Rząd pracuje obecnie nad wstępnymi założeniami budżetu na rok 2001. Pragnę więc już na tym etapie zgłosić pod adresem ministrów środowiska, a także rolnictwa i rozwoju wsi oraz finansów, jak również szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów - z nadzieją, że sam premier otrzyma w tej sprawie odpowiednią informację - wyjątkowo ważny problem, na rozwiązanie którego w ciągu kilku najbliższych lat, bezwzględnie począwszy już od roku przyszłego, muszą znaleźć się poważne środki finansowe. Jeszcze raz podkreślam bardzo mocno - począwszy już od roku przyszłego. Jeżeli bowiem przez brak środków finansowych w roku 2001 nie podejmie się odpowiednich zakrojonych na szeroką skalę działań, zarówno doraźnych, jak i perspektywicznych, grożą nam katastrofalne zdarzenia, których konsekwencją mogą być wprost niewyobrażalne straty materialne, nie mówiąc już o ludzkich cierpieniach, nieszczęściach, a nawet tragediach. Problem dotyczy sytuacji na Żuławach, a konkretnie narastającego z roku na rok i obecnie już wyjątkowo napiętego zagrożenia powodziowego na tych terenach.

Żuławy Elbląskie istnieją i bronią się przed powodziami dzięki istnieniu 322 km wałów i pięćdziesięciu pięciu stacji pomp oraz setek kilometrów kanałów i rowów melioracyjnych. Wszelkie zakłócenia i niesprawności w tym systemie zabezpieczeń to bezpośrednia groźba, że wody Zalewu Wiślanego, Nogatu i innych pobliskich akwenów zaleją te tereny, bowiem między wałami są one położone poniżej poziomu morza, w niektórych miejscach nawet w granicach 2,5 m.

Nie trzeba wielkiej wyobraźni, by uzmysłowić sobie konsekwencje takiej sytuacji, a przy większych opadach i dużym nasileniu wiatrów północnych może się ona pojawić dosłownie w każdej chwili. Bowiem od kilku lat nie są realizowane niezbędne prace konserwacyjno-remontowe całego systemu, gdyż otrzymywane co roku środki pokrywają maksimum 30-40% bieżących potrzeb. Tak więc aktualny stan zabezpieczeń jest już fatalny, a dodatkowo ubiegłoroczne spiętrzenia wód i podtopienia żuławskich pól spowodowały poważne zniszczenia 50 km wałów, które wymagają pilnej generalnej renowacji. W tej sytuacji coroczne nakłady na prawidłowe utrzymywanie omawianego systemu żuławskich zabezpieczeń są w granicach 35-40 milionów zł. Są to jednak środki niezbędne w przeciętnych warunkach pogodowych, a więc przy, że tak to nazwę, normalnych zagrożeniu powodziowym. Nie daje to jednak odpowiednich zabezpieczeń w ewentualnej sytuacji szczególnie ekstremalnych zagrożeń.

Mówię o tym dlatego, że w trakcie odbywającego się w maju bieżącego roku seminarium poświęconego Żuławom i Kanałowi Elbląskiemu przedstawiciel Instytutu Budownictwa Wodnego PAN docent doktor Jerzy Makowski ostrzegał, że zgodnie z prowadzonymi od lat badaniami naukowymi istnieje duże prawdopodobieństwo, że w latach 2003-2004 dolną Wisłę, a w tym i Żuławy, czeka wielka powódź. Ratunkiem dla nich może być jedynie podwyższenie istniejących wałów ze średniej obecnej wysokości 2,6 do minimum 3 m.

Jak twierdzi docent Makowski, na podstawie podobnych badań Instytutu Budownictwa Wodnego PAN już w 1995 r. ostrzegał władze, że w latach 1997-1998 istnieje zagrożenie wielkiej powodzi w rejonach górnej Wisły i Odry i że szczególne niebezpieczeństwo wystąpi w rejonie Wrocławia. Ostrzeżeń tych nie wzięto pod uwagę. Gdyby ich jednak nie zlekceważono, można by na pewno poważnie ograniczyć przeogromne straty, jakie w tamtych rejonach uczyniła powódź stulecia w 1997 r. Niezbędne jest więc, wedle mojej oceny, by odpowiednie władze poważnie przeanalizowały obecnie prognozy i ostrzeżenia docenta Jerzego Makowskiego. Mam nadzieję, że ocena sytuacji zostanie przeprowadzona w możliwie krótkim okresie, by był jeszcze czas na ewentualne podjęcie odpowiednich decyzji i działań.