Spis treści, poprzednia część druku, następna część druku

W 1999 roku Komisja Europejska opublikowała dokument o zasadach polityki audiowizualnej UE w dobie cyfrowej²⁶. Dokument stwierdza, że w odniesieniu do zawartości komunikowania masowego polityka ta ma być oparta na następujących zasadach:

• zasada proporcjonalności: regulacja prawna działalności nadawców ma wprost służyć realizacji założonego celu, a jej zakres ma być dostosowany do charakterystyki danego medium, np. do stopnia, w jakim odbiorca dysponuje swobodą wyboru odbieranych treści oraz kontroli nad tym aktem. Inaczej więc należy regulować ogólnodostępny program telewizyjny, inaczej zaś kodowany program "pay-per-view", dostęp do którego wymaga podania zidentyfikowania użytkownika i bezpośredniego płacenia za odbiór;
• odrębna regulacja zawartości i technologii przekazu (technologiczna neutralność regulacji): ponieważ te same treści mogą być przenoszone za pośrednictwem różnych technologii, należy je regulować tak samo niezależnie od środków ich przenoszenia. Ma to więc być "regulacja pozioma", nie zaś - jak dotąd - "regulacja pionowa", tworzona osobno dla każdego medium wyróżnionego ze względu na stosowaną technologię i struktury instytucjonalne. Oznacza to, że:
• regulacja zawartości komunikowania powinna następować zgodnie z cechami danego programu oraz z celami polityki publicznej związanymi z tymi programami;
• regulacja zawartości powinna wynikać ze specyfiki mediów audiowizualnych i powsta-wać na bazie istniejących dotąd przepisów;
• w odniesieniu do nowych usług audiowizualnych należy stosować regulacje, które z jednej strony zapewniają dostateczną ochronę odbiorców, natomiast z drugiej uwzględniają niepewne perspektywy rynkowe tych usług i inwestycje, jakie należało poczynić, by je uruchomić;
• należy zwracać szczególną uwagę na zapewnienie dostępu odbiorców do treści oferowanych przez nadawców, np. poprzez regulację systemów EPG (uniemożliwiającą dyskryminowanie niektórych nadawców), czy właściwe stosowanie zasad "must-carry";
• konieczność realizowania interesu publicznego i regulacji komunikacji publicznej (wprowadzenie technologii cyfrowej nie zmienia zasadniczo potrzeby regulacji służącej tym celom, natomiast wymaga stałej oceny stosowanych środków w odniesieniu do poszczególnych technologii , w celu przestrzegania zasady proporcjonalności). Realizowanie interesu publicznego wiąże się z ochroną niepełnoletnich, ochroną konsumentów, troską o różnorodność kulturalną i językową, ochroną praw autorskich i praw pokrewnych oraz integralności dzieła artystycznego itp. Ingerencja regulacji prawnej powinna zależeć od stopnia, w jakim mechanizmy rynkowe nie wystarczają, by zapewnić realizację poszczególnych celów polityki publicznej; powinna też uwzględniać komercyjny lub niekomercyjny charakter danego przedsięwzięcia programowego oraz stopień, w jakim odbiorca może dokonywać swobodnego wyboru odbieranych treści i panować nad procesem odbioru;
• uznanie szczególnej roli mediów publicznych oraz potrzeba przejrzystości ich finansowania. Zgodnie z protokołem nr 32 z 1997 r. (Protokół Amsterdamski) do Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej, państwa członkowskie UE mogą samodzielnie określać zadania, organizację i sposób finansowania nadawców publicznych (w tym podwójne finansowanie z reklamy i abonamentu), tak, by mogli oni właściwie wykonywać swoje zadania oraz w pełni wykorzystać możliwości tworzone przez nowe technologie, jednak ich finansowanie ze środków publicznych (abonament, subsydia) musi być wykorzystywane dla realizacji ich misji, natomiast nie powinno zakłócać warunków handlu i konkurencji w ramach Unii Europejskiej;
• uznanie roli regulatorów audiowizualnych, którzy powinni być niezależni i powinni samodzielnie regulować zawartość mediów, gdyż regulacja w tym zakresie należy do kompetencji poszczególnych państw;
• samoregulacja nadawców i operatorów, jako uzupełnienie regulacji prawnej. O ile definiowanie interesu publicznego i wprowadzanie regulacji i nadzoru służącego realizacji tego interesu należy do państwa, o tyle samoregulacja może uzupełnić to działanie i znieść konieczność przyjmowania bardzo szczegółowych przepisów. Samoregulacja może być stosowana w różnych dziedzinach z różnym powodzeniem (trudno np. polegać na niej w sferze ochrony praw autorskich) i nie powinno się dopuszczać do tego, by najwięksi uczestnicy gry rynkowej w drodze "samoregulacji" narzucali mniejszym podmiotom zasady działania korzystne dla nich samych. Niemniej może być istotnym uzupełnieniem regulacji.

Sygnałem tego przewartościowania była już kilkuletnia dyskusja w łonie Unii Europejskiej na temat dopuszczalnych granic koncentracji kapitału w mediach oraz potrzeby wprowadzenia stosownych regulacji ograniczających tę regulację na szczeblu europejskim, np. poprzez wydanie stosownej dyrektywy. Do takiego działania wzywał poczynając od końca lat osiemdziesiątych Parlament Europejski. W 1992 r. Komisja Europejska wydała Zieloną Księgę "Pluralism and Media Concentration in the Internal Market". Po wielu dyskusjach, w 1996 r. przygotowano wstępny tekst dyrektywy. Jednak sprawę de facto porzucono wskutek oporu większych państw unijnych, w tym zwłaszcza Niemiec.

Tak oto zrezygnowano z promowania - w każdym razie na szczeblu europejskimi - ważnego celu ochrony społeczno-kulturowego pluralizmu mediów, zachowując jedynie możliwość ingerencji w nadmierną koncentrację kapitału w mediach na podstawie przepisów antymonopolowych.

Wpływ czynników technologicznych i rynkowych na tradycyjne formy regulacji zawartości treści można dostrzec również w dyskusji toczącej się obecnie w Stałym Komitecie Rady Europy ds. Telewizji Ponadgranicznej nt. tzw. "split-screen advertising", tj. reklam zajmujących cześć ekranu, podczas gdy resztę ekranu zajmuje program.

Art. 13 .1 Konwencji stwierdza, że "Reklamy powinny być łatwe do rozpoznania i wyraźnie oddzielone od innych pozycji usługi programowej za pomocą środków optycznych lub akustycznych". Art. 14 z kolei stwierdza, że "reklamy mogą tez być nadawane w czasie trwania audycji w taki sposób, by nie ucierpiała na tym integralność i wartość audycji oraz dobro posiadacza praw do tej audycji". W licznych krajach (Niemcy, Cypr, Turcja, Austria, Hiszpania) praktykuje się różne formy "split-screen advertising" i praktyka ta nie budzi sprzeciwu. Przepisy niemieckie wprost ją dopuszczają, mimo, że można ją uznać za sprzeczną z przytoczonymi wyżej zasadami.

1. konwergencja telewizji z Internetem i technologia cyfrowa sprawiają, że widz może sam dowolnie kształtować obraz na ekranie i jednocześnie odbierać na nim rozmaite treści, zatem regulacje w tej sprawie są nieskuteczne;
2. umieszczanie reklamy w programie w ten sposób staje się konieczne m.in. wskutek rosnącej popularności Personal Video Recorders. Widz korzystający z PVR może łatwo unikać odbioru reklamy. Ponieważ telewizja komercyjna uzależniona jest od wpływów reklamowych, zaś załamanie sie tego systemu finansowania mogłoby zagrozić załamaniem sie modelu biznesowego nadawców komercyjnych, trzeba zliberalizować przepisy by temu zapobiec. A skoro "split-screen advertising" sprawia, ze widz nie może uniknąć kontaktu z reklamą, nawet gdy odtwarza nagranie, to trzeba rozważyć usankcjonowanie tej praktyki w imię ochrony telewizji komercyjnej przed kryzysem finansowym.

Powołując się na cytowany wyżej dokument z 1999 r., p. Reding przypomniała, że celem regulacji sektora audiowizualnego jest realizacja interesu publicznego poprzez osiąganie takich celów, jak pluralizm, różnorodność kulturowa i językowa, ochrona praw autorskich, realizacja prawa do odpowiedzi oraz ochrona niepełnoletnich. Jednocześnie, stwierdziła, zdaniem Komisji Europejskiej regulację prawną służącą realizacji tych celów powinno wprowadzać się wtedy, gdy nie gwarantuje tego działanie mechanizmów rynkowych.

Takie postawienie sprawy odwraca logikę tradycyjnego podejścia do sprawy, zgodnie z którym realizację ważnych celów społecznych traktowano jako wystarczające uzasadnienie dla stosowania metod administracyjnych i prawnych bez czekania na to, czy do ich realizacji samoczynnie doprowadzą mechanizmy rynkowe. P. Reding wskazała, że należy unikać nadmiernej regulacji, gdyż mogłoby to ograniczyć rozwój rynku i ograniczyć konkurencyjność Europy na rynku globalnym. Opowiedziała się też, zgodnie z opisanymi już tendencjami, za zróżnicowaną regulacją, w zależności od stopnia kontroli nad procesem komunikacji sprawowanym przez odbiorcę, na skali od rozpowszechniania ogólnodostępnych programów radiowych i telewizyjnych (największy zakres regulacji), aż po usługi płatne dostępne w Internecie (najmniejszy zakres regulacji).

1. Nowe techniki reklamowe: technologia cyfrowa umożliwia wprowadzenie nowych form reklamy (w tym odnośniki w Internecie, reklama wirtualna, telesprzedaż itp.). Obecnie przepisy mówią ile czasu antenowego można poświęcić reklamie i jak należy umieszczać ją w programie. Czy przepisy te - pyta p. Reding - pozostaną w nowej sytuacji skuteczne, konieczne i proporcjonalne do realizowanego celu? A może trzeba zrezygnować z ograniczeń czasowych jeżeli idzie o reklamę?
2. Ochrona niepełnoletnich zakłada dzisiaj tworzenie w ramówce czasu ochronnego, w którym nie mogą być nadawane treści szkodliwe dla dzieci. Na ile przepisy te zachowują rację bytu w czasach PVR, video on demand i innych technologii, które sprawiają, że dzieci mogą w swoim pokoju oglądać to co chcą i kiedy chcą, niezależnie od tego, co w danym momencie znajduje się w ramówce telewizyjnej? Czy dotychczasowych przepisów nie należy zastąpić samoregulacją nadawców, technikami filtrowania treści odbieranych z Internetu i edukacją medialną?
3. Także ochrona różnorodności kulturalnej poprzez wprowadzanie rozmaitych "kwot" programowych może tracić rację bytu, gdy "kwoty" te mogą nie mieć wpływu na to, co widzowie rzeczywiście oglądają. Być może zatem kwoty wyrażone udziałem w czasie antenowym należy zamienić na "kwoty inwestycyjne", wymagające od nadawcy przeznaczenia określonych sum, lub części budżetu produkcyjnego, na finansowanie produkcji audiowizualnej.

Polskie ustawodawstwo medialne musi być zgodne z przepisami unijnymi. Harmonizacja z "acquis communautaire" jest celem ruchomym, bo zmienia się samo "acquis". W pracach nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji trzeba to brać pod uwagę.

W dniu 9 czerwca 2000 roku polski Parlament znowelizował ustawę z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Intencją ustawodawcy było zharmonizowanie prawa krajowego z prawem Wspólnoty Europejskiej (w nowelizacji pominięto objęte projektem kwestie związane z uregulowaniem organizacji zbiorowego zarządzania oraz usytuowaniem Komisji Prawa Autorskiego i systemu repartycyjnego). Niektóre zagadnienia obejmowane niniejszą nowelizacją mają istotny wpływ na funkcjonowanie sektora audiowizualnego. Dlatego też KRRiT, w zakresie swoich kompetencji, kontynuowała współpracę z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Zespołem Negocjacyjnym w obszarze "Prawo spółek" oraz uczestniczyła w pracach parlamentarnych. Niektóre ze zmian wymagają szerszego omówienia.

Najistotniejsza zmiana polega na wydłużeniu czasu ochrony majątkowych praw autorskich z 50 lat do lat 70 (art. 36), zgodnie z przepisami dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich Nr 93/98/EEC z dnia 29 października 1993 roku w sprawie ujednolicenia czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych. Przed nowelizacją czas ochrony dzieł audiowizualnych był liczony od daty ustalenia utworu audiowizualnego; obecnie termin ten biegnie od śmierci ostatniej z wymienionych enumeratywnie w ustawie osób: główny reżyser, autor scenariusza, operator obrazu, autor dialogów, kompozytor muzyki skomponowanej do filmu. 50 letni okres ochrony artystycznych wykonań, do których polski ustawodawca zalicza m.in. działania aktorów, instrumentalistów, wokalistów i tancerzy, został rozciągnięty również na artystyczne wykonania powstałe wcześniej niż 20 lat przed datą wejścia w życie ustawy z 4 lutego 1994 roku.

Z uwagi na wydłużenie okresu ochrony prawnoautorskiej i wynikającej z praw pokrewnych, ochroną objęte zostaną również utwory i przedmioty praw pokrewnych, których czas ochrony wygasł. Tak więc pewna grupa utworów będących w domenie publicznej ponownie zostanie objęta ochroną. Wydłużenie okresu ochrony powinno nastąpić z momentem wstąpienia Polski do UE; obecny zapis nie narusza innych zobowiązań międzynarodowych RP (należy mieć na uwadze, iż większość pozaeuropejskich ustawodawstw, liczne umowy międzynarodowe jak: Konwencja Berneńska, Porozumienie TRIPS przewidują znacznie krótszy okres ochrony).

Zbyt pośpieszne przyjęcie zmian w przepisach dotyczących czasu ochrony praw autorskich może skutkować nadmiernymi obciążeniami ekonomicznymi dla nadawców. Biorąc pod uwagę stopień rozwoju mediów elektronicznych w Polsce zmiany takie wydają się przedwczesne, tym bardziej, jeżeli uwzględnić niekorzystny wpływ tychże zmian na bilans obrotów z zagranicą, a zwłaszcza zwiększone płatności na rzecz podmiotów zagranicznych, wynikające z podwyższenia poziomu ochrony; może to spowodować w konsekwencji ograniczenie dostępu publiczności do dóbr kultury, korzystanie z nich bowiem może okazać się zbyt kosztowane dla nadawców, także dla nadawców publicznych.

Ustawodawca opowiedział się za koncepcją pochodnego nabycia praw do utworu audiowizualnego przez producenta (art. 70). Dotychczas producent nabywał majątkowe prawa do utworu audiowizualnego ex lege. Aktualna konstrukcja osłabia pozycję producenta, który zaangażował znaczne sumy w produkcję filmu, a nie będzie mógł go eksploatować przy użyciu nowych środków wyrazu, nowych technologii, jeżeli te nowe pola eksploatacji nie zostały uwzględnione w umowie przenoszącej na producenta prawa majątkowe; umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych obejmuje bowiem tylko te pola eksploatacji, które są wyraźnie w niej wymienione (art. 41 ust. 2).

Rozważając powyższe rozwiązanie w kontekście prawa wspólnotowego należy skonstatować, iż ma ono charakter szerszy niż wymogi prawa wspólnotowego, które to prawo nie zawiera wymogu wyłącznie umownego przenoszenia autorskich praw majątkowych na producenta, poza jedną szczególną sytuacją dotyczącą nadań satelitarnych (na podstawie dyrektywy 93/83/EEC w sprawie koordynacji określonych przepisów prawa autorskiego oraz praw pokrewnych w odniesieniu do przekazu satelitarnego i rozpowszechniania kablowego).

O ile można uznać za zasadne argumenty przemawiające za przyznaniem uprawnionym twórcom prawa do wynagrodzenia za nadania telewizyjne, o tyle trudno uzasadnić przyznanie analogicznego roszczenia do wynagrodzenia z tytułu reprodukowania utworu audiowizualnego na egzemplarzu przeznaczonym do własnego użytku osobistego. Podobne zastrzeżenie należy zgłosić wobec zamieszczenia postanowienia, statuującego obowiązek wypłaty stosownego wynagrodzenia z tytułu "nadawania utworu (...) przez inne środki publicznego udostępniania utworów".

Nabycie w celach komercyjnych nielegalnie rozpowszechnionych lub zwielokrotnionych nośników utworu, artystycznego wykonania, fonogramu lub wideogramu podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 118).

Penalizacją objęto także wytwarzanie, a także obrót przedmiotami przeznaczonymi do niedozwolonego usuwania lub obchodzenia technicznych zabezpieczeń przed usuwaniem, odtwarzaniem, przegrywaniem lub zwielokrotnianiem utworu, bądź też służące do nielegalnego odbioru nadawanych programów, przeznaczonych dla zamkniętego grona odbiorców, uzyskujących do nich dostęp po zapłaceniu usługodawcy (art. 118).

W 2000 roku Komitet przygotowywał się przede wszystkim do przewidywanego na 1 października 2000 wejścia w życie znowelizowanej w 1998 roku Europejskiej Konwencji o Telewizji Ponadgranicznej. Została ona ratyfikowana przez Bułgarię, Cypr, Estonię, Litwę, Lichtenstein, Niemcy i Słowenię. Dodatkowo Szwajcaria zapowiedziała tymczasowe stosowanie znowelizowanej Konwencji, nawet przed formalną ratyfikacją. Pozostałe kraje zapowiedziały ratyfikację. Zastrzeżenie do znowelizowanej Konwencji wniosła jedynie Francja, co miało jednak charakter wyłącznie techniczny. 22 listopada 2000 roku rząd francuski przyjął projekt ustawy w sprawie ratyfikacji Konwencji i przekazał go do Zgromadzenia Narodowego. Można oczekiwać, że ratyfikacja nastąpi na początku 2001 roku Będzie to jednocześnie oznaczało wejście znowelizowanej Konwencji w życie.

W ramach przygotowań z tym związanych, Komitet pracował nad projektem wytycznych dla Stron Konwencji w sprawie wprowadzania w życie art. 9a Konwencji (dostęp do wydarzeń o dużym znaczeniu społecznym). Zgodnie z tym artykułem, Strony Konwencji są upoważnione do podjęcia środków mających na celu zagwarantowanie, by krajowy nadawca programu kodowanego lub płatnego, albo nadawca zagraniczny w innym Państwie-Stronie Konwencji nie nadawał na zasadzie wyłączności wydarzeń, które w opinii Strony mają duże znaczenie dla społeczeństwa, w taki sposób, by pozbawić zasadniczą część publiczności na terytorium danego kraju możliwości śledzenia tych wydarzeń w przekazie na żywo lub retransmitowanym w telewizji ogólnodostępnej. Wymaga to stworzenia krajowych list "wydarzeń o dużym znaczeniu społecznym" i następnie zatwierdzenia ich przez Stały Komitet, tak, by wszystkie kraje objęte tym systemem wzajemnie uznawały swoje listy i pomagały sobie w zapewnieniu społeczeństwu dostępu do transmisji z tych wydarzeń.

Został opracowany tekst wytycznych, mających pomóc Stronom Konwencji w stworzeniu tych list, jak również wyjaśnić właściwe tryby i procedury ich stosowania. Jeżeli nie zajdą zmiany wymagające innej redakcji tekstu, wytyczne wejdą w życie wraz z samą znowelizowaną Konwencją.

Istotny wpływ na perspektywy wdrożenia systemu przewidzianego Art. 9a Konwencji może mieć sprawa TV Danemark, satelitarnego kanału nadawanego do Danii z terenu Wielkiej Brytanii. Kanał ten wykupił prawa do meczów piłkarskich znajdujących się na liście duńskiej i następnie odmówił udostępnienia ich duńskiej telewizji publicznej. Ponieważ system identyczny do przewidzianego Art. 9a Konwencji wprowadza Art. 3a dyrektywy UE "O Telewizji bez granic", angielski organ regulacyjny telewizji komercyjnej, Independent Television Commission, pozwał tego nadawcę do sądu za złamanie prawa angielskiego, zharmonizowanego z dyrektywą. Sąd angielski pierwszej instancji przychylił się do pozwu, ale sąd apelacyjny przyznał racje TV Danemark, wbrew zobowiązaniom międzynarodowym Wielkiej Brytanii. Jeżeli Izba Lordów podtrzyma wyrok sądu apelacyjnego, Komisja Europejska będzie mogła podać Wielką Brytanię do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu za złamanie prawa unijnego. Sprawa ta ma charakter precedensu - jeżeli nie uda się obronić systemu, może nigdy nie wejść w życie.

Innym tematem prac Komitetu była sprawa różnorodności kulturalnej w komunikowaniu międzynarodowym. Temat ten został wniesiony pod obrady Komitetu wskutek listu byłego Komisarza Unii Europejskiej, Marcelino Oreja, apelującego o współpracę Rady Europy w udzieleniu pomocy krajom Europy Środkowej i Wschodniej. Kraje te spotykają się w niektórych organizacjach międzynarodowych (OECD, Światowa Organizacja Handlu) z oczekiwaniami liberalizacji rynku audiowizualnego, które są sprzeczne z dążeniem zarówno RE jak i UE na do ochrony europejskiego rynku audiowizualnego. W tym kontekście, Komitet omówił przepisy GATS, które - gdyby zastosować je do rynku audiowizualnego - byłyby sprzeczne z celem ochrony europejskiego rynku audiowizualnego.

Ponieważ sprawa ta wykracza poza kompetencje samego Komitetu, a jednocześnie prace z tym związane toczyły się na forum Komitetu Zarządzającego Rady Europy ds. Środków Masowego Przekazu, postanowiono przekazać ten problem do Komitetu Zarządzającego. Wraz z innymi ciałami Rady Europy, przygotował on następnie projekt "Deklaracji nt. różnorodności kulturalnej", przyjętej w grudniu 2000 roku przez Komitet Ministrów Rady Europy. Deklaracja ta wyraża poparcie dla obrony i promocji różnorodności kulturalnej i wskazuje, że liberalizacja handlu światowego nie powinna prowadzić do homogenizacji kultur. W tym kontekście wskazuje się na znaczenie środków masowego komunikowania, które powinny być istotnym instrumentem wyrażania i promocji różnorodności kultur.

Na wniosek Polski Komitet rozpatrzy problem interpretacji art. 5 Konwencji (przepisy dotyczące jurysdykcji) i art. 24a (tryb postępowaniu w przypadku domniemanego naruszenia praw przyznanych przez Konwencję w drodze "delokalizacji" nadawcy). Punktem wyjścia do dyskusji na temat jurysdykcji będą materiały obrazujące rozstrzygnięcia, jakie w podobnych sprawach zapadały w Unii Europejskiej.

Podczas jednego z posiedzeń Komitetu przeprowadzono spotkanie z przedstawicielami organów regulacyjnych z Państw - Stron Konwencji, na którym omówiono m.in. informację przedstawiciela służb prawnych RE nt. sytuacji związanej z wejściem znowelizowanej Konwencji w życie (ew. sytuacji w wyniku wniesienia przez jakiś kraj sprzeciwu), przedyskutowano m.in. protokół nowelizujący Konwencję, a zwłaszcza nowe przepisy na temat jurysdykcji, realizację przepisów dotyczących dostępu do ważnych wydarzeń oraz problematykę kwot produkcji europejskiej. Na posiedzeniu tym omówiono także wpływ rozwoju telewizji cyfrowej (naziemnej, satelitarnej i kablowej) na procedury koncesyjne oraz wpływ rozpowszechniania programu radiowego lub telewizyjnego przez Internet ("webcasting") na tradycyjną rolę ciał regulujących sektor radiowo-telewizyjny.

Stałym tematem prac Komitetu jest analizowanie rozwoju nowych technologii i ich wpływu na regulację telewizji, a w tym kontekście na aktualność przepisów samej Konwencji. Komitet analizował np. przepisy niemieckie nt. "webcasting" i innych usług medialnych oraz "teleusług". Ten kierunek prac nabierze coraz większego znaczenia, ponieważ proces konwergencji w coraz większym stopniu wpływać będzie na instytucjonalne i prawne rozwiązania w zakresie regulacji mediów elektronicznych. Przewiduje się m.in. dokonanie analizy przepisów Konwencji z tego punktu widzenia oraz zorganizowanie konferencji nt. przyszłości Konwencji.

Prace grupy specjalistów Rady Europy do spraw mediów w perspektywie paneuropejskiej w 2000 roku koncentrowały się na przygotowaniu projektu rekomendacji dotyczącej podjęcia przez Państwa Członkowskie Rady Europy środków w sprawie Niezależności i roli ciał regulujących w sektorze audiowizualnym (The independence and functions of regulatory authorithies for the broadcasting sector). Projekt został przyjęty we wrześniu 2000 roku na ostatnim spotkaniu grupy MM-S-EP - grupa wyczerpała swój mandat.

Rekomendacja powstała w oparciu o kwestionariusz dotyczący funkcjonowania ciał regulujących w sektorze mediów elektronicznych i opracowany przez grupę MM-S-EP w 1999 roku. Uzyskano szerokie informacje z 19 krajów, w zakresie obejmującym: ustalenia co do sposobu powoływania, zakresu obowiązków, zadań i uprawnień oraz uczestnictwa w kreowaniu rynku audiowizualnego (zwłaszcza poprzez działalność legislacyjną i koncesyjną) ciał regulujących.

W preambule do rekomendacji uwzględniono potrzebę uzyskania większej jedności i pewności w realizacji wspólnych zasad i osiągania rozwoju ekonomiczno - społecznego; podkreślono także istotną rolę różnych środków masowego przekazu w warunkach artykułu 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, we współczesnych, demokratycznych społeczeństwach oraz potrzebę wielości i różnorodności mediów.

W preambule zaznacza się również, iż niezależne media i niezależnie obieralne ciała regulujące zapewnią odpowiednią rolę regulacyjną, wyznaczającą równowagę pomiędzy wolnością słowa a innymi uzasadnionymi i prawnie chronionymi dobrami w dobie rozwoju ekonomicznego i nowych technologii. Cel ten zostanie osiągnięty środkami legislacyjnymi oraz w drodze samoregulacji nadawców.

W tym celu państwa członkowskie powinny dążyć do skonstruowania systemu prawnego niezależnego od wpływów politycznych. Dotyczy to zwłaszcza posiadania mandatów politycznych oraz uniemożliwienia członkom ciał regulujących uczestnictwa w przedsięwzięciach nadawczych lub innych przedsiębiorstwach, o ile stoi to w sprzeczności z pełnionymi przez nich zadaniami.

Ciała regulujące powinny być także wyposażone w funkcje kontrolne i monitorujące na ile koncesjonariusze i inne podmioty funkcjonujące na rynku audiowizualnym wypełniają przyjęte zobowiązania, przy czym nadzór powinien być dokonywany a posteriori. Sankcje muszą być określone w przepisach prawnych, a ich stosowanie powinno być poprzedzane środkami o charakterze ostrzeżenia.

Eksperci grupy MM-S-EP uczestniczyli w seminarium pt.: "Nowe cyfrowe platformy przeznaczone na usługi audiowizualne i ich wpływ na zasady koncesjonowania nadawców". Omówiono tam m.in. technologiczne i rynkowe aspekty rozwoju platform cyfrowych, koncesjonowania rozpowszechniania usług w sposób cyfrowy oraz polityki kształtowania ram prawnych dla rozpowszechniania nowych usług audiowizualnych.

W związku z pierwszym z tych zadań grupa szczególne znaczenie przywiązywała do rekomendacji na temat usługi powszechnej, która tworzy polityczne zobowiązania władz publicznych do szczególnych wysiłków na rzecz rozpowszechnienia nowych technologii informacyjnych, także wśród grup upośledzonych w wymiarze społecznym i / lub ekonomicznym. Rozwój technologii informacyjnych tworzy istotną szansę dla rozszerzania dialogu społecznego w dużej skali, jednak aby cel ten możliwy był do osiągnięcia, konieczne jest podejmowanie wielu działań związanych z kreowaniem zawartości oraz edukacją, a także odpowiednimi regulacjami prawnymi. Internet może być łatwym środkiem rozpowszechniania zarówno takiej zawartości, która jest właściwa i pożądana z punktu widzenia celów rozwojowych społeczeństwa, jak też i takiej, która jest szkodliwa, jak na przykład pornografia dziecięca lub treści nawołujące do gwałtów i nienawiści.

W podejściu do zagadnienia regulacji w dziedzinie Internetu Rada Europy wskazuje na ważną rolę zwłaszcza mechanizmów samoregulacyjnych, a więc przyjmowania pewnego rodzaju wzorów postępowania i zasad (kodeksów dobrych praktyk) na zasadzie dobrowolnej przez profesjonalistów, ich organizacje oraz wszystkie zainteresowane strony.

Zarazem regulacja tych zagadnień wymaga znacznej ostrożności, aby poprzez nadmierny rygoryzm nie naruszyć praw związanych z wolnością komunikowania. W pracach ekspertów Rady Europy szczególny nacisk był położony na ochronę osób nieletnich. Realizacji tego celu powinny służyć inicjatywy na rzecz koordynacji prac w dziedzinie klasyfikacji zawartości dostępnej w Internecie, rozwijanie tzw. "gorących linii", których zadaniem jest zapewnienie możliwości zgłaszania zastrzeżeń co do treści, które mogą stanowić naruszenie prawa. Rada Europy popiera także działania zmierzające do zapewnienia użytkownikom pewnej ochrony i możliwości wyboru w dostępie do treści. Z samej natury Internetu, jako medium, którego użytkowanie ma w znacznym stopniu charakter prywatny, wynikają starania Rady na rzecz zwiększania zdolności do samokontroli ze strony użytkowników. Ochrona przed zawartością niepożądaną lub szkodliwą jest możliwa jedynie przy współpracy jak największej liczby zainteresowanych użytkowników. Obok promowania rozwiązań związanych ze stosowaniem odpowiedniego oprogramowania, znaczną rolę w tym zakresie przypisuje się edukacji prowadzącej do lepszego zrozumienia odpowiedzialności związanej z rozpowszechnianiem treści sprzecznych z prawem.

W grudniu 2000 roku wygasł dwuletni mandat Grupy specjalistów do spraw oceny rozwoju technologii cyfrowej w dziedzinie mediów (Group of specialists on the assessment of digital developments in the media field) oznaczonej symbolem MM-S-AD. W skład grupy wchodziło 15 członków (10 reprezentantów krajów UE, 5 reprezentantów krajów pozaunijnych, członków Rady Europy w tym również i z Polski). W pracach grupy, jako doradcy i obserwatorzy, brali udział przedstawiciele krajów nie zrzeszonych (Watykan, Kanada) oraz organizacji i stowarzyszeń międzynarodowych (między innymi EBU i CEPT) działających na polu mediów elektronicznych w Europie. Prace grupy były ukierunkowane, zgodnie z sugestiami CDMM (Naczelny Komitet ds. Mediów), na dwie podstawowe grupy zagadnień:

• wpływ konwergencji technologicznej na obowiązujące regulacje prawne w dziedzinie mediów,
• polityka medialna w Europie w dobie konwergencji i globalizacji.

Na pierwszym zebraniu grupy naszkicowano bardziej szczegółowy zakres prac w postaci "tematów do analizy wpływu konwergencji na istniejące uregulowania prawne w dziedzinie mediów i telekomunikacji". Zawierał on sformułowaną na użytek grupy definicję konwergencji, a także konieczność oceny jej wpływu na cele polityczne, istniejące uregulowania prawne i przekształcenia rynkowe. Z czasem prace grupy skoncentrowały się na zagadnieniach związanych z rozwojem cyfrowych mediów elektronicznych (radiofonia i telewizja). Zagadnienia dotyczące telekomunikacji omawiane były jedynie w kontekście rozbudowy telekomunikacyjnej infrastruktury technicznej oraz obecności usług telekomunikacyjnych w konwergentnych platformach cyfrowych. Zwracano natomiast szczególną uwagę na zapewnienie warunków funkcjonowania radiofonii i telewizji publicznej w warunkach konwergencji systemów technologicznych, programów i usług.

Powołano trzy nieformalne podgrupy robocze:

• grupa ds. technologicznych aspektów konwergencji, której przewodniczyła przedstawicielka Polski,
• grupa ds. funkcjonowania mediów publicznych w warunkach konwergencji z udziałem przedstawiciela EBU
• grupa ds. wpływu konwergencji na zawartość programową (content), na rozwój produkcji i dostępu do programów i usług, kierowana przez przedstawiciela Niemiec.

Podgrupa ds. technologicznych aspektów konwergencji przygotowała listę podstawowych problemów dotyczących kierunków technicznego rozwoju mediów i telekomunikacji, które zostały przedstawione ekspertom zewnętrznym i stanowiły tematykę ich prezentacji. Dynamiczny rozwój Internetu, coraz większy zakres usług dostępnych w sieci, w tym również możliwość przekazów audiowizualnych coraz lepszej jakości, wyzwoliły pogląd o możliwości szybkiego wypierania tradycyjnej radiodyfuzji naziemnej i satelitarnej. Prezentacje ekspertów w dziedziny telekomunikacji (Poste Italiano), budowy infrastruktur sieciowych (Grupa Bertelsmann) oraz radiofonii i telewizji (Canal+, EBU) zaprzeczyły tego typu poglądom. Rozwój radiofonii i telewizji internetowej (tzw. webcasting'u) oraz tradycyjnej radiodyfuzji naziemnej lub satelitarnej (broadcasting'u) następować będzie równolegle przynajmniej w perspektywie najbliższych 10 lat. Świadczy o tym fakt udostępniania w funkcjonujących cyfrowych platformach naziemnych i satelitarnych coraz szerszej oferty usług interaktywnych dostępnych dotąd wyłącznie w Internecie, a także usług typowo telekomunikacyjnych. Raport z prezentacji ekspertów, opracowany przez przedstawicielkę Polski w grupie, stanowił istotny materiał do dyskusji wokół zmian wywołanych zjawiskiem konwergencji, niezbędnych w istniejących uregulowaniach prawnych. Potwierdził bowiem fakt, że rozwój radiofonii i telewizji nastąpi nie tylko w kierunku Internetu.

Podgrupa ds. funkcjonowania mediów publicznych w warunkach konwergencji przygotowała materiał roboczy, stanowiący punkt wyjściowy do dyskusji na forum MM-S-AD. Zawiera on listę oczekiwań skierowanych do mediów publicznych w zakresie realizacji misji społecznej i ochrony interesu społecznego oraz listę zagrożeń, wynikających z konieczności działania w trudnych warunkach walki konkurencyjnej. Szczególny nacisk położono na udział mediów publicznych w promowaniu nowych technologii, zarówno w sensie edukacyjnym, jak i poprzez inicjowanie badań i eksperymentów technicznych.

Trzecia podgrupa przygotowała raport dotyczący problemów zawartości programowej konwergentnych platform medialnych. Technologia cyfrowa daje możliwości przekazu zdecydowanie większej liczby programów radiowych i telewizyjnych, niż to ma miejsce w technice analogowej. Stwarza to poważne problemy natury ilościowej, jeśli zawartość programowa platform ma być atrakcyjna i utrzymana na dobrym poziomie, co z kolei warunkuje jej komercyjny sukces. Niezbędne jest więc stworzenie uregulowań prawnych i warunków rynkowych stymulujących produkcję i wymianę międzynarodową programów, a także rozwój usług związanych z programem (EPG, pay-per-view, TV on demand) i usług pozaprogramowych. Wolny dostęp do rynku programów i usług powinien mieć miejsce w warunkach demokracji w mediach, z zachowaniem pluralizmu i różnorodności programowej, z poszanowaniem praw człowieka, z zachowaniem tożsamości narodowej i kulturowej.

Jednym z podstawowych dokumentów roboczych grupy była "Zielona księga o konwergencji w sektorach telekomunikacji, mediów i technik informatycznych" opracowana przez Komisję Europejską w 1997 roku (wydana w języku polskim przez ZK PAR w 2000 roku). Większość krajów - członków Unii Europejskiej wyraziło swój pogląd na temat Zielonej Księgi i udzieliło odpowiedzi na postawione w niej pytania. Grupa uznała, że dla ukierunkowania dalszej dyskusji bardzo przydatne byłoby poznanie stanowiska innych krajów, członków Rady Europy. Opracowano więc kwestionariusz wzorowany na Zielonej Księdze, ale poruszający przede wszystkim problemy związane z tematyką prac grupy. Pytania dotyczyły:

• opisu sytuacji w zakresie wpływu konwergencji na infrastruktury techniczne, zakres usług i rozwój rynku,
• celów politycznych wskazanych przez obowiązujące regulacje prawne w telekomunikacji, radiodyfuzji i technikach informatycznych oraz możliwości ich adaptacji do warunków konwergencji,
• specjalnych uregulowań prawnych dotyczących mediów publicznych i sytuacji w tych mediach,
• oczekiwań odnośnie możliwości współpracy na poziomie europejskim i międzynarodowym.

Odpowiedzi na kwestionariusz udzieliło 13 krajów, których przedstawiciele byli reprezentowani w MM-S-AD. Materiał zebrany tą drogą, nie do końca jeszcze przeanalizowany i opracowany, stanowi cenne źródło szczegółowych informacji na temat sytuacji politycznej i prawnej w poszczególnych krajach, a także kierunków rozwoju techniki cyfrowej w mediach. Polska plasuje się w grupie krajów najmniej zaawansowanych, szczególnie z zakresie prac legislacyjnych (podobna sytuacja jest w innych krajach byłej OIRT).

Jednym z zadań grupy był udział w przygotowaniu materiałów do Konferencji Ministerialnej Kraków 2000. W oparciu o wyniki prac w podgrupach nieformalnych i efekty dyskusji Grupa przygotowała opracowania dotyczące dwóch zagadnień: wpływu konwergencji na istniejące uregulowania prawne oraz oceny sytuacji mediów publicznych wobec zjawiska konwergencji. Opracowanie pierwsze zostało wykorzystane przez CDMM w materiałach do konferencji, zaś drugie pokrywające się z mandatem grupy MM-S-PL, skierowano do tej grupy celem dalszego wykorzystania.

Spory dorobek grupy zgromadzony przez dwa lata jej funkcjonowania nie doczekał się ostatecznego podsumowania w postaci dokumentu o charakterze raportu czy projektu zaleceń. W styczniu 2000 roku grupa skierowała do CDMM projekt powołania międzynarodowego zespołu ekspertów z dziedziny mediów i zlecenia mu opracowania skondensowanego raportu na temat wpływu zjawiska konwergencji na zakres uregulowań prawnych w odniesieniu do administracji państwowych oraz producentów i dostawców usług audiowizualnych. Projekt nie został zaakceptowany, natomiast w październiku 2000 roku zorganizowano konferencję poświęconą w całości tej tematyce.

Z chwilą wygaśnięcia mandatu grupa MM-S-AD uległa rozwiązaniu. Ostatnie dwa posiedzenia grupy poświęcono na przygotowanie, dla nowo powoływanych w 2001 roku grup specjalistów i paneli ekspertów, listy problemów, nad którymi dyskusja powinna być kontynuowana. Jednym z tematów, na który zwrócono szczególna uwagę, był rozwój naziemnej radiofonii i telewizji cyfrowej. Ta dziedzina bowiem nie może być regulowana wyłącznie prawami rynku. Niezbędne jest do jej rozwoju minimum interwencjonizmu państwowego, polegającego nie tylko na zapewnieniu ram prawnych odpowiednich dla jej funkcjonowania, ale również zapewnieniu określonych priorytetów gospodarczych i finansowych. Na tym tle niezwykle ważne jest usytuowanie mediów publicznych, zapewnienie im technicznych, prawnych i finansowych podstaw działania w nowej rzeczywistości technologicznej i rynkowej.

Prace poprzednich grup zakończyły się przyjęciem przez Komitet Ministrów Rady Europy dwóch rekomendacji:

• Rekomendacji R (94) 13 na temat sposobów zapewniania przejrzystości rynku mediów;
• Rekomendacji R (99) 1 na temat sposobów promowania pluralizmu mediów.

Pośrednio w wyniku prac tych grup w procesie nowelizacji Europejskiej Konwencji o Telewizji Ponadgranicznej zadanie promowania pluralizmu mediów wpisano do Konwencji w osobnym artykule 10a.

Grupie Specjalistów ds. Pluralizmu Mediów wyznaczono zadanie poddania analizie wpływu nowych technik komunikacyjnych i informacyjnych na pluralizm mediów. W wyniku dwuletnich prac, Grupa opracowała "Raport o pluralizmie mediów w środowisku cyfrowym".

• postępującą koncentrację kapitału w mediach w skali światowej oraz liczne formy współpracy między przedsiębiorstwami medialnymi ze wszystkich dziedzin, od druku do Internetu,
• rozwój telewizji cyfrowej i sposób regulacji prawnej jej działalności;
• rozwój Internetu i usług z nim związanych.

• rozwój europejskiego przemysłu programowego i produkcji treści przekazu w mediach audiowizualnych i Internecie;
• przeciwstawianie się "pionowej" integracji mediów, wiążącej wszystkie etapy produkcji i dystrybucji przekazów masowych: prowadzić to może do monopolizacji infrastruktury rozpowszechniania treści przez ich poszczególnych producentów, a w następstwie do dyskryminacyjnej polityki w udostępnianiu sieci rozpowszechniania i sieci dystrybucyjnych innym producentom, a przez to zawężanie oferty informacyjnej i treściowej dostępnej odbiorcom;
• usuwanie przeszkód w dostępie odbiorców do treści komunikowania drogą wprowadzania przepisów uniemożliwiających dyskryminacyjne stosowanie takich "bram cyfrowych", jak API (Application Programme Interface - interfejs aplikacji); EPG (Electronic Programme Guide - elektroniczny przewodnik programowy) oraz CAS (Conditional Access System - system dostępu warunkowego), do wspierania dostępu jednych nadawców do odbiorców kosztem innych;
• poszukiwanie dróg regulowania koncentracji i własności mediów w celu zapobiegania monopolizacji lub oligopolizacji rynku mediów;
• zapewnianie pluralizmu źródeł informacji, tak by dziennikarze i media nie byli ograniczeni co do liczby źródeł informacji wyjściowej, z której tworzą zawartość informacyjną dostępną odbiorcom;
• utrzymanie i rozwój nadawców publicznych, których podstawowe zadania wiążą się z zapewnianiem pluralizmu treści w ofercie programowej;
• zapewnianie pluralizmu zawartości Internetu.

Ministrowie reprezentujący Państwa uczestniczące w VI Europejskiej Konferencji Ministerialnej nt. polityki mediów, odbytej w Krakowie w dniach 15-16 czerwca 2000 roku,

podkreślając zasadnicze dla demokracji znaczenie wolności wypowiedzi i informacji, swobodnego przepływu informacji i idei, a także wolności środków masowego przekazu dla demokracji, które to swobody zagwarantowano w Artykule 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, z uwzględnieniem kwestii niezależności redakcyjnej i wydawniczej;

potwierdzając kluczową rolę Rady Europy w wymiarze propagowania zasad demokracji i przestrzegania praw człowieka, w szczególności poprzez określenie wspólnie obowiązujących w obszarze prawa i polityki zasad dotyczących środków masowego przekazu, w kontekście stale dokonujących się zmian o charakterze politycznym, kulturowym, gospodarczym i technicznym w dziedzinie środków przekazu;

przywołując w pamięci dokumenty przyjęte na V Europejskiej Konferencji Ministerialnej nt. polityki mediów (Saloniki, grudzień 1997), które podkreślały w szczególności wagę polityki medialnej, mającej na celu zarówno wykorzystywanie określonych możliwości, jak i zapobieganie pewnym rodzajom ryzyka, które mogą wynikać dzięki wdrażaniu nowych technik przekazywania informacji oraz technik komunikowania się i łączności -

• równowagi pomiędzy sferami wolności wypowiedzi i przekazu informacji, a sferą innych praw i legitymizowanych interesów;
• pluralizmu usług medialnych i zawartości przekazu;
• propagowania społecznej jedności;
• przyjęcia ram normatywnych dla środków masowego przekazu w świetle dokonujących się obecnie zmian.

Niniejszy program działania powinien być wdrażany przez Komitet Zarządzający do Spraw Mediów (CDMM) Rady Europy we współpracy z innymi stosownymi strukturami Rady Europy oraz w ramach ścisłych konsultacji z różnorodnymi zainteresowanymi instytucjami i agendami, w szczególności z profesjonalnymi organizacjami medialnymi, ciałami właściwymi w zakresie samoregulacji i ciałami regulującymi. Program powinien być realizowany w oparciu o standardy i instrumenty prawne Rady Europy, z uwzględnieniem rozwoju dokonującego się na innych forach międzynarodowych. Wszystkie te instytucje powinny wystrzegać się niepotrzebnego powielania swoich działań.

I. Działania odnoszące się do zrównoważenia sfer wolności wypowiedzi i przekazu informacji, a sfera innych praw i legitymizowanych interesów

CDMM powinien:

• podążyć dalej w swej pracy na rzecz równoważenia sfer wolności wypowiedzi i przekazu informacji oraz prawa do prywatności;
• zmierzać do jak najszybszego zakończenia działań w zakresie ujawniania informacji i wyrażania opinii na temat postaci życia politycznego i osób publicznych, ujawniania informacji leżących w interesie publicznym, a także sprawozdawczości środków przekazu w dziedzinie postępowań prawnych, w celu jak najszybszego ustalenia wspólnych wyznaczników w tym zakresie dla całej Europy;
• zbadać problemy spowodowane upowszechnianiem materiałów informacyjnych, które mogłyby rzucać cień na godność i prawość poszczególnych osób, nawet w dziedzinie mediów tradycyjnych;
• zbadać kwestię wpływu upowszechniania informacji drogą dostępu bezpośredniego (on-line), dokonywanego przez jednostki lub inne źródła, które mogą nie czuć się związane zasadami etyki obowiązującymi w profesjonalnym dziennikarstwie lub stosownymi w takich wypadkach kodeksami postępowania.

CDMM powinien:

• kontrolować na bieżąco wpływ na pluralizm, na poziomie ogólnoeuropejskim, zarówno rozwoju nowego rodzaju usług komunikacyjnych i informacyjnych, jak również tendencji w zakresie zwiększonej koncentracji środków przekazu, podejmując, w miarę ich stosowności, wszelkie inicjatywy, jakie mogłyby okazać się nieodzowne dla zabezpieczania lub propagowania idei pluralizmu zawartości treściowej i świadczonych usług;
• zbadać - w przedmiotowym kontekście - kwestię znaczenia dla pluralizmu zachowania różnorodności źródeł informacji;
• zbadać strategie służące ochronie zasady kulturowej różnorodności, przewidzianej w stosownych instrumentach formalnoprawnych Rady Europy, mając na względzie rozwój dokonujący się na poziomie międzynarodowym, jak również - wziąć udział w rozważaniach mających na celu propagowanie i wdrożenie tejże zasady - na poziomach ogólnoeuropejskim i światowym, w warunkach błyskawicznie zmieniającego się otoczenia;
• kontrolować na bieżąco oddziaływanie na sferę ochrony praw autorskich i praw pokrewnych rozwoju nowego rodzaju usług w zakresie łączności i przekazu informacji, na drodze podejmowania wszelkich kroków, jakie mogą okazać się niezbędne dla poprawy poziomu tejże ochrony, z uwzględnieniem potrzeby zachowania odpowiedniej równowagi pomiędzy tego rodzaju ochroną a szerokim obiegiem dzieł i innego rodzaju materiałów podlegających ochronie;
• zakończyć swe prace nad ochroną praw pokrewnych służących organizacjom zajmującym się upowszechnianiem informacji.

CDMM powinien:

• przygotować na poziomie wszecheuropejskim taką politykę i takie środki jej realizacji, które pozwalałyby środkom przekazu propagować ideę społecznej jedności, a także zapobiegać zagrożeniu wyłączania osób lub grup ludzi poza obręb społeczności lub społecznych podziałów, jakie mógłby nieść za sobą rozwój "społeczeństwa informacyjnego";
• podejmować prace nad spożytkowywaniem nowego rodzaju usług komunikacyjnych do propagowania ich szerokiej akceptacji i powiększania ich demokratyzującego potencjału jako środków wymiany informacji i opinii na poziomie ogólnospołecznym;
• propagować edukację w zakresie środków przekazu i nabywanie umiejętności posługiwania się nimi, mając na uwadze rozwijanie krytycznego i roztropnego podejścia do zawartości programowej, jak również kształtowanie świadomości poszczególnych osób w odniesieniu do możliwości stwarzanych przez wspomniane wyżej usługi, a także - do wyzwań przez nie stwarzanych, przyczyniając się w ten sposób do zwiększenia stopnia jedności społecznej;
• projektować taką politykę i takie środki jej realizacji, które służyłyby pomocą państwom członkowskim w zakresie rozwoju publicznych organizacji zajmujących się przekazem informacji, w zgodzie z odpowiednimi zasadami przyjętymi przez Radę Europy, wytyczonymi w rezolucji dotyczącej przyszłości publicznych instytucji informacyjnych, podjętej na IV Europejskiej Konferencji Ministerialnej na temat polityki mediów (Praga, grudzień 1994), które równocześnie mogłyby być propagowane w innych regionach i na innym forum;
• propagować i dokonywać wymiany informacji i doświadczeń pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie kompetencji przysługujących instytucjom publicznego przekazu informacji, ich organizacji i finansowania w warunkach "epoki cyfrowej", tam, gdzie jest to właściwe, w ramach podwójnego systemu nadawania, a to w celu wytyczenia pewnych kierunków obowiązujących państwa członkowskie. Kierunki te miałyby na celu uzdolnienie publicznych instytucji informacyjnych do przystosowania się do wyzwań stwarzanych przez nowe środowisko, w jakim funkcjonują media;
• zbadać możliwe sposoby propagowania pluralistycznego, a zarazem odznaczającego się odpowiednim poziomem jakości programowania publicznych instytucji przekazu informacji, przy umocnieniu ich niezależności, a także zapewnieniu stosownych i bezpiecznych ram finansowania w warunkach epoki technicznej konwergencji i globalizacji.

IV. Działania dotyczące przyjęcia określonych ram normatywnych dla środków upowszechniania informacji

CDMM powinien:

• na bieżąco kontrolować i badać rozwój nowych usług w zakresie komunikowania się i przekazu informacji, mając na celu, w miarę stosowności takiego rozwiązania, ustalenie ogólnoeuropejskich zasad, w celu przyjęcia ram normatywnych dla mediów;
• propagować dokonującą się powszechnie na obszarze Europy wymianę informacji i doświadczeń dotyczących inicjatyw w zakresie samodzielnego lub wspólnego ustanawiania przepisów, jak również inicjatyw w zakresie samostanowienia przepisów, podejmowanych na terenie państw członkowskich;
• dokonywać weryfikacji już ustanowionych instrumentów prawnych i politycznych w taki sposób, aby możliwe stało się określenie, czy w świetle nowego rodzaju technik wytwarzania, przetwarzania i upowszechniania informacji instrumenty te powinny, o ile byłoby to stosowne, zostać poprawione lub uzupełnione z zastosowaniem środków prawnych lub praktycznych;
• propagować podejmowanie środków mających na celu ograniczenie szkodliwych skutków, jakie mogłoby wywierać rozpowszechnianie niektórych treści za pomocą usług komunikacyjno-informacyjnych nowego typu, np. treści zawierających przemoc lub przekazów o charakterze pornograficznym, na szczególnie podatne grupy, jak np. nieletnich - zwłaszcza poprzez propagowanie tworzenia i koordynacji określonych systemów klasyfikacji treści, "gorących linii" służących przyjmowaniu skarg i zażaleń na temat przekazywania szkodliwych treści, jak również określonego kodeksu postępowania, który obowiązywałby przedmiotową sferę działalności na obszarze całej Europy;
• dokonać analizy wspólnych stanowisk w zakresie podnoszenia świadomości dotyczącej mechanizmów kontroli użytkownika, służących ochronie przed przekazem treści szkodliwych, jak również - w zakresie kształcenia użytkowników w przedmiocie większego rozumienia i odpowiedzialności w tym zakresie.

W 2000 roku pracom zarówno Eureki Audiowizualnej, jak i Europejskiego Obserwatorium Audiowizualnego przewodziła Turcja. Zgodnie z Deklaracją przyjętą w Eloundzie (Grecja) w 1999 roku, działalność Eureki Audiowizualnej w 2000 roku skupiała się w szczególności na działaniach w zakresie: szkolenia kierownictwa firm producenckich, finansowania produkcji audiowizualnej, ułatwienia wymiany i obiegu europejskich dzieł audiowizualnych oraz przekształceń mediów tradycyjnych i pojawienia się nowych mediów. Między innymi w ramach szkoleń organizowanych przez Eurekę dla profesjonalistów z krajów nie będących członkami Unii Europejskiej, odbyła się w Warszawie w dniach 23 - 24 listopada 2000 roku sesja poświęcona "Dystrybucji i marketingowi produkcji filmowej", w ramach której uczestnicy mieli możliwość bezpośredniej dyskusji z zaproszonymi ekspertami z Niemiec i Szwajcarii.

Z innych ważnych przedsięwzięć organizowanych lub współorganizowanych przez Eurekę należy wymienić inicjatywy w ramach partnerstwa Komisji Europejskiej i Eureki Audiowizualnej: Konferencję w Rabacie w dniach 14 - 16 września 2000 roku dotyczącą współpracy krajów regionu Morza Śródziemnego oraz program pomocy dla rozwoju sektora audiowizualnego w niektórych krajach Zachodnich Bałkanów. W dniach 5 - 6 października 2000 roku, Eureka zorganizowała seminarium "Polityka audiowizualna i różnorodność kulturalna w poszerzającej się Unii Europejskiej", na którą zostali zaproszeni reprezentanci ciał regulujących, nadawców, profesjonalistów z sektora audiowizualnego krajów kandydujących oraz przedstawiciele Unii Europejskiej.

Z okazji konferencji na temat "Internet jako medium XXI wieku" zorganizowanej w Warszawie w dniach 5-6 grudnia 2000 roku Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydała publikację zatytułowaną Internet jako medium XXI wieku - problem polityki i regulacji radia i telewizji w erze cyfrowej, która jest dostępna w Biurze KRRiT.

4 Christian S. Nissen, dzieło cytowane.