które w dniu utworzenia akademii posiadały uprawnienia do nadawania stopni naukowych, nie posiadały ich w dniu wejścia w życie tej ustawy.

W imieniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie rozpatrywanej ustawy z zaproponowanymi poprawkami.

Senator sprawozdawca przypomniał, że Wojskowa Akademia Techniczna imienia Jarosława Dąbrowskiego funkcjonuje na podstawie ustawy z  22 marca 1951 r. o utworzeniu Wojskowej Akademii Technicznej i dekretu z 18 lipca 1951 r. o nazwie Wojskowej Akademii Technicznej.

Jak stwierdził senator G. Niski, rozpatrywany akt prawny wpisał się w realizowaną przez Ministerstwo Obrony Narodowej reformę systemu szkolnictwa wojskowego, która ma na celu przygotowanie tego systemu do osiągnięcia standardów obowiązujących w dowodzeniu i szkoleniu państw członkowskich NATO. W związku z tym, że nowy model kształcenia przyjęty w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje kształcenie w akademii żołnierzy w ramach podwyższania kwalifikacji zawodowych tylko na studiach podyplomowych, doktoranckich i kursach, uczelnia poszerza proces kształcenia o studentów cywilnych i studentki cywilne, uczących się na jednolitych studiach inżynierskich lub magisterskich, z których część będzie potencjalnymi kandydatami na żołnierzy zawodowych. Poszerzenie oferty edukacyjnej o kształcenie studentów cywilnych i studentek cywilnych pozwoli na płynne wpisanie uczelni w jednolity system edukacji narodowej oparty na prawie o szkolnictwie wyższym.

Zgodnie z ustaleniami ministra edukacji narodowej i sportu oraz ministra obrony narodowej zakłada się, że na każdym roku studiów - ten proces rozpoczął się już w październiku 2002 r. - w akademii będzie się kształcić pięćset studentów i studentek cywilnych. Po pełnym wdrożeniu systemu liczba studentów będzie się kształtować na poziomie około dwóch tysięcy pięciuset osób.

Kształcenie studentów cywilnych i studentek cywilnych w Wojskowej Akademii Technicznej pozwoli na efektywniejsze wykorzystanie istniejącego potencjału naukowego i naukowo-dydaktycznego akademii, na który składa się obecnie ponad dziewięciuset nauczycieli akademickich, wśród których jest sześćdziesięciu pięciu profesorów, dziewięćdziesięciu ośmiu doktorów habilitowanych i ponad czterystu doktorów zatrudnionych na etacie. Tak bogaty potencjał naukowy i naukowo-dydaktyczny uprawnia akademię do prowadzenia trójstopniowych studiów wyższych, a mianowicie inżyniersko-licencjackich, magisterskich i doktoranckich na dziewięciu kierunkach studiów wymienionych na liście Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.

Mówiąc o szczegółowych uregulowaniach, senator sprawozdawca wskazał, że w projekcie ustawy w art. 1 ust. 1 przewidziano, iż Wojskowa Akademia Techniczna imienia Jarosława Dąbrowskiego, utworzona na mocy ustawy z dnia 22 marca 1951 r. o utworzeniu Wojskowej Akademii Technicznej o nazwie "Wojskowa Akademia Techniczna", staje się Wojskową Akademią Techniczną imienia Jarosława Dąbrowskiego w rozumieniu ustawy.

Zgodnie z art. 1 ust. 3 projektu akademia będzie uczelnią państwową posiadającą osobowość prawną. Z kolei na mocy art. 1 ust. 2 ustawy z 31 marca 1965 r. o wyższym szkolnictwie wojskowym akademie wojskowe są państwowymi szkołami wyższymi, a jednocześnie jednostkami wojskowymi. Obowiązujące przepisy nie przyznają jednak osobowości prawnej jednostkom wojskowym, dlatego zapisano, że akademia wykonuje również zadania jednostki wojskowej.

Ponadto akademia będzie przygotowywać potencjalne kadry naukowe i dydaktyczne dla szkolnictwa wojskowego i jednostek badawczo-rozwojowych nadzorowanych przez ministra obrony narodowej. Działalność Wojskowej Akademii Technicznej będzie również ukierunkowana na kształcenie kandydatów do samodzielnej pracy naukowej lub dydaktycznej oraz prowadzenie kompleksowych badań naukowych i prac wdrożeniowych.

Tworzenie i prowadzenie kierunków studiów dotyczących innych nauk niż wojskowe będzie się odbywać w akademii na zasadach i w trybie określonym w ustawie z  12 września1990 r. o szkolnictwie wyższym. Akademia będzie kształciła żołnierzy w ramach podwyższania ich kwalifikacji zawodowych oraz osoby cywilne, które będą potencjalnymi kandydatami na żołnierzy zawodowych, na jednolitych studiach wyższych inżynierskich lub magisterskich.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy nadzór nad akademią będzie sprawował minister obrony narodowej. W zakresie kształcenia osób cywilnych nadzór nad akademią będzie sprawował minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu z ministrem obrony narodowej. W ust. 3 tego artykułu mówi się, że minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu z ministrem obrony narodowej corocznie ustala i przekazuje dotację na działalność dydaktyczną na kształcenie osób cywilnych przy uwzględnieniu wysokości dotacji oraz jej udziału w kosztach kształcenia w szkołach wyższych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, a w zakresie nadzoru nad akademią może przyznawać dotacje, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym.

Słuchacze i studenci WAT stają się słuchaczami i studentami akademii. Osoby cywilne przyjęte do WAT na pierwszy rok studiów na rok akademicki 2002-2003 stają się studentami akademii. Podstawowe jednostki organizacyjne WAT stają się podstawowymi jednostkami organizacyjnymi akademii. Jednostki organizacyjne WAT, które przed tym dniem posiadały uprawnienia do nadawania stopni naukowych, zachowują je po dniu wejścia w życie ustawy jako jednostki organizacyjne akademii. Dotychczasowe organy kolegialne i jednoosobowe WAT stają się organami akademii.

Senator sprawozdawca poinformował, że przyjęcie projektu ustawy może skutkować w 2003 r. wydatkami w dziale 803 "Szkolnictwo wyższe" w wysokości 12 milionów 236 tysięcy zł, a docelowo - 48 milionów 943 tysięcy zł przy osiągnięciu poziomu dwóch tysięcy pięciuset studentów cywilnych. Zależeć to będzie jednak od faktycznej liczby studentów, w związku z którą Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu będzie naliczało dotacje w poszczególnych latach. Zgodnie z opinią ministra finansów skutki finansowe wejścia w życie ustawy w 2003 r. powinny zostać zrealizowane w ramach limitu wydatków w przygotowanym na rok obecny projekcie budżetu w części 38 "Szkolnictwo wyższe".

Senator G. Niski wskazał też, że regulacja ta nie wpłynie, po pierwsze, na rynek pracy, po drugie, na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki, i po trzecie, na sytuację i rozwój regionów. Dlatego też ustawa ta nie była przedmiotem konsultacji ani dyskusji społecznych. Przedmiot projektowanych regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.

Sprawozdanie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu w sprawie trzech rozpatrywanych ustaw przedstawił senator Janusz Konieczny.

Mówiąc o ustawie z  23 stycznia br. o utworzeniu Akademii Marynarki Wojennej imienia Bohaterów Westerplatte senator przypomniał, że w aktualnie obowiązującym stanie prawnym akademia ta funkcjonuje na podstawie ustawy z 16 lipca 1987 r. Projekt rozpatrywanej regulacji został przedstawiony przez rząd i ma na celu dostosowanie uczelni wojskowych, w tym także Akademii Marynarki Wojennej, do obecnego prawodawstwa. Wzorcem w tym wypadku jest akademia w Annapolis, kształcąca kadry dla marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych, największego członka NATO.

Senator sprawozdawca przedstawił następnie poprawki, jakie zaproponowała do tej ustawy Komisja Nauki, Edukacji i Sportu.

Kolejna rozpatrzona przez komisję ustawa dotyczyła utworzenia Akademii Obrony Narodowej. Akademia jako szkoła wyższa wojskowa została utworzona na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z  21 maja 1990 r. Jak stwierdził senator sprawozdawca, rozpatrywana ustawa ma na celu uporządkowanie stanu prawnego w kwestii wyższego szkolnictwa wojskowego, ponadto jest efektem prowadzonych w Ministerstwie Obrony Narodowej prac związanych z organizacją tego szkolnictwa.

Na pierwszym roku studia rozpocznie około dwudziestu studentów i studentek cywilnych, a po całkowitym wdrożeniu tego systemu studiować będzie około stu takich osób. Podobnie jak w wypadku Akademii Marynarki Wojennej, także w tej sytuacji w sposób prawidłowy zostanie wykorzystany istniejący potencjał naukowy i naukowo-dydaktyczny ponad dwustu nauczycieli akademickich, w tym trzydziestu czterech profesorów.

Jak wskazał senator sprawozdawca, uczelnia ta funkcjonuje od ponad pięćdziesięciu lat na podstawie dwóch aktów prawnych, tj. ustawy z  22 marca 1951 r. o utworzeniu WAT oraz dekretu z  18 lipca 1951 r. o nazwie WAT.

Zdaniem senatora, bardzo ważny jest art. 2 ustawy, określający podstawowe kierunki działalności akademii. Będzie ona, podobnie jak poprzednio prezentowane, uczelnią wojskowo-cywilną. Podstawowym celem szkolnictwa wojskowego jest dostosowanie ilości i jakości kształcenia oraz struktur szkolnictwa do aktualnych potrzeb sił zbrojnych. Ustawa ta, podobnie jak dwie poprzednie, ma na celu włączenie szkolnictwa wojskowego do narodowego systemu edukacji, a także zmniejszenie kosztów jego funkcjonowania, oraz dostosowanie systemu kształcenia i doskonalenia zawodowego do nowych potrzeb kadrowych. Bardzo ważny we wszystkich trzech wypadkach jest fakt, iż tych szkół wyższych nie likwiduje się, lecz przekształca się je w szkoły wojskowo-cywilne.

Ministrowie edukacji narodowej i sportu oraz obrony narodowej ustalili, że począwszy od października 2002 r., w akademii będzie się kształcić pięćset studentów i studentek cywilnych. Docelowo więc liczba ta będzie wynosić dwa tysiące pięćset osób. Kształcenie będzie obejmować nauki techniczne, ekonomiczne, chemiczne i fizyczne, a dotację na kształcenie studentów cywilnych będzie przekazywał, podobnie jak w poprzednich wypadkach, minister edukacji w porozumieniu z ministrem obrony narodowej.

Senator sprawozdawca przedstawił poprawki do ustawy proponowane przez Komisję Nauki, Edukacji i Sportu oraz wniósł o przyjęcie trzech przedstawionych ustaw wraz z zaproponowanymi poprawkami.

Uchwała

Uchwała

Uchwała

Dzień Ofiar Przestępstw nie ma być okazją do świętowania, lecz dniem, w którym w sposób szczególny będzie się zwracać uwagę na los ofiar przestępstw, a takich setki tysięcy żyją wśród nas. Chodzi o propagowanie właściwego zachowania wobec nich, zwłaszcza w toku postępowania karnego, kiedy często przeżywają one ponownie traumę związaną z samym faktem przestępstwa.

Senator T. Liszcz podkreśliła, że parlamentarzyści zrobili już bardzo wiele, uchwalając prawo, które umacnia pozycję ofiary przestępstwa jako pokrzywdzonego i oskarżyciela posiłkowego w procesie. Nie wszystko jednak zostało już wykonane, pozostał między innymi bardzo trudny problem stworzenia państwowego funduszu rekompensaty szkód poniesionych przez ofiary przestępstw. Większość państw europejskich ma takie fundusze, u nas dojście do odszkodowania jest niezmiernie utrudnione, ponieważ od sprawców przestępstw zazwyczaj nie można wyegzekwować odszkodowań, osadzeni w więzieniu nie mają pracy, nie ma żadnego sposobu, żeby uzyskać od nich jakiekolwiek świadczenia.

Przewiduje się, że w tym dniu będą organizowane seminaria, sympozja, konferencje, specjalne audycje w środkach masowego przekazu, uświadamiające społeczeństwu los i potrzeby ofiar przestępstw. Zapewne będą także podejmowane działania w kierunku, który obecnie już obrała Policja. Chodzi o swoisty instruktaż postępowania, żeby nie stać się ofiarą przestępstwa.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że pozostał jeszcze pewien problem, dosyć bolesny i wręcz wstydliwy, polegający na tym, że pojawiły się oszukańcze fundacje, jak fundacja "Help" na Dolnym Śląsku, które żerują na nieszczęściu ofiar przestępstw. Korzystają one z zasądzanych przez sądy nawiązek i świadczeń pieniężnych od sprawców przestępstw komunikacyjnych. Według przepisów kodeksu karnego te środki mają być przeznaczone na niesienie pomocy ofiarom przestępstw, tymczasem wymieniona fundacja i inne podobne w istocie zużytkowują te środki na zupełnie inne cele - bogacą się prywatne osoby, założyciele i pracownicy fundacji - a w minimalnym stopniu przeznaczają je na potrzeby ofiar.

W opinii senator sprawozdawcy, potrzebna jest odpowiednia zmiana kodeksu karnego, tak żeby było jasne, iż chodzi o nawiązki na rzecz takich organizacji, które nie tyle w statucie mają zapisane niesienie pomocy ofiarom przestępstw, ile rzeczywiście niosą tę pomoc. I  nie muszą to być fundacje czy stowarzyszenia, mogą to być na przykład oddziały urazowe szpitali, które ratują ofiary przestępstw drogowych, czy ośrodki rehabilitacyjne lub inne organizacje i instytucje, także państwowe, rzeczywiście świadczące pomoc ofiarom przestępstw, w tym wypadku komunikacyjnych, ale nie tylko.

Projekt uchwały został wniesiony przez Komisję Emigracji i Polaków za Granicą oraz Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych. Marszałek Senatu 21 stycznia br., zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 84 ust. 5 Regulaminu Senatu, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Emigracji i Polaków za Granicą. Pierwsze czytanie projektu uchwały zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1 i 2 Regulamin Senatu, na wspólnym posiedzeniu komisji, 19 lutego br. Komisje po rozpatrzeniu projektu uchwały przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Tadeusz Rzemykowski. Senator przypomniał sylwetkę znakomitego Polaka. Ignacy Łukasiewicz pierwszy na świecie wydzielił w 1852 r. z ropy naftowej, wtedy nazywanej olejem skalnym, naftę, którą postanowił wykorzystywać do celów oświetleniowych. Pierwszy też na świecie skonstruował lampę naftową. Te dwa wynalazki uznaje się za moment narodzin światowego przemysłu naftowego i gazowniczego. Ignacy Łukasiewicz jest uznawany powszechnie w świecie za pioniera tego przemysłu. W związku z tym rok bieżący, rok 2003, obchodzony jest jako Rok Łukasiewiczowski.

Był także organizatorem i pierwszym prezesem Towarzystwa dla Opieki i Rozwoju Przemysłu i Górnictwa Naftowego w Galicji, przekształconego później w Krajowe Towarzystwo Naftowe.

W Galicji powstał przemysł maszyn i narzędzi wiertniczych. Powstało tam kilkaset spółek górniczych i rafineryjnych z udziałem skarbu państwa polskiego i z udziałem spółek skarbu zagranicznego. Co wydaje się prawie niewiarygodne, na początku XX wieku Polska była drugim, po Stanach Zjednoczonych, mocarstwem naftowym na świecie.

Ignacy Łukasiewicz, a w ślad za nim liczni polscy naftowcy budowali w kraju i za granicą kolejne szyby naftowe i gazowe oraz zakłady przeróbki tych kopalin. Wnieśli oni wielki wkład w rozwój przemysłu naftowego i gazowniczego w Rosji oraz w obu Amerykach.

Polska od czasów Łukasiewicza korzysta z bogatych złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Kilkadziesiąt lat temu wydobywaliśmy w Polsce 6 miliardów m³ gazu, a dzisiaj wydobywamy zaledwie 4 miliardy.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, zbliżające się uroczystości Łukasiewiczowskie stały się okazją do zainteresowania polskiego rządu bogatymi złożami bituminów w Polsce. Dzięki temu w sierpniu ubiegłego roku powstał rządowy program rozwoju górnictwa naftowego. W świetle tego programu wydobycie ropy ma się zwiększyć dwu-, trzykrotnie, a gazu ziemnego co najmniej o 50%. Zmiana zasad współpracy w zakresie dostaw gazu z Rosji będzie sprzyjać, jak się wydaje, realizacji tego programu.

Senator T. Rzemykowski podkreślił, że poprzez specjalną uchwałę pomysłodawcy chcą nie tylko oddać cześć Łukasiewiczowi, wielkiemu Polakowi, ale także stworzyć warunki do rozwoju tego górnictwa w Polsce. Zwłaszcza że ma ono takie warunki. I dzięki temu rozwojowi górnictwa, a także przemysłu rafineryjnego, który w ostatnich latach był bardzo dynamiczny, zostaną stworzone podstawy do przyspieszonego rozwoju gospodarki całego kraju. Nie można bowiem zgodzić się na taki stan gospodarki, jaki jest dzisiaj.

Senator sprawozdawca wyjaśnił też, dlaczego w proces powstawania tej uchwały została zaangażowana Komisja Emigracji i Polaków za Granicą. Stało się tak, ponieważ to właśnie od Polonii z Argentyny senatorowie otrzymali sygnał, że Polacy zbudowali tam przemysł naftowy, który cieszy się uznaniem. Polonia zwróciła się z prośbą, żeby Senat uczcił to i zorganizował w gmachu Senatu wystawę pionierów górnictwa naftowego w Argentynie. Ponieważ jednak sama tylko ekspozycja pionierów górnictwa naftowego w Argentynie byłaby skromna i mała, zorganizowano wielką wystawę górnictwa naftowego. Były na niej też dwie plansze poświęcone polskim pionierom górnictwa naftowego w Ameryce.

Okazuje się więc - stwierdził senator T. Rzemykowski - że Polacy rozrzuceni po świecie nieraz lepiej pamiętają o naszych zacnych rodakach niż mieszkający w kraju. Łukasiewicz, tak samo jak  Domeyko i inni, dla Polaków mieszkających poza krajem jest osobą, która daje im poczucie dumy narodowej i satysfakcji, że tak wielki człowiek przyczynił się do rozwoju nie tylko Polski, ale i innych państw. Stąd właśnie, poprzez Komisję Emigracji i Polaków za Granicą, wzięła się inspiracja do stworzenia projektu uchwały. Projektodawców wsparła też Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych.

Kończąc swe wystąpienie, senator sprawozdawca wyraził nadzieję, że proponowana uchwała znajdzie powszechne uznanie u  senatorów.

Ponieważ w trakcie dyskusji nie zgłoszono żadnych propozycji zmian w projekcie uchwały, Izba przystąpiła do trzeciego czytania projektu uchwały, które, zgodnie z art. 82 ust. 1 Regulaminu Senatu, obejmuje jedynie głosowanie.

Uchwała

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z  18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu prezes instytutu składa raz w roku Sejmowi i Senatowi informację o działalności instytutu.

Na posiedzeniu plenarnym Izby informację przedstawił prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu profesor Leon Kieres. Prezes instytutu odpowiadał też na pytania zadawane przez senatorów.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następna fragment