Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 5, 6 i 7 czerwca 2002 r. odbyło się 18. posiedzenie Senatu. Posiedzeniu przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak i wicemarszałkowie: Jolanta Danielak, Ryszard Jarzembowski i Kazimierz Kutz. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Zbigniewa Gołąbka i Sławomira Izdebskiego; listę mówców prowadził senator Z. Gołąbek

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o niektórych umowach kompensacyjnych zawieranych w związku z umowami dostaw na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Polskiej Konfederacji Sportu,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towarów subsydiowanych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Policji,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej,

- drugie czytanie projektu uchwały w związku z 80 - tą rocznicą powrotu Górnego Śląska do Polski,

*Ustawa zawiera przepisy dostosowujące polskie prawodawstwo do prawa Unii Europejskiej.

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 22. posiedzeniu, 23 maja br., do Senatu trafiła następnego dnia, 24 maja. 28 maja marszałek Senatu skierował ją, zgodnie z Regulaminem Senatu, do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Lesław Podkański zaznaczył, że wszystkie propozycje rozwiązań ustawowych zawarte w nowelizacji wychodzą naprzeciw oczekiwaniom w zakresie rozstrzygania kwestii przyszłych wielkich umów offsetowych, ale również wypływają z doświadczeń w dotychczasowej realizacji takich umów. Według informacji, jakie zaprezentowano senatorom na posiedzeniu komisji, rząd uruchomił już kilka umów offsetowych, pojawiły się więc pierwsze doświadczenia w zakresie ich realizacji.

Zdaniem komisji, bardzo istotną sprawą jest też zmiana poziomu mnożników - chodzi o tak zwaną wartość nominalną kontraktów. W dotychczasowych rozwiązaniach były przyjęte normy, zgodnie z którymi tę wartość można było pomnożyć przez dwa. Obecne rozwiązania, zaproponowane w ustawie, umożliwiają zwiększenie tego zakresu i podniesienie poziomu mnożnika do pięciu.

Jak poinformował senator sprawozdawca, dodatkową kwestią, nad którą również dyskutowano w czasie posiedzenia komisji i którą członkowie komisji bardzo się interesowali, była sprawa monitoringu przebiegu wszelkich działań związanych z przygotowaniem, uruchomieniem, zabezpieczeniem technicznym i finansowym umów offsetowych. Członkowie komisji otrzymali jednoznaczną odpowiedź od rządu, że ten monitoring będzie realizowany przez Komitet do spraw Umów Offsetowych.

Senator L. Podkański podkreślił, że na posiedzeniu komisji senatorowie bardzo długo i rzeczowo dyskutowali nad propozycją, która nie znalazła się w dokumencie rządowym. Została ona zgłoszona w toku prac komisji i przyjęta przez komisję, a dotyczyła obsługi finansowej. Jest to pierwsza i, zdaniem senatora, najgłębsza merytoryczna poprawka proponowana przez komisję. Poprawka ta zawiera jednoznaczną delegację: minister właściwy do spraw gospodarki powierza obsługę bankową umów offsetowych bankowi państwowemu, i propozycję, by zakres i warunki tej obsługi były określone w umowie zawartej pomiędzy właściwym ministrem a bankiem państwowym.

Senator sprawozdawca poinformował również, że było wiele wątków dyskusji w zakresie problematyki realizowanych dotychczas umów offsetowych i nałożenia na te procesy proponowanych zmian. W toku tych dyskusji w komisji zrodziła się propozycja, żeby to jednoznacznie rozstrzygnąć. Propozycja ta została zawarta w poprawce czwartej, gdzie komisja zaproponowała wprowadzenie nowego art. 1a, który brzmiałby następująco: "W sprawach rozpoczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy ustawy wymienione w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą". Tym zapisem jednoznacznie rozstrzyga się kwestię, że wszelkie procesy realizowane dotychczas przez rząd w zakresie umów offsetowych będą natychmiast podlegały pod nową ustawę, która weszłaby w życie w wypadku podpisania jej przez prezydenta.

Podczas dyskusji propozycję poprawki do ustawy zgłosił senator Bogusław Mąsior.

Uchwała

Senator Grzegorz Matuszak, sprawozdawca komisji, poinformował, że ustawą o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta, uchwaloną przez Sejm 22 maja br., Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zajęła się 28 maja. W posiedzeniu komisji uczestniczyli i przedstawili swoje uwagi oraz opinie o poszczególnych zapisach ustawy poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski, który wyjaśniał komisji intencje Sejmu w zapisach ustawy budzących wątpliwości senatorów, minister Kazimierz Czaplicki - sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej, prof. Stanisław Gebethner - znany specjalista w zakresie prawa konstytucyjnego. W posiedzeniu uczestniczyli także przedstawiciele Związku Miast Polskich - dyrektor Andrzej Porawski, oraz Związku Powiatów Polskich - Rudolf Rosin.

Opinie ekspertów były zróżnicowane - od krytycznych uwag, na przykład profesora S. Gebethnera, który w pisemnym opracowaniu stwierdził, że koncepcja reformy jest niedopracowana oraz że zaprojektowana reforma może przyczynić się do nasilenia zjawisk korupcji politycznej, jest krokiem wstecz, jeśli chodzi o rozwój demokracji lokalnej, i wkrótce przyniesie powszechne rozczarowanie, po aprobujące opinie przedstawicieli Związku Miast Polskich i Związku Powiatów Polskich. Przedstawiciel tego ostatniego związku wysunął sugestię, by bezpośrednio wybierać także starostów.

Uchwała

Zgodnie z art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o radiofonii i telewizji Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przedstawia corocznie sprawozdanie ze swej działalności za rok poprzedzający oraz informację o podstawowych problemach radiofonii i telewizji. Informację tę przedstawił Izbie przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Juliusz Braun.

Stanowisko Komisji Kultury i Środków Przekazu w sprawie sprawozdania KRRiTV przedstawił przewodniczący komisji senator Ryszard Sławiński. Senator przypomniał, że w swojej dotychczasowej historii Senat przyjął takie sprawozdanie w latach 1995, 1996 i 1997, a uchwały o odrzuceniu sprawozdania podejmował aż pięć razy, w latach 1994, 1998, 1999, 2000 i 2001.

Jak zaznaczył senator R. Sławiński, swoje sprawozdania krajowa rada odnosi corocznie do dwóch podstawowych aktów prawnych, a mianowicie do ustawy zasadniczej z 2 kwietnia 1997 r., gdzie w rozdziale IX "Organy kontroli państwowej i ochrony prawa" zostały określone kompetencje i zasady działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, oraz do ustawy z 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.

Opierając się na powyższym, krajowa rada w swoim sprawozdaniu stwierdza, że konstytucyjnie akcentowaną rolą Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji jest ochrona wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji i że realizując swoje kompetencje, zarówno w zakresie ochrony prawa, jak i w zakresie polityki koncesyjnej, krajowa rada dąży do zapewnienia otwartego i pluralistycznego charakteru radiofonii i telewizji, przeciwstawiając się wszelkim próbom zmonopolizowania przekazów radiowych i telewizyjnych.

Fundamentalne zatem jest pytanie, czy rada spełnia swoje zadanie i czy odpowiada oczekiwaniom, które legły u podstaw jej prawnego, a nie politycznego wykreowania. Należy bowiem pamiętać, że krajowa rada była i jest konstytucyjnym organem, który w sposób decydujący wpływał i wpływa na kształtowanie nowego ładu na polskiej scenie medialnej, skutkiem czego stworzone zostały warunki do pluralizmu na rynku mediów.

Jak poinformował senator sprawozdawca, na posiedzeniu komisji w dyskusji nad sprawozdaniem i informacją poruszano wiele różnorodnych spraw, zwłaszcza problem przemocy i ochrony interesów najmłodszych, kwestię misyjności, a szczególnie obowiązków krajowej rady wobec kultury narodowej. Zgłaszano troskę o niezadowalający zasięg Polskiego Radia, zwłaszcza "Trójki", obawy dotyczące upodabniania się programów, potrzebę dbałości o czystość i poprawność języka polskiego oraz o upowszechnianie kultury na wysokim poziomie, co jest szczególnie ważne w dobie widocznego zubożenia wielu grup społecznych.

Poruszano również temat zdecydowanej walki radia i telewizji z dewiacjami społecznymi, takimi jak alkoholizm, narkomania, zdziczenie obyczajów, zagrożenie rodziny itp. Wreszcie wskazywano na niehonorowanie praw autorskich i pokrewnych zobowiązań wobec nadawców i twórców, konieczność szybkiego egzekwowania kar od nadawców winnych wykroczeń koncesyjnych, rolę mediów elektronicznych w kształtowaniu modelu życia codziennego, nie zawsze sprawiedliwy przydział kanałów telewizyjnych, potrzebę rzetelniejszych badań odbioru programów telewizyjnych itp.

Senator R. Sławiński podkreślił, że dla wszelkich dyskusji o mediach radiowych i telewizyjnych charakterystyczne jest to, że Krajową Radę Radiofonii i Telewizji obciąża się winą za grzechy popełniane przez nadawców, wynikające także z braku odpowiednich instrumentów prawnych, które pozwalałyby skutecznie i szybko eliminować negatywne zjawiska zachodzące na rynku mediów.

Senator podkreślił też fakt podjęcia inicjatyw zmierzających do wytyczenia strategicznych kierunków państwa w dziedzinie narodowego programu rozwoju mediów cyfrowych, a także wielu inicjatyw prawotwórczych w postaci regulacji o zasięgu krajowym i międzynarodowym dotyczących ochrony własności intelektualnej. Rada aktywnie uczestniczyła również w procesie legislacyjnym, którego celem było dostosowanie naszego prawa do standardów unijnych. Wykonano ogromną pracę w dziedzinie ponownego udzielania koncesji i generalnie należy ocenić - stwierdził senator R. Sławiński - że proces ten przebiega poprawnie i nie budzi większych zastrzeżeń.

Senator sprawozdawca stwierdził, że po głębokim przeanalizowaniu sprawozdania należy uznać zgodność działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z obowiązującymi ją aktami prawnymi. Poinformował też, że w trakcie krytycznej i zabarwionej politycznie dyskusji zgłoszono jednak wniosek o odrzucenie sprawozdania krajowej rady. W głosowaniu otrzymał on poparcie jednego senatora, czterech głosowało przeciw, a trzech wstrzymało się od głosu. Za zgłoszonym wnioskiem o przyjęcie sprawozdania i informacji głosowało sześciu senatorów, przeciw był jeden senator, a trzech wstrzymało się od głosu. Te rozstrzygnięcia upoważniły komisję do zarekomendowania Izbie uchwały o przyjęciu sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji za rok 2001.

W pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wniosek o odrzucenie sprawozdania (Izba 61 głosami, przy 14 za i 5 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek). Wobec odrzucenia tego wniosku poddano pod głosowanie wniosek komisji, poparty przez komisję, o przyjęcie sprawozdania. Senat 62 głosami, przy 15 przeciw i 3 wstrzymujących się, zaakceptował ten wniosek i powziął uchwałę o przyjęciu sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z rocznego okresu działalności.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 22. posiedzeniu, 23 maja br. Do Senatu została przekazana 24 maja, a marszałek Senatu 28 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Grzegorz Lato. Jak podkreślił, sport wyczynowy uprawiany jest na całym świecie, ale w żadnym kraju sportowiec nie ma szans na osiągnięcie sukcesu, jeśli nie pomaga mu państwo. Senator sprawozdawca przypomniał że także nasze państwo było mecenasem sportu. O Polsce było głośno w świecie dzięki sportowcom takim jak lekkoatleci, bokserzy, kolarze, piłkarze czy ostatnio - skoczkowie narciarscy. W ciągu ostatnich kilku lat świat przegonił nas jednak w tej dziedzinie życia. Nieuchronne więc stały się reformy w sporcie, aby dostosować jego struktury do europejskich i światowych wymogów.

W pierwszym etapie tych reform utworzone zostało Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. Dzięki temu, po raz pierwszy w swojej historii, sport jest reprezentowany w Radzie Ministrów przez właściwego ministra. W takiej sytuacji utrzymanie centralnego urzędu, jakim był Urząd Kultury Fizycznej i Sportu, straciło sens. Aby jednak państwo mogło sprawnie realizować zadania w zakresie sportu wyczynowego, potrzebne stało się powołanie wyspecjalizowanej organizacji.

Senator sprawozdawca podkreślił, że proponowana w ustawie forma państwowej osoby prawnej zaliczanej do sektora finansów publicznych jest w obecnych warunkach prawnych odpowiednim rozwiązaniem dla współczesnego sportu, określonym zwłaszcza ustawami o finansach publicznych i o zamówieniach publicznych. Umożliwia finansowanie sportu bezpośrednio z budżetu państwa, korzystanie z dopłat do Totalizatora Sportowego, wyposażenie w majątek Centralnego Ośrodka Sportu, a jednocześnie zapewnia pełną kontrolę ministra finansów i ministra edukacji narodowej i sportu nad wydatkowaniem publicznych pieniędzy. Ustawa zapewnia również wprowadzenie samorządu sportowego do struktur Polskiej Konfederacji Sportu. Organem Polskiej Konfederacji Sportu będzie rada konfederacji, składająca się z trzydziestu pięciu osób reprezentujących środowisko samorządu sportowego. Jej kompetencje określa art. 9 ustawy.

Jak wskazał senator sprawozdawca, wprowadzenie ustawy wiąże się z równoległą nowelizacją ustawy o kulturze fizycznej. Kilka jej istotnych elementów jest ważnych również dla rozwoju sportu powszechnego. Chodzi zwłaszcza o uproszczenie procedury zakładania klubów sportowych - klub nieprowadzący działalności gospodarczej będzie mógł być rejestrowany w starostwie, analogicznie jak dotychczas uczniowskie kluby sportowe. Ustawa umożliwia organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego powoływanie rad sportu, które będą ich partnerem w podejmowaniu decyzji podstawowych dla rozwoju kultury fizycznej na danym terenie. Zapewni też warunki rozwoju sportu w jednostkach podległych ministrowi obrony narodowej i ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Jedna z nich, propozycja zmiany art. 27, polega na przesunięciu o jeden dzień później niż zakłada ustawa w wersji ustalonej przez Sejm daty wejścia w życie art. 19 pkt 1 i art. 20 ustawy o Polskiej Konfederacji Sportu. Wynika to z konieczności zachowania spójnych dat przekształceń strukturalnych określonych w ustawie z 1 marca br. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw. Poprawka ta związana jest z faktem, że przepisy wymienionej ustawy z  1 marca br. w części związanej z kompetencjami, które dotychczas należały do zniesionego organu, to jest prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu, i które są przenoszone na ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu, wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2002 r. Z tego względu art. 19 pkt 1 ustawy o Polskiej Konfederacji Sportu, który wprowadza zmianę w ustawie o kulturze fizycznej, polegającą na przejęciu części kompetencji przez prezesa Polskiej Konfederacji Sportu, powinien wejść w życie też dopiero 1 lipca 2002 r., gdyż najwcześniej z tym dniem możliwe jest przeniesienie kompetencji z ministra właściwego do sprawy kultury fizycznej i sportu na prezesa Polskiej Konfederacji Sportu. W przeciwnym wypadku konieczna byłaby nowelizacja ustawy o kulturze fizycznej niezwłocznie po wejściu w życie ustawy o Polskiej Konfederacji Sportu.

Analogiczna korekta dotyczy art. 20 ustawy o Polskiej Konfederacji Sportu, która w wersji uchwalonej przez Sejm miałaby wejść w życie z dniem 30 czerwca 2002 r. Przepis ten wbrew zamierzeniom ustawodawcy zostałby zniwelowany jednym z przepisów przywoływanej już ustawy z  1 marca 2002 r., wchodzących w życie z dniem 1 lipca 2002 r.

W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy z przedstawionymi poprawkami.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 22. posiedzeniu, 22 maja br. Do Senatu została przekazana 24 maja br. Tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie obu komisji przedstawił senator Mieczysław Mietła, który poinformował, że połączone komisje na posiedzeniu 28 maja br. poddały wnikliwej analizie przedłożone zmiany. W trakcie dyskusji, która miała miejsce na posiedzeniu, stwierdzono, że po grudniowej nowelizacji ustawa ta spotkała się z szeroką krytyką społeczną, ponieważ swoimi zapisami dotknęła warstwy i grupy społeczne szczególnie wrażliwe na wzrost cen za usługi komunikacyjne. Po wejściu w życie ustawy z grudnia ubiegłego roku przedstawiciele Sejmu i Senatu otrzymali wiele listów, petycji, postulatów, a także wysłuchali licznych bezpośrednich interwencji, w których chodziło o to, by złagodzić skutki wprowadzonej ustawy. Interwencje te były kierowane z różnych środowisk społecznych i samorządów, szczególnie licznie wypowiadały się osoby niepełnosprawne i ich rodziny oraz opiekunowie.

Wprowadzone w ubiegłym roku zmiany w tej ustawie były konieczne, chociaż zapewne nie w takim zakresie. Zdaniem rządu, bez ubiegłorocznej nowelizacji ustawy dalsze finansowanie ulg, jeśli chodzi o przejazdy różnych grup obywateli, byłoby po prostu niemożliwe. Być może doszłoby do tego, że nieotrzymujący refundacji z budżetu państwa przewoźnicy przestaliby wydawać ulgowe bilety. Potwierdzała to znaczna zaległość finansowa względem przewoźników. Gwałtownie rosnąca dotacja z budżetu państwa przeznaczona dla przewoźników wystawiających ulgowe bilety stwarzała także podejrzenie, iż niektóre rozwiązania ustawy z 1992 r. są wręcz zaproszeniem do nadużyć. Wydatki na ulgi w 1999 r. w przejazdach autobusowych, zaplanowane na 148 milionów zł, wzrosły faktycznie w 2001 r. do 700 milionów zł. W tym czasie nie wzrosła jednak gwałtownie liczba osób posiadających uprawnienia do korzystania z ulg w przejazdach czy liczba dzieci do lat czterech.

Prawdą jest, że w pierwszym okresie funkcjonowania ustawy liczne wprowadzone zmiany utrudniały wielu osobom, zwłaszcza niepełnosprawnym, korzystanie z placówek oświatowych, służby zdrowia czy rehabilitacji lub pozbawiały je takiej możliwości. Dlatego przedłożony przez Sejm zakres zmian oraz ich charakter uwzględnia skargi, zażalenia, petycje, a także wnioski parlamentarzystów dotyczące oceny konsekwencji społecznych zmian wprowadzonych w ustawie grudniowej, w szczególności w odniesieniu do tych grup obywateli, którym znacznie ograniczyły one możliwość korzystania z prawa do niezbędnych czynności społecznych oraz funkcji życiowych.

W związku z tym przywrócono prawo do ulgowych przejazdów w różnych typach pociągów kwalifikowanych, na przykład InterCity i EuroCity, w pociągach ekspresowych, w komunikacji autobusowej przyspieszonej i pospiesznej. Przywrócono możliwość zakupu przez samorządy ulgowych biletów dla dzieci uczących się oraz prawo do bezpłatnych przejazdów dzieci do lat czterech pociągami InterCity, EuroCity oraz w komunikacji autobusowej przyspieszonej. Ta sama zasada dotyczy funkcjonariuszy w czasie wykonywania czynności służbowych.

Do najważniejszych zmian wprowadzonych omawianą ustawą senator sprawozdawca zaliczył następujące. Po pierwsze, uniezależnienie prawa do siedemdziesięcioośmioprocentowej ulgi przy przejazdach środkami transportu kolejowego i autobusowego, przysługującej rodzicowi lub opiekunowi dziecka niepełnosprawnego, od towarzyszenia w  podróży dziecku, co umożliwi korzystanie z ulgi w drodze powrotnej po umieszczeniu dziecka w placówce oraz rozszerzenie tej ulgi na autobusy przyspieszone i pośpieszne oraz pociągi ekspresowe. Po drugie, ujednolicenie wysokości ulgi przysługującej przewodnikowi lub opiekunowi towarzyszącemu w  podróży dorosłej osobie lub niezdolnej do samodzielnej egzystencji - będzie to jednolita ulga w wysokości 95% zamiast obecnych 100% w wypadku transportu kolejowego i 78% w wypadku transportu autobusowego - oraz rozszerzenie tej ulgi na autobusy przyspieszone i pospieszne. Po trzecie, podwyższenie z 37% do 49% przysługującej osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji ulgi w pociągach osobowych oraz autobusach w komunikacji zwykłej, a także wprowadzenie dla tych osób trzydziestosiedmioprocentowej ulgi w wypadku jazdy autobusami przyspieszonymi i pospiesznymi. Po czwarte, zniesienie ograniczenia prawa do nabywania ulgowego biletu miesięcznego tylko w relacji miejsce zamieszkania - szkoła w stosunku do uczniów i  studentów oraz w relacji miejsce zamieszkania - miejsce pracy w stosunku do nauczycieli. Po piąte, objęcie zakresem ustawy zasady przejazdów pociągami EuroCity i InterCity w komunikacji krajowej.

Senator M. Mietła poinformował, że połączone komisje senackie wnoszą o przyjęcie ustawy uchwalonej przez Sejm 22 maja br. wraz z poprawką proponowaną przez komisje w projekcie uchwały.

Senator sprawozdawca nadmienił ponadto, że według opinii prawnej przedłożonej przez sekretarza do spraw integracji europejskiej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, zmiany wprowadzone w rozpatrywanej ustawie są przedmiotem zainteresowania prawa europejskiego. Po ich analizie w konkluzji opinii prawnej stwierdzono, iż przedłożony projekt ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 70 głosami, przy 2 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 21. posiedzeniu, 9 maja br. Do Senatu przekazano ją 10 maja. Marszałek Senatu 14 maja br., zgodnie z art. 68 ust. 1 regulaminu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawił senator Bogusław Mąsior. Senator przypomniał, że Senat pracował niedawno nad dwoma nowelami rządowymi dostosowującymi prawo własności przemysłowej do aktualnego prawodawstwa Unii Europejskiej. W czasie kiedy debatowano nad tymi dwiema nowelami, do Senatu wpłynęła trzecia nowela, która niejako wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowisk gospodarczych i jest realizacją rządowego programu "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca". Ta nowela w zasadzie znosi zakaz udzielania dalszej licencji, tak zwanej sublicencji, na używanie znaku towarowego.

Nowelizacja obejmuje dwa artykuły, które znosząc ten właśnie wspomniany zakaz udzielania sublicencji, dostosowują po raz kolejny prawo własności przemysłowej do aktualnego ustawodawstwa unijnego.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 21. posiedzeniu, 10 maja br. Do Senatu przekazano ją 10 maja. Marszałek Senatu 14 maja br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ochrony Środowiska oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Pierwszy zabrał głos sprawozdawca Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator Andrzej Wielowieyski. Jak poinformował, komisja przyjęła rozpatrywany projekt ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Wspólnotą Europejską a Rzecząpospolitą Polską w sprawie uczestnictwa Polski w Europejskiej Agencji Środowiska oraz Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji. Ponieważ mamy do czynienia z ustawą o ratyfikowaniu konwencji, więc nie można wprowadzać do niej zmian, można ją tylko przyjąć lub odrzucić.

Następnie senator A. Wielowieyski omówił założenia przedmiotowego porozumienia. Zmierza ono do wdrożenia prawa wspólnotowego w dziedzinie ekologii. Senator podkreślił, że Bruksela traktuje związane z tym problemy bardzo poważnie. Począwszy od grudnia 1997 r., podejmowano szereg uchwał i decyzji, zmierzających do tego, aby kraje Europy Środkowej i Wschodniej włączyły się do konwencji i ustaleń, które obowiązują w Europie Zachodniej.

W opinii senatora A. Wielowieyskiego, polskie obowiązki w tym zakresie niewiele się zwiększą, ponieważ już w ramach umowy z funduszem Phare zostały na nas nałożone pewne zadania w dziedzinie ekologii, dotyczące emisji zanieczyszczeń do powietrza, jakości powietrza, wód śródlądowych, ochrony przyrody i ochrony powierzchni ziemi. Ta konwencja wprowadza zaś dwa nowe punkty, mianowicie ochronę morza i rejonów przybrzeżnych, a także relację odpadów do stanu gleb, co jest uzupełnieniem punktu dotyczącego powierzchni ziemi poprzez dodanie sprawy odpadów.

Pociągnie to za sobą również pewne koszty, ale zgodnie z przyjętymi wspólnie zasadami będą one wyraźnie minimalizowane. Koszt naszego uczestnictwa agencji wyniesie 2 miliony 200 tysięcy euro rocznie, czyli około 8 milionów zł. Suma jest dość poważna, ale w pierwszym roku będzie to tylko niecałe 1 milion 500 tysięcy euro, a dopiero w następnych latach ta kwota zacznie rosnąć. Ponadto w pierwszym roku 75% należnej sumy, w drugim roku 60%, a w trzecim roku 50% będziemy pokrywać z funduszu Phare. Tak więc zamiast przewidzianych 8 milionów zł Polska będzie musiała zapłacić około 1 miliona zł. Środki te są zapewnione w budżecie w poz. 4, gdzie zapisano trzysta kilkadziesiąt milionów złotych na uzupełnienie środków na integrację europejską.

Senator A. Klepacz poinformowała, że Europejska Agencja Środowiska koncentruje swoje działania na tworzeniu europejskiej sieci monitoringu środowiska, pozyskiwaniu danych od państw członkowskich i organizacji międzynarodowych, przygotowywaniu analiz, ocen i raportów o stanie środowiska w powiązaniu z celami polityki Unii Europejskiej oraz na szerokim rozpowszechnianiu informacji o środowisku.

Zdaniem senator, uczestnictwo Polski w agencji umożliwi naszemu krajowi swobodny dostęp do informacji o środowisku i uczestnictwo w kształtowaniu polityki ekologicznej Unii Europejskiej oraz zagwarantuje możliwość wyrażania stanowiska Polski w tych sprawach. Dzięki udziałowi w Europejskiej Agencji Środowiska Polska zapewni sobie także dostęp do metodyki i narzędzi informatycznych Unii Europejskiej w dziedzinie monitoringu stanu środowiska naturalnego, a polscy eksperci będą mieli możliwość znalezienia zatrudnienia w agencji i wykonywania prac na jej zlecenie. Sprawy zatrudnienia obywateli polskich w agencji reguluje art. 13 porozumienia, który przewiduje odstępstwo od obowiązującego dotychczas rozporządzenia rady nr 259 w sprawie przepisów pracowniczych oraz warunków zatrudniania innych pracowników Wspólnot Europejskich.

Dotychczas Polska współpracowała z Europejską Agencją Środowiska na prawach państwa stowarzyszonego w ramach pięciu obszarów. Do tego dojdą trzy dodatkowe obszary, mianowicie ochrona stref przybrzeżnych i morskich, ochrona gleby oraz gospodarka odpadami. Nasze obowiązki będą polegać na pozyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu danych dotyczących wszystkich tych ośmiu obszarów.

Sprawozdawczyni Komisji Ochrony Środowiska zaznaczyła, iż to międzynarodowe porozumienie zostało wynegocjowane i podpisane przez Polskę w Brukseli już 16 listopada 2000 r. Długotrwałe konsultacje i uzgodnienia doprowadziły do tego, że dopiero dzisiaj odbywa się dyskusja nad zgodą na jego ratyfikację. Do tej pory to porozumienie podpisało jedenaście krajów kandydujących do Unii Europejskiej, a mianowicie Bułgaria, Czechy, Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry. Od 1 stycznia br. oficjalnie uczestniczą już one w pracach agencji.

Ratyfikacja tego porozumienia, zgodnie z art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej, wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie z trzech następujących powodów. Pierwszy to potrzeba nadania osobowości prawnej Europejskiej Agencji Środowiska w Polsce, zgodnie z art. 11 porozumienia. Drugi powód to konieczność ponoszenia przez budżet państwa wydatków, o których wysokości poinformował senator A. Wielowieyski. Te wydatki obejmują składki, koszty pozyskania, opracowania i transmisji danych krajowych oraz koszty organizacyjno-techniczne. I trzecia przyczyna to przyjęcie protokołu o przywilejach i immunitetach Wspólnot Europejskich, który stanowi załącznik II do tego porozumienia. Załącznik ten zawiera wprawdzie postanowienia rozbieżne z przepisami naszego prawa dewizowego i kodeksu celnego, ale kolizja ta nie powoduje negatywnych skutków dla budżetu państwa.

Jak poinformowała senator A. Klepacz, Komisja Ochrony Środowiska po dyskusji i wysłuchaniu wyjaśnień przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Środowiska oraz głównego inspektora ochrony środowiska, dotyczących organizacyjnej wdrożenia w Polsce przedmiotowego porozumienia, jego kosztów i udziału w nich środków funduszu Phare, jednogłośnie przyjęła ustawę o jego ratyfikacji.

W głosowaniu Senat poparł projekt uchwały w sprawie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Wspólnotą Europejską a Rzecząpospolitą Polską w sprawie uczestnictwa Polski w Europejskiej Agencji Środowiska oraz Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji, zmierzający do przyjęcia jej bez poprawek. Stanowiska Komisji Ochrony Środowiska oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej poparło 71 senatorów, a 1 osoba była przeciw.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 22. posiedzeniu, 23 maja br. Do Senatu została przekazana 24 maja. Marszałek Senatu 28 maja br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie, które przedstawił senator Marek Balicki.

Senator M. Balicki omówił następnie istotę zmian zawartych w przyjętej przez Sejm ustawie. Ustawa powstała w wyniku inicjatywy rządowej i sprowadza się przede wszystkim do zmiany podmiotu powołującego skład rad regionalnych kas chorych. W nowelizacji zaproponowano, aby zamiast sejmików samorządowych podmiotem powołującym rady regionalnych kas chorych stał się minister właściwy do spraw zdrowia. Jednocześnie ustawa proponuje zmniejszenie składu rad kas. Obecnie jest maksymalnie do dziewięciu osób, a nowelizacja proponuje ustalenie składu na siedem osób. Spośród siedmiu osób, wszystkich powoływanych przez ministra zdrowia, trzy są proponowane przez sejmiki wojewódzkie na podstawie uchwały w terminie trzydziestu dni od wystąpienia w tej sprawie ministra zdrowia.

Oprócz tego w ustawie sejmowej zaproponowano zaostrzenie kryteriów, których spełnienie wymagane jest od kandydatów do rad regionalnych kas chorych, wprowadzenie obowiązku posiadania pełni praw publicznych oraz wymogu niekaralności, a także umożliwienie powoływania do rad kas chorych, oprócz osób posiadających wyższe wykształcenie i zdany egzamin na kandydata na członka rady nadzorczej jednoosobowej spółki skarbu państwa, również osób, które zostały wpisane na listę radców prawnych, adwokatów bądź biegłych rewidentów.

W opinii sprawozdawcy Komisji Zdrowia i Polityki Społecznej, zakres wprowadzanych zmian jest dosyć ograniczony, ale istotny. W czasie debaty podczas posiedzenia komisji podkreślano, że celem zmiany jest wprowadzenie współuczestnictwa ministra właściwego do spraw zdrowia w nadzorze nad działalnością regionalnych kas chorych i przyjęcie przez niego w ten sposób współodpowiedzialności czy też odpowiedzialności za funkcjonowanie systemu powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych w okresie przejściowym przed wprowadzeniem zasadniczej zmiany zapowiedzianej w programie rządowym. Zmiana ta polega na utworzeniu Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia. Jest więc szczególnie istotne, aby w okresie przejściowym minister właściwy do spraw zdrowia mógł współuczestniczyć w nadzorze i odpowiedzialności za funkcjonowanie systemu.

Podczas posiedzenia komisji poruszano także kwestię, iż od początku funkcjonowania systemu kas chorych istniały wywołujące szereg problemów zjawiska polegające na "rozmyciu" odpowiedzialności za funkcjonowanie ubezpieczeń zdrowotnych i niejednolitości w zawieraniu kontraktów przez poszczególne kasy chorych, która powodowała dramatyczne różnice w stawkach. Senator M. Balicki przypomniał, że Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia odbyła posiedzenie seminaryjne, na którym zapoznała się ze stanem finansowania kas chorych. Przedstawiane wówczas informacje wykazały, że różnice między poszczególnymi kasami chorych w zakresie sposobu zawierania kontraktów, a zwłaszcza stawek za nie są nie do zaakceptowania i mogą wywoływać wątpliwości co do tego, czy wymogi art. 68 konstytucji, mówiącego o równym dostępie wszystkich obywateli do świadczeń zdrowotnych są w ramach tej polityki spełnione. Współuczestnictwo ministra zdrowia w nadzorze w okresie przejściowym może umożliwić inny sposób zawierania kontraktów w przyszłym roku.

Jak poinformował senator M. Balicki, pierwsza poprawka zaproponowana przez komisję ma charakter porządkowy, redakcyjny. Druga - precyzująca - polega na zastąpieniu wyrazów "na kandydata na członka rady nadzorczej jednoosobowej spółki skarbu państwa" wyrazami: "dla kandydata"… itd., czyli terminem, który funkcjonuje w obowiązującym ustawodawstwie, i eliminuje ewentualnie powstałe wątpliwości. Ostatnia istotna poprawka sprawi, że nie później niż trzy miesiące od dnia wejścia w życie ustawy zostaną powołane nowe rady kas chorych, już zgodnie z wprowadzoną zmianą. W toku prac sejmowych odpowiedni zapis, który był w inicjatywie rządowej, został wykreślony i to powoduje, że dzisiaj, bez wprowadzenia tej poprawki, nie wiadomo tak naprawdę, kiedy kończy się kadencja obecnych rad kas chorych.

W debacie wniosek o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym zgłosiła senator Olga Krzyżanowska.

Sprawozdawca komisji senator M. Balicki poinformował, że komisja nie przyjęła wniosku o odrzucenie ustawy, postanowiła natomiast zarekomendować Senatowi przyjęcie swoich 3 poprawek, zawartych w stanowisku przedstawionym Senatowi. Wniosek o odrzucenie ustawy został odrzucony 6 głosami przy 1 głosie za i 1 wstrzymującym się.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 21. posiedzeniu, 10 maja br., i tego samego dnia wpłynęła do Senatu. Marszałek Senatu 14 maja br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie, które przedstawił senator Bogusław Mąsior.

Istotą i celem tego aktu prawnego jest ustalenie warunków prawnych, ekonomicznych, instytucjonalnych umożliwiających przemysłowi krajowemu uzyskanie ochrony przed wyrządzającym szkodę przywozem towarów, które są subsydiowane przez rządy innych państw. Aby te warunki można było spełnić, ustawa dokładnie określa środki wyrównawcze oraz zasady i tryb postępowania w sprawie stosowania tych środków. Zakres podmiotowy ustawy dotyczy, co jest bardzo ważne, zarówno sektora przemysłowego, jak i sektora rolnego.

Ustawa nosi znamiona przystosowania ustawodawstwa w Polsce do ograniczeń wynikających z ustaleń Światowej Organizacji Handlu WTO, której Polska jest członkiem. Światowa Organizacja Handlu umowami międzynarodowymi zobowiązuje swoich członków do stałego obniżania barier celnych, stałego poszerzania własnego rynku i liberalizacji handlu. Ale ustawa daje jednocześnie możliwość korzystania w szczególnych wypadkach z ochrony rynku miejscowego. Aby to było możliwe, polski rząd przedłożył projekt ustawy o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towarów subsydiowanych.

Stosowanie środków wyrównawczych wymaga, zgodnie z art. 5 ustawy, rozważenia interesu publicznego wszystkich podmiotów działających na rynku, a więc użytkowników towarów, producentów, również konsumentów zainteresowanych kupowaniem towarów po jak najniższych cenach. Ale ta ustawa daje także możliwość obrony branż krajowego przemysłu, które wymagają szczególnej ochrony przed napływem do Polski towarów subsydiowanych przez rządy innych państw.

Jak stwierdził sprawozdawca Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, po przystąpieniu do Unii Europejskiej rozpatrywana ustawa właściwie przestanie funkcjonować, ponieważ kompetencje w zakresie ochrony polskiego rynku przed przywozem towarów subsydiowanych przeniesione zostaną na Komisję Europejską oraz Radę Europejską. W opinii komisji, doświadczenia zdobyte w okresie obowiązywania tej ustawy mogą przygotować polskie firmy oraz administrację do współpracy z Komisją Europejską po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

Ponadto Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych uzyskała od Ministerstwa Gospodarki informację, iż w III Rzeczypospolitej rozpoczęto i zakończono pięć postępowań antydumpingowych oraz dziesięć postępowań ochronnych. Dotyczyły one takich krajów jak Białoruś, Rumunia, Rosja, Chińska Republika Ludowa, Wietnam, Indonezja. Nie było żadnego wypadku rozpoczęcia takiego postępowania w stosunku do producentów z państw zachodnich. Ten fakt oraz mała liczba skutecznych postępowań świadczą o niewystarczającym procesie ochrony polskiego rynku, polskich producentów.

W debacie senator B. Mąsior zgłosił kilkanaście poprawek do ustawy o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towarów subsydiowanych.

Podczas przerwy w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku dyskusji wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu głosowania nad przedstawionymi poprawkami przeprowadzono według kolejności przepisów ustawy.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 21. posiedzeniu, 8 maja br. Do Senatu została przekazana 9 maja. Tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdawca Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator Zygmunt Cybulski przypomniał, że ustawa ta została uchwalona z inicjatywy Rady Ministrów, między innymi w celu dostosowania ustawodawstwa polskiego do prawa Unii Europejskiej. Treścią tej ustawy są: po pierwsze, zasady wydawania oraz cofania pozwoleń na nabywanie oraz przechowywanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, po drugie, wymagania dotyczące materiałów wprowadzanych do użytku cywilnego z klasy 1 materiałów niebezpiecznych, po trzecie, zasady kontroli przemieszczania materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, po czwarte, procedury oceny zgodności i po piąte, sposoby oznakowania materiałów.

Senator sprawozdawca podkreślił, że uchwalona przez Sejm ustawa dotyczy, ze względu na bezpieczeństwo publiczne, zwłaszcza zagadnienia przechowywania i transportu materiałów wybuchowych. W związku ze wzrostem zagrożenia aktami terrorystycznymi ostatnio bardzo poważnie zwiększyła się skala potencjalnych zagrożeń związanych z magazynowaniem i transportem. Zawarte w ustawie przepisy zostały w znacznym stopniu przejęte z dyrektywy Rady Unii Europejskiej 93/15/EWG z 25 kwietnia 1993 r. Dotyczy ona ujednolicenia przepisów z dziedziny wprowadzania na rynek materiałów wybuchowych do użytku cywilnego i ich kontroli w rozumieniu zaleceń ONZ dotyczących transportu towarów niebezpiecznych oraz należących do klasy 1.

Wejście ustawy w życie nastąpi po upływie trzydziestu dni od dnia ogłoszenia. Przepisy w rozdziale 3, dotyczące zasad i kontroli przemieszczania materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, w rozdziale 4, który mówi o zasadniczych wymaganiach dotyczących materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego wprowadzanych do obrotu, oraz w rozdziale 5, opisującym procedury oceny zgodności wejdą w życie od dnia 1 stycznia 2003 r.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przedstawił senator Janusz Konieczny. Senator podkreślił, że ustawa ta dostosowuje polskie ustawodawstwo do prawa Unii Europejskiej, a także pozwoli na wypełnienie luki w naszym systemie prawnym. Teraz bowiem istnieją dwie ustawy regulujące ten zakres, a mianowicie ustawa z 21 maja 1999 r. o broni i amunicji oraz ustawa z 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Ustawa mówi o wymaganiach, jakie winny obowiązywać w zakresie wprowadzenia do obrotu materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego zaliczonych do klasy pierwszej materiałów niebezpiecznych, z wyłączeniem amunicji i wyrobów pirotechnicznych. Ponadto ustawa określa zasady przemieszczania materiałów wybuchowych, zasady kontroli z tym związanych, a także procedury oceny zgodności oraz sposób oznaczania tych materiałów.

Art. 4 ustawy zawiera klasyfikację materiałów wybuchowych. Ustawa zawiera także uporządkowane zasady dostępu do materiałów wybuchowych, tj. obowiązek uzyskania pozwolenia na nabywanie i przechowywanie materiałów wybuchowych oraz kryteria, jakie należy stosować, aby takie pozwolenie uzyskać. Do przemieszczania materiałów wybuchowych nieodzowne będzie uzyskanie odpowiedniej decyzji administracyjnej. Do otrzymania takiej decyzji potrzebne będzie wcześniejsze uzyskanie pozwolenia na nabywanie lub przechowywanie materiałów wybuchowych. Zarówno posiadanie, jak i używanie materiałów wybuchowych musi być zgodne z warunkami zawartymi w pozwoleniu. Niespełnianie tych warunków pociągnie za sobą odpowiedzialność karną. Art. 13 określa, jakie warunki powinna spełniać osoba starająca się o pozwolenie, by uzyskać orzeczenia lekarskie i psychologiczne stwierdzające brak zaburzeń. Art. 14 i 15 mówi o wniosku i innych dokumentach, które powinien przedłożyć wnioskodawca. Art. 16 i 17 określa zadania i uprawnienia wojewody jako organu wydającego pozwolenie bądź cofającego to pozwolenie. Art. 18-21 mówią, do czego zobowiązani są przedsiębiorca i kierownik jednostki naukowej, którym wydano pozwolenie.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 22. posiedzeniu, 24 maja br. i tego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 28 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 regulaminu, skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że rozpatrywana ustawa jest projektem rządowym. Według wstępnych założeń celem nowelizacji było dokonanie zmian w kodeksie karnym oraz w ustawie o Policji. Sejmowa komisja nadzwyczajna doszła jednak do wniosku, że nowelizacja kodeksu karnego wymaga więcej czasu i odrębnych prac, dlatego też Sejm uchwalił jedynie zmianę ustawy o Policji.

Art. 17 nowelizowanej ustawy w ust. 1 podaje dziewięć sytuacji, w których policjant ma prawo użyć broni. Proponowany zapis w art. 17 ust. 3 pozwoli na zmianę reguł użycia broni palnej przez policjantów i na mniej skrępowane jej użycie w sytuacji bezwzględnie koniecznej. W sytuacjach skrajnego zagrożenia, w których bardzo często czas liczony jest w sekundach, każde wahanie może zdecydować o utracie życia przez policjanta. Szczegółowe warunki i sposób postępowania przy użyciu broni palnej przez funkcjonariuszy Policji zostały określone w rozporządzeniu z  26 marca br. Zwalnia się w nim funkcjonariuszy Policji z obowiązku stosowania procedury ostrzegawczej w sytuacjach ekstremalnego zagrożenia.

Ustawa o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej została uchwalona przez Sejm na 22. posiedzeniu, 23 maja br., i następnego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Lesław Podkański podkreślił, że celem nowelizacji jest tylko jedna zmiana, związana z  okresem odbywania nadterminowej służby wojskowej. Chodzi o wydłużenie maksymalnego okresu odbywania nadterminowej służby wojskowej. W dotychczasowym stanie prawnym możliwe było jej odbywanie przez okres od roku do czterech lat. Tego typu rozwiązanie dotyczyło żołnierzy, którzy dobrowolnie zgłosili się do służby nadterminowej. Rozpatrywana nowelizacja przewiduje wydłużenie tego okresu do siedmiu lat.

Jak podkreślił senator sprawozdawca, taka propozycja wynika przede wszystkim z dwóch przesłanek. Reforma naszej armii trwa już kilka lat, a najistotniejszą i najważniejszą sprawą w przyszłości będzie konieczność wprowadzenia ustawowego uregulowania dotyczącego uzawodowienia naszej armii. Ten projekt wychodzi naprzeciw przyszłym rozwiązaniom, ponieważ według informacji, jakie uzyskała komisja, rząd prowadzi aktualnie bardzo zaawansowane prace nad przygotowaniem i wniesieniem do parlamentu projektu ustawy o służbie zawodowej. Proponowane rozwiązanie umożliwia zatrzymanie w wojsku w roku 2002 ponad dwóch tysięcy dobrze wyszkolonych i przygotowanych żołnierzy, w których sporo zainwestowano i na których przeznaczono dość duże środki. Niniejsza nowela umożliwia zatrzymanie ponad dwóch tysięcy żołnierzy do dalszej służby. W przyszłości właśnie ci żołnierze będą stanowili podstawę korpusu żołnierzy zawodowych. Nowela bardzo ściśle wiąże się również z koniecznością zachowania ciągłości gotowości bojowej naszych sił zbrojnych.

Projekt uchwały został wniesiony przez grupę senatorów. Marszałek Senatu, zgodnie z procedurą, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Pierwsze czytanie projektu zostało przeprowadzone 14 maja br. Komisja przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Niestety, tak rozwinięty gospodarczo Śląsk był łakomym kąskiem, na który zerkali zawsze sąsiedzi. Rozbicie Śląska na wiele małych księstewek ułatwiło w XIV wieku podporządkowanie tych ziem najpierw Czechom, a potem, po śmierci Ludwika II Jagiellończyka w 1526 r., również dynastii Habsburgów. W połowie XVIII wieku w wyniku wojen śląskich większa część Śląska została przyłączona do Prus, a tylko część południowa ze Śląskiem Cieszyńskim pozostała pod władzą Habsburgów.

Planowa polityka germanizacji - kulturkampf, prowadzona przez obu zaborców, skierowana głównie przeciwko Kościołowi katolickiemu, oraz odłączenie diecezji wrocławskiej od archidiecezji gnieźnieńskiej poprzez utworzenie archidiecezji we Wrocławiu sprawiły, że Śląsk oddalał się coraz bardziej od Polski. Ale jednocześnie - paradoksalnie - prześladowania i kulturkampf powodowały ożywienie narodowe i renesans polskości na Śląsku.

Najbardziej znaczącą postacią ruchu narodowego i politycznego na Śląsku był jednak Wojciech Korfanty, członek konspiracyjnego Związku Młodzieży Polskiej, następnie Ligi Narodowej, redaktor czasopisma "Górnoślązak", wieloletni poseł do Reichstagu i na sejm pruski. Po zakończeniu I wojny światowej został członkiem Naczelnej Rady Ludowej, komisarzem plebiscytowym na Górnym Śląsku z ramienia rządu, a wreszcie dyktatorem trzeciego powstania śląskiego. W niepodległej Rzeczypospolitej był wicepremierem i więźniem twierdzy brzeskiej, wybranym na posła w czasie przebywania w więzieniu. W swojej działalności łączył idee wyrastające z tradycji niepodległościowych i patriotycznych z ideami pozytywistycznymi, był propagatorem przedsiębiorczości i zarazem zwolennikiem reform społecznych, w tym ośmiogodzinnego dnia pracy i ustawodawstwa socjalnego.

Na mocy postanowień konferencji pokojowej o przynależności państwowej Górnego Śląska, podobnie jak Mazur i Warmii, miał zadecydować plebiscyt. Zasady plebiscytu były niekorzystne dla Polski, przewidywały bowiem głosowanie za przynależnością państwową do Polski albo do Niemiec bez uwzględnienia kryterium języka i przedwojennych spisów narodowościowych oraz dopuszczenie do głosowania wszystkich, którzy urodzili się na terenie plebiscytowym, niezależnie od tego, gdzie aktualnie mieszkali. Młode państwo polskie, prowadzące wówczas wojnę z Rosją bolszewicką, nie mogło udzielić Polakom na Śląsku, Ślązakom dążącym do przynależności Śląska do Polski, pomocy w przygotowaniach do plebiscytu, podczas gdy państwo niemieckie zaangażowało się bardzo, miało bowiem na tym terenie swój aparat państwowy, szkolny i kościelny.

Niezadowolenie z zasad plebiscytu i szykany ze strony Niemiec doprowadziły do wybuchu w sierpniu 1919 r. na Górnym Śląsku strajku powszechnego, który przerodził się w pierwsze powstanie śląskie. Zakończyło się ono, jak wiadomo, po dziesięciu dniach klęską i prześladowaniami powstańców.

Wojciech Korfanty, który wcześniej zrezygnował z godności komisarza plebiscytowego z ramienia rządu Rzeczypospolitej, ogłosił się przywódcą powstania. Było ono tym razem lepiej przygotowane. Wzięło w nim udział około pięćdziesięciu tysięcy powstańców, którzy mieli profesjonalny sztab wojskowy z generałem Michałem Grażyńskim na czele i dowództwo wojskowe z pułkownikami Maciejem Mielżyńskim i Kazimierzem Warwasem.

W wyniku interwencji mocarstw 28 czerwca 1921 r. przerwano walki, a 5 lipca 1921 r. podpisano zawieszenie broni. W walkach zginęło tysiąc dwustu powstańców. Ta danina krwi wymusiła zmianę ustaleń dotyczących podziału Śląska. 20 października 1921 r. Liga Narodów i Rada Ambasadorów określiły nowy przebieg granicy. Polska otrzymała w całości powiaty pszczyński, katowicki i rybnicki oraz części powiatów raciborskiego, tarnogórskiego, lublinieckiego, zabrzańskiego, bytomskiego i gliwickiego. Poza granicami Polski pozostały między innymi miasta Bytom, Racibórz, Zabrze i Gliwice.

W dniu 20 czerwca 1922 r., czyli niemal równo osiemdziesiąt lat temu, Śląsk wrócił oficjalnie do Macierzy. Na ziemie wywalczone i przyznane Rzeczypospolitej wkroczyło wojsko polskie pod dowództwem generała Szeptyckiego.

Wraz z odzyskanym Śląskiem Polska zyskała wielki skarb ludzki - ponad milion Ślązaków, twardych, dzielnych, pracowitych, a jednocześnie bardzo rodzinnych i przywiązanych do tradycji i religii. Zyskała też duży potencjał ekonomiczny. Polsce przypadło 76% śląskich kopalń węgla, prawie wszystkie kopalnie rudy żelaza, 82% kopalń rudy cynku, połowa śląskich hut i koksowni i największa wówczas na Śląsku elektrownia "Chorzów".

Jak zaznaczyła senator T. Liszcz, w toku dyskusji nad uchwałą w komisji wyrażono także pogląd, że nie ma potrzeby świętowania rocznic takich jak ta, bo można by znaleźć ich znacznie więcej. Zdaniem senator, jeśli uświadomimy sobie, co Polska zyskała wraz z powrotem Śląska i za jaką cenę, jaką determinację, jaki patriotyzm i jaką daninę krwi złożyli Ślązacy, to okaże się, że jest to na tyle wyjątkowe wydarzenie, iż należy je czcić i przypominać chociażby ze względu na naszą młodzież.

Senator sprawozdawca podkreśliła, że tą uchwałą senatorowie chcą uczcić ludzi, którzy sprawili, że polskość na Śląsku nie zginęła, że osiemdziesiąt lat temu Śląsk wznowił swoją służbę Polsce. Senator  wyraziła wdzięczność powstańcom śląskim i wszystkim, którzy się przyczynili do powrotu Śląska do Macierzy, tym, którzy - jak napisano w projekcie uchwały - ten osiemdziesięcioletni okres uczynili czasem owocnej służby Polsce.

Komisja Ustawodawstwa i Praworządności w swoim sprawozdaniu wniosła o przyjęcie przez Senat przedstawionego jednolitego projektu uchwały w związku z 80. rocznicą powrotu Górnego Śląska do Polski. Ponieważ w trakcie dyskusji nad projektem nikt nie złożył wniosku przeciwnego do wniosku przedstawionego przez komisję w sprawozdaniu, zgodnie z art. 82 ust.1 Regulaminu Senatu Izba przystąpiła do trzeciego czytania projektu uchwały, obejmującego jedynie głosowanie. W wyniku tego głosowania Senat jednomyślnie, 67 głosami, podjął następującą uchwałę:

Uchwała

Projekt ustawy został wniesiony przez Komisję Ochrony Środowiska. Marszałek Senatu 18 kwietnia br. skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Ochrony Środowiska. Pierwsze czytanie projektu zostało przeprowadzone, zgodnie z regulaminem, na wspólnym posiedzeniu komisji, 7 maja. Komisje przygotowały w tej sprawie wspólne sprawozdanie.

Sprawozdawca komisji senator Adam Graczyński przypomniał, że w roku 2001 Sejm uchwalił szereg ustaw z obszaru ochrony środowiska. Są to akty normatywne o fundamentalnym znaczeniu dla poprawy stanu środowiska w Polsce. Uchwalenie ustaw pozwoliło na dostosowanie stanu prawnego w obszarze środowiska do wymogów Unii Europejskiej i tym samym na zamknięcie rozdziału negocjacyjnego w obszarze "Środowisko". Obecnie trwają prace nad rozporządzeniami wykonawczymi do tych ustaw. Komisja Ochrony Środowiska analizowała kilkakrotnie stan prac i występowała do ministra środowiska z prośbą o ich przyspieszenie. Ministerstwo Środowiska przewiduje zresztą ciągłe korygowanie i doskonalenie prawa, stąd prace nad ustawami korygującymi, inaczej zwanymi czyszczącymi. Zakłada się dużą, gruntowną nowelizację ustaw do końca bieżącego roku.

Jak stwierdził senator A. Graczyński, wątpliwości wystąpiły w trakcie stosowania ustawy o ochronie środowiska z  27 kwietnia i ustawy - Prawo wodne z 18 lipca. Ustawy te doprowadziły do podwyższenia opłat za wodę i za odprowadzanie ścieków dla odbiorców komunalnych. Dotychczas użytkownicy komunalni korzystali z preferencji - w ich wypadku opłaty były znacząco niższe niż w wypadku odbiorców przemysłowych. Zrównanie opłat dla gospodarki komunalnej i przemysłu wynikało z faktu, że niezależnie od przeznaczenia zużytej wody konsekwencje dla środowiska są takie same. Wprowadzając zmiany, nie wzięto jednak pod uwagę faktu, że od wielu lat miało miejsce zróżnicowanie opłat dla sektora komunalnego oraz przemysłowego i nagłe ich wyrównanie musiało wywołać w gospodarstwach domowych perturbacje finansowe wynikające ze znacznych podwyżek opłat za wodę i ścieki.

Napłynęło szereg interwencji i protestów ze strony samorządów, zarówno z małych aglomeracji, jak i z dużych. Generalnie nie kwestionowano konieczności inwestycji i porządkowania poprawy stanu środowiska, ale stwierdzano, że wysokie opłaty i kary utrudnią czy też wykluczą działania porządkujące. Dlatego też powstała potrzeba pilnej zmiany przepisów, co pozwoliłoby na przyspieszenie prac inwestycyjnych z równoczesnym obniżeniem opłat i kar.

Senator sprawozdawca przedstawił propozycje zmian zawarte w projekcie ustawy. W ustawie - Prawo ochrony środowiska nowelizuje się art. 274 i 290. Zmiana ta daje możliwość zróżnicowania opłat w zależności od przeznaczenia zużytej wody. Jest tam również upoważnienie dla Rady Ministrów do wydania odpowiednich rozporządzeń, dzięki którym można obniżyć opłaty, szczególnie dla sektora komunalnego.

W art. 3 ustala się, że zakłady energetyki wodnej nie uiszczają należnej od 1 stycznia 2002 r. opłaty za pobór wody.

Art. 5 ustala termin sześciu miesięcy na zastosowanie przepisów wykonawczych.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że przyjęcie projektu ustawy: po pierwsze, pozwoli na obniżenie opłat pobieranych od gospodarstw komunalnych z tytułu zużycia wody i odprowadzenia ścieków; po drugie, pozwoli na realizację zadań w zakresie ochrony wód, jako że proponowany wzrost opłat spowodował zahamowanie procesów inwestycyjnych; po trzecie, stwarza możliwości rozwoju energetyki wodnej; po czwarte, środki w wysokości 20% skutków decyzji zasilą zarządy wojewódzkie i urzędy marszałkowskie oraz pozwolą na usprawnienie systemu kontroli. Senator zaznaczył też, że przyjęcie tej ustawy nie spowoduje skutków budżetowych, co jest sprawą bardzo ważną.

W dyskusji, jaka nastąpiła po przedstawieniu sprawozdania komisji, senatorowie złożyli propozycje poprawek do projektu ustawy. W związku z tym Senat skierował projekt do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Ochrony Środowiska, a także zobowiązał je do przygotowania w tym samym dniu dodatkowego sprawozdania.

Połączone komisje poparły wszystkie wnioski zgłoszone podczas drugiego czytania projektu i wniosły o ich przyjęcie wraz z jednolitym projektem ustawy oraz projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment