16. posiedzenie Senatu RP, stenogram, wersja robocza, część 1.5

Wicemarszałek Marek Ziółkowski:

Obecnie przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziewiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wejściem w życie Protokołu do Umowy między Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób.

Ustawa uchwalona przez Sejm 26 czerwca, w tym samym dniu przekazana do Senatu. Marszałek skierował ją do Komisji Gospodarki Narodowej i Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje przygotowały sprawozdania. Ustawa to druk nr 190, a sprawozdania komisji to druki nr 190A i 190B.

Sprawozdawca Komisji Gospodarki Narodowej, pan senator Marek Trzciński, już zajął miejsce na mównicy. Proszę bardzo.

Senator Marek Trzciński:

Tak jest. Dziękuję.

Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie! Zaproszeni Goście!

W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej chciałbym przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wejściem w życie Protokołu do Umowy między Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób, przedstawionym w druku nr 190A.

Wysoka Izbo! Polska i pozostałe państwa członkowskie Unii Europejskiej, które przystąpiły do Unii 1 maja 2004 r., stały się stroną umowy pomiędzy Unią Europejską i Szwajcarią o swobodnym przepływie osób i protokołu do umowy, zgodnie z art. 6 ust. 1 tak zwanego aktu przystąpienia. Przepis ten przewiduje między innymi, że przystąpienie do umów ze Szwajcarią, zawartych przez Wspólnotę oraz jej państwa członkowskie, nastąpi przez zawarcie protokołu do takich umów między Radą Unii Europejskiej, stanowiącą jednomyślnie w imieniu państw członkowskich, a Szwajcarią.

Protokół do umowy został podpisany w Luksemburgu dnia 26 października 2004 r., po czym, po zatwierdzeniu go przez Radę Unii Europejskiej, wszedł w życie 1 kwietnia 2006 r.

Umowa pomiędzy Unią Europejską i Szwajcarią o swobodnym przepływie osób określa warunki wjazdu i pobytu obywateli jednej ze stron umowy i członków ich rodzin na terenie drugiej strony umowy oraz ich uprawnienia w zakresie podejmowania i wykonywania pracy najemnej lub działalności gospodarczej na własny rachunek. Umowa określa również warunki świadczenia usług przez podmioty gospodarcze jednej strony umowy na terenie strony drugiej, dotyczy to również spółek, zawiera także postanowienia dotyczące koordynacji systemu zabezpieczenia społecznego oraz uznawania kwalifikacji zawodowych, a ponadto postanowienia dotyczące nabywania nieruchomości.

Przedstawiony projekt ustawy przewiduje uwzględnienie w polskim ustawodawstwie zmian w tych regulacjach prawnych, które nie uwzględniają swobodnego przepływu osób w odniesieniu do Konfederacji Szwajcarskiej. Nowelizacja dotyczy następujących ustaw: o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, o ubezpieczeniu społecznym rolników, o doradztwie podatkowym, ustawy - Prawo energetyczne, ustawy o ochronie osób i mienia, o usługach turystycznych, o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, o usługach detektywistycznych, o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, o kształtowaniu ustroju rolnego, o cudzoziemcach, o wykonywaniu prac podwodnych, o finansach publicznych, o kinematografii.

Komisja Gospodarki Narodowej po rozpatrzeniu projektu proponuje wprowadzić jedną poprawkę. W art. 9 opiniowanej ustawy proponujemy dokonanie nowelizacji ustawy o świadczeniach przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej. W myśl wymienionego art. 2 tej ustawy przepisy dotyczące prawników z Unii Europejskiej będą stosowane odpowiednio do obywateli Konfederacji Szwajcarskiej uprawnionych do wykonywania zawodu oraz legitymujących się odpowiednim tytułem zawodowym. Komisja uznała za konieczne analogiczne uzupełnienie art. 34a. Na jego podstawie przepisy ustawy dotyczące obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, posiadających kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodu przy użyciu jednego z tytułów zawodowych uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej, stosuje się odpowiednio do obywateli państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu EFTA, stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Zmiana taka jest uzasadniona także z tego względu, że na gruncie ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej pojęcie "prawnik z Unii Europejskiej" nie jest tożsame z pojęciem "obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej posiadający kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodu przy użyciu jednego z tytułów zawodowych uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej".

Wysoka Izbo! Projekt ustawy nie wzbudził żadnych kontrowersji podczas prac komisji, która po przeprowadzeniu pierwszego czytania wnosi jednogłośnie o uchwalenie tejże ustawy. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Marek Ziółkowski:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Poproszę pana senatora Stanisława Piotrowicza, aby przedstawił sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności.

Zapraszam, Panie Senatorze.

Senator Stanisław Piotrowicz:

Panie Marszałku! Panie, Panowie Senatorowie!

W imieniu Komisji Praw Człowieka i Praworządności mam zaszczyt przedstawić wyniki prac komisji praw człowieka, jakie odbyły się w dniu 10 lipca 2008 r. nad uchwaloną przez Sejm w dniu 26 czerwca 2008 r. ustawą o zmianie niektórych ustaw w związku z wejściem w życie Protokołu do Umowy między Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób.

Mój przedmówca szczegółowo przytoczył, o co w niniejszej ustawie chodzi, zaprezentował jej problematykę, przeto ograniczę się do stwierdzenia, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności doszła do tożsamych wniosków i również wnosi o przyjęcie przez Wysoki Senat tej ustawy wraz z poprawką brzmiącą analogicznie do tej, jaka została sformułowana w protokole Komisji Gospodarki Narodowej. Dziękuję.

Wicemarszałek Marek Ziółkowski:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie senatorom sprawozdawcom?

Pan senator Ryszard Bender.

Któremu ze sprawozdawców życzy pan sobie... Chce pan zadać pytanie obydwóm?

(Senator Ryszard Bender: Nie, mam pytanie do pierwszego z panów senatorów sprawozdawców.)

To pan senator Trzciński, proszę na mównicę.

Senator Ryszard Bender:

Panie Senatorze, ja rozumiem, że państwo otrzymujecie i wprowadziliście tutaj do tego punktu słownictwo, jakie, powiedzmy, przyszło z Sejmu, w odpowiedniej uchwale Sejmu. My coraz częściej w oficjalnych aktach stosujemy jakąś nowomowę, język sformalizowany, żeby nie powiedzieć: żargon urzędowy. Czy w pracach komisji senackiej byłoby nietaktem, na przykład, gdyby zamiast pisać "swobodny przepływ osób" - to Konfederacja Szwajcarska, dalibóg, ja nie widzę możliwości dopłynięcia, Jezioro Lemańskie, do Genewy trudno płynąć - powiedzieć "swobodnego przyjmowania osób", "swobodnego przebywania osób"? Tak, żebyśmy tu w tych wielu aktach niekoniecznie trzymali się jakiejś takiej nowomowy i jakiegoś takiego języka w postaci sformalizowanych zbitek językowych.

Wicemarszałek Marek Ziółkowski:

Proszę bardzo.

Senator Marek Trzciński:

Rzeczywiście, zapewne nie byłoby nietaktem użycie innych sformułowań, jednak trzeba by powiedzieć tak, że funkcjonują pewne zasady, które wyznaczają role w Unii Europejskiej. Myślę tutaj o swobodnym przepływie towarów, osób, usług. I dlatego myślę, że to sformułowanie...

(Senator Ryszard Bender: To jest surowe tłumaczenie.)

Tak, tak. To sformułowanie przenoszone jest w sposób automatyczny do aktów prawnych. Myślę, że tutaj jest źródło...

(Senator Ryszard Bender: Tłumaczenie jakieś takie zbyt surowe, zbyt proste.)

Tak.

(Głos z sali: Przemieszczanie.)

Wicemarszałek Marek Ziółkowski:

Proszę bardzo, są jeszcze jakieś pytania?

Pani senator Fetlińska, proszę bardzo.

Senator Janina Fetlińska:

Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.

Panie Senatorze Sprawozdawco, chciałabym zapytać, czy na posiedzeniu komisji była dyskusja nad takim problemem. Mianowicie mamy ogromną dysproporcję między możliwościami nabywczymi Polaków a, na przykład, bogatych Szwajcarów, to jest jeden z najbogatszych krajów w Europie, my jesteśmy jednym z biedniejszych. Czy przyjęcie, ratyfikowanie tego traktatu nie będzie skutkowało tym, że na przykład po pewnym czasie, bardzo szybko, może być wykupiona nasza ziemia? Czy na posiedzeniu komisji to rozważano? To po pierwsze. Jestem może nie tak bardzo eurosceptyczna, jednak mam w pamięci historię, ilu Polaków zginęło w walce o ziemię, ile było takich jak Drzymała itd., i wydaje mi się, że to jest bardzo ważny problem, który też należy przy tej ratyfikacji rozważyć. Drugie pytanie: czy jest możliwe nabycie ziemi bez przestrzegania upływu tych lat, które tam są zapisane w naszych ustawach? Czy jest możliwość na przykład podstawienia kogoś i wykupienia ziemi wcześniej? I trzecie pytanie: banki są w większości sprywatyzowane, tam jest obcy kapitał. Czy nie jest poważnym zagrożeniem przejmowanie nieruchomości na własność w wyniku, na przykład, bezskutecznej licytacji w postępowaniu egzekucyjnym? Czy takie możliwości są? Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Marek Ziółkowski:

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Marek Trzciński:

Odpowiadając na pierwsze pytanie, chciałbym powiedzieć, że komisja nie zajmowała się tą problematyką. Jeśli chodzi o pytania drugie i trzecie, chciałbym prosić przedstawiciela rządu o pomoc w udzieleniu odpowiedzi.

(Przewodnictwo obrad obejmuje marszałek Bogdan Borusewicz)

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję. Czy są jeszcze jakieś inne pytania? Nie widzę zgłoszeń.

Dziękuję, Panie Senatorze.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister pracy i polityki społecznej. Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos może teraz zabrać obecny na posiedzeniu przedstawiciel rządu.

Czy pani minister chce zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej
Czesława Ostrowska:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Te zmiany w żaden sposób nie zmieniają istniejącego prawodawstwa polskiego, one tylko polegają na dopisaniu do uprawnień takich samych uprawnień, na zasadzie wzajemności, jak mają inni obywatele Unii Europejskiej, obywateli Szwajcarii. W związku z tym, że tak powiem, sprawa, którą poruszyła pani senator, nie była tu przedmiotem rozważania, dlatego że już została unormowana i wynegocjowana w trakcie przystępowania Polski do Unii. My realizujemy tylko zobowiązania, jakie zostały na nas nałożone w wyniku wejścia w życie tego protokołu dotyczącego Konfederacji Szwajcarskiej. Chcę też poinformować, że w trakcie prac dwóch komisji senackich zgodziliśmy się całkowicie na przyjęcie poprawki, o której tu mówili panowie senatorowie, i też bardzo prosimy o uchwalenie tej ustawy. Bardzo dziękuję.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję.

Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu senatorowie mogą teraz zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad. Czy ktoś z państwa senatorów zechce zadać takie pytanie?

Pani senator Fetlińska.

Ja bym poprosił panią minister o podejście tutaj, na środek, tak żeby był lepszy kontakt. Zapraszam.

Proszę bardzo, Pani Senator.

Senator Janina Fetlińska:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Pani Minister, chciałabym zapytać, ile ziemi sprzedano dotychczas osobom z zagranicy, z tym że, jeśli byłoby można powiedzieć, to ile jej sprzedano na wschodzie, a ile na zachodzie, na ziemiach zachodnich. Czy jest prowadzony taki rejestr, czy zna pani takie dane?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej
Czesława Ostrowska:

Nie należy to do kompetencji ministra pracy i polityki społecznej, ale mogę panią senator poinformować, że to pytanie przekażę ministrowi właściwemu do tej sprawy i on udzieli pani odpowiedzi na piśmie.

Senator Janina Fetlińska:

Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję bardzo.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Czy są jeszcze jakieś inne pytania?

Dziękuję bardzo, Pani Minister.

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemawiania senatorów w dyskusji, o konieczności zapisywania się do głosu oraz o obowiązku podpisywania oddawanych do marszałka Senatu wniosków o charakterze legislacyjnym. Wnioski te można składać do czasu zamknięcia dyskusji.

Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wejściem w życie Protokołu do Umowy między Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziesiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewiętnastym posiedzeniu w dniu 10 lipca 2008 r. Do Senatu została przekazana w dniu 11 lipca 2008 r. Marszałek Senatu w dniu 15 lipca 2008 r. zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu skierował ją do Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie. Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 209, a sprawozdanie komisji w druku nr 209A.

Proszę sprawozdawcę Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, pana senatora Jerzego Chróścikowskiego, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Jerzy Chróścikowski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska o uchwalonej przez Sejm w dniu 10 lipca 2008 r. ustawie o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz o zmianie niektórych innych ustaw, która została rozpatrzona na posiedzeniu komisji. Kilka informacji: główny cel tej nowelizowanej ustawy z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt jest implementacją do prawa polskiego dyrektywy Rady 2006-2008 z dnia 24 października 2006 r. w sprawie wymogów w zakresie zdrowia zwierząt akwakultury i produktów akwakultury oraz zapobiegania niektórym chorobom zwierząt wodnych i zwalczania tych chorób. Dyrektywa ta powinna być wykonana przez państwa członkowskie Unii Europejskiej do dnia 1 maja 2008 r., a wejść w życie najpóźniej do dnia 1 sierpnia 2008 r.

Wejście w życie nowelizacji ma zapewnić bezpieczeństwo epizootyczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie chorób zwierząt wodnych i stworzyć warunki niezbędne do uzyskania statusu epizootycznego wolnego od danej choroby. Jedynym rodzajem działalności związanej ze zwierzętami akwakultury nadzorowanej przez Inspekcję Weterynaryjną w myśl dotychczasowego stanu prawnego jest chów lub hodowla zwierząt akwakultury oraz rozród ryb. Implementacja dyrektywy wprowadza nowe rodzaje działalności dotyczące tych zwierząt, takie jak prowadzenie przedsiębiorstwa produkcyjnego sektora akwakultury, prowadzanie zakładu przetwarzającego lub poddającego ubojowi zwierzęta akwakultury w ramach zwalczania chorób zakaźnych tych zwierząt. Działalność ta będzie dozwolona nie jak dotychczas, po uprzednim zgłoszeniu zamiaru jej prowadzenia, lecz po zatwierdzeniu jej przez właściwy organ.

Prowadzenie przedsiębiorstwa produkcyjnego sektora akwakultury obejmuje swym zakresem dotychczasową działalność dotyczącą chowu lub hodowli zwierząt akwakultury oraz rozrodu ryb, wymaga jednak stwierdzenia przez powiatowego lekarza weterynarii spełnienia wymagań weterynaryjnych. Prawo prowadzenia dotychczasowej działalności wygaśnie, jeżeli w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji podmioty ją wprowadzające nie zostaną zatwierdzone zgodnie z wprowadzonymi zasadami. Ponadto przedmiotowa dyrektywa wprowadza trzy inne rodzaje działalności nadzorowanej, która wymagać będzie uprzedniego zgłoszenia zamiaru jej prowadzenia powiatowemu lekarzowi weterynarii. Są to: prowadzenie miejsc innych niż przedsiębiorstwa produkcyjne sektora akwakultury, w których zwierzęta wodne są utrzymywane bez zamiaru umieszczenia na rynku, prowadzenie łowisk typu "wpuść i złów", prowadzenie przedsiębiorstw produkcyjnych sektora akwakultury, wprowadzających do lokalnych zakładów sprzedaży detalicznej małe ilości zwierząt w celu spożycia przez ludzi.

Nowelizacja wdraża definicje niezbędne do funkcjonowania przepisów określonych w dyrektywie. Przepisy te określają szczegółowo wymagania w zakresie zdrowia zwierząt akwakultury w celu uniknięcia rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Przepisom tym odpowiadają określone wymagania weterynaryjne dla umieszczonych na rynku zwierząt przeznaczonych do chowu lub hodowli, odnowy populacji oraz łowisk typu "wpuść i złów". Ponadto uregulowane zostaną kwestie dotyczące możliwości zwalczania chorób zakaźnych, zapobiegania niekontrolowanemu szerzeniu się tych chorób, zaopatrywania zwierząt akwakultury w świadectwa zdrowia, prowadzenia rejestru wydanych paszportów, bazy danych oraz uznawania stref lub enklaw położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej za wolne od danej choroby zakaźnej zwierząt akwakultury. Nowelizacja doprecyzowuje również zasady finansowania zadań wykonywanych podczas zwalczania chorób zakaźnych. W tym zakresie jest katalog zwierząt, za które przysługuje odszkodowanie z budżetu państwa w przypadku zwalczania chorób zakaźnych, poszerzony o rodziny pszczele, pszczołę miodną.

Wysoki Senacie! Pragnę prosić w imieniu Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska o poparcie ustawy bez poprawek. Tak to zostało przyjęte w drodze głosowania. Jest oczywiście prośba, aby jak najszybciej ustawa weszła w życie, zgodnie z przepisami, które cytowałem wcześniej, że ustawa powinna wejść w życie co najmniej z dniem 1 sierpnia 2008 r. Dziękuję bardzo.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę zgłoszeń.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu do toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rolnictwa i rozwoju wsi. Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos teraz może zabrać obecny na posiedzeniu przedstawiciel rządu.

Czy przedstawiciel rządu chce zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy? Panie Ministrze?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Kazimierz Plocke: Panie Marszałku, ta sprawa była bardzo szczegółowo dyskutowana w trakcie posiedzenia komisji. W związku z tym rezygnuję z zabrania głosu. Dziękuję.)

Dziękuję.

Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę zgłoszeń.

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemawiania senatorów w dyskusji i o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku podpisywania składanych do marszałka Senatu wniosków o charakterze legislacyjnym. Wnioski można kierować do czasu zamknięcia dyskusji.

Informuję, że nikt z państwa nie zapisał się do głosu.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz o zmianie niektórych innych ustaw zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu jedenastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewiętnastym posiedzeniu w dniu 10 lipca 2008 r., a do Senatu została przekazana w dniu 11 lipca 2008 r. Marszałek Senatu w dniu 15 lipca 2008 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 210, a sprawozdanie komisji w druku nr 210A.

Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Bronisława Korfantego, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Bronisław Korfanty:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

W dniu 22 lipca Komisja Gospodarki Narodowej na swym posiedzeniu opiniowała uchwaloną przez Sejm ustawę o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czyli tak zwaną ustawę abolicyjną.

Uregulowanie to jest szczególnie ważne i delikatnej natury, gdyż dotyczy wielkiej grupy Polaków, którzy wyjechali za granicę w poszukiwaniu pracy. Projekt ten, zgodnie z założeniami, ma między innymi spowodować powrót naszych rodaków z emigracji zarobkowej. W głównych zarysach ustawa ma spowodować, aby osoby pracujące za granicą mogły się prawidłowo rozliczyć z dochodów osiągniętych poza granicami kraju.

Na wstępie podam kilka uwag ogólnych. Otóż zgodnie z obowiązującymi przepisami osoby, których miejsce zamieszkania znajduje się w naszym kraju, podlegają w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na to, czy zostały uzyskane w kraju, czy za granicą. Jednocześnie podatnicy uzyskujący przychody za granicą podlegają także obowiązkowi podatkowemu w państwie, w którym te dochody uzyskali. Tej sytuacji, bardzo niekorzystnej dla podatników, mają zapobiegać dwustronne umowy zawierane pomiędzy zainteresowanymi krajami. Umowy te regulują to, czy osoby mieszkające w Polsce, a osiągające dochody poza granicami naszego kraju, są opodatkowane w Polsce, czy w państwie, w którym osiągają dochody, czy też w obu tych krajach.

Polskie przepisy normujące opodatkowanie dochodów uzyskiwanych za granicą zostały oparte na dwóch metodach. Pierwsza jest to metoda tak zwanego odliczenia proporcjonalnego. Druga - metoda wyłączenia z progresją. Nie będę tutaj wchodził w szczegóły, powiem tylko, że metoda wyłączenia z progresją gwarantuje podatnikowi łącznie niższe opodatkowanie dochodów. W umowach zawartych przez Polskę korzystniejszą metodę wyłączenia z progresją stosuje się na przykład w Wielkiej Brytanii i Irlandii, a metodę odliczenia proporcjonalnego, gorszą dla podatnika, stosuje się na przykład w Belgii, Holandii czy też Danii. W praktyce powoduje to, że podatnik rozliczający dochody z zastosowaniem metody odliczenia proporcjonalnego jest w gorszej sytuacji niż podatnik, który rozlicza się według metody wyłączenia z progresją. Prowadzi to do różnego traktowania na gruncie polskiego prawa podatkowego osób zamieszkałych w Polsce, a uzyskujących przychody za granicą. Polacy, którzy wyjeżdżali z Polski w poszukiwaniu pracy, tych wszystkich szczegółów nie znali. Uważali, że płacąc podatek w kraju, gdzie uzyskali dochody, wypełnili już wszystkie obowiązki podatkowe. Tak jednak, niestety, nie było, gdyż osoby, które uzyskiwały dochody w kraju, w którym umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidywała zastosowanie metody odliczenia proporcjonalnego, powinny były złożyć zeznania podatkowe w Polsce. Taki obowiązek nie powstawał w przypadku osób, których dochody były opodatkowane według metody wyłączenia z progresją. Tak więc głównym celem tej ustawy jest zrównanie obciążeń podatkowych osób, które uzyskują dochody w krajach, gdzie ma zastosowanie metoda odliczenia proporcjonalnego, z obciążeniami osób, wobec których ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją.

W ustawie przyjęto następujący sposób zrównania obciążeń podatkowych. Jeśli chodzi o dochody uzyskane w latach 2002-2007, to w przypadku podatników, którzy naruszyli przepisy, bo nie zgłosili dochodów uzyskanych za granicą, organ podatkowy na wniosek podatników umorzy zaległość podatkową w wysokości różnicy między podatkiem należnym a podatkiem wyliczonym metodą wyłączenia z progresją. W przypadku podatników, którzy prawa przestrzegali, organ podatkowy na wniosek podatnika zwróci kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy wpłaconym podatkiem należnym a podatkiem, jaki wynika z opodatkowania dochodów metodą wyłączenia z progresją. Osoby, które uzyskają dochody za granicą w roku 2008 i w latach następnych, będą miały prawo do odliczenia od podatku kwoty, która wynika z różnicy między podatkiem obliczonym według metody odliczenia proporcjonalnego a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją.

Chciałbym powiedzieć jeszcze parę zdań na temat przewidywanych kosztów całego przedsięwzięcia. Przewidywane kwoty umorzenia obliczano, biorąc za podstawę dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby osób przebywających za granicą dłużej niż dwa miesiące. Tak więc szacowane kwoty umorzenia za lata 2002 i 2003 wyniosłyby około 55 milionów, za 2004 r. - 35 milionów, za 2005 r. - 59 milionów, za 2006 r. -115 milionów, za 2007 r. - 62 miliony zł. Łącznie za lata 2002-2007 wyniosłoby to około 326 milionów zł.

Ustawa przewiduje także amnestię wobec osób, które mają orzeczone kary za przestępstwa lub wykroczenia skarbowe. Myślę, że dużym uproszczeniem jest takie rozstrzygnięcie, że podatnik do wniosku o umorzenie bądź zwrot podatku będzie dołączał oświadczenie o uzyskanych dochodach oraz o podatku zapłaconym za granicą, a nie będą potrzebne kopie dokumentów mówiących o uzyskanych dochodach i zapłaconym podatku.

Ustawa nowelizuje także ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych dochodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej do ustawy wprowadzono osiem poprawek mających charakter uściślający. Wszystkie poprawki zostały jednogłośnie poparte przez komisję.

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Proszę, aby Wysoki Senat raczył uchwalić zawartą w druku nr 210A ustawę wraz z dołączonymi poprawkami. Dziękuję.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę zgłoszeń.

Dziękuję, Panie Senatorze.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była projektem rządowym oraz dwoma poselskimi projektami ustaw. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister finansów. Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos może teraz zabrać obecny na posiedzeniu przedstawiciel rządu.

Czy pan minister chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Ludwik Kotecki: Pan senator sprawozdawca bardzo dobrze przedstawił ustawę. Nie mam nic do dodania. Dziękuję.)

Dziękuję.

Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu, związane z omawianym punktem porządku obrad.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?

Pani senator Fetlińska.

Panie Ministrze, zapraszam tutaj, na mównicę.

Senator Janina Fetlińska:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Panie Ministrze, ja mam takie pytanie. W Stanach Zjednoczonych przebywało w ostatnich latach, zresztą chyba od zawsze tak było, nielegalnie, na podstawie wiz, które się zakończyły, sporo Polaków, zwłaszcza ze ściany południowo-wschodniej. Ci Polacy tam pozostali, pracowali na czarno nawet po kilkanaście lat, bo nie wszyscy mieli możliwość załatwienia sobie stałego pobytu, i w tej chwili... Nie dorobili się, bo bywają też tragiczne sytuacje, że ktoś nie poradził sobie w tym kraju, ale przez te lata zaoszczędzili kilka tysięcy dolarów i mają taki problem: jeżeli wrócą do Polski i wykażą te pieniądze, to będą musieli je oddać fiskusowi, a jeżeli zostaną, to za te pieniądze nie będą w stanie tam żyć, bo nie dorobili się niczego więcej, żeby móc żyć i funkcjonować normalnie. Jaka jest w świetle tej ustawy sytuacja tych Polaków? Dziękuję.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Proszę bardzo, Panie Ministrze.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki:

Przepraszam, nie trzeba włączać mikrofonu, tak?

(Marszałek Bogdan Borusewicz: Jest włączony.)

Jest włączony. Dziękuję.

(Marszałek Bogdan Borusewicz: Mikrofon jest włączony, może pan...)

Dziękuję bardzo.

Zgodnie z danymi dotyczącymi osób, które złożyły informacje w PIT-36 za 2006 r., w tym kraju, czyli w Stanach Zjednoczonych, mieliśmy takich podatników około dwóch i pół tysiąca. Oczywiście te osoby zostaną objęte tą ustawą. Jeżeli zaś chodzi o osoby, których dochodów nie znamy, a które ani w Stanach Zjednoczonych, ani w Polsce nie złożyły żadnego zeznania podatkowego, to oczywiście ta ustawa obejmie ich w takiej części, w jakiej znajdzie zastosowanie ta różnica między metodą zaliczenia proporcjonalnego a metodą wyłączenia z progresją.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję.

Czy są jeszcze jakieś pytania?

Dziękuję, Panie Ministrze.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Ludwik Kotecki: Dziękuję bardzo.)

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemawiania senatorów w dyskusji, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku podpisania składanych do marszałka Senatu wniosków o charakterze legislacyjnym. Wnioski te można składać do czasu zamknięcia dyskusji.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Andrzeja Persona.

Senator Andrzej Person:

Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.

Wysoka Izbo!

Chciałoby się powiedzieć: nareszcie. Trochę wstydliwa była ta sytuacja z ostatnich lat. Jako Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, której mam zaszczyt i honor przewodniczyć, wielokrotnie spotykaliśmy się z pytaniem: kiedy wreszcie obejmie nas ta abolicja? Setki tysięcy ludzi wyjechały, a część z nich nie przyjeżdża ze zwyczajnej obawy przed tym, o czym w listach piszą mama czy tata: że tutaj ściga ich urząd skarbowy, bo nie zapłacili podatku, że ich to obejmie i będą musieli płacić te zupełnie niezasłużone podatki. Nareszcie rząd przedstawił ten projekt, o którym mówiliśmy i myśleliśmy od lat, a jakoś nie było odważnych, żeby wprowadzić to w życie. Jak zrelacjonował senator sprawozdawca, te kwoty nie są przecież wysokie, a cała sytuacja była trochę wstydliwa wobec tych tysięcy ludzi, którzy ciężko pracują, a wyjechali po prostu po to, żeby poprawić swoją egzystencję.

W imieniu komisji chciałbym bardzo gorąco i serdecznie poprzeć ten projekt. No, pro domo sua powiem, że bardzo ważna też jest ta różnica, ta nadpłata, która będzie zwrócona tym uczciwym, którzy płacili i tu, i tu, tym może troszkę zaniepokojonym sytuacją, jak słyszymy. To bardzo ważne, że będzie to zwrócone. W jakimś sensie dotyczy to moich własnych dzieci, więc tutaj, jak powiedziałem, pro domo sua mogę powiedzieć, że wzbogaci się budżet mojej, że tak powiem, domowej młodzieży.

Raz jeszcze powiem, że gorąco popieram tę ustawę, ale chciałbym też z przykrością powiedzieć: trwało to o przynajmniej dwa lata za długo.

Nieobecny jest senator Bisztyga, a wpisując się trochę w stylistykę jego wystąpień, chciałbym zacytować, podobnie jak on, jeden z wielkich przebojów, tekst piosenki Ireny Santor: "Powrócisz tu, gdzie nadwiślański brzeg". Takie jest marzenie nas wszystkich i taka jest potrzeba, żeby ci ludzie wrócili. A jednym z powodów, dla których oni często bali się wracać, był właśnie brak rozwiązania prawnego. Ono wreszcie będzie. Serdecznie je popieram.

Jest pan senator. Troszkę za późno, ale trudno.

Dziękuję bardzo, Panie Marszałku. Ta wypowiedź, jak widzę, nawet w połowie nie wyczerpała mojego czasu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Tomasza Misiaka.

Senator Tomasz Misiak:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Również chciałbym wyrazić poparcie dla tej inicjatywy. Przypomnę, że abolicja podatkowa, bo tak nazywana była ta ustawa, jest tematem dyskusji już od kilku lat. Jak powiedział pan senator Person, jest ogromna liczba pracujących za granicą Polaków, dzisiaj idąca już w miliony. Są wśród nich ludzie, którzy dzięki zmianom kursów walut niewątpliwie będą chcieli poszukać swojego szczęścia również na terenie naszego kraju i być może będą mogli podjąć tu atrakcyjną pracę. A na pewno potrzebujemy fachowców w wielu dziedzinach i branżach. Ci ludzie dotychczas byli niestety odstraszani przez nasz system podatkowy tą wiszącą nad nimi siekierą podatkową, która mogła w każdej chwili spaść, i nie chcieli wracać do Polski, nie chcieli inwestować tu środków. Mam nadzieję, że przyjęty przez nas projekt, doprowadzony wreszcie do końca, zaowocuje również tym, iż pokażemy naszym rodakom mieszkającym za granicą, że Polska dba o nich, chce, żeby byli razem z nami i żeby wrócili na polski rynek pracy. Dzisiaj, tak jak już powiedziałem, na pewno kilkaset tysięcy osób jest na stałe zarejestrowanych w Wielkiej Brytanii, jest to osiemset tysięcy osób zarejestrowanych jako pracownicy brytyjscy. A więc problem tylko by narastał. Bardzo się cieszę i dziękuję Ministerstwu Finansów za to, że ten projekt wreszcie się pojawił, że sprawa zostanie załatwiona. Mam nadzieję, że nasza Izba przegłosuje to jednogłośnie i takie poparcie dla tej sprawy to będzie dla naszych rodaków pracujących za granicą komunikat, że Polska o nich nie zapomina. Dziękuję. (Oklaski)

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

W dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożył pan senator Misiak.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o szczególnym... Aha, ponieważ został zgłoszony wniosek legislacyjny, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Gospodarki Narodowej o ustosunkowanie się do wniosku przedstawionego w toku debaty nad tym punktem i przygotowanie w tej sprawie sprawozdania.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewiętnastym posiedzeniu w dniu 10 lipca 2008 r. Do Senatu została przekazana w dniu 11 lipca 2008 r. Marszałek Senatu w dniu 15 lipca 2008 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 213, a sprawozdanie komisji w druku nr 213A.

Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Stanisława Iwana, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Stanisław Iwan:

Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!

Ja też zacznę od tego, że przypomnę, iż jest to projekt senacki. Miesiąc temu miałem przyjemność, jako senator sprawozdawca, prezentować Wysokiej Izbie założenia tej ustawy.

Chcę powiedzieć, że Komisja Gospodarki Narodowej obradowała wczoraj nad dokumentem, który dotarł do nas z Sejmu. Przypomnę, że nasza inicjatywa ustawodawcza zawierała cztery punkty merytoryczne i że w czasie posiedzenia sejmowej Komisji Finansów Publicznych do tych wszystkich czterech artykułów zostały wprowadzone zmiany redakcyjne.

Chcę również powiedzieć, że do projektu została wprowadzona zmiana związana z tym, że myśmy postulowali, ażeby ustawa ta weszła w życie z dniem 31 lipca. Tu jest podobna sytuacja jak w wypadku ustawy, którą referował pan senator Chróścikowski: termin pewnych rozwiązań ustawowych upływa z dniem 1 sierpnia. A więc ze względu na to, żeby elegancko zachować się względem pana prezydenta, żeby go nie przynaglać, został zmieniony zapis, który brzmi obecnie: "z dniem ogłoszenia".

Przypomnę, że celem ustawy jest umożliwienie produkcji win gronowych z własnych plantacji - plantacji niewielkich, na których produkuje się nie więcej niż 1 tysiąc hl wina w ciągu roku - poza składem podatkowym. Konieczność prowadzenia składu podatkowego i ilość spraw związanych z jego wprowadzeniem powodowała trudności dla małych producentów, dlatego rezygnowali oni z produkcji wina w tych winnicach, które już powstały - a od 2004 r. powstało kilkadziesiąt winnic o niewielkim areale, do kilku hektarów, i te winnice w tej chwili zaczynają plonować. Była też dodatkowa przeszkoda wynikająca z tego, że również w ustawie o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyborami i organizacji rynku wina, uchwalonej w 2004 r. - na tym samym posiedzeniu, na którym została uchwalona ustawa o podatku akcyzowym - nie wprowadzono rozróżnienia tych niewielkich producentów, żadnego ułatwienia dla nich, więc byli oni zmuszeni dysponować technologicznymi, przemysłowymi liniami produkcyjnymi oraz spełniać wymagania dotyczące urządzeń, zbiorników, a szczególnie prowadzić laboratorium. Te obciążenia zostały złagodzone w tym projekcie, który omawiam. Teraz taki producent ma przedstawić na piśmie sposób produkcji i kontroli oraz to, kto będzie odpowiedzialny za przestrzeganie tejże procedury.

Proszę państwa, ponieważ rok kalendarzowy - to jest takie pojęcie gospodarcze związane z produkcją - upływa, jak już mówiłem, 1 sierpnia i do tego czasu należałoby zarejestrować te małe winnice, a do tej daty pozostało zaledwie kilka dni, jest w tej ustawie również zapis epizodyczny pozwalający na przesunięcie w tym roku tego terminu na dzień 12 września. Jest to ostatni możliwy termin na wywiązanie się przez Polskę z obowiązków sprawozdawczych względem Unii Europejskiej, bo termin tego upływa 15 września.

Chciałbym dodać, że to rozwiązanie daje szansę, iż spełnimy oczekiwania naszych producentów, a zarazem że rzeczywiście staniemy się krajem winnym w ramach Unii Europejskiej - bo przecież zostaliśmy przez Unię włączeni do grona tych krajów, które mogą produkować wina i są jego producentami. Tylko że, niestety, do dzisiaj, jak mówię, tej produkcji nie ma. Ale jest szansa na to, ażeby ten szlachetny wyrób stał się chociażby naszym produktem regionalnym, żebyśmy byli postrzegani w ten sposób, że posiadamy odpowiednią kulturę rolną - gdyż w wielu krajach Unii Europejskiej uważa się, iż właśnie produkcja wina świadczy o odpowiedniej kulturze produkcji rolnej.

Chciałbym wreszcie poprosić Wysoką Izbę o przyjęcie tej wersji ustawy, która została uchwalona w Sejmie, czyli bez poprawek, gdyż skróci to drogę legislacyjną, a, jak mówiłem, czas nas goni. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie.

Dziękuję, Panie Senatorze.

(Senator Stanisław Iwan: Dziękuję.)

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była senackim projektem ustawy.

Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos mogą teraz zabrać obecni na posiedzeniu przedstawiciele rządu.

Czy przedstawiciele rządu chcą zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marian Zalewski: Pragniemy tylko serdecznie podziękować wnioskodawcy i Wysokiemu Senatowi za inicjatywę. Dziękuję bardzo.)

Dziękuję, Panie Ministrze. Jakie to było ministerstwo? Bo mam...

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marian Zalewski: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ale to było w porozumieniu z moim kolegą ministrem.)

Dziękuję bardzo.

Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnych na posiedzeniu przedstawicieli rządu, związane z omawianym punktem porządku obrad. Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę chętnych.

Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu. W związku z tym, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu, zamykam dyskusję.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej Umowy w sprawie Drewna Tropikalnego z 2006 r., sporządzonej w Genewie dnia 27 stycznia 2006 r.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na osiemnastym posiedzeniu w dniu 26 czerwca 2008 r. Do Senatu została przekazana w dniu 26 czerwca 2008 r. Marszałek Senatu w dniu 2 lipca 2008 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 189, a sprawozdania komisji w drukach nr 189A i 189 B.

Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Stanisława Bisztygę, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Proszę bardzo.

Senator Stanisław Bisztyga:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Mam zaszczyt przedstawić przyjęte na posiedzeniu w dniu 9 lipca 2008 r. stanowisko Komisji Gospodarki Narodowej w sprawie projektu ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej Umowy w sprawie Drewna Tropikalnego z 2006 r., sporządzonej w Genewie 27 stycznia 2006 r.

W związku z wygaśnięciem międzynarodowej umowy dotyczącej drewna tropikalnego konieczne jest zawarcie nowej umowy. W trakcie posiedzenia Rady Unii Europejskiej 26 września 2007 r. wszystkie państwa członkowskie wyraziły zamiar podpisania nowej umowy i stosowania się do jej zapisów.

Umowa promuje pozyskiwanie drewna tropikalnego i rozwój handlu nim. Jej stronami są producenci i konsumenci tego drewna. Tak więc umowa prowadzi do zwiększenia ochrony lasów tropikalnych i budowania lepszej współpracy między krajami importującymi i eksportującymi drewno, a co za tym idzie, lepszego gospodarowania tym surowcem.

Z uwagi na problem, którego dotyka regulacja prawna umowy, związany z wieloma nieprawidłowościami w obrocie tym materiałem, została powołana Międzynarodowa Organizacja Drewna Tropikalnego. Zadaniem Międzynarodowej Organizacji Drewna Tropikalnego jest dbanie o to, aby obrót gospodarczy nie wyniszczał środowiska naturalnego, doprowadzając w efekcie do destrukcji lasów tropikalnych. Dlatego właśnie propagowane są działania zmierzające do rekultywacji zniszczonych już obszarów leśnych oraz ponownego zalesienia gruntów, które to zabiegi mają służyć trosce o środowisko naturalne, ale przede wszystkim mają chronić lasy tropikalne.

Pośród wielu punktów programu działania organizacji znajduje się również ten, który mówi o konsultacjach i zacieśnianiu współpracy między stronami umowy. Każdy z członków organizacji jest równorzędnym partnerem wobec pozostałych, dysponuje odpowiednią liczbą głosów, determinującą wysokość opłacanych corocznie składek członkowskich. Polska dysponuje jedenastoma głosami. Po wejściu w życie nowej umowy składka ta dla krajów członkowskich wzrośnie o około 10 tysięcy dolarów amerykańskich, do poziomu około 30 tysięcy dolarów. Składki członkowskie za wszystkie kraje Unii Europejskiej, co jest niezwykle istotne, będą pokrywane z budżetu Unii.

W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej rekomenduję Wysokiej Izbie przyjęcie przedmiotowej ustawy. Dziękuję bardzo.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Zarządzam dziesięciominutową przerwę techniczną do godziny 19.35.

(Przerwa w obradach od godziny 19 minut 23
do godziny 19 minut 39)
Marszałek Bogdan Borusewicz:

Wznawiam obrady.

Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych, pana senatora Sidorowicza, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Władysław Sidorowicz:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W związku z wygaśnięciem międzynarodowej umowy dotyczącej drewna tropikalnego konieczne jest zawarcie nowej umowy. W trakcie posiedzenia Rady Unii Europejskiej 26 września wszystkie państwa członkowskie wyraziły zamiar podpisania nowej umowy i stosowania jej zapisów.

W umowie tej chodzi o pozyskiwanie drewna tropikalnego i rozwój handlu nim, a więc jej stronami są producenci i konsumenci tego drewna. Intencją tej umowy jest zwiększenie ochrony lasów tropikalnych, jak państwo wiedzą, zagrożonych rabunkową gospodarką, a są to tereny, które gwarantują pewne bezpieczeństwo ekologiczne naszej planety.

Składki członków Międzynarodowej Organizacji Drewna Tropikalnego uiszczane są corocznie. Kwota jest uzależniona od liczby głosów. Średnio jest to 30 tysięcy dolarów. Gdy umowa wejdzie w życie, składki na ten cel będą pokrywane z budżetu unijnego.

Umowa, na której ratyfikację mamy wyrazić dziś zgodę, realizuje zobowiązania podjęte przez Polskę na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej. Jest wyrazem dbałości o sprawy ekologiczne. Nie wymaga też zmian w polskim prawodawstwie. To przemawia za ratyfikacją umowy genewskiej.

Omawiana umowa na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych w dniu 8 lipca została... Komisja przyjęła następującą uchwałę: Wysoki Senat raczy uchwalić załączoną uchwałę, czyli przyjąć ustawę bez poprawek. Bardzo dziękuję.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatorów sprawozdawców.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę chętnych.

Dziękuję panom senatorom.

Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos może teraz zabrać przedstawiciel rządu.

Czy pani minister chce zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Grażyna Henclewska: Nie, dziękuję.)

Dziękuję.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę chętnych.

Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej Umowy w sprawie Drewna Tropikalnego z 2006 r., sporządzonej w Genewie dnia 27 stycznia 2006 r., zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu z 2003 r. do Międzynarodowej konwencji o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniem Olejami z 1992 r., sporządzonego w Londynie dnia 16 maja 2003 r.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na osiemnastym posiedzeniu w dniu 26 czerwca 2008 r. Do Senatu została przekazana w dniu 26 czerwca 2006 r. Marszałek Senatu w dniu 1 lipca 2008 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 188, a sprawozdania komisji w drukach nr 188A i 188B.

Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych, pana senatora Witolda Idczaka, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Witold Idczak:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Protokół jest uzupełnieniem dotychczasowego systemu odpowiedzialności i sposobów prowadzenia działalności na rzecz odszkodowań za szkody spowodowane zanieczyszczeniami olejami. Jest to bardzo istotny problem w żegludze międzynarodowej ze względu zarówno na wypadki, jak i katastrofy na morzu, ale również na nielegalne działania niektórych kapitanów statków, którzy powodują swoimi działaniami zanieczyszczenie olejami wód morskich. Dotyczy to zarówno wód będących w wyłącznych strefach ekonomicznych poszczególnych państw, jak też wód otwartych.

System ten opiera się na konwencji o odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane zanieczyszczeniami olejami, która w pierwotnej wersji była sporządzona w 1969 r. Nowa jej wersja to właśnie konwencja z 1992 r., do której jest przygotowany rzeczony protokół. Druga konwencja, o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniami Olejami, została podpisana w Brukseli w grudniu 1971 r. Łącznie konwencje te tworzą pewien międzynarodowy system odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone na morzu.

Protokół dzisiaj omawiany ustanawia tak zwany dodatkowy fundusz, uzupełniający możliwość wypłaty odszkodowań wynikających ze wspomnianej już konwencji z roku 1992. Protokół ten ma zastosowanie do szkód spowodowanych zanieczyszczeniami powstałymi na terytorium danego państwa. Obecnie stronami protokołu jest już dwadzieścia jeden państw, w tym się znajduje siedemnaście państw Unii Europejskiej.

Przystąpienie Polski do tego protokołu wydaje się celowe. Ratyfikacja jest korzystna dla Polski, poprawi bowiem bezpieczeństwo finansowe osób, które doznały czy doznają w przyszłości szkody w wyniku zanieczyszczenia spowodowanego wyciekiem oleju przewożonego jako ładunek w przypadku transportu oleju. Przyśpieszy to wypłatę odszkodowań i podniesie ich wysokość. Z szacunków wynika, że wysokość wpłat Polski na rzecz dodatkowego funduszu będzie kształtować się na poziomie 0,28% całości wpłat dokonywanych przez wszystkie państwa na ten fundusz.

Na ten cel są zagwarantowane środki budżetowe. Będzie potrzeba dokonania w przyszłości ewentualnie nowelizacji kodeksu morskiego uwzględniającej fakt funkcjonowania dodatkowego funduszu oraz związanych z tym obowiązków uiszczenia wkładów przez podmioty krajowe i Skarb Państwa na rzecz tegoż funduszu.

Ponieważ zachodzi częściowe pokrywanie się art. 7 i 8 protokołu o dodatkowym funduszu z roku 2003 z postanowieniami rozporządzenia Rady Wspólnoty Europejskiej z roku 2000, uzasadnia to przystępowanie państw Unii Europejskiej także do tego protokołu.

Rada Ministrów Unii Europejskiej 2 marca 2004 r. przyjęła również decyzję upoważniającą państwa członkowskie do związania się protokołem z 2003 r. Trzeba stwierdzić brak rozbieżności między protokołem a prawem wspólnotowym.

W związku z tym w imieniu Komisji Spraw Zagranicznych rekomenduję państwu senatorom przyjęcie przedstawionego projektu ustawy. Dziękuję.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Władysława Ortyla, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Władysław Ortyl:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Komisja Gospodarki Narodowej odniosła się do uchwalonej przez Sejm w dniu 26 czerwca ustawy o ratyfikacji Protokołu z 2003 r. do Międzynarodowej konwencji o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniami Olejami z 1992 r., sporządzonego w Londynie dnia 16 maja 2003 r. Komisja wnosi o uchwalenie przez Wysoki Senat tej ustawy bez poprawek.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatorów sprawozdawców.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Dziękuję, nie widzę chętnych.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni minister spraw zagranicznych, minister finansów oraz minister infrastruktury. Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos mogą teraz zabrać obecni na posiedzeniu przedstawiciele rządu.

Czy pan minister chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu? Przepraszam, pani minister. Pani minister Anna Wypych-Namiotko.

Proszę bardzo, Pani Minister.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Chciałabym państwu przybliżyć filozofię tej ratyfikacji. Otóż najogólniej rzecz biorąc, polski interes polega przede wszystkim na zabezpieczeniu odszkodowawczym polskiego wybrzeża. Jesteśmy krajem, którego prawie cała północna granica to jest granica morska. Morze Bałtyckie jako morze wyjątkowo wrażliwe, jako obszar specjalny, uznany zresztą przez wszystkie instytucje, organizacje międzynarodowe, a także - co jest zapisane w konwencjach międzynarodowych - jako morze wyjątkowo śródziemne w swojej konstrukcji, jest wyjątkowo delikatne, wyjątkowo trudno przebiega tu proces utylizacji zanieczyszczeń. W związku z tym dbałość o nasze morze jest obowiązkiem każdego z krajów nadbałtyckich.

W jakim stopniu ów protokół jest nas w stanie dodatkowo zabezpieczyć? Podam pewne przykłady. Pierwsza konwencja o stworzeniu funduszu odszkodowań powstała mniej więcej po wypadku wielkiego tankowca Amoco Cadiz u wybrzeży Bretanii. Już pomijam fakt, że Zatoka Biskajska, Bretania są obszarami otwartymi. Niemniej jednak samo podliczenie kosztów tamtej katastrofy spowodowało, że na forum międzynarodowym postanowiono stworzyć konwencję ustanawiającą wspólny fundusz odszkodowawczy dla wszystkich państw, w których gestii jest eksploatacja, a przede wszystkim handel olejami mineralnymi, ropą naftową, w ogóle substancjami energetycznymi. Pierwsza konwencja, podpisana w roku 1992, ustanawiała wysokość funduszu odszkodowawczego na kwotę 203 milionów SDR.

Nie trzeba było długo czekać. W roku 1999 oraz w roku 2000 doszło do następnych wypadków statków, były to Erika i Prestige, i okazało się, że fundusz w wysokości 203 milionów SDR nie wystarcza na wspólne akcje ratownicze usuwania zanieczyszczeń, a przede wszystkim refundację szkód, które dotyczyły przede wszystkim regionów nadmorskich, rybaków, hodowców małży, regionów turystycznych, których plaże i wody były zanieczyszczone, i wymagały bardzo długotrwałego działania w celach odbudowy ekosystemu. Doprowadziło to do tego, że Międzynarodowa Organizacja Morska, instytucje międzynarodowe postanowiły podpisać protokół do tejże konwencji, zwiększający wartość funduszu do 750 milionów SDR.

O statystyce i konieczności podpisania pan senator sprawozdawca powiedział już w swojej mowie. Widzimy, że praktycznie wszystkie państwa europejskie były już zaangażowane w proces ratyfikacji. Na dziś siedemnaście państw europejskich jest stronami tego protokołu.

Kolejna sprawa to polski interes i racja stanu. W momencie projektowania przez nas ratyfikacji i tej ustawy obroty polskich przedsiębiorców zajmujących się handlem olejami nie przekraczały 1 miliona t, w związku z tym założyliśmy na rok 2007 dofinansowanie z budżetu państwa. Dziś już dysponuję danymi statystycznymi o przewozach oleju otrzymywanego z zagranicy, przywożonego do Polski drogą morską, wykazywanego w sprawozdaniach składanych przez Ministerstwo Finansów Międzynarodowemu Funduszowi Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniami Olejowymi. W roku 2005 było to tylko 481 tysięcy t, w roku 2006 nastąpił wzrost do 915 tysięcy t, prawie do 916 tysięcy t, w roku 2007 zarejestrowano ponad 1 milion t, dokładnie 1 milion 339 tysięcy 565 t olejów przewożonych drogą morską. W związku z tym obciążenia budżetu państwa z tego tytułu nie będzie.

Biorąc pod uwagę przytoczone przykłady i fakty, bardzo proszę o przyjęcie proponowanej ratyfikacji. Dziękuję bardzo.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję.

Pani Minister, proszę może jeszcze zostać, bo mogą być jakieś pytania.

Zaraz dopuszczę panów senatorów do głosu, ale najpierw sam zadam pytanie.

Pani Minister, czy Rosja przystąpiła do tego protokołu? Pytam w kontekście przewidywanego zwiększenia eksportu ropy przez Rosję drogą morską, przez Bałtyk. Budowany jest port Primorskoje, jest tam przewidywane 60 milionów t rocznie. W związku z tym, po pierwsze, czy Rosja jest uczestnikiem konwencji, a po drugie, jeżeli jest, to czy zdecydowała się na podpisanie protokołu.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko:

Panie Marszałku, na podstawie informacji, które mamy, jesteśmy pewni, że Rosja nie przystąpiła jeszcze do protokołu, ale podejrzewam, że jest stroną konwencji. Na to pytanie może odpowiedzieć pan dyrektor Chmielewski, który uczestniczy w obradach struktur Międzynarodowej Organizacji Morskiej ustanawiającej zasady funkcjonowania tego funduszu. Aha, mogę potwierdzić, Rosja jest stroną konwencji.

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Dziękuję.

Pan senator Andrzejewski.

Senator Piotr Andrzejewski:

Pierwsze pytanie. Jak wygląda kwestia obsługi monitoringu zanieczyszczeń? Obserwowałem niejednokrotnie zanieczyszczanie olejami; chodzi nie tylko o oleje przewożone jako ładunek, ale także to, że na wysokości polskiego wybrzeża statki czyszczą ładownie, a później to wszystko przenoszone jest na plaże, do portów, niszczy się całą infrastrukturę biologiczną. Jak wygląda monitoring?

I drugie pytanie. Czy konwencja będzie dotyczyła również odszkodowań za szkody spowodowane zanieczyszczeniami związanymi z instalacją rury bałtyckiej?

Marszałek Bogdan Borusewicz:

Proszę bardzo.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Panie Senatorze, jeśli chodzi o monitoring zanieczyszczeń na morzu...

(Senator Piotr Andrzejewski: Nie mamy helikopterów...)

...mamy samolot, mamy nawet jakiś marny helikopter, który nie do końca jest uprawniony do latania nad morzem, niemniej są helikoptery, które mają możliwość latania nad morzem, mają takie dokumenty, ale są też takie helikoptery, które mogą latać tylko nad lądem.

(Senator Piotr Andrzejewski: A stały monitoring?)

Nie ma takiej możliwości, żeby prowadzić stały monitoring. Muszę jednak powiedzieć, że zdecydowanie poprawiła się sytuacja w zakresie zanieczyszczania, to znaczy w dzisiejszych czasach nie obserwujemy na Bałtyku zanieczyszczeń, a to dzięki kilku rozwiązaniom systemowym. Po pierwsze, państwa strony konwencji Marpol, w szczególności liderami implementacji są oczywiście państwa europejskiej i te najlepiej rozwinięte, wprowadziły zgodnie z przepisami zasadę no special fee, czyli możliwość bezpłatnego, a raczej nie bezpłatnego, tylko wliczonego już w ryczałtowe opłaty portowe odbioru zanieczyszczeń ze statków. Ten system powoduje, że dzisiaj armatorom statków, a także ich kapitanom, nie opłaca się popełniać nielegalnego zanieczyszczenia, dlatego że z tytułu różnych innych instrumentów i działań jest to bardzo ryzykowna sprawa, przede wszystkim nie tyle dzięki monitoringowi czystości, ile dzięki monitoringowi ruchu statków. Dzisiaj praktycznie wszystkie statki handlowe są wyposażone w automatyczny system identyfikujący, tak zwany AIS. Ten system drogą radiową rejestruje ruch statków na bardzo dużych obszarach, praktycznie na całym obszarze przybrzeżnym, przy czym takie morza jak Bałtyk praktycznie w całości są dzisiaj monitorowane w zakresie ruchu statków. Co to znaczy? Znaczy to, że ten ruch statków jest w trwałym zapisie i pozostaje do odtworzenia nawet po kilkudziesięciu dniach. W związku z tym znalezienie jakiejkolwiek plamy olejowej na morzu daje możliwość ustalenia statków, w ramach technik oceniających żywotność tej plamy, oceny i analizy ruchów jednostek, które potencjalnie mogły tego zanieczyszczenia dokonać. A za tym idą już proste procedury przeprowadzenia dochodzenia na wszystkich tych statkach w każdym następnym porcie zawinięcia. Techniki dochodzeniowe doprowadzone zostały już do takich możliwości, że na podstawie analizy, bodajże fotolaboratoryjnej zanieczyszczenia z wody i wód zęzowych oraz wód zaolejonych pobranych z różnych miejsc na statku, można zidentyfikować sprawcę.

Praktycznie wszyscy marynarze i armatorzy już wiedzą, że istnieją takie możliwości i techniki, dlatego w zasadzie unikają tego rodzaju ryzyka, a już na pewno unikają tego na wodach przybrzeżnych, praktycznie na całym świecie, nie tylko w Europie czy w Polsce. Nie do końca można odpowiadać za to, co dzieje się na środku oceanów, gdzie monitoring, biorąc pod uwagę możliwości dostępnej dzisiaj techniki, jest praktycznie niemożliwy, chociaż już wprowadzone są również systemy monitoringu satelitarnego, to znaczy wyrywkowo fotografowane są akweny morskie i na tej podstawie oceniane są zanieczyszczenia dokonane gdzieś w świecie. A więc technika po prostu prawie wyprzedza myśl. Sam system monitorowania ruchu statków, do posiadania którego jesteśmy zobowiązani jako państwo uczestniczące w europejskim systemie monitoringu, pozwala już jednak na zidentyfikowanie potencjalnych sprawców, a zatem na prowadzenie dochodzeń. Tak że ten temat w zasadzie odpiera dziś argumenty tego typu, że opłaca się dokonywać jakichś nielegalnych zanieczyszczeń.

Podobna sprawa wiąże się z inspekcjami statków. Rozwinięcie instytucji państwa portu, czyli takich funkcji inspekcyjnych w każdym państwie na świecie, które pozwalają kontrolować statki obcych bander, również eliminuje potencjalnych sprawców takich zanieczyszczeń, sprawdza się również systemy filtrujące zaolejone wody, które odpompowuje się z zęz. Tak że te elementy pozwalają w zasadzie wyeliminować świadome zanieczyszczanie wód - nieopłacalna sprawa, a kary rosną. To odpowiedź na pierwsze pytanie.

Senator Piotr Andrzejewski:

Drugie pytanie dotyczy budowy tej rury bałtyckiej. Czy tutaj zanieczyszczenia czy wzruszenie pokładów dennych składowisk broni chemicznej będzie również objęte tą odpowiedzialnością odszkodowawczą?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko:

Konkretnie to protokół do konwencji o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniem Olejami niestety nie obejmuje tego typu ryzyka, jakie zostanie stworzone przez położenie rury transportującej oleje po dnie Bałtyku. Niemniej...

(Senator Piotr Andrzejewski: Ale wyciek z tej rury to już tak, czy też nie?)

(Głosy z sali: Nie, nie.)

Nie. Być może w momencie, kiedy już taka rura zacznie powstawać, zostaną zrobione odpowiednie aneksy do protokołu funduszu, do samej konwencji. W zasadzie jest to zanieczyszczenie typowo olejowe i poszkodowanym będzie państwo przybrzeżne, do którego wybrzeża zbliżą się takie zanieczyszczenia.

(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Zbigniew Romaszewski)

(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: A platformy są objęte tą konwencją?)

(Senator Piotr Andrzejewski: Czy wobec tego platformy wydobywcze są też... Petrobaltic, na przykład.)

Przepraszam państwa, muszę poprosić mojego eksperta o wyjaśnienie tej sprawy. Pan Marek Chmielewski, dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Morskiego.

Dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Morskiego w Ministerstwie Infrastruktury Marek Chmielewski:

Proszę państwa, omawiana konwencja funduszu stanowi drugi poziom odpowiedzialności, który dotyczy tylko szkód spowodowanych przez statki przewożące olej, czyli ropę, drogą morską. Pierwszy poziom wynika z odpowiedzialności armatora, w przypadku gdy armator nie jest zdolny do zapłaty pełnego odszkodowania, działa właśnie konwencja o dodatkowym funduszu. To jest taka zasada.

(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: A platforma jest czy nie jest statkiem?)

(Głos z sali: Jest statkiem.)

(Głos z sali: Platforma też jest statkiem.)

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko:

Platformy nie przewożą oleju, a co do tego, czy zanieczyszczenia z platform wiertniczych są ujęte w tym funduszu odszkodowań...

(Senator Piotr Andrzejewski: Prosiłbym o odpowiedź na piśmie, o zakres odpowiedzialności.)

Bardzo chętnie. My zweryfikujemy zakres odpowiedzialności. Nie zmienia to...

(Senator Piotr Andrzejewski: Proszę na piśmie, to będzie istotne.)

...wyniku, ale zgodnie z naszą wiedzą platformy w to nie wchodziły. Postaramy się to sprawdzić i damy odpowiedź na piśmie, korzystając również z tego, co dzieje się na forum Międzynarodowej Organizacji Morskiej, a na pewno podobne intencje czy sprawy mogły już pojawić się przy okazji jakichś przypadków na świecie.

Senator Piotr Andrzejewski:

I przy okazji, jakie są postulaty de lege ferenda na przyszłość, to znaczy rozszerzenia tej konwencji o platformy i ewentualnie o wycieki z tej rury bałtyckiej. Dziękuję bardzo.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko: Dziękuję.)

Wicemarszałek
Zbigniew Romaszewski:

Ja również dziękuję.

Pan senator Zientarski.

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Piotr Zientarski:

Jedno pytanie natury technicznej. Tutaj kilku senatorów miało wątpliwości. Pani używała w swojej wypowiedzi takiego fachowego skrótu SDR i my byśmy chcieli wiedzieć, co on oznacza.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko:

SDR to taka specjalna jednostka walutowa, która jest ustanowiona z tak zwanego średniego ciągnienia standardowych walut, czyli specjalnego prawa ciągnienia. Jest to dzisiaj kombinacja dolara, funta i euro, być może...

(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: A franka szwajcarskiego?)

...ale co do tej waluty, jej kurs jest publikowany również w naszych tabelach walutowych Narodowego Banku Polskiego.

(Senator Piotr Zientarski: Jaka mniej więcej jest jej wartość?)

Średnia wartość jest właściwie najbliżej euro. Różnica jest niewielka.

Wicemarszałek
Zbigniew Romaszewski:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Misiołek, proszę bardzo.

Senator Andrzej Misiołek:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Pani Minister, mam pytanie. W wypowiedzi udzielonej przed chwilą pan dyrektor powiedział: zanieczyszczenia olejami, czyli ropą naftową. Czy w rozumieniu tej konwencji olejem jest tylko ropa naftowa? Czy innego typu oleje, na przykład syntetyczne, również?

Wicemarszałek
Zbigniew Romaszewski:

Proszę bardzo.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko:

Oleje syntetyczne, z tego co wiem, nie są przewożone... Zresztą nie wiem, w jakim stopniu syntetyki są zmieszane z olejami naturalnymi, ale nie są jako produkty przewożone. Najczęściej przewozi się surowce. Produktowce przewożą najczęściej benzynę. Nie słyszałam, żeby były przewożone oleje syntetyczne. To już są jakieś...

(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: Benzyna też jest produktem.)

Benzyna jest produktem rafinacji, natomiast oleje syntetyczne są kombinacją olejów naturalnych... Nie wiem. Mogą być?

Senator Andrzej Misiołek:

To znaczy, chodzi o to, że w dzisiejszej technologii produkuje się bardzo różnorodne oleje, nie tylko oleje energetyczne, ale również oleje smarne i roślinne, najprzeróżniejszej jakości, które są przewożone, na pewno. I czy te oleje nie mieszają się z wodą, czyli też zanieczyszczają? Czy w rozumieniu tej konwencji one również są traktowane jako zanieczyszczenia?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko:

Proszę pana Chmielewskiego o zdefiniowanie... Może wyciąg z konwencji...

Dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Morskiego w Ministerstwie Infrastruktury Marek Chmielewski:

Konwencja o odpowiedzialności cywilnej zawiera definicję olejów, które znajdują się w zakresie tych przepisów. Są to stałe oleje węglowodorowe, mineralne, takie jak oleje ciężkie, oleje paliwowe, olej dieslowy, przewożone na statkach jako ładunek lub jako oleje bunkrowe.

(Rozmowy na sali)

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko: Dziękuję bardzo.)

Wicemarszałek
Zbigniew Romaszewski:

Dziękuję bardzo.

Proszę państwa, czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.

Wobec tego dziękuję bardzo za kompetentne, co muszę podkreślić, odpowiedzi na pytania senatorów.

Otwieram dyskusję.

Do dyskusji nie zgłosił się nikt, a więc lista mówców od razu została wyczerpana.

Wobec tego zamykam dyskusję.

Wnioski legislacyjne również nie zostały złożone.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu z 2003 r. do Międzynarodowej konwencji o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniem Olejami z 1992 r., sporządzonego w Londynie dnia 16 maja 2003 r. zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.

Proszę o odczytanie komunikatów.

Senator Sekretarz
Andrzej Szewiński:

Wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w sprawie rozpatrzenia wniosku do ustawy o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach w sali nr 182.

Następnie Komisja Gospodarki Narodowej rozpatrzy wnioski do ustawy o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska", ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich, ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej odbędzie posiedzenie w celu rozpatrzenia zgłoszonych podczas debaty wniosków do ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia z Komisją Gospodarki Narodowej, w sali nr 176. Dziękuję.

Wicemarszałek
Zbigniew Romaszewski:

W związku z tym ogłaszam przerwę w posiedzeniu Senatu do jutra do godziny 9.00, kiedy to przystąpimy do rozpatrywania pozostałych punktów porządku obrad. Dziękuję bardzo.

Senator Sekretarz
Andrzej Szewiński:

Jeszcze jeden komunikat.

Posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych z udziałem ambasadora RP w Turcji odbędzie się jutro, to jest 24 lipca, o godzinie 8.00 w sali nr 176. Dziękuję.

(Przerwa w posiedzeniu o godzinie 20 minut 16)

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali
w dyskusji nad punktem drugim porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Projekt zmian, będący przedmiotem dyskusji, dotyczy problemu ścierania się różnych koncepcji funkcjonowania współczesnej demokracji.

Z jednej strony można tu wskazać na zgłaszaną często konieczność walki z korupcją, potrzebę zapewnienia odpowiedniego stopnia transparentności w działaniach organów administracji publicznej, także w odniesieniu do majątków osób piastujących funkcje publiczne. W tym konkretnym przypadku będzie to obowiązek składania oświadczeń majątkowych oraz oświadczeń dotyczących małżonka, które następnie - obok analizy dokonywanej przez uprawnione organy - publikowane są jako informacja publiczna w celu poddania ich kontroli społecznej. Z drugiej strony jednak nie sposób odmówić słuszności argumentom stojącym po stronie takich wartości, jak ochrona prywatności własnej i osób bliskich. Równie istotna w tym aspekcie jest ochrona pewnego konstytucyjnego porządku prawnego, przejawiająca się między innymi w zagwarantowaniu trwałości mandatu pochodzącego z wyborów bezpośrednich, ochronie czynnego i biernego prawa wyborczego czy w końcu w respektowaniu zasady proporcjonalności, na co zresztą zwracał uwagę Trybunał Konstytucyjny w swoim wyroku z marca 2007 r.

Bez wątpienia zachodzi tu konieczność wypracowania złotego środka, czyli stanu, w którym funkcjonowałyby mechanizmy pozwalające skutecznie identyfikować korupcję i walczyć z nią oraz ograniczać sytuacje tak zwanego konfliktu interesów. Innymi słowy, chodzi o zainicjowanie procesu budowania wśród obywateli zaufania do osób piastujących funkcje publiczne czy sprawujących władzę. Jest to szczególnie istotne w odniesieniu do szczebli samorządowych, do gmin, powiatów, województw, ponieważ to właśnie te jednostki odpowiadają za zdecydowaną większość kontaktów z obywatelem i dlatego nierzadko na podstawie jakości funkcjonowania samorządów budowany jest obraz funkcjonowania całej administracji.

Oczywiście kluczowe jest tu upowszechnienie się pewnych postaw etycznych wśród osób sprawujących władzę, niemniej jednak równie ważne jest przyjęcie przepisów, które pomagałyby w osiągnięciu wyznaczonego celu. Warto, aby w owych przepisach znalazły się zapisy pozwalające na identyfikowanie wspomnianych wyżej konfliktów interesów, które wprawdzie nie muszą być od razu jednoznaczne z patologią, ale mogą budzić pewne obawy opinii publicznej.

Mając na uwadze powyższe postulaty, należy dążyć do tego, aby funkcjonowanie owych mechanizmów odbywało się w sposób sprawny i możliwie nieinwazyjny. Gwarantem spełnienia tego postulatu muszą być przede wszystkim jasne i jednoznaczne regulacje prawne, sformułowane w taki sposób, aby przy jak najmniejszym obciążeniu biurokratycznym pozwalały uzyskać jak najlepszy efekt.

Wprowadzone jeszcze w 2003 r. dość rozbudowane przepisy, dotyczące oświadczeń majątkowych, były swego rodzaju przymiarką do ograniczenia zjawiska korupcji w administracji samorządowej. Od samego początku budziły one jednak liczne wątpliwości, które doprowadziły do konieczności rozważenia ich konstytucyjności przez Trybunał Konstytucyjny.

Rzeczony organ, poza dość głośno komentowanym w mediach wyrokiem z 2007 r., sprawą oświadczeń majątkowych, a ściślej tych oświadczeń, które dotyczą rodziny, zajmował się jeszcze w 2004 r. W swoim wyroku Trybunał stwierdził wówczas, że składanie oświadczeń o działalności gospodarczej, zawartych umowach cywilnoprawnych oraz o zatrudnieniu między innymi w jednostkach organizacyjnych samorządu terytorialnego w zakresie obejmującym tak szeroki krąg bliskich, jak wstępni, zstępni i rodzeństwo osoby pełniącej funkcję publiczną, jest wymogiem zbyt daleko idącym, nawet jeśli zważyć na tak doniosły cel, jak walka z korupcją. Tym samym regulacje w powyższym zakresie zostały wyrugowane poprzez obarczenie ich przymiotem niekonstytucyjności.

Uważam, że zmiany przepisów przyjęte w projekcie ustawy porządkują wiele spraw, usuwają wiele niejednoznaczności, które występowały wcześniej. W szczególności godne podkreślenia jest ujednolicenie terminów składania poszczególnych oświadczeń, przez co - jak należy przypuszczać - uniknie się sytuacji uchybienia terminowi z powodu złej interpretacji przepisów. Oczywiście nie ulega wątpliwości, że aby przepisy antykorupcyjne spełniały należycie swoją rolę, potrzeba jeszcze wielu zmian opartych przede wszystkim na praktyce ich stosowania. Warto jednak mieć na uwadze to, aby nowelizowane przepisy, zamiast zastawiać pułapki przez niejednoznaczne i nieprecyzyjne sformułowania, spełniały swoją zasadniczą rolę, czyli zapobiegały zjawiskom korupcyjnym. W mojej ocenie znowelizowane przepisy spełniają tę rolę.