Spis treści, poprzednia część druku, następna część druku

"Telewizja Polska" S.A.

7.1 W minionym roku wzrosła liczba skarg na łamanie zasad profesjonalizmu i obiektywizmu w programach telewizji publicznej. Spośród 437 pism (podpisanych przez 513 osób), dotyczących programów TVP S.A. najwięcej odnosiło się do programów informacyjnych. Brak rzetelności, profesjonalizmu, stronniczość, manipulację, łamanie zasady bezstronności, czy norm dobrego obyczaju zarzucali nadawcom przedstawiciele rządu, klubów parlamentarnych, partii politycznych, pełnomocnicy sztabów wyborczych, przedstawiciele organizacji społecznych, samorządowych.

7.2 Przykładami tego rodzaju skarg są interwencje Rzecznika Prasowego Rządu - p. Krzysztofa Lufta:

• "Wiadomości" z 20 czerwca 2000 roku - zarzuty manipulacji, braku obiektywizmu oraz zafałszowania obrazu rzeczywistości, w materiałach dotyczących prac rządu: kwestii podwyżki motywacyjnej dla policjantów oraz pomocy rządu dla ofiar suszy. Sekretarz KRRiT w imieniu Przewodniczącego KRRiT nie podzielił zasadności zarzutów, nadawca bowiem w materiale zacytował wypowiedź Komisarza Policji p. Józefa Gralaka, który określił zarobki funkcjonariuszy jako żenująco niskie. Podobnie zarzut nierzetelności w odniesieniu do informacji o poczynaniach rządu wobec rolników objętych klęską suszy nie znajduje potwierdzenia. Reporterzy dochowali zasady proporcjonalności, przedstawiając stanowiska wszystkich zainteresowanych stron.
• "Wiadomości" z 22 lipca 2000 roku - zarzut nierzetelnego zrelacjonowania obchodów święta Policji w Szczytnie, poprzez nie odnotowanie obecności Premiera Jerzego Buzka oraz wygłoszonego tam wystąpienia. Nadawca w wyjaśnieniach odrzucił zarzut całkowitego pominięcia osoby Premiera w relacji. Wizerunek Prezesa Rady Ministrów został ukazany na ekranie, natomiast brak wypowiedzi wynikał po części z powodów technicznych. Ponadto wydarzenia w Szczytnie nadawca potraktował jako punkt wyjścia do raportu o Policji, pragnąc przedstawić sytuację policji po 10 latach jej funkcjonowania, a nie jedynie zatrzymać się na samej relacji z obchodów rocznicowych. Przewodniczący KRRiT uznał prawo nadawcy do innego niż zazwyczaj rozłożenia akcentów, jak ma to miejsce w materiałach okolicznościowych, zwłaszcza że w "Panoramie" nadawca relacjonując obchody święta Policji zamieścił dłuższą wypowiedź Premiera.
• "Wiadomości" z 2 sierpnia 2000 roku - zarzut manipulacji, jakiej dopuścili się wydawcy Telewizyjnej Agencji Informacyjnej relacjonujący przebieg konferencji prasowej po spotkaniu Premiera Jerzego Buzka i Rzecznika Prasowego Rządu z marszałkami sejmików wojewódzkich. P. Krzysztof Luft zarzucał, że w materiale przedstawiającym wystąpienia liderów Unii Pracy w sprawie lustracji Kandydatów na Urząd Prezydenta RP, dokonano montażu wizerunku premiera z dźwiękiem fragmentu wypowiedzi rzecznika rządu, wyjętym z innego momentu konferencji. Nadawca odrzucił zarzut manipulacji polegającej na zmontowaniu obrazu i dźwięku i złożył oświadczenie, że zarówno obraz, jak i dźwięk w wyemitowanym materiale pochodził z tego samego fragmentu konferencji. Autor relacji powołał się na świadectwo dziennikarzy innych mediów uczestniczących w powyższej konferencji. Przewodniczący KRRiT stwierdził, iż nie ma jakiejkolwiek podstawy, by nie dać wiary wyjaśnieniom nadawcy, zwłaszcza że w trakcie tej konferencji prasowej Premiera nie zezwolono dziennikarzom na zadawanie pytań dotyczących sprawy lustracji. Rzecznik Rządu p. K. Luft stwierdził, że na wszystkie inne zagadnienia nie związane z tematem konferencji będzie odpowiadał sam po jej zakończeniu. Jego wypowiedź została nagrana po konferencji. W relacji, która ukazała się w "Wiadomościach" nadawca nie sugerował, że wypowiedź ta została nagrana w trakcie konferencji.
• "Wiadomości" z 14 września 2000 roku - zarzut nieuwzględnienia w materiale stanowiska rządu wobec zarzutów SLD dotyczących ustawy o najmie lokali. Nadawca przyznał się do popełnionego uchybienia. Następnego dnia w głównym wydaniu "Wiadomości" zamieszczona została informacja o stanowisku strony rządowej wobec wyżej wymienionego zarzutu. Krajowa Rada rozpatrzyła skargę przyjmując wyjaśnienia nadawcy.
• "Wiadomości" z 20 września 2000 roku - zarzut dotyczący relacji z oficjalnej wizyty Premiera Jerzego Buzka w Paryżu. W relacji pominięto fakt wspólnego wyjścia Prezydenta Francji oraz Premiera RP do dziennikarzy. Krajowa Rada podczas posiedzeń 12 i 17 października 2000 roku uznała, że charakter podniesionych zarzutów podobny jest do skargi skierowanej, 14 marca 1995 roku, przez p. Aleksandrę Jakubowską, Rzecznika Prasowego Rządu w gabinecie Józefa Oleksego. Krajowa Rada, 12 lipca 1995 roku, stwierdziła, że w związku ze skargą Rzecznika Prasowego Rządu, minister A. Jakubowskiej, Krajowa Rada przypomina, że odpowiadająca obiektywnej wadze wydarzeń kolejność podawania wiadomości w programach informacyjnych stanowi istotny element rzetelności przekazu. Tymczasem w "Wiadomościach" wyemitowanych 13 marca 1995 roku w sposób nieuzasadniony umieszczono w dalszej kolejności relację na temat ważnej deklaracji premiera o ciągłości polityki zagranicznej Polski, złożonej na spotkaniu z korpusem dyplomatycznym.

• "Wiadomości" i "Panorama" z 11 listopada 2000 roku - zarzut braku relacji z uroczystości wręczenia nagród w drugiej edycji Konkursu Pro Publico Bono. Nadawca poinformował Krajową Radę, że wydawcy "Teleexpressu" z uwagi na godzinę rozpoczęcia uroczystości - tj. 17.30., nie zdążyli zamieścić informacji w serwisie. W "Wiadomościach" i "Panoramie" skupiono się tego dnia na informacjach związanych z obchodami Święta Odzyskania Niepodległości i informacjach z Austrii (katastrofa kolejki górskiej). Dodatkowym powodem braku relacji z uroczystości wręczenia nagród Pro Publico Bono była zła jakość materiału przesłanego do Warszawy z krakowskiego ośrodka TVP S.A. Osoby odpowiedzialne za wydanie "Wiadomości" i "Panoramy" zostały za uchybienie ukarane finansowo. Nadawca ponadto poinformował KRRiT, iż w "Panoramie" znalazła się informacja z uroczystości przyznania polskiej nagrody jakości, która odbyła się na Zamku Królewskim z udziałem Premiera Jerzego Buzka. Krajowa Rada przyjęła powyższe wyjaśnienia.

7.3 Skargi dotyczące programów informacyjnych TVP S.A. składał również rzecznik prasowy SLD - p. Michał Tober. Przykładami takich skarg są m.in.

• Programy informacyjne z 16 lutego 2000 roku - zarzuty dotyczące sposobu informowania o działalności i aktywności politycznej SLD, w tym niedostatecznego poinformowania o posiedzeniu Zarządu Krajowego SLD i konferencji prasowej 16 lutego 2000 roku. Podczas tej konferencji przewodniczący SLD p. Leszek Miller zaprezentował skład i działania Komisji Etyki SLD oraz poinformował o przyjęciu Karty Zasad Etycznych. Przewodniczący KRRiT przyjął wyjaśnienia nadawcy, że o powołaniu i zadaniach Komisji Etyki SLD telewizja publiczna poinformowała 16 lutego 2000 roku dwukrotnie: o godz. 15.00 (była to trzecia w kolejności nadanych informacji) oraz w głównym wydaniu "Wiadomości" (na ósmej pozycji pośród 16 informacji tego serwisu).
• Programy informacyjne z 8 listopada 2000 roku - zarzuty dotyczące relacji na temat raportu Komisji Europejskiej o przygotowaniach Polski do członkostwa w Unii Europejskiej. Nadawca wyjaśnił, że 8 listopada 2000 roku we wszystkich programach informacyjnych podano korespondencję z Brukseli z szerokim uwzględnieniem problemów prawnych i działań restrukturyzacyjnych w najważniejszych działach gospodarki, świadomie nie prezentując wielokrotnie przedstawianych na ten temat opinii głównych sił politycznych w kraju.
• Programy informacyjne z 25 listopada 2000 roku - zarzuty dotyczące relacji z konferencji prasowej, podczas której przewodniczący SLD p. Leszek Miller zaprezentował dokument "Stanowisko w sprawie obniżenia kosztów i zwiększenia sprawności i skuteczności działania państwa". Zdaniem rzecznika SLD zainteresowanie telewizji publicznej tym stanowiskiem było niedostateczne. Przewodniczący KRRiT przyjął wyjaśnienia nadawcy, który podkreślił, że we wszystkich programach informacyjnych omówiono tę inicjatywę w sposób możliwie pełny. Nadawca przedstawił szczegółowe wyjaśnienia Telewizyjnej Agencji Informacyjnej w tej sprawie.

Skargę złożyła również p. Danuta Waniek, były rzecznik prasowy Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej:

• "Wiadomości" z 7 marca 2000 roku - zarzut naruszenia zasady proporcjonalności i równowagi poprzez wypowiedź rzecznika Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Rzecznik prasowy MSWiA obarczył SLD odpowiedzialnością za zablokowanie podwyżek płac dla policji. Wypowiedź ta nie została skomentowana przez żadnego z przedstawicieli SLD. Przewodniczący KRRiT przyjął wyjaśnienia nadawcy, który przyznał się do uchybienia i poinformował, że następnego dnia w głównym wydaniu "Wiadomości" została podana informacja zawierająca stanowisko SLD.

7.4 Ponadto wystąpienia dotyczące programów publicystycznych i informacyjnych nadawanych w TVP S.A. złożyli m.in.:

• Rzecznik prasowy Klubu Parlamentarnego AWS p. Piotr Żak, którego zarzut dotyczył braku emisji programu "Forum", 19 kwietnia 2000 roku. Przewodniczący uznał stanowisko nadawcy, który podkreślił, iż przyczyną braku programu "Forum" była bezpośrednia transmisja z wręczenia nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej p. Andrzejowi Wajdzie.
• Marszałek Senatu RP - p. Alicja Grześkowiak, w związku z oświadczeniem Senatora Piotra Łukasza Juliusza Andrzejewskiego, zawierającym żądanie sprostowania wyników głosowania podczas emisji programu "Forum", 18 lipca 2000 roku. Nadawca przyznał się do popełnienia błędu technicznego. Prezes Zarządu Spółki TVP S.A. złożył szczegółowe wyjaśnienia.
• Przewodniczący Okręgowej Rady Lekarskiej Świętokrzyskiej Izby Lekarskiej - p. Maciej Szewczyk, który uważa, że w programach publicystycznych TVP S.A. obarcza się odpowiedzialnością lekarzy za konsekwencje wprowadzania reformy służby zdrowia. Nadawca wyjaśnił, że w programach "Debata", "Sprawa dla Reportera", czy "Tygodnik Polityczny Jedynki" podkreślano, że na tworzenie i wdrażanie reformy służby zdrowia nie mieli wpływu przedstawiciele samorządu lekarskiego.
• Przewodniczący Gmin Wiejskich RP - p. Mariusz Poznański złożył skargę dotyczącą nierzetelnego przedstawienia informacji o likwidacji szkół wiejskich w programie "Tygodnik Polityczny Jedynki" z 9 marca 2000 roku. W programie sugerowano, że wójtowie są odpowiedzialni za likwidację szkół. Przewodniczący KRRiT nie podzielił argumentacji nadawcy, zwłaszcza w odniesieniu do formy zadawanych pytań. Krajowa Rada m.in. tę skargę omówiła 13 czerwca 2000 roku podczas wspólnej dyskusji z udziałem przedstawicieli reprezentujących Prezydenta RP, Rządu, Parlamentu oraz Spółkę "Telewizja Polska" S.A. Jako materiały do dyskusji nad realizacją rzetelnego i obiektywnego informowania przez media publiczne o najważniejszych wydarzeniach w kraju, posłużyły również wyniki monitoringu audycji "Tygodnik Polityczny Jedynki", opracowanie Centrum Badania Opinii Publicznej pt. "Poczucie poinformowania o działalności instytucji politycznych oraz źródła informacji o gospodarce", a także artykuły prasowe: Teresy Boguckiej pt. "Pomóż, miłościwy panie" ("Gazeta Wyborcza z 27 i 28 maja 2000 roku) i Piotra Milewskiego pt. "Medialne widły z igły" (Press nr 5/2000).
• Szef Kancelarii Senatu Rzeczpospolitej Polskiej - p. Bogdan Skwarka, zarzucił pominięcie 1 września 2000 roku w programach informacyjnych TVP S.A. patronatu i udziału Marszałka Senatu RP - p. Alicji Grześkowiak w VIII Forum Mediów Polonijnych w Tarnowie. Przewodniczący KRRiT przyjął wyjaśnienia nadawcy, który stwierdził, że osobę Pani Marszałek pokazano w materiale, natomiast redakcje programów informacyjnych skupiły się na meritum wydarzeń i nie wymieniły imiennie uczestniczących w nich przedstawicieli życia politycznego.
• Przewodniczący Unii Pracy - p. Marek Pol uważa, że media publiczne pozbawiają niektóre partie dostępu do środków przekazu. Nadawcy publiczni, zarówno TVP S.A., jak i PR S.A., przedstawili statystykę obecności polityków UP na antenie i wizji oraz argumentację dotyczącą prawa dokonywania przez wydawców doboru materiałów ukazujących się w audycjach.
• Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa - p. Barbara Litak-Zarębska złożyła protest dotyczący udziału Edwarda Misztala - sprawcy napadu na Komitet Prymasowski w okresie stanu wojennego - jako eksperta w "Kronice Kryminalnej" nadanej 15 marca 2000 roku. E. Misztal komentował wydarzenia związane ze śmiercią weterynarza podczas obławy na tygrysa, który uciekł z cyrku Korona. Przewodniczący KRRiT skierował do Prezesa TVP S.A. wystąpienie, w którym stwierdził m.in. "Udział Edwarda Misztala w telewizji publicznej jest tym bardziej oburzający, jeśli uwzględni się niedawną emisję programu z udziałem Grzegorza Piotrowskiego w oddziale łódzkim TVP S.A. Wówczas Pan podjął natychmiast decyzje, które zostały przez nas z aprobatą przyjęte. Mam nadzieję, że również ta sprawa zakończy się stosowną reakcją Pana Prezesa. Wezwanie do zaniechania działań sprzecznych z obowiązującym prawem skierowane na podstawie art. 10 ust. 3 ustawy o radiofonii i telewizji jest wiążące również w przypadku emisji tego programu". Także Komisja Etyki TVP S.A. stwierdziła, że "było błędem przedstawienie E. Misztala jako byłego policjanta. W istocie bowiem nie był on szeregowym milicjantem, jak mogło z tego wynikać, lecz wyższym funkcjonariuszem Komendy Stołecznej Milicji Obywatelskiej, szefem wydziału zajmującego się w stanie wojennym m.in. represjonowaniem opozycji demokratycznej". W odpowiedzi prezes poinformował, że E. Misztal wystąpił jako właściciel firmy ochroniarskiej, współpracującej z cyrkiem Korona. Prezes oznajmił ponadto, że zwrócono uwagę szefowi publicystyki i autorce programu.

7.5 Do Krajowej Rady wpłynęły także skargi dotyczące audycji nadawanych przez TVP S.A. W skargach tych poruszano kwestie ochrony dzieci i młodzieży przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. W tych sprawach do wszystkich instytucji mających w tym zakresie kompetencje skierował swoje wystąpienie Rzecznik Praw Obywatelskich - prof. Andrzej Zoll. Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich będzie przedmiotem obrad sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu.

• Skargę indywidualną dotycząca wyemitowania w I programie TVP S.A. 29 maja 2000 roku o godz. 8.45 zapowiedzi filmu pt. "Książę Jutlandii", zawierającego sceny nieodpowiednie dla najmłodszej widowni. Film ten miał być rozpowszechniany o godzinie 23.00, zaś jego zwiastun został nadany przed programem dla dzieci. Przewodniczący KRRiT przyjął wyjaśnienia nadawcy, który przyznał, że niefortunny zwiastun został nadany pomyłkowo. Osoba odpowiedzialna została ukarana finansowo.
• Skargę Przewodniczącego sejmowej Komisji Rodziny - p. Antoniego Szymańskiego, w sprawie programu "Rower Błażeja" z 13 czerwca 2000 roku. Z opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej, z której wynika, że eksperci resortu edukacji nie znajdują w powyższym programie treści, które pozostawałyby w sprzeczności z programem edukacji seksualnej młodzieży szkolnej. W przekazanym stanowisku podkreśla się, że w czerwcowym odcinku programu "Rower Błażeja" przedstawiono dyskusję dotyczącą współżycia seksualnego i antykoncepcji w życiu młodych ludzi. Zaletą audycji była prezentacja różnorodnych poglądów, a każdy uczestnik mógł wypowiadać się swobodnie i bez skrępowania. W opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej podkreśla się, że tego rodzaju dyskusje muszą uczyć dokonywania odpowiedzialnych wyborów.

• Skargę Przewodniczącej senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu - p. Krystyny Czuby oraz członka Komisji Artystycznej przy Prezydencie Miasta Krakowa p. Stanisława Markowskiego, podpisaną również przez 34 sygnatariuszy, dotyczącą programu pt. "śWirnik" nadanego 18 grudnia 2000 roku, o godz. 15.30, w TVP S.A. Oddział w Krakowie. Piszący wyrazili oburzenie z powodu wyemitowania w powyższym programie treści gorszących, wulgarnych, sprzecznych z dobrym obyczajem. KRRiT podczas posiedzenia 28 lutego 2001 roku rozpatrywała tę sprawę w świetle opinii ekspertów m.in. z Uniwersytetu Jagiellońskiego, sporządzonymi na zlecenie nadawcy. KRRiT uwzględniając społeczną dyskusję wokół tego programu, a także mając na względzie emisję nowych odcinków cyklu "śWirnik" postanowiła przeprowadzić monitoring programowy pod kątem zgodności przekazywanych treści z przepisami ustawy o radiofonii i telewizji.

7.6 Przedmiotem publicznej dyskusji stał się film dokumentalny poświęcony p. Zbigniewowi Herbertowi "Obywatel Poeta" i konflikt, który powstał pomiędzy TVP S.A., a twórcą filmu p. Jerzym Zalewskim. TVP S.A. nie zakwalifikowała wyżej wymienionego filmu do emisji w telewizji publicznej. Podczas posiedzenia 5 września 2000 roku Krajowa Rada stwierdziła, że nie jest organem, który posiada tytuł prawny do badania treści zawieranych umów. Powstałe problemy leżą poza sferą kompetencji określonych w ustawie o radiofonii i telewizji i wyłącznie sąd jest organem, który w tej sprawie może rozstrzygnąć spór. Nadawca wyemitował film "Obywatel Poeta" 29 stycznia 2001 roku.

7.7 Jak co roku ilość skarg dotyczących programów Polskiego Radia była zdecydowanie niższa w porównaniu ze skargami dotyczącymi programów telewizji publicznej. Około 30, spośród 87 pism dotyczących Polskiego Radia S.A., odnosiło się do treści programów:

• Wiceprezes Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL - p. Marek Sawicki, złożył skargę w sprawie ocenzurowania wypowiedzi przedstawicieli PSL w audycji "Magazyn z kraju i ze świata" wyemitowanej w I programie Polskiego Radia S.A., 29 listopada 2000 roku. Nadawca wyjaśnił, że wydawca magazynu otrzymał upomnienie za brak staranności w przygotowaniu audycji.
• Minister Edukacji Narodowej - p. Mirosław Handke, złożył skargę dotyczącą audycji pt. "Gorący temat" wyemitowanej w I programie Polskiego Radia S.A.,12 kwietnia 2000 roku, w której krytycznie oceniono zmiany jakie przyniesie reforma szkolnictwa średniego. Prezes Zarządu PR S.A. zapewnił o gotowości rzetelnego informowania słuchaczy o kolejnych etapach reformy oświaty w Polsce.
• Skarga indywidualna dotycząca audycji wyemitowanej w I programie Polskiego Radia S.A., 5 czerwca 2000 roku, w którym prowadząca dziennikarka wyraziła niepochlebną opinię na temat osób duchownych. Nadawca wyjaśnił, że dziennikarka w programie zacytowała wyniki badań ankietowych podanych uprzednio do publicznej wiadomości m.in. w gazecie "Rzeczpospolita".

Ponadto Prezes Zarządu Spółki PR S.A. - p. Ryszard Miazek zwrócił się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z prośbą o pomoc w związku z nowymi warunkami finansowymi obsługi radiowej XIV Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego, niemożliwymi do spełnienia przez Polskie Radio S.A.. Przewodniczący KRRiT poparł te starania kierując również prośbę do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

7.8 W 2000 roku Przewodniczący KRRiT działając w trybie art. 53 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji wydał decyzje o ukaraniu nadawców komercyjnych za naruszenie przepisów ustawy o radiofonii i telewizji oraz rozporządzenia KRRiT z 21 listopada 1994 roku w sprawie szczegółowych zasad rozpowszechniania przez radio i telewizję audycji, które mogą zagrażać psychicznemu, uczuciowemu lub fizycznemu rozwojowi dzieci i młodzieży. Informacje dotyczące nałożonych kar znajdują się również w rozdziale I Sprawozdania.

7.9 Krajowa Rada podczas posiedzenia 30 maja ubiegłego roku uznała, że rozpowszechnieniem, 19 stycznia o godz. 20.00, amerykańskiego filmu w reżyserii Spike'a Lee pt. "Tropikalna gorączka" nadawca, Spółka "Polskie Media" S.A., naruszył przepis art. 18 ustawy o radiofonii i telewizji oraz rozporządzenia z 21 listopada 1994 roku w sprawie szczegółowych zasad rozpowszechniania przez radio i telewizję audycji, które mogą zagrażać psychicznemu, uczuciowemu lub fizycznemu rozwojowi dzieci i młodzieży.

KRRiT stwierdziła, że film zawiera wiele scen drastycznych, ukazujących przemoc oraz zwroty, słowa i gesty wulgarne, które mogą mieć negatywny wpływ na psychiczny i uczuciowy rozwój dzieci i młodzieży. KRRiT upoważniła Przewodniczącego KRRiT do wszczęcia postępowania w tej sprawie. W wyniku postępowania stwierdzono, że film porusza problematykę trudną do zrozumienia dla dzieci oraz pokazuje wzorce patologicznych reakcji społecznych, co przy dosłownym odbiorze bez zrozumienia przesłania może mieć negatywne skutki dla sfery emocjonalno-społecznej. Skutki te mogą być następujące:

Elementami filmu, które mogą mieć negatywny wpływ na dzieci i młodzież są sceny przemocy, sceny erotyczne oraz wulgarny język. Zachowania te pojawiają się wśród bliskich sobie ludzi. Wiele jest agresji werbalnej, gróźb, przekleństw, wyzwisk i kłótni. W ciągu całego filmu padło razem ponad 100 określeń charakterystycznych dla negatywnej komunikacji.

"Tropikalna gorączka" oraz "Malaria" to polskie tytuły filmu Spike'a Lee "Jungle fever". Analiza porównawcza potwierdziła naruszenie przepisów ustawy o radiofonii i telewizji oraz rozporządzenia KRRiT z 21 listopada1994 roku. Przewodniczący KRRiT wydał 28 lutego 2001 roku decyzję o nałożeniu kary w wysokości 100 000 złotych na spółkę Polska Korporacja Telewizyjna, rozpowszechniającą program telewizyjny Canal +. W programie tym 10 stycznia 2001 roku, o godzinie 20.00, nadany został film produkcji amerykańskiej pt. "Malaria". Nadawca złożył odwołanie od tej decyzji.

7.10 W związku z emisją 18 maja 2000 roku, w serwisie Radia ZET, o godz. 9.00 informacji o planowanej przez policję akcji "Zamknięte miasto", skargę do KRRiT złożył p. Marek Biernacki, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Policja, 18 maja 2000 roku, w Warszawie przeprowadzała działania skierowane przede wszystkim przeciwko złodziejom samochodów. Fakt podania do publicznej wiadomości przez Radio ZET terminu rozpoczęcia i prowadzenia operacji był bezpośrednią przyczyną obniżenia efektów akcji. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji podkreślił, że ostrzeganie przestępców przed ewentualną kontrolą pojazdów jest udzielaniem im pomocy, co z kolei jest sprzeczne z interesem państwa.

Podczas posiedzenia 6 czerwca 2000 roku KRRiT rozpatrzyła tę skargę Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, także zapoznała się z wyjaśnieniami nadawcy.

Zasadom współpracy służb podległych Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji z nadawcami oraz sposobowi przekazywania informacji o pracy tych organów poświęcone było spotkanie zorganizowane przez KRRiT 6 czerwca 2000 roku.

7.11 Na program rozpowszechniany pod nazwą Telewizja TVN w 2000 roku wpłynęło 16 skarg.

Wśród tych skarg znalazła się skarga dotycząca relacji z procesu przestępcy zwanego przez media Rurabomberem. Podczas posiedzenia 19 grudnia 2000 roku KRRiT negatywnie oceniła te relacje, a zwłaszcza ich sensacyjność i bezmyślne eksponowanie osoby przestępcy, przez co osiągnął to, czego oczekiwał - nagłośnienie w mediach. Krajowa Rada w komunikacie prasowym zwróciła uwagę na konieczność zachowania profesjonalnych standardów informowania społeczeństwa o przestępstwach, sprawcach i ofiarach.

Podczas spotkania 8 marca 2001 roku, w którym udział wzięli przedstawiciele Telewizji TVN, Telewizji Polsat i TVP S.A., dyskutowano nad sposobem przekazywania przez media audiowizualne informacji o sprawcach najbardziej okrutnych przestępstw na przykładzie m.in. informowania o przebiegu procesu przestępcy zwanego Rurabomberem oraz okoliczności zabójstwa czteroletniego chłopca dokonanego przez konkubenta matki. Dyskutanci zwracali uwagę na konieczność zachowania szczególnej uwagi w przygotowywaniu przekazów z wyjątkowo okrutnych wydarzeń, tak by na pierwszym miejscu pozostawało zawsze dobro odbiorcy, a także aby wymowy informacyjnej i edukacyjnej relacji nie przesłaniało epatowanie widza sensacyjnością obrazu i treści.

7.12 Na program rozpowszechniany przez Telewizję Polsat w 2000 roku wpłynęło 13 skarg. Takie programy jak "Na każdy temat" oraz serial "Świat według Kiepskich" wywoływały krytykę podkreślaną w kilku listach.

Skarga dotycząca programu pt. "Na każdy temat" wyemitowanego 25 czerwca 2000 roku spowodowana została przeprowadzeniem wśród uczestników swoistego konkursu - propozycja wypicia koktajlu przygotowanego z dżdżownic. Nadawca wyjaśnił, że widz uległ iluzji, bowiem był to w rzeczywistości koktajl truskawkowy. Krajowa Rada pomimo krytycznej opinii o programie nie znalazła dostatecznych podstaw do ukarania nadawcy. Przewodniczący KRRiT zwrócił jednak nadawcy uwagę na podważanie wartości etyczno-moralnych, norm dobrego smaku, obyczaju oraz ewidentną sprzeczność z edukacyjnymi i poznawczymi walorami takich programów.

Wiele kontrowersji wśród telewidzów wzbudza serial "Świat według Kiepskich", m.in. do Pani Senator Krystyny Czuby, Przewodniczącej Komisji Kultury i Środków Przekazu, skierowana została skarga zbiorowa w sprawie zaprzestania emisji tego programu. Trzeba jednocześnie zaznaczyć, że serial ten cieszy się powodzeniem wśród telewidzów, socjolodzy starają się wyjaśnić przyczyny tego społecznego uznania. Niedawno serial ten w konkurencji dotyczącej tego gatunku otrzymał główną nagrodę w konkursie "Telekamery 2000". Z badań wynika, że każdy odcinek serialu ogląda 7 mln widzów, w tym około 40 % z wyższym wykształceniem.

Nadawca w wyjaśnieniach związanych ze skargą skierowaną do Przewodniczącej Komisji Kultury i Środków Przekazu Senatu RP podkreślił, że film w zamyśle autorów jest satyrą na postawy rodaków w trudnym procesie adaptacji do nowych warunków ustrojowych. W filmowym przesłaniu, zdaniem nadawcy, jest zarówno gorzka refleksja wobec pewnych postaw i zachowań społecznych, jak i wobec niektórych instytucji, które nie zawsze potrafią sprostać swoim obowiązkom. W wystąpieniu do nadawcy Przewodniczący KRRiT m.in. podkreślił, że konwencja "sit -comu" nie może stanowić usprawiedliwienia dla działań, które naruszają normy dobrego smaku i obyczaju. Przewodniczący KRRiT zwrócił uwagę, że nadawca jako sygnatariusz Porozumienia "Przyjazne Media" i jego inicjator powinien czuć się szczególnie zobowiązany do zachowywania właściwego poziomu etyczno-moralnego i do propagowania dobrych obyczajów.

7.13 Podczas ubiegłorocznej kampanii wyborczej na urząd Prezydenta RP do KRRiT wpłynęły 64 skargi podpisane przez 92 osoby, w tym 22 protesty skierowali pełnomocnicy komitetów wyborczych poszczególnych kandydatów, zaś 5 wystąpień przekazali parlamentarzyści. Pozostałe nadesłano w imieniu organizacji samorządowych i społecznych oraz osób prywatnych.

• 11 lipca 2000 roku w sprawie zasad prowadzenia kampanii wyborczej w radiu i telewizji
• 12 września 2000 roku w sprawie obiektywnego analizowania przez nadawców telewizyjnych badań ilościowych prezentowanych przez poszczególne komitety wyborcze.

7.14 Przedstawiciele Sztabu Wyborczego Kandydata na Urząd Prezydenta RP - Mariana Krzaklewskiego (Wiesław Walendziak - szef sztabu i Kajus Augustyniak - rzecznik prasowy, a także pełnomocnik sztabu - Andrzej Szkaradek ) złożyli m.in. następujące skargi :

• skargę dotyczącą sposobu relacjonowania w mediach publicznych przebiegu spotkań wyborczych kandydatów na urząd Prezydenta RP, a w szczególności odwołania wywiadu, planowanego w programie TVP S.A. Oddział w Bydgoszczy, komentarza nadanego w programie "Wiadomości" 14 lipca 2000 roku odnośnie przyjęcia przez Sejm RP ustawy uwłaszczeniowej, odwołania stałego wywiadu Mariana Krzaklewskiego w "Sygnałach Dnia" w programie I "Polskiego Radia" S.A. oraz niestosownego tytułowania kandydata w mediach (używanie potocznego określenia "szef"). Krajowa Rada rozpatrywała tę skargę podczas posiedzeń 24 sierpnia i 25 października 2000 roku. KRRiT przyjęła wyjaśnienia prezesa PR S.A. Wątpliwości KRRiT wzbudziło natomiast eksponowanie komentarza odautorskiego w programach informacyjnych, szczególnie komentarza typu stand-up. Członkowie KRRiT wyrazili przekonanie, że w programach informacyjnych taki komentarz własny dziennikarza nie powinien być nadawany. Odnośnie zarzutu odwołania w ostatniej chwili umówionego, przez Oddział TVP S.A. w Bydgoszczy, wywiadu z Marianem Krzaklewskim, nadawca złożył oświadczenie, iż zarząd Spółki nie wydawał żadnych dyspozycji, dotyczących tej sprawy, a ponadto prezes TVP S.A. zarządził przeprowadzenie wyjaśnień w oddziale terenowym.

• skargę, w której zwrócono uwagę, że nie zaproszenie reprezentanta AWS do dyskusji na temat uwłaszczenia w programie "Monitor Wiadomości" (emisja 11 września 2000 roku) było zlekceważeniem przez media publiczne tej problematyki. Prezes TVP S.A. wyjaśnił, że wobec trzykrotnego omawiania w "Monitorze Wiadomości" tematu uwłaszczenia z udziałem przedstawicieli AWS, zaproszenie do kolejnej, czwartej dyskusji tylko przedstawicieli UW i PSL nie naruszało zasady bezstronności i rzetelności.

• skargę dotyczącą sposobu przedstawienia żony kandydata, p. Marii Krzaklewskiej, w programie informacyjnym "Panorama", 10 września 2000 roku. Według skarżącego, małżonka Mariana Krzaklewskiego ukazywana była w telewizji ze znacznie mniejszą przychylnością niż małżonka kandydata, a równocześnie urzędującego Prezydenta RP, Aleksandra Kwaśniewskiego. Nadawca przyznał, że co prawda w relacji wymienionej w skardze nie wymieniono z imienia i nazwiska żony Mariana Krzaklewskiego, ale poinformowano zarówno kto, jak i za co otrzymał nagrodę, wręczaną przez Prezesa Rady Ministrów.

• skargę dotyczącą nieuzasadnionej prezentacji Aleksandra Kwaśniewskiego w różnych programach TVP S.A. w związku z pobytem na Olimpiadzie w Sydney. Nadawca w wyjaśnieniach podkreślił, że Aleksander Kwaśniewski, jako sprawujący urząd Prezydent RP, był uprawniony by skomentować wydarzenia sportowe. Krajowa Rada przyjmując te wyjaśnienia jednocześnie podzieliła stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej, która zwróciła uwagę, aby TVP S.A. w okresie kampanii wyborczej unikała prezentacji kandydatów pełniących funkcje publiczne, jeżeli te prezentacje nie dotyczą bezpośrednio wykonywanych funkcji.

Oprócz skarg złożonych przez przedstawicieli Komitetu Wyborczego Kandydata na Urząd Prezydenta RP - Mariana Krzaklewskiego - Krajowa Rada otrzymała także skargę od Przewodniczącej Komisji Kultury i Środków Przekazu, Senator Krystyny Czuby. W skardze podkreślono tendencyjną prezentację w programach TVP S.A. poszczególnych kandydatów na urząd Prezydenta RP, a w szczególności nadmierne eksponowanie Aleksandra Kwaśniewskiego w porównaniu z Marianem Krzaklewskim. Nadawca przedstawił wyniki pomiaru obecności poszczególnych osób na ekranie. Z zestawień tych wynika, że czas poświęcony w programach informacyjnych Marianowi Krzaklewskiemu znajduje się na drugim miejscu, ponieważ czas poświęcony urzędującemu Prezydentowi RP obejmował również w tym okresie relacje z procesu lustracyjnego oraz informacje związane z wykonywaną funkcją.

7.15 Podczas trwania kampanii wyborczej na Urząd Prezydenta RP skargi do Krajowej Rady złożyli również pełnomocnicy pozostałych komitetów wyborczych.

• Pełnomocnik Komitetu Wyborczego Kandydata na Urząd Prezydenta RP - Aleksandra Kwaśniewskiego - Ryszard Kalisz złożył protest w związku z udziałem Członka KRRiT p. Marka Jurka w programach wyborczych Mariana Krzaklewskiego. W odpowiedzi Przewodniczący KRRiT stwierdził, że ustawa o radiofonii i telewizji nie daje podstaw do wyrażania formalnej oceny dotyczącej postępowania jednego z członków KRRiT.

• Pełnomocnik Sztabu Wyborczego Kandydata na Urząd Prezydenta RP - Jarosława Kalinowskiego - Marek Sawicki złożył skargę, dotyczącą nierównomiernej obsługi informacyjnej kandydatów prowadzonej w programach nadawanych przez "Polskie Radio" S.A. KRRiT otrzymała wyjaśnienia nadawcy, który nie podzielił tego zarzutu.

• Pełnomocnik Sztabu Wyborczego Kandydata na Urząd Prezydenta RP - Piotra Ikonowicza - Janusz Rolicki złożył skargę dotyczącą pomijania w programach TVP S.A. relacji ze spotkań kandydata. W wyjaśnieniach nadawca nie potwierdził zarzutów.
• Przewodniczący Klubu Solidarności Narodowej Jan Rosa złożył protest przeciwko dyskryminowaniu w programach nadawanych przez "Polskie Radio" S.A. i "Telewizję Polską" S.A. kandydata na urząd Prezydenta RP - Jana Łopuszańskiego. Wyjaśnienia nadawców nie potwierdziły zarzutu pomijania kandydata w programach publicznej radiofonii i telewizji.

• Pełnomocnik Sztabu Wyborczego Kandydata na Urząd Prezydenta RP - Andrzeja Leppera - Henryk Dzido złożył skargę na pomijanie w programach TVP S.A. osoby kandydata. Zarzuty nie znalazły uzasadnienia w świetle stanowiska nadawcy i analizy materiałów emisyjnych.

• Pełnomocnik Sztabu Wyborczego Kandydata na Urząd Prezydenta RP - Janusza Korwin-Mikkego - Leszek Samborski złożył skargę wobec propozycji TVP S.A., aby do udziału w audycjach wyborczych, takich jak "Tygodnik Wyborczy Jedynki", "Forum Wyborcze", "Kandydat" zapraszać kandydatów na urząd Prezydenta RP w oparciu o wyniki badań opinii publicznej. Protest został uznany za uzasadniony zarówno przez Krajową Radę, jak i przez Państwową Komisję Wyborczą.

• Przedstawiciele Komitetu Wyborczego Kandydata na Urząd Prezydenta RP - Dariusza Grabowskiego - Janusz Szewczak i Michał Janiszewski złożyli skargę wobec zasad prowadzenia i doboru ekspertów w programie "Tygodnik Wyborczy Jedynki", a także wobec braku wyników czasowego monitoringu wystąpień poszczególnych kandydatów w programach informacyjnych TVP S.A. Krajowa Rada przyjęła informację o rezygnacji redaktora Andrzeja Kwiatkowskiego z funkcji przewodniczącego Komisji do spraw Wyborów Prezydenckich, powołanej w TVP S.A. W wyjaśnieniach nadawca przedstawił m.in. zestawienia wystąpień w programach TVP S.A. kandydatów na urząd Prezydenta RP. W świetle tych wyników zarzuty podniesione w skardze nie znalazły potwierdzenia.

7.16 Oprócz wyżej wymienionych skarg, złożonych przez przedstawicieli komitetów wyborczych poszczególnych kandydatów na urząd Prezydenta RP, do Krajowej Rady wpłynęły też wystąpienia indywidualne, m.in.

• skarga dotycząca reakcji TVP S.A. na publiczną krytykę w związku ze sposobem prezentacji kandydatów na urząd Prezydenta RP. Zarzut podniesiony w skardze dotyczył wykorzystywania anteny programu informacyjnego "Wiadomości" do prezentacji stanowiska zarządu TVP S.A. Krajowa Rada zasięgnęła opinii Rady Etyki Mediów, która zwróciła przede wszystkim uwagę na naruszenie podstawowych zasad zapisanych w Karcie Etyki Mediów, czyli zasady obiektywizmu i zasady pierwszeństwa dobra odbiorcy. Rada Etyki Mediów podkreśliła, że zarzut stronniczości w relacjonowaniu kampanii prezydenckiej skierowany przeciwko TVP S.A. jest zarzutem poważnym. Telewizja publiczna powinna zareagować na przykład poprzez przygotowanie specjalnego programu z udziałem niezależnych i wiarygodnych ekspertów

• skarga dotycząca przerwania ciszy przedwyborczej w programie telewizyjnym "Super 1", rozprowadzanym w sieciach kablowych. Postępowanie w tej sprawie zgodnie z przepisami ustawy z 27 września 1990 roku o wyborze Prezydenta RP prowadziła Państwowa Komisja Wyborcza.

7.17 Skargi dotyczące sposobu przeprowadzenia, przez redaktora Piotra Gembarowskiego, w programie "Kandydat" (emisja 6 października 2000 roku, w I programie TVP S.A.) wywiadu z Marianem Krzaklewskim, kandydatem na urząd Prezydenta RP, złożyli m.in. parlamentarzyści, przedstawiciele środowisk dziennikarskich, telewidzowie.

Oświadczenie w tej sprawie wydała 10 października 2000 roku, Rada Etyki Mediów, zaś Rada Programowa TVP S.A. przyjęła uchwalę nr 9 z 9 listopada 2000 roku.

Do Krajowej Rady nadesłano 20 protestów. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stanowisko wyraziła w oświadczeniu z 21 listopada 2000 roku. Informacje na ten temat znajdują się w rozdziale I Sprawozdania KRRiT.

7.18 W związku z emisją, 29 lutego 2000 roku, w programie TVP S.A. filmu dokumentalnego pt. "Wiagra - pigułka szczęścia" skargi złożyły przede wszystkim organizacje kobiece oraz osoby prywatne. Przewodniczący KRRiT, z upoważnienia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, wezwał nadawcę do bezwzględnego przestrzegania przepisów art. 18 ust. 4 i 5 ustawy, zgodnie z którymi zabronione są audycje lub inne przekazy zagrażające fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi niepełnoletnich, w szczególności zawierające treści pornograficzne lub w sposób nieuzasadniony i nadmierny eksponujące przemoc. Audycje lub inne przekazy, które mogą zagrażać fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi niepełnoletnich inne niż te, o których mowa jest powyżej, nie mogą być rozpowszechniane między godziną 6.00 a godziną 23.00.

7.19 W związku z emisją, 14 marca 2000 roku, w programie TVP S.A., Oddział w Łodzi, wywiadu z Grzegorzem Piotrowskim, zabójcą Księdza Jerzego Popiełuszki, nadesłano do KRRiT 28 protestów, w tym m.in. wystąpienia skierowali parlamentarzyści, a sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu przyjęła opinię, w której zwraca się do Krajowej Rady o stanowisko. Krajowa Rada przyjęła w tej sprawie stanowisko natychmiast po emisji wywiadu. Informacje na ten temat znajdują się w rozdziale I Sprawozdania KRRiT.

7.20 W związku z brakiem bezpośredniej transmisji z uroczystości otwarcia Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu protesty skierowali zarówno parlamentarzyści (m.in. przewodniczący sejmowej i senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu), jak i organizacje kombatanckie (m.in. Porozumienie Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych z Krakowa), a także partie polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia, parafie. W tej sprawie KRRiT przyjęła oświadczenie 24 sierpnia 2000 roku. Informacje na ten temat znajdują się w rozdziale I Sprawozdania KRRiT.

7.21 W związku z brakiem w programie TVP S.A. bezpośredniej transmisji z uroczystości obchodów 20 rocznicy Porozumień Sierpniowych i utworzenia NSZZ "Solidarność" do Krajowej Rady skargi złożyli parlamentarzyści oraz organizacje związkowe.

Sprawie tej poświęcone też zostało spotkanie Krajowej Rady z zarządem TVP S.A., przedstawicielami Rady Nadzorczej i Rady Programowej.

7.22 Obszerna korespondencja i liczne wypowiedzi publiczne były związane z emisją w programie I TVP S.A., 16 października 2000 roku, filmu dokumentalnego produkcji amerykańskiej pt. "Jan Paweł II - Papież Tysiąclecia". W tej sprawie Krajowa Rada zajęła stanowisko 25 października 2000 roku. Informacje na ten temat znajdują się w rozdziale I Sprawozdania KRRiT.

7.23 W związku z wstrzymaniem emisji jednego z odcinków cyklu pt. "Z kodeksem na Ty", nadawanego w programie TVP S.A., oddział w Łodzi, Krajowa Rada otrzymała m.in. wystąpienia od Marszałka Sejmu RP, wielu posłów i senatorów, dziennikarskich organizacji zawodowych.

W tej sprawie odbyło się, 7 listopada 2000 roku, spotkanie KRRiT z przedstawicielami Zarządu TVP S.A., kierownictwa Oddziału TVP S.A. w Łodzi, z dziennikarzami reprezentującymi związki zawodowe oraz z autorką programu. Obecny był też poseł Marek Markiewicz, który jest przewodniczącym Rady Programowej działającej w łódzkim ośrodku telewizyjnym, a jednocześnie był uczestnikiem nie wyemitowanego odcinka programu "Z kodeksem na Ty".

W odpowiedzi skierowanej do Marszałka Sejmu RP, Przewodniczący KRRiT stwierdził m.in., że nadawca ma prawo do dokonywania ocen programowych i takich działań nie można nazwać cenzurą. Jednakże nadawca podejmując decyzję o wstrzymaniu emisji odcinka z cyklu "Z kodeksem na Ty" zaniedbał obowiązki wynikające z zasad dobrego obyczaju. Nadawca powinien poinformować uczestników i autorów o decyzji dotyczącej wstrzymania emisji programu. To zaniedbanie dotyczyło jednak kwestii obyczaju, a nie mieściło się w zakresie prawnych podstaw odpowiedzialności.

7.24 W sprawie realizacji koncesji dla Radia Maryja, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji otrzymała łącznie ponad 7000 wystąpień, zarówno od związków i organizacji społecznych, jak i osób indywidualnych. W tej ostatniej grupie znalazły się także wystąpienia parlamentarzystów. Znaczącą ilość wystąpień nadesłały organizacje i stowarzyszenia katolickie, a w szczególności koła parafialne i rodziny katolickie. Wystąpienia nadesłały też kluby radnych AWS z całego kraju oraz organizacje związkowe zrzeszone w NSZZ "Solidarność". Liczna korespondencja wpłynęła też od organizacji polonijnych.

W sprawie realizacji koncesji dla Radia Maryja przewodniczący KRRiT wielokrotnie składał publiczne wyjaśnienia, m.in. podczas sejmowej debaty 18 stycznia 2001 roku, którą transmitowały zarówno media publiczne, jak i Radio Maryja. Wyjaśnienia te Przewodniczący KRRiT kilkakrotnie przekazywał także w odrębnych wystąpieniach zarówno Prezesowi Rady Ministrów, jak i Marszałkom Sejmu i Senatu oraz Przewodniczącym Komisji Kultury i Środków Przekazu. Wyjaśnienia zostały również przekazane Prymasowi Polski i Sekretarzowi Generalnemu Konferencji Episkopatu Polski.

W wyjaśnieniach tych złożone zostało zapewnienie, że intencją Krajowej Rady jest przyznanie nowych koncesji dotychczasowym nadawcom o zasięgu ogólnopolskim. Projekty ogłoszeń o możliwości uzyskania koncesji przygotowane zostały w taki sposób, że obejmują, w ramach określonych sieci, te częstotliwości, które obecnie pozostają w dyspozycji poszczególnych nadawców. Przewodniczący KRRiT zapewnił, że wbrew publicznie formułowanym oskarżeniom nie istnieją żadne zamiary ograniczenia zasięgu Radia Maryja, ani tym bardziej przerwania działalności tej rozgłośni. Jedyną przyczyną zwłoki w opublikowaniu ogłoszenia dotyczącego sieci obecnie użytkowanej przez Radio Maryja był brak stanowiska Ministra Łączności.

Po uzyskaniu tego stanowiska, prawie po czterech miesiącach od przekazania projektu do uzgodnień, 9 stycznia 2001 roku, nastąpiła publikacja ogłoszenia, a 9 lutego, nadawca złożył stosowne dokumenty. Informacje na ten temat znajdują się również w rozdziałach I i IV Sprawozdania KRRiT.

Spis treści, poprzednia część druku, następna część druku