Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękuję.
Czy ktoś jeszcze z pań i panów senatorów ma pytanie? Nie ma.
Dziękuję bardzo, Panie Senatorze Sprawozdawco.
(Senator Jerzy Chróścikowski: Dziękuję.)
Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rolnictwa i rozwoju wsi.
Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos może teraz zabrać obecny na posiedzeniu przedstawiciel rządu. Jest nim podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pan Kazimierz Plocke.
Czy pan minister chce zabrać głos?
(Senator Ireneusz Niewiarowski: Sekretarz stanu, Pani Marszałek.)
Sekretarz? Bardzo przepraszam, mam tutaj pomyłkowy zapis. Przepraszam bardzo, sekretarz stanu. Bardzo proszę.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Pani Marszałek! Wysoki Senacie!
Chciałbym w imieniu rządu złożyć uzasadnienie do przyjętej ustawy o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej oraz ustawy o opłacie skarbowej.
Chcemy, ażeby w zaproponowanym projekcie ustawy, przyjętym już przez Sejm 29 lutego tego roku, zostały uregulowane następujące kwestie. Po pierwsze, wdrożenie w roku 2008 nowych płatności do owoców miękkich, takich jak maliny i truskawki, oraz płatności do pomidorów w formie oddzielonej od produkcji. Po drugie, wprowadzenie w roku 2008 przepisów regulujących w szczególności termin posiadania działek rolnych wymagany do uzyskania płatności bezpośrednich oraz zwiększenie wielkości kwoty wolnej od sankcji w przypadku niespełniania norm przez rolnika. Po trzecie, uproszczenie regulacji dotyczących płatności do roślin energetycznych. I po czwarte, chcemy wprowadzić regulacje umożliwiające odzyskanie nadpłaconych w roku 2006 płatności cukrowych w wyniku przekroczenia dostępnego dla Polski pułapu finansowego.
Pani Marszałek, Wysoki Senacie, chciałbym też przypomnieć, dlaczego jest taki tryb pracy nad tą ustawą. Otóż dlatego, że 21 stycznia tego roku Rada Ministrów państw Unii Europejskiej podjęła stosowne decyzje dotyczące wdrożenia określonych mechanizmów prawnych, które znalazły się w projekcie tej ustawy. A więc od 21 stycznia tego roku rząd rozpoczął procedowanie nad tym projektem ustawy, które zakończyło się w Sejmie 29 lutego. Teraz przychodzimy z tym projektem ustawy do Wysokiego Senatu. Rzeczywiście jest to pilny projekt, który chcielibyśmy wdrożyć 15 marca tego roku. Wynika to z określonych procedur, które obowiązują Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, dlatego też ten projekt jest pilny. Oczywiście rozumiemy, że Wysoka Izba ma zbyt mało czasu na szczegółowe analizy. Przypomnę, że Sejm też miał niewiele czasu na dokładne zbadanie tych zapisów ustawowych, niemniej jednak tę pracę udało się do tej pory wykonać. Jest to rzeczywiście ustawa, na którą czekają polscy rolnicy. Dlatego też zwracam się w imieniu rządu do Wysokiej Izby o to, ażeby tę ustawę przyjąć bez poprawek, jak wspomniał już pan przewodniczący, sprawozdawca komisji.
Chciałbym również poinformować Wysoką Izbę, że w ustawie uregulowano możliwość przyznania płatności cukrowej oraz płatności do pomidorów dostarczonych przez przekazującego gospodarstwo rolne w związku z rentą strukturalną, emeryturą bądź rentą rolniczą wypłaconą z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego rolników, jeżeli rolnik wnioskujący o płatność do pomidorów mógłby dziedziczyć przekazane gospodarstwo rolne z ustawy. To jest bardzo istotny zapis. Tutaj chciałbym też poinformować, że tą ustawą regulujemy funkcjonowanie wszystkich rynków rolnych w sposób jednakowy. Rolnicy, którzy przekazują swoje gospodarstwo w zamian za rentę bądź emeryturę rolniczą, mogą dziedziczyć płatności dla następców. I to jest, uważam, bardzo istotne, tym bardziej, że wszystkie rynki zostaną w ten sposób potraktowane. To rozwiązanie jest zgodne z prawem Unii Europejskiej. I dla tej propozycji jest również pozytywna opinia Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej.
Chciałbym zwrócić uwagę na to, że w ustawie skrócono z ośmiu do pięciu lat czas, w jakim rolnik będzie zobowiązany utrzymywać plantacje upraw trwałych, jeżeli otrzyma pomoc finansową na założenie tej plantacji.
Ze względu na to, że w roku 2008 mają być wypłacane po raz pierwszy płatności bezpośrednie do owoców miękkich oraz oddzielna płatność do pomidorów, przepisy regulujące te płatności wejdą w życie z dniem 15 marca tego roku.
Jeśli chodzi o płatności do owoców miękkich, tutaj chciałbym podkreślić to, że jest to osiągnięcie Polski, poprzednich rządów, które wielokrotnie spierały się z Komisją Europejską o to, ażeby owoce miękkie, takie jak malina i truskawka, zostały włączone do płatności. I teraz w tej ustawie będzie to uregulowane. I przypomnę, że warunki, jakie zostały określone dla Polski, to 48 tysięcy ha powierzchni i czterdzieści tysięcy producentów. Płatności ustalono na poziomie 400 euro do 1 ha, w proporcjach 230 euro - z budżetu Unii Europejskiej, pozostała kwota - z budżetu krajowego. I te płatności będą utrzymane do roku 2013, czyli do Nowej Perspektywy Finansowej, jeśli chodzi o płatności bezpośrednie. Jaki będzie dalszy mechanizm, to będzie uzależnione od negocjacji, które zostaną podjęte przez poszczególne państwa członkowskie na stosownych forach w ramach Unii Europejskiej.
Chciałbym również poinformować, że w tejże ustawie o płatnościach do owoców miękkich przysługiwać będą rolnikom stosowne kwoty i w ramach obsługi tych dopłat Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie zatwierdzać podmioty skupujące. Myślę, że ten mechanizm, w Polsce wprowadzony po raz pierwszy, będzie dobrze służył producentom, rolnikom.
Chciałbym także poinformować Wysoką Izbę, że w ustawie wprowadzono zmianę dotychczas funkcjonującego systemu wsparcia dla producentów pomidorów przeznaczonych do przetwórstwa. Przypomnę, że limit dla Polski to 6 milionów 700 tysięcy euro dla pięciu tysięcy producentów, a więc jest to również, można powiedzieć, dobry system wsparcia dla tej grupy.
Ważne jest też to, żeby przyjąć dobre rozwiązanie, takie, że rokiem referencyjnym dla tych płatności jest rok gospodarczy 2006-2007, a więc najbardziej zbliżone do tego, aby w sposób najbardziej obiektywny określić poziom poniesionych kosztów.
Ponadto chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że w tej ustawie uregulowano to, aby jednolita płatność obszarowa oraz płatność uzupełniająca przysługiwały tym rolnikom, którzy w dniu 31 maja danego roku byli w posiadaniu gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego kwalifikującego się do objęcia płatnością. To jest o tyle istotne i ważne, że należy wiedzieć, że do 31 maja, jeżeli rolnik chce przekazać swoje gospodarstwo, to żeby to uczynił, dlatego że wtedy rzeczywiście płatności będą własnością rolnika, a nie własnością następcy. A więc to jest bardzo ważna informacja i polscy rolnicy o tym mechanizmie powinni wiedzieć.
Chciałbym również poinformować Wysoką Izbę, że w tej ustawie uregulowano także płatności do roślin energetycznych w ten sposób, że dla naszego kraju określono pewne wskaźniki, limity, które kształtują się, jeżeli chodzi o wielkość produkcji, na poziomie 175 tysięcy ha. Dotyczy to dziewięciu tysięcy rolników, wielkość dopłaty to 45 euro do 1 ha roślin energetycznych. Z budżetu krajowego będą wypłacane również koszty założenia plantacji, do 50% poniesionych kosztów.
I ostatnia istotna kwestia, o której wspomnieli także pan senator sprawozdawca i pan senator Andrzejewski. Chodzi mianowicie o uregulowanie spraw związanych z płatnością cukrową. Wyjaśniam, że w roku 2006 mieliśmy do czynienia z taką oto sytuacją, że sześćdziesiąt tysięcy beneficjentów otrzymało nadpłatę w wysokości 7,5 miliona zł. Wynikało to z faktu, że w rozporządzeniu ministra rolnictwa zapisano wielkość produkcji buraka cukrowego na poziomie 11,5 miliona ton. Tę kwotę przekroczono o 300 tysięcy ton i to jest jak gdyby powód, dla którego dokonano tejże nadpłaty. Chcemy, aby ten problem został rozwiązany ustawowo, dlatego też stosowne zapisy znalazły się w tejże ustawie. Ta nadpłata będzie potrącana z płatności z lat następnych, w związku z tym takie decyzje będą podejmowane przez agencję.
Chciałbym też ewentualnie uprzedzić pytania, dlaczego zastosowano taki tryb. Otóż chciałbym poinformować, że wczoraj rzeczywiście spieraliśmy się w tej sprawie na posiedzeniu komisji, i tu jeszcze jedno wyjaśnienie, mianowicie ten zapis jest zgodny z rozporządzeniem Unii Europejskiej nr 1782 z 2003 r., które powiada, cytuję: gdy suma płatności cukrowych przypadających na każdego rolnika przekracza w państwie członkowskim pułap określony w rozporządzeniu, kwota przypadająca na każdego rolnika jest proporcjonalnie zmniejszana. Przypomnę, że limit, który był przyznany Polsce, to jest ponad 99 milionów euro i że ten limit został w roku 2006 przekroczony. Chcę też powiedzieć, że ta sytuacja, która dotknęła Polskę, nie jest nowa, bowiem w innych krajach Unii Europejskiej również miały miejsce nadpłaty, na przykład w Hiszpanii czy Szwecji. Tam również zastosowano podobny mechanizm, taki, że w latach następnych tę nadpłatę potrącano z płatności bieżących.
Chciałbym także poinformować, że te płatności były przyznane decyzją administracyjną. I jeżeli jest to decyzja administracyjna, to zaproponowano w tej ustawie tryb odwoławczy do sądu administracyjnego, a więc tutaj pełna zgoda. Jeśli taka będzie wola rolników, jeśli będą chcieli się od tej decyzji odwoływać, to oczywiście takie prawo istnieje. To tyle, jeśli chodzi o wyjaśnienia dotyczące płatności cukrowych.
Pani Marszałek! Wysoki Senacie! To tyle z mojej strony. Prosiłbym państwa o przyjęcie ustawy i o ewentualne pytania. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękuję panu ministrowi.
Czy państwo mają jakieś pytania do pana ministra? Przypomnę, że jest to możliwe zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu. Pytania nie mogą trwać dłużej niż minutę.
Bardzo proszę, pan senator Smulewicz, potem Bergier.
Ja jeszcze dla porządku powiem, że jest z nami prezes Agencji Rynku Rolnego, pan Waldemar Sochaczewski. Jeśli będą pytania, to możemy zadawać je również panu prezesowi.
Słucham, pan senator.
Senator Eryk Smulewicz:
Pani Marszałek! Panie Ministrze!
Jak zrozumiałem, chodzi o nadpłatę w wysokości 7,5 miliona zł globalnie. Czy w związku z tym, że ten błąd nie wynika jednak z zaniedbania rolników, nie można byłoby rozważyć sytuacji, w której budżet państwa pokryłby tę kwotę, szczególnie, że dotyczy to, jak podejrzewam, sześćdziesięciu tysięcy rolników, a więc w ogóle koszty przeprowadzenia całej operacji mogą się okazać praktycznie zbliżone do kwoty, o której tu mowa. To pierwsza sprawa.
Sprawa druga. Co w przypadku, jeśli rolnicy nie prowadzą już gospodarstwa? Jak ta nadpłata będzie rozliczana? To wszystko. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Proszę bardzo, Panie Ministrze.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Dziękuję bardzo.
Panie Senatorze!
To rzeczywiście ważne pytanie, wczoraj też na ten temat rozmawialiśmy. Otóż informuję, że budżet państwa nie może wziąć na siebie tego typu obciążenia, ponieważ byłoby to przyjęte jako pomoc publiczna dla beneficjentów, w związku z tym ta propozycja nie jest możliwa do wdrożenia. Chcę też zauważyć, że to jest nadpłata, która była obliczona i wydana w formie decyzji administracyjnej i rzeczywiście jest ona zgodna z prawem Unii Europejskiej, zresztą potwierdził to Urząd Komitetu Integracji Europejskiej. Jest to też zgodne z cytowanym przeze mnie wcześniej rozporządzeniem, a więc tutaj rzeczywiście sprawa jest, w przekonaniu prawników, rozstrzygnięta, w ten sposób, że rzeczywiście te nadpłaty będą regulowane w ramach płatności z lat kolejnych. Dla jednego beneficjenta to jest kwota rzędu stu kilkudziesięciu złotych, w związku z tym rzeczywiście agencja restrukturyzacji będzie występować o tę kwotę do poszczególnych beneficjentów, producentów buraka cukrowego.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję bardzo. Pan senator Bergier, potem pan senator Andrzejewski.
Senator Józef Bergier:
Panie Ministrze, zapewne małym pocieszeniem dla polskiego rolnika są przykłady tego, z czym spotykają się rolnicy w innych krajach, które pan wymienił, i nie ulega wątpliwości, że zwrot środków z tytułu zmniejszenia kwoty płatności cukrowej zostanie przyjęty przez polskiego rolnika z dużym niezadowoleniem, a to niezadowolenie będzie najsilniej artykułowane w czasie, kiedy to ogłoszenie nastąpi. Czy w związku z tym pan minister mógłby przypomnieć, kto pełnił funkcję ministra rolnictwa i rozwoju wsi w okresie, kiedy ta sytuacja nastąpiła? Dziękuję uprzejmie.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo proszę, Panie Ministrze.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Pani Marszałek! Panie Senatorze!
Otóż chcę wyjaśnić, że rozporządzenie w sprawie płatności zostało wydane w listopadzie 2007 r., a więc za rządów poprzedniej ekipy. Płatności były realizowane po wydaniu rozporządzenia ministra rolnictwa i chciałbym tutaj ten mechanizm pokazać: rolnicy złożyli wnioski w 2006 r., do 30 czerwca, i zostało to potraktowane w sposób zgodny z procedurą, a więc nie można mieć tutaj rzeczywiście uwag do rolników, którzy wykonali swoje zadanie zgodnie z ustawą. Mieliśmy do czynienia z taką sytuacją, że nie dość, że zwiększono powierzchnię uprawy buraka cukrowego, to jeszcze zapomniano o pewnych kwestiach proceduralnych, które skutkują dzisiaj tym, że rolnicy uzyskali nadpłaty. My oczywiście chcemy tę sprawę uporządkować, ona dla beneficjentów jest być może trudna do zaakceptowania, niemniej jednak jest koniecznością i trzeba to uczynić. I my to jako rząd zrobimy. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Pan senator Andrzejewski, potem Chróścikowski i Wojciechowski.
Senator Piotr Andrzejewski:
Panie Ministrze!
Rozumiem, że poza tą nowelizacją ma zastosowanie dalsza część tej ustawy. Czy będziemy stosować tutaj art. 73, o zwrocie nienależnych płatności, czy art. 66, o stosowaniu obniżek w przypadku zaniedbania przez rolnika. Ja przypomnę, że jeżeli będzie to zwrot nienależnych płatności, to obowiązuje przepis, który podważa ten tok rozumowania, jaki pan zademonstrował. Tego przepisu nie uchyliliśmy. On brzmi tak, że obowiązek zwrotu określony w ust. 1, na który ustawa się powołuje, nie ma zastosowania, jeżeli dana płatność została dokonana na skutek pomyłki właściwego organu lub innego organu oraz jeśli błąd nie mógł zostać wykryty przez rolnika. W związku z tym każdy z tych rolników ma prawo na podstawie tej samej ustawy zaskarżyć każdą decyzję administracyjną i zarzucić niepraworządne działanie. To już w ramach przepisów obowiązujących. Także zasada komplementarności, dopełniania się prawa, czyni ten mechanizm nieskutecznym i tak czy inaczej będzie to obciążało Agencję Rynku Rolnego. Jak pan na to odpowie? Nie uchylamy tego przepisu, że potrąceń, czyli obowiązku zwrotu, bo potrącenie to jest obowiązek zwrotu, nie stosuje się, ponieważ zaniedbanie nie nastąpiło z winy rolników, nie zostało dokonane przez nich.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję bardzo.
(Senator Piotr Andrzejewski: To jest konkretny przepis.)
Panie Ministrze, proszę o odpowiedź.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Jak już wspomniałem, to jest sytuacja, która wymaga rozstrzygnięć prawnych, i rzeczywiście słusznie zauważa pan senator, że określone przepisy w tej kwestii nie zostały uchylone. My mówimy, że są to środki, które zostały nadpłacone, i będzie wydana stosowna decyzja administracyjna, od której rolnik będzie mógł się odwołać, jakie jednak będzie ostateczne rozstrzygnięcie, dzisiaj trudno powiedzieć. My, konstruując projekt ustawy, założyliśmy, że do tej ustawy implementujemy rozporządzenie nr 1782 z 2003 r. i uznajemy, że te rozwiązania powinny regulować takie trudne dla beneficjentów sprawy. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Senator Chróścikowski, proszę.
Senator Jerzy Chróścikowski:
Panie Ministrze, ja mam pytanie, co stanie się ze stawką określoną w art. 7a, dotyczącym stawki pomocy do uprawy rzepaku w wysokości 176 zł do hektara. Czy w ramach pomocy de minimis ona może, czy nie może ulec zmianie? Pytam dlatego, że wcześniej, na początku, stawka, jak pamiętamy, określona była na 40 euro do hektara, potem, po przekroczeniu pewnego pułapu przez uprawy w całej Unii Europejskiej, została zmniejszona. Jeśli okaże się, że w tym roku uprawy będą jeszcze zwiększone, czy stawka zostanie utrzymana, czy też może ulec zmniejszeniu i czy zapis, który jest sztywny, 176 zł, będzie zgodnie z prawem płacony?
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo proszę o odpowiedź.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Dziękuję bardzo.
Na dzisiaj jest to stawka 176 zł do hektara, jak pan senator zauważył, z tym że będzie ona regulowana do wyczerpania limitu. I być może zdarzy się tak, że stawka będzie obniżona. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Pan senator Wojciechowski.
Senator Grzegorz Wojciechowski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Odnośnie do płatności cukrowej wydaje mi się, że tutaj jest troszeczkę inny mechanizm. Przede wszystkim chodzi mi o to, że agencja, wynajmując firmę do stworzenia i utrzymania systemu informatycznego... Nie wiem, czy takie były terminy, ale wdrożenie tego systemu informatycznego, w którym na podstawie danych można było dopiero wywnioskować, ile tych buraków jest, zostało zakończone przez tę firmę w październiku ubiegłego roku. A więc nie wiem, czy takie były terminy ukończenia tej części systemu, czy po prostu firma zawiniła. Może powinna ona ponieść konsekwencje tych kosztów, które być może będą przerzucone na rolników. W związku z tym chciałbym zapytać, czy w bieżącym roku te wdrożone programy i zmiany, które są w tych programach, które będą wymagać równocześnie zmian w systemie informatycznym, są przygotowane. Co do terminu wejścia, pojawienia się poprawek w systemie informatycznym, czy są na to zapewnione pieniądze i czy ten termin nie jest zagrożony, tak aby można było w odpowiednim czasie wykonać odpowiednie obliczenia, wyciągnąć z systemu nie tylko to, ile jest tych buraków, ale również tak samo co do innych płatności, bo tu będzie chodzić także o płatność do owoców miękkich. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Proszę o odpowiedź.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Dziękuję bardzo.
Otóż, Panie Senatorze, chciałbym powiedzieć, że agencja jest przygotowana na wdrożenie wszystkich tych zapisów ustawowych. System informatyczny jest przygotowany do wprowadzenia wszelkich danych. Jeśli zaś chodzi o rok 2007, to prawda, że firma informatyczna zakończyła budowanie systemu w październiku i że po wydaniu rozporządzenia w listopadzie ubiegłego roku te dane do tego systemu wprowadzono. I to tyle.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Proszę uzupełnić...
Senator Grzegorz Wojciechowski:
O ile jest mi wiadomo, budowa tego systemu została zakończona w lipcu. Po kilku godzinach działania ogłoszono, że jest błąd i zostało to zamknięte do października. Czy on w lipcu został wcześniej wykonany, czy naprawa tego błędu trwała od lipca do października, jeśli można?
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Z informacji, które posiadam od agencji, to rzeczywiście od lipca do października usuwano błędy, które w tym systemie znaleziono. I to był oczywiście pewien kłopot, który jednak został rozwiązany. Myślę, że w 2008 r. tych kwestii już nie powinno być. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Pan senator Grzegorz Banaś, proszę.
Senator Grzegorz Banaś:
Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.
Panie Ministrze, cieszę się bardzo, że zechciał pan zauważyć jednak ewidentny sukces poprzedników. Mówię tutaj o tym, że producenci owoców miękkich zostali objęci dopłatami, w tym również producenci truskawek, a Świętokrzyskie truskawką stoi, więc to jest dobra wiadomość dla tych producentów. Być może moje pytanie troszeczkę wybiegnie poza ten omawiany tutaj zakres celu i przedmiotu ustawy. Jest ono związane z uprawami roślin energetycznych, w szczególności wierzby energetycznej. Mianowicie stosunki wodne w Polsce są mniej więcej takie jak w Egipcie, czyli jesteśmy krajem bardzo ubogim w wodę. Zachodnie części naszego kraju stepowieją i to w bardzo szybkim tempie. Wierzba energetyczna pobiera bardzo dużo wody, jej uprawa jest więc bardzo wodochłonna. W związku z tym mam pytanie do pana ministra o strategię związaną właśnie z uprawą wierzby energetycznej. Bo to jest łatwa uprawa, ale ona w dłuższym czasie mocno degraduje stosunki wodne, a te w naszym kraju i tak już są złe. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Proszę uprzejmie, Panie Ministrze.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Dziękuję bardzo.
Ja bardzo się cieszę z tego pytania i z refleksji dotyczącej owoców miękkich. Chciałbym też dodać, że jeszcze nie zakończyliśmy negocjacji, będziemy starać się o to, ażeby również porzeczkę objąć systemem tych płatności. Bardzo prosimy Wysoką Izbę o wsparcie tych działań. W tej turze negocjacji to się niestety nie udało, ale myślę, że być może w przyszłości będziemy mieli więcej zwolenników tej koncepcji.
Co do roślin energetycznych, takich jak topola czy wierzba, to pan senator rzeczywiście ma rację, mówiąc, że na etapie wegetacji wymagają one dużej ilości wody. Ja jednak przypomnę, że dla naszego kraju został ustalony limit produkcji na poziomie 175 tysięcy ha. Decyzję oczywiście będą podejmować poszczególni beneficjenci. Tyle mogę na ten temat powiedzieć. Takie są fakty. Jaka ostatecznie będzie liczba beneficjentów, pokaże dopiero praktyka.
(Senator Grzegorz Banaś: Czy w związku z tym mogę zadać jedno pytanie, Pani Marszałek?)
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Proszę.
Senator Grzegorz Banaś:
Prosiłbym zatem pana ministra, żeby zechciał przedstawić dokument, który pokazywałby, jak uprawa wierzby i topoli energetycznej, biorąc pod uwagę areał na ten cel przeznaczony, wpłynie właśnie na stosunki wodne w dłuższej perspektywie czasowej. Czy w ogóle takie pytanie postawiono, czy ministerstwo prowadzi tego typu badania?
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Panie Senatorze, dzisiaj nie jestem w posiadaniu takich dokumentów. Spróbuję na to pytanie odpowiedzieć na piśmie, tak żeby zadowolić pana senatora. Tylko tyle mogę w tej kwestii powiedzieć. Dziękuję.
(Senator Grzegorz Banaś: Dziękuję.)
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję bardzo.
Pan senator Lucjan Cichosz.
Senator Lucjan Cichosz:
Pani Marszałek! Panie Ministrze!
Ja chciałbym zapytać, czy do owoców miękkich nie należałoby zaliczyć również owoców rosnących w sadach, w grę wchodziłyby jabłonie, wiśnie, śliwy. Sądzę, że te owoce też należą do grupy owoców miękkich. Czy dopłatami nie można by objąć również tych roślin?
Drugie moje pytanie: komu będą przysługiwały płatności obszarowa i uzupełniająca w sytuacji, gdy rolnik zdaje gospodarstwo i przechodzi na rentę strukturalną po 31 maja, po tym terminie? Załóżmy, że złoży wniosek o płatność przed 31 maja, a gospodarstwo przekaże w tym samym roku, ale później, ze względu na późniejsze ukończenie odpowiedniego wieku.
W konkluzji chciałbym jeszcze dodać, że ustawę o płatnościach należy przyjąć jak najszybciej z tego powodu, że znaczna część rolników czeka na dopłaty powierzchniowe. Z powodu braku właśnie tej ustawy rolnicy nie otrzymują należnych im pieniędzy. Zbliża się okres wiosennych prac polowych, więc pieniądze na pewno są rolnikom potrzebne. Przesuwanie przez parlament terminu uzyskania dopłat należnych za poprzedni rok i procedowanie tego dłużej byłoby niewłaściwe. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Panie Ministrze, proszę.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Dziękuję bardzo.
Odpowiem, zaczynając od pytania trzeciego. Otóż intencją nas wszystkich jest to, żeby projekt tej ustawy rzeczywiście jak najszybciej wszedł w życie, tak aby rolnicy mogli otrzymać swoje dopłaty. O to w tej chwili trwa bój. Mam nadzieję, jestem przekonany, że uda nam się w terminie wprowadzić tę ustawę w życie. Co do tego celu jest pełna zgoda. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na to, że po drodze pojawiły się też pewne uwarunkowania, na które strona polska bezpośrednio nie miała żadnego wpływu. W tej chwili rzeczywiście musimy bardzo ostro i mocno popracować nad tym, żeby ta ustawa weszła w życie.
Co do pytania drugiego, to ja już to wyjaśniałem. Jeżeli rolnik przekaże gospodarstwo następcy po 31 maja, ale przed końcem grudnia, to oczywiście on jest, że tak powiem, właścicielem płatności. Dlatego jest takie ważne, żeby przed dniem 31 maja, jeżeli jest wola przekazania gospodarstwa następcy, to uczynić. To prawo wynika wprost z uregulowań wspólnotowych i my prosimy o to, żeby tę informację rozpowszechniać.
Senator Lucjan Cichosz:
Panie Ministrze, płatność za poprzedni rok rolnicy, przynajmniej w części, pobierają w tym roku. Podobnie będzie z płatnością za rok 2008, czyli znaczna część rolników będzie ją pobierała w 2009 r. Wobec tego komu ta płatność będzie przekazywana: renciście czy jego następcy?
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Jeszcze raz powtórzę. Ta ustawa będzie wdrożona w 2008 r. Uregulowania, które proponujemy, zakładają, że jeżeli rolnik przekaże gospodarstwo następcy przed dniem 31 maja, to przekaże je jak gdyby ze wszystkimi skutkami, czyli także z płatnościami, tak więc to następca będzie otrzymywał płatności. Jeśli gospodarstwo nie zostanie przekazane do 31 maja, ale w lipcu czy w sierpniu, to automatycznie rolnik, który jest przekazującym, do końca grudnia tego roku będzie te płatności otrzymywał. To dotyczy roku 2008, początkowego etapu.
(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Dziękuję...)
Jeszcze co do owoców miękkich. Jeżeli chodzi o wiśnie, śliwy, to sprawa jest otwarta. Dzisiaj trudno o tym dyskutować. Rozumiem, że jest to propozycja. Zapoznamy się z nią i będziemy ją analizować. Dziękuję.
(Senator Grzegorz Banaś: Śliwka świętokrzyska jest bardzo piękna.)
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękuję.
Czy ktoś z państwa, pań i panów, senatorów chce jeszcze zadać pytanie? Nie.
Dziękuję bardzo.
Dziękuję, Panie Ministrze.
Chcę powiedzieć, że jest jeszcze z nami prezes Agencji Rynku Rolnego, pan Waldemar Sochaczewski, którego już powitałam.
Czy chciałby pan jeszcze słowo dorzucić?
(Zastępca Prezesa Agencji Rynku Rolnego Waldemar Sochaczewski: Dziękuję.)
Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.
W takim razie dziękuję paniom i panu ministrowi.
Otwieram dyskusję.
Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku podpisania składanych do marszałka Senatu wniosków o charakterze legislacyjnym. Wnioski można składać do czasu zamknięcia dyskusji.
Na liście mówców znajdują się w tej chwili trzy nazwiska.
Jako pierwszy o głos prosił pan senator Ireneusz Niewiarowski. Zapraszam na mównicę.
Potem pan senator Chróścikowski i pan senator Piotr Łukasz Juliusz Andrzejewski.
Senator Ireneusz Niewiarowski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Debatujemy nad bardzo ważną ustawą dla polskiej wsi, szczególnie istotną dla producentów owoców miękkich, w tym pomidorów, producentów roślin energetycznych, właścicieli plantacji trwałych, a także, mimo kontrowersji tu wcześniej omawianych, dla producentów buraka cukrowego. Ten spór jest pewnie ważny ze względów prawnych, ale ekonomicznie ma małe znaczenie i korzyści są po wielokroć większe niż problemy związane z zaszłościami w cukrownictwie.
Nowela ustawy ze stycznia 2007 r. wynika ze zmian prawa unijnego. Myślę, że warto podkreślić, iż jest to bardzo dobry przykład, jak regulacja naszego prawa, która wynika z prawa unijnego, dobrze służy polskim rolnikom, polskim producentom. Zmianami zawartymi w ustawie spowodujemy zwiększenie konkurencyjności producentów wspomnianych roślin. Zmniejszą się wahania w dochodach rolników, wynikające na przykład z dekoniunktury na rynku. W tym momencie przypomnijmy sobie chociażby trudności producentów truskawek w związku z wielkim importem z Chin. Oczywiście ta nowela nie załatwia całego problemu, niemniej stanowi wyraźną pomoc dla producentów. Wreszcie, co bardzo ważne także w kontekście naszej dzisiejszej dyskusji nad programem profilaktyki nowotworowej, jest szansa, że ta ustawa wpłynie na zwiększenie spożycia owoców i warzyw, co niewątpliwie będzie miało wpływ na zdrowotność społeczeństwa. Na przykład dopłata do owoców miękkich, 400 euro do 1 ha, wpłynie na większą opłacalność i na stabilizację produkcji, a tym samym ceny detalicznej.
Ustawa usuwa wiele nieprawidłowości na naszym rynku rolnym. Przykłady dobrych rozwiązań można mnożyć, mówił o nich pan minister.
Warto jednak wspomnieć, że ustawę uchwalamy w ostatniej chwili. Od 15 marca rozpoczyna się termin przyjmowania wniosków o dopłaty, a rząd zapewne będzie musiał wydać jeszcze odpowiednie rozporządzenia. Warto zatem przyjąć ustawę bez poprawek, bo jest to potrzebna i ważna ustawa, a już od 15 marca może ona przynosić dobre owoce. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję bardzo. Znacznie poniżej czasu regulaminowego.
Zapraszam serdecznie pana senatora Chróścikowskiego.
Senator Jerzy Chróścikowski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Dyskutujemy dzisiaj nad ustawą, która jest bardzo ważna dla polskich rolników, a szczególnie termin jej wprowadzenia, który nas bardzo interesuje. Myślę, że wszystkim nam zależy na tym i pewnie dlatego nie zgłaszamy poprawek, nawet gdybyśmy jakieś mieli. Bo jeśli nawet są, to w następnym etapie zastanowimy się ewentualnie, jak znowelizować te ustawy, tym bardziej że te ustawy wprowadzają wiele rozwiązań, które dotychczas nie były wprowadzane. Ja czasami boleję, że to jest aż takie tempo, ale życie jest życiem i niestety często nie zależy to od polskiego prawa, ale zależy od prawa Unii Europejskiej. To jest nasze całe nieszczęście, że Polska, będąc krajem Unii Europejskiej, musi przestrzegać praw Unii Europejskiej, a szczególnie tych, które są związane ze zobowiązaniami finansowymi względem Unii Europejskiej.
Ale wracam do tematu, który chciałem tutaj podnieść. Już na posiedzeniu komisji mówiłem, że jak rolnik weźmie tę ustawę i zechce przeczytać to, co w niej jest napisane, to po prostu nie będzie w stanie w ogóle tej ustawy zrozumieć. I stąd moja wczorajsza prośba na posiedzeniu komisji, a dzisiaj ją powtarzam. Należy wydać taką instrukcję do tej ustawy dla rolników, żeby mogli się po niej poruszać. Jak ja wczoraj ją przejrzałem, bo chciałem wypowiedzieć się szczegółowo i zobaczyć, jak odnieść się do którego zapisu i co mówi słowniczek, to przynajmniej do sześciu rozporządzeń Unii Europejskiej musiałem zajrzeć, żeby sprawdzić, co znaczy dane pojęcie. Nie ma tutaj tego pojęcia, tylko jest odwołanie się do rozporządzenia numer, cytuje się to i to, ale nie wiadomo, o co chodzi. W związku z tym mam taką prośbę, żeby ministerstwo rolnictwa w tak ważnej sprawie jak płatności, nowe rozwiązania, które wprowadza, szczególnie że to są rozwiązania do tej pory nieznane rolnikom, jednak taką informację podało, jakieś szkolenia w tym zakresie przeprowadziło. Bo na pewno niejeden prawnik miałby problem z poruszaniem się w tej ustawie, która właściwie obowiązuje rolników, bo przecież na tej podstawie rolnicy dostają płatności.
Chciałbym powiedzieć... Bo już pan minister wspomniał o tych wszystkich sukcesach, które są z korzyścią dla nas, zresztą są to znaczące środki finansowe, które to wspomogą. Dla przypomnienia: w zeszłym roku obie komisje, komisja do spraw Unii Europejskiej i Komisja Rolnictwa i Ochrony Środowiska, na wspólnym posiedzeniu podjęły uchwałę skierowaną do Komisji Unii Europejskiej. Dzięki tej uchwale, powiem szczerze, udało nam się uzyskać możliwość wydłużenia, bo to tak należałoby chyba nazwać - wcześniej była zastosowana bodajże tylko półroczna interwencja - nałożenia tak zwanych ceł, które powodowały, że truskawka nie wpływała. I udało nam się w zeszłym roku uzyskać właśnie wydłużenie tego cła, nazywam go tak potocznie, zaporowego, które spowodowało, że znaczny import truskawki przemysłowej został wyeliminowany. A chcę zwrócić uwagę zwłaszcza na to, że silne podmioty, firmy zachodnie, które robią jogurty, były zainteresowane importem truskawki z Chin, a nie z Polski. Dzięki takiemu wspólnemu działaniu, można powiedzieć, nawet i naszej Izby, udało się tę sprawę załatwić.
Temat następny: dalsza walka o owoce miękkie. Na pewno wszyscy chcielibyśmy, żeby wszystkie te dopłaty były uzyskane, ale zwrócę uwagę na to, że przynajmniej w tamtym trudnym czasie była mowa to tym, że dopłata może być zastosowana tylko do owoców, które wymagają ręcznego zbioru. Uznano wtedy, przynajmniej nam tak przekazano, że ta dopłata może być do zbioru owoców typu malina, bo to jest ręczny zbiór, i dlatego nie uznawano, w tym uzasadnieniu przynajmniej nam tak tłumaczono, dopłat do innych owoców, które podlegają zbiorowi mechanicznemu. Mam nadzieję, że będą dalsze prace, że poczyni się starania i może się uzyska w następnym etapie to, co byśmy chcieli.
Ale chcę zwrócić uwagę na to, że Unia Europejska nic nie daje za darmo. Jak patrzymy na środki finansowe, które my dostajemy, to się cieszymy na przykład, że są dopłaty, tylko że te dopłaty są dopłatami krótkoterminowymi. Dopłata do buraków cukrowych jest krótkoterminowa i ona się kończy. I nie mam informacji, może uzyskam taką, nikt mi do tej pory jej nie przekazał, czy jest możliwe, że po 2010 r. Unia Europejska zechce dopłacać do tego produktu. A ceny zostały obniżone i koszty rolników... I dzisiaj pytania są takie: czy rolnicy mają uprawiać buraki, czy rolnicy mają nie uprawiać buraków? Stosuje się tak zwany the capping, który polega na tym, że stosujemy dopłaty niezwiązane z produkcją, czyli rolnik od tej pory będzie mógł się zastanawiać, czy będzie uprawiał buraki, czy nie będzie uprawiał buraków, czy będzie brał środki finansowe, które mu przysługują, i zrezygnuje z uprawy buraków. Więc to jest taka trochę pułapka dla rolników, którzy wiedząc o tym, mogą rezygnować, a szczególnie ci, którzy odchodzą od produkcji. I podobnie jest w tej chwili w innych działach: tytoniu, chmielu, te mechanizmy zaczynają funkcjonować. Chcę zwrócić uwagę na to, że Unia Europejska wyeliminowała już w niektórych krajach produkcję tytoniu na przykład, stosując takie mechanizmy: rolniku weź dopłatę, zrezygnuj z produkcji. Więc mam wrażenie, że rozwiązania unijne, które często podnoszą nas na duchu, są rozwiązaniami krótkoterminowymi, oczywiście dla zmniejszenia produkcji itd., itd. W związku z tym trzeba negocjować dalej i zastanowić się, jak rozwiązać ten problem we Wspólnej Polityce Rolnej, która nam grozi po 2013 r., jakie rozwiązania będą funkcjonować. Rolnicy potrzebują mieć dłuższą perspektywę. Jeśli inwestują, to muszą wiedzieć, w co inwestują. No, nie można sprawy stawiać tak, że po 2010 r. do tytoni nie będzie dopłat, więc proszę bardzo zrezygnujcie lub nie zrezygnujcie. Gdy mówimy o wierzbie, to nie wiemy, czy za chwilę ta wierzba będzie się opłacać, czy nie będzie się opłacać, dajemy pieniądze na inwestycje, na zakładanie...
Chcę zwrócić uwagę, że mówimy o stosunkach wodnych, przed chwilą mój przedmówca o tym mówił, a przecież tam jest zakaz stosowania na użytkach zielonych, w związku z tym najlepiej by było stosować tam, gdzie są bardzo dobre stosunki wodne. A jeśli my zastosujemy wierzbę... Nie chciałbym, żeby to był taki zły przykład jak ten, który tu już był powtarzany - zakładamy plantację orzecha, gdyż orzech się opłaca, bo można dostać bardzo dużą dopłatę - że plantację założymy tylko w celu odzyskania pieniędzy. Więc trzeba zwracać uwagę na to, jaka jest perspektywa, jakie są możliwości i programy, które rząd by opracowywał, pokazujące rzeczywiście, czy ta perspektywa dla rolnika jest, czy jest to tylko po to, żeby wziąć środki finansowe. Bo potem znowu powiedzą, że oto rolnik wziął, a się okaże, że to rolnik z Marszałkowskiej wziął i korzystał z dopłat, a nie prawdziwy rolnik, który rzeczywiście żyje z tego gospodarstwa i liczy na to, że się z niego utrzyma. Więc są pewne mechanizmy informacyjne, coś krąży jako wielki sukces: dopłaty, bo ile to rolnicy wezmą, a tak naprawdę - to wielokrotnie powtarzałem i powtarzam - rolnicy dostają tylko częściową rekompensatę tego, co się dostaje w starej Unii Europejskiej. I jeśli mówimy, że to byłaby nierówność, jak to wczoraj padło na posiedzeniu komisji, że jest to zdecydowana nadpłata, że to polscy rolnicy są uprzywilejowani, bo dopłaty, które wzięli, są wyższe niż dla rolników w starej Unii, to zaraz śmiem zapytać: a co jest z tą równością starej piętnastki i krajów nowo przyjętych, które cały czas są nierówno traktowane?
No i ta nieszczęsna sprawa cukrowa. Ona może i jest słodka, ale myślę, że nie będzie taka słodka, jeśli rolnicy zechcą zastosować mechanizmy... To będzie poważny problem. Ale zobaczymy, nie wylewajmy jeszcze zawczasu... Bo może akurat uda się ten problem łatwiej rozwiązać. Myślę, że ministerstwo będzie pracować nad tym, jak rozwiązać ten problem poprzez łagodzenia skutków, które mogą później przynieść, no, bardzo złe opinie o rolnikach. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję bardzo, Panie Senatorze. Równo dziesięć minut, z zegarkiem w ręku.
Pan senator Andrzejewski.
Senator Piotr Andrzejewski:
Pani Marszałek! Wysoki Senacie!
Rozpatrywana przez nas ustawa, zwłaszcza, jeśli chodzi o te płatności cukrowe za rok 2006 - otrzymane przez rolników zgodnie z prawem na mocy nie tylko przepisów unijnych, ale także rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 listopada 2006 r. w sprawie stawki płatności cukrowej - które przysługiwały rolnikom na podstawie zobowiązania państwa, indywidualnych decyzji i zostały wykonane... Możemy jednocześnie zilustrować komplementarność, zupełność, niesprzeczność stosowania polskiego systemu prawnego sprzężonego z systemem prawnym Unii Europejskiej, gdyż art. 91 konstytucji mówi wyraźnie, że jeżeli wynika to z ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów, to prawo stanowione przez tę organizację międzynarodową - tu chodzi o Unię - jest stosowane bezpośrednio i ma pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami. I mamy akurat tutaj przypadek, kiedy zarysowuje się kolizja, dlatego że w sprawie niniejszej ma zastosowanie z woli polskiego ustawodawcy procedura zwrotu nienależnych płatności, oparta na art. 73 rozporządzenia unijnego nr 796/2004, które mówi o trybie, zakresie i charakterze tego zwrotu. Do niego odwołuje się również ustawa w art. 24b ust. 4, który mówi: "W przypadku, gdy dana płatność została już wypłacona, zwrotu z tytułu zmniejszenia (redukcji) tej płatności dokonuje się w trybie określonym dla zwrotu kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych środków w przepisach o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa". Tak, ale zgodnie z cytowanym przeze mnie art. 91 ust. 3 konstytucji nad tym przepisem stoi prawo wtórne, nie pierwotne, prawo stanowione w rozporządzeniu Unii Europejskiej. I co tam czytamy? Jak to ma być wykonywane? Ano tam czytamy to, co przeczytałem, zadając pytanie panu ministrowi: że obowiązek zwrotu nie ma zastosowania, jeżeli dana płatność została dokonana wskutek pomyłki właściwego organu lub innego organu, a błąd nie mógł zostać wykryty przez rolnika. W związku z tym możecie się państwo domagać od rolników zgody na potrącenie, ale tylko w wypadku, gdy im udowodnicie, że błąd popełniony przez agencję, czy popełniony w rozporządzeniu, popełniony przez ministra takiego czy innego, czy też przez prezesa agencji, mógł zostać wykryty przez rolnika. I to jest dyrektywa dla wszystkich koleżanek i kolegów senatorów, którzy reprezentują interesy polskich rolników, żeby nie dopuścić do niezastosowania w tym wypadku art. 73 prawa Unii Europejskiej, które ma tutaj pierwszeństwo przed stanowionym prawem polskim. I to chciałem przekazać z tej trybuny, w oparciu o komplementarność, zupełność i niesprzeczność stosowania systemu prawnego.
Na koniec chcę jeszcze powiedzieć, że ta dyrektywa, na którą powoływano się, stosując tę cząstkową interpretację leżącą u podstaw ustawy, mówi, że gdy suma kwot - to jest dyrektywa unijna - zgodnie z podpunktem pierwszym przekracza w państwie członkowskim pułap wyrażony w tysiącach euro, określony w tabeli 1 poniżej, kwota przypadająca na każdego rolnika jest proporcjonalnie zmniejszana. Tak, ale chodzi o sytuację, kiedy wydaje się rozporządzenie w Polsce. Jeżeli organ nie zastosował się do tej dyrektywy, to on i państwo polskie, organ właściwy reprezentujący państwo polskie ponosi odpowiedzialność z tego tytułu. W żadnym wypadku rolnik, chyba że mógł łatwo wykryć błąd czy to ministra rolnictwa, czy prezesa agencji. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję, Panie Senatorze, bardzo serdecznie dziękuję.
Widzę, że już nikt więcej nie zapisał się do głosu, lista mówców została wyczerpana.
Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.
Informuję państwa senatorów, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej oraz ustawy o opłacie skarbowej zostanie przeprowadzone, jak zawsze, pod koniec posiedzenia Senatu.
Panie i Panowie Senatorowie, przystępujemy do rozpatrzenia punktu ósmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych oraz ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewiątym posiedzeniu 29 lutego 2008 r. i w tym samym dniu przekazano ją do Senatu. Marszałek Senatu 3 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.
Znajdą je państwo w druku nr 76... tam jest tekst ustawy. Sprawozdanie komisji jest w druku nr 76A.
Uprzejmie proszę sprawozdawcę Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, pana senatora Ireneusza Niewiarowskiego, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Senator Ireneusz Niewiarowski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt w imieniu Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska przedstawić sprawozdanie z pracy komisji w dniu 4 marca 2008 r. nad ustawą o zmianie ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych oraz ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego, zawartą w druku nr 76.
Omawiana ustawa zawiera zmiany w dwóch ustawach.
Jeśli chodzi o ustawę z 2002 r. o organizacji niektórych rynków rolnych, to zmiany odnoszą się do przepisów dotyczących działania na rynku lnu i konopi. Nowe propozycje powodują zmniejszenie obciążeń administracyjnych nałożonych na przetwórców - zgodnie z nomenklaturą ustawy na przetwórcę słomy lnianej lub konopnej na włókno - a także osobę traktowaną jako przetwórca. Zmniejszy to do minimum liczbę dokumentów składanych przez wymienione osoby. Konsekwencją tego będzie oczywiście szybsze wypłacanie środków pomocowych. Nowe zapisy doprecyzowują, jakie informacje osoby zainteresowane muszą dostarczyć, gdy ubiegają się o te dopłaty. Dotyczy to zanieczyszczeń w poszczególnych partiach włókna lnianego lub konopnego, masy sprzedanego towaru, uzyskanej ceny, a także powierzchni działek, z których pochodził produkt.
Wysoka Izbo! Zmiany w ustawie z grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego dotyczą wszystkich tych rynków, ale w największym zakresie rynku tytoniu. Ustawa ta określa zadania jednostek organizacyjnych w zakresie organizacji rynków określanych przepisami Unii Europejskiej. Zmiany ustanawiają podstawy prawne do wypłaty części krajowej płatności uzupełniającej w formie płatności niezwiązanej z produkcją surowca tytoniowego, na tak zwane gospodarstwo. Jest to główna zmiana. Oprócz tego jest oczywiście szereg innych doprecyzowań.
Proponowane zapisy dotyczą także zbiorów z 2007 r. Przyspieszone wybory z jednej strony, a konsultacje z plantatorami z drugiej uniemożliwiły przyjęcie ustawy w poprzedniej kadencji. Przyjęcie proponowanych zapisów spowoduje wypłatę na nowych zasadach między innymi zaległej części wsparcia za rok 2007. Myślę, że to jest dodatkowy argument za pilnym uchwaleniem tej ustawy.
Ustawa zmieniająca omawiane dziś obie ustawy powstała na bazie projektu rządowego z 14 stycznia 2008 r. Na etapie prac legislacyjnych w Sejmie nie została zmieniona. Ustawę poparły organizacje plantatorów. Komisja Rolnictwa i Ochrony Środowiska także wyraziła poparcie dla projektu: 14 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu. Nie zgłoszono żadnych poprawek.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska wnoszę o uchwalenie przedstawionego projektu ustawy bez zmian. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję, Panie Senatorze. Proszę uprzejmie zostać jeszcze na trybunie.
Teraz jest czas na pytania państwa senatorów, które, przypomnę, nie mogą trwać dłużej niż jedną minutę.
Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać pytanie panu senatorowi sprawozdawcy? Nie widzę zgłoszeń. Dziękuję uprzejmie,
(Senator Ireneusz Niewiarowski: Dziękuję.)
Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rolnictwa i rozwoju wsi.
Jestem z nami sekretarz stanu, pan minister Kazimierz Plocke.
Czy pan minister zechce zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu? Zechce.
Zapraszamy.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Panie Marszałek! Wysoki Senacie!
Otóż chciałbym odnieść się do przyjętego projektu ustawy w części dotyczącej ustawy z 20 grudnia 2002 r. o organizacji niektórych rynków rolnych. Zawarte w tejże ustawie rozwiązania dotyczą trzech kwestii.
Po pierwsze, chodzi o zmniejszenie obciążeń administracyjnych nałożonych na przetwórcę słomy lnianej i konopnej na włókno, ubiegającego się o płatność. To rozwiązanie dotyczy tego, aby rzeczywiście nie stosować protokołów, tylko żeby były umowy. To jest jednak istotna część mitręgi administracyjnej i producenci słomy lnianej i konopnej o to wnosili. I to zostało zapisane w tejże ustawie. Drugie rozwiązanie dotyczy nałożenia na przetwórców obowiązku oznaczania zawartości zanieczyszczeń dla każdej partii krótkiego włókna lnianego lub włókna konopnego. I, wreszcie, trzecie rozwiązanie prawne dotyczy nałożenia na przetwórców obowiązku przekazywania informacji o cenach włókna. I to tyle, jeśli chodzi o pierwszą ustawę.
W ustawie o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego przede wszystkim jest jedna projektowana zmiana, dotycząca płatności uzupełniających dla producentów tytoniu. Chcę poinformować Wysoką Izbę, że chodzi o płatności uzupełniające, które kształtują się na poziomie 5 milionów 735 tysięcy euro w przypadku tytoniu jasnego i 3 milionów 155 tysięcy euro dla tytoniu ciemnego. Chcę też poinformować, że płatności dotyczą trzynastu tysięcy producentów tytoniu w Polsce. Łączna powierzchnia tytoniu to jest około 19 tysięcy ha.
Chcę też wspomnieć, że tenże projekt był wielokrotnie przedmiotem dyskusji z producentami. Został pozytywnie zaopiniowany i jest też bardzo oczekiwany. Dlatego też, Pani Marszałek, chodzi o to, żeby ten projekt również przyjąć jak najszybciej, gdyż 15 marca tego roku rolnicy mogliby składać w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wnioski o dopłaty uzupełniające do tytoniu. Projekt ten, jak wspomniałem, nie wzbudza wątpliwości i jest oczekiwany przez producentów tytoniu. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję, Panie Ministrze.
Czy są pytania, trwające nie dłużej niż minutę, do pana ministra?
Bardzo proszę, pan senator Chróścikowski.
Senator Jerzy Chróścikowski:
Panie Ministrze, co prawda miałem zadać to pytanie wczoraj, ale jakoś je przeoczyłem. Czuję się zaś zobowiązany dlatego, że dostałem je na piśmie od jednego z rolników z Łukowskiej Grupy Producentów Tytoniu. W związku z tym pozwolę sobie to pytanie zadać. W przykładzie pierwszym napisał on, że jeden ze współmałżonków posiada prawo do płatności, drugi zaś współmałżonek nabył prawo do płatności na podstawie przekazania gospodarstwa. Pytanie: w jaki sposób wspomniany współmałżonek może przekazać prawa do płatności niezwiązanej na jedno dziecko, a dwoje współmałżonków - na dwoje dzieci? Przykład drugi. Producent surowca, który nabył prawo do płatności, nieposiadający własnego gospodarstwa, uprawiał jedynie tytoń na dzierżawionych gruntach. Pytanie: w jaki sposób wymieniony producent może zdobyć prawo do płatności niezwiązanej? Wspomniany przykład i pytania dotyczą szczególnie art. 33fc ust. 1 pkty 1 i 2. Prosiłbym o udzielenie odpowiedzi teraz, jeśli to jest możliwe, a jeśli nie, to na piśmie.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Proszę bardzo, Panie Ministrze.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Dziękuję, Pani Marszałek.
Jeżeli mógłbym prosić, to oczywiście chętnie udzielimy na to szczegółowe pytanie odpowiedzi na piśmie, ponieważ wymaga ono analizy prawnej. Tak że proszę, Panie Senatorze, o przekazanie tych pytań. My oczywiście rozstrzygniemy to pozytywnie.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję bardzo.
Nie ma więcej pytań. Dziękuję państwu.
Dziękuję, Panie Ministrze.
Otwieram dyskusję.
Przypominam o wymogach regulaminowych. Nikt się nie zapisał... Nie zapisał się, ale w tej chwili się zapisuje.
Proszę uprzejmie pana senatora Chróścikowskiego o zabranie głosu.
Senator Jerzy Chróścikowski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Cieszę się, że wprowadzamy tę ustawę w tak szybkim trybie i możemy przekazać ją łącznie z drugą ustawą, na czym bardzo mocno zależało rolnikom. Mam nadzieję, że nasze dzisiejsze wspólne stanowisko czy wczorajsze komisji, która pracowała nad nią i miała parę uwag... Te uwagi są zapisane przez panią legislator i wykazane w druku, który jest dostarczony wszystkim senatorom. Co prawda była dyskusja, czy one są bardzo ważne, czy nieważne. Mam nadzieję, że ministerstwo rolnictwa weźmie je pod uwagę i zastanowi się nad nimi. Wiem z praktyki, tak często bywało, że niektóre rzeczy były szybko nowelizowane. Jeśli zaistniałaby taka potrzeba, to zwracam się z prośbą - już po pracy naszej komisji - aby rząd rozważył te uwagi, które zostały zgłoszone przez Biuro Legislacyjne i wymagałyby uregulowań prawnych. Chodzi o to, aby to ustawodawstwo - z uwagi na czas i możliwości - zostało jak najszybciej wdrożone i podpisane. Wskazujemy tę wolę. Zwracamy się jednak o to, aby ministerstwo rolnictwa dołożyło starań i ewentualnie, jeśli jest taka potrzeba - a tak wynikało z dyskusji na wczorajszym posiedzeniu komisji rolnictwa - przy najbliższej okazji opracowało nowelizację, tak żeby te niezbyt precyzyjne jednak zapisy zostały poprawione. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję, Panie Senatorze.
Chciał pan, żeby dziś wprowadzić ten punkt do porządku obrad, proponował pan to, i tak się stało. Dziękuję uprzejmie.
Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.
Więcej osób do dyskusji się nie zapisało.
Informuję państwa senatorów, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych oraz ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziewiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Karcie Polaka oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewiątym posiedzeniu 29 lutego 2008 r. Tego samego dnia została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 3 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą oraz Komisji Zdrowia. Obie komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.
Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 75, a sprawozdania w drukach nr 75A i 75B.
Proszę teraz uprzejmie sprawozdawcę Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, pana przewodniczącego Andrzeja Persona, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Senator Andrzej Person:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ustawa, jak doskonale wszyscy wiemy, ma niezwykle istotne znaczenie dla naszej diaspory, dla Polaków zamieszkałych na Wschodzie. Jak pamiętamy, została uchwalona we wrześniu 2007 r. Niestety, obarczona została wówczas kilkoma błędami i stąd potrzeba nowelizacji. Jak pani marszałek była łaskawa zauważyć, 29 lutego Sejm przyjął znowelizowaną ustawę. Wczoraj na posiedzeniu naszej komisji te techniczne poprawki do ustawy zostały jednogłośnie uchwalone.
Powiem krótko: dotyczą one dwóch sfer. Jedna odnosi się do definicji wizy. W czasie, kiedy ustawa weszła w życie, Polska wstąpiła do tak zwanej strefy Schengen i stąd potrzeba precyzyjnego nazewnictwa i rozdzielenia wizy krajowej od wizy schengenowskiej. To dosyć istotne, bo nawet w dzisiejszych mediach można było przeczytać błędne informacje, że w przypadku wizy schengenowskiej z opłaty zwalnia konsul. Przy Karcie Polaka to, oczywiście, nieprawda. Dotyczy to tylko pobytu w Polsce i tylko wizy krajowej.
Druga sfera poprawek umożliwia konsulom występowanie do szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego z zapytaniem na temat obywatela, któremu ma zostać przyznana Karta Polaka.
Tak jak powiedziałem, obydwie sfery uregulowane nowelizacją mają charakter przede wszystkim techniczny. Stąd wnoszę do Wysokiej Izby o uchwalenie tej ustawy bez poprawek. W piętnastu krajach setki tysięcy Polaków czekają na tę Kartę. Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący. Uprzejmie proszę, żeby pan się nie oddalał.
(Senator Andrzej Person: Ależ nie. Z przyjemnością zostanę.)
Ponieważ potem ewentualnie będą pytania.
A teraz proszę sprawozdawcę Komisji Zdrowia, pana senatora Henryka Woźniaka, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Proszę bardzo.
(Senator Andrzej Person: Tu nie powinienem zajmować miejsca. Stanę tu.)
Senator Henryk Woźniak:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Na wczorajszym posiedzeniu senacka Komisja Zdrowia analizowała będący przedmiotem dzisiejszych obrad projekt. Komisja w całości popiera przedłożenie.
Poprawka, która dotyczy uchylenia art. 30 ustawy o Karcie Polaka ma charakter porządkowy, dostosowujący do obowiązujących przepisów. Pojawiła się wprawdzie kontrowersja dotycząca art. 3 i ona była dyskutowana, związana z wejściem w życie ustawy. Była sugestia, by zapisać, że ustawa wchodzi w życie w dniu 29 marca, tak jak wchodzi w życie ustawa o Karcie Polaka, jednakże wniosek ten nie został poparty w głosowaniu. W związku z tym przedmiotowa ustawa wchodziłaby w życie w dniu 28 marca, a więc dzień przed wejściem w życie Karty Polaka.
Komisja Zdrowia wnosi o przyjęcie ustawy w proponowanym brzmieniu. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękuję.
Pytanie ma pan senator Czesław Ryszka. Do którego z panów senatorów sprawozdawców?
(Senator Czesław Ryszka: Przepraszam, ja mam pytanie do Ministerstwa Spraw Zagranicznych.)
Za chwileczkę, Panie Senatorze, jeśli można, dobrze? Teraz jest porcja pytań do senatorów sprawozdawców. Czy pan senator chce zapytać?
(Senator Czesław Ryszka: Nie, nie.)
To potem będzie taka możliwość.
Czy ktoś z państwa?
Pan senator Andrzejewski ma.
Senator Piotr Andrzejewski:
Chciałbym tylko spytać: skąd wynika obowiązek zwolnienia? To, że posiadacz Karty może się o to ubiegać, to jest taka możliwość, tak jak i prawo petycji. Pisać można, papier jest cierpliwy. Ubiegać się można, jest to pragnienie. Ale co reguluje obowiązek zrealizowania zwolnienia? Czy jest jakiś przepis, który nakłada obowiązek tego zwolnienia i w jakiej sytuacji?
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Czy pan senator Person? Potem można zadać to pytanie przedstawicielom rządu.
Senator Andrzej Person:
Właśnie. Dziękuję bardzo.
Panie Senatorze, z mojej wiedzy, na pewno jest ona niepełna, wynika tylko fakultatywność. Konsul i rada nie ma obowiązku zwolnić. Zgodnie z art. 5 posiadacz Karty może ubiegać się o zwolnienie z opłaty za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wydanie wizy pobytowej krajowej lub o refundację tej opłaty, czyli może wystąpić. A z urzędu...
Senator Piotr Andrzejewski:
A na jakich zasadach następuje zwolnienie i jak pytający ma kontrolować, na zasadzie praworządności, czy urząd działa zgodnie z rygorami prawa? Czy istnieje jakiś punkt odniesienia do kontroli kryteriów, na podstawie których jednych się zwalnia, a innych się nie zwalnia?
Senator Andrzej Person:
Z mojej wiedzy wynika, że Rada do spraw Polaków na Wschodzie, którą stworzy pan premier, jest organem administracji publicznej, który będzie rozpatrywać odwołania. Innymi słowy, jeżeli konsul nie zwolni - tak rozumiem, Panie Ministrze - z tej opłaty naszego rodaka, wówczas on odwołuje się do Rady do spraw Polaków na Wschodzie, która takie odwołania będzie rozpatrywać.
(Senator Piotr Andrzejewski: To wszystko po uważaniu czy istnieją jakieś kryteria prawne?)
Nie, istnieją kryteria prawne, które wywołują taką decyzję pana konsula. Jak państwo się znakomicie orientują, przyjmuje wnioski, podejmuje decyzje i...
(Senator Piotr Andrzejewski: Uznaniowo.)
...wydaje odmowy konsul działający na danym terenie, należącym do tych piętnastu państw, które objęte są według ustawy określeniem Wschodu.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Pan senator Ryszka.
Senator Czesław Ryszka:
Dziękuję.
Panie Senatorze, według mojej wiedzy ktoś, kto ma Kartę Polaka, automatycznie jest zwolniony z opłacenia wizy. Taka była ostatnio...
Senator Andrzej Person:
Nie, ja takiej wiedzy nie posiadam. Z mojej wiedzy wynika, że jest zwolniony na wniosek, może się ubiegać. Jednym słowem z automatu nie jest zwolniony, tylko po złożeniu wniosku o taką decyzję. Wówczas jest zwolniony.
(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Jeśli...)
Ja myślę, że potem skorzystamy z pomocy...
(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Właśnie. Właśnie.)
...i pana ministra, i pana dyrektora.
(Głos z sali: Ale rozporządzenie ministra było, tak?)
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Panie Senatorze...
Pozwolą państwo, jeśli nie ma już konkretnych pytań do pana senatora...
(Senator Piotr Andrzejewski: Aha, to później będę... Dobrze, dobrze.)
No właśnie, za chwileczkę.
Dziękuję panom sprawozdawcom.
(Senator Andrzej Person: Dziękuję bardzo.)
Przypominam, że ustawa była rządowym projektem ustawy. Do jej reprezentowania w toku prac parlamentarnych został upoważniony prezes Rady Ministrów.
Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos mogą teraz zabrać obecne na posiedzeniu osoby reprezentujące rząd.
Jest z nami pan minister Adam Leszkiewicz, zastępca szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, podsekretarz stanu. Jest też z Ministerstwa Zdrowia podsekretarz stanu, pan Adam Fronczak. Witam panów bardzo serdecznie.
Czy panowie zechcą zabrać głos?
Proszę uprzejmie, pan minister Leszkiewicz.
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Adam Leszkiewicz:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Bardzo dziękuję za umożliwienie mi zabrania głosu.
Chciałbym uprzejmie prosić państwa senatorów o zaakceptowanie tego projektu ustawy. To jest rzeczywiście ustawa o charakterze technicznym. Pan senator sprawozdawca mówił o jej dwóch aspektach.
Chciałbym jeszcze dodać trzeci aspekt, związany ze zmianą w ustawie o świadczeniach zdrowotnych, bo to też jest dosyć istotne. Wzięło się to stąd, że w trakcie uchwalania ustawy o Karcie Polaka we wrześniu ubiegłego roku pracowano nad ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych z budżetu państwa, tej z roku 2004. Przepis art. 30 w ustawie o Karcie Polaka jest już niekompatybilny, bo zmieniono inne zapisy w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej. A więc dostosowujemy ustawę również w tym zakresie.
Jeżeli chodzi o pytanie pana senatora Andrzejewskiego, to od razu odpowiadam, że rzeczywiście jest tak, iż na podstawie art. 5 ustawy o Karcie Polaka konsul może zwolnić z opłaty. Jeżeli chodzi o stronę formalną, to minister spraw zagranicznych wyda wytyczne dla konsulów, mówiące o zwolnieniu. My traktujemy jako rzecz pewną to, że posiadacze Karty Polaka będą zwolnieni.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję bardzo.
Czy pan minister Fronczak chce coś teraz dopowiedzieć, jeszcze przed ewentualnymi pytaniami? Nie.
Czy państwo senatorowie mają jakieś pytania do przedstawicieli rządu?
Bardzo proszę, pan senator Ryszka.
Senator Czesław Ryszka:
Dziękuję, Pani Marszałek.
Nowelizacja jest jasna, więc myślę, że nie będzie wiele pytań. Pan minister już wyjaśnił, że posiadacz Karty Polaka w zasadzie z automatu będzie zwolniony, jeśli to rozporządzenie wejdzie w życie. Inaczej byłoby to kompletne zawracanie głowy - ktoś wpłaca i później, nie wiadomo po jakim czasie, otrzymuje zwrot pieniędzy. Skoro ministerstwo podejmuje się tę Kartę wydać, to musi także zabezpieczyć pieniądze.
Ale ja mam takie pytanie, właśnie w związku z wydawaniem Karty Polaka. Mianowicie według ustawy jest potrzebna opinia organizacji polonijnej czy związku Polaków w danym kraju. Czy jest prawdą, że ministerstwo przygotowało wykaz organizacji, które taką opinię mogą wydać, czy wszystkie organizacje będą mogły opiniować wniosek o posiadanie Karty?
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Uprzejmie proszę pana ministra Leszkiewicza.
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Adam Leszkiewicz:
Pani Marszałek! Szanowni Państwo!
Z art. 13 ust. 4 ustawy wynika, że prezes Rady Ministrów wyda obwieszczenie w sprawie określenia wykazu organizacji polskich lub polonijnych uprawnionych do wystawiania zaświadczeń. Takie obwieszczenie jako akt wykonawczy do ustawy jest przygotowywane. W zasadzie jest ono gotowe. Jeszcze pod koniec lutego zostało skierowane do uzgodnień międzyresortowych. Te uzgodnienia skończyły się dokładnie w dniu dzisiejszym. Wpłynęła jedna uwaga. Tak że dosyć szybko to rozporządzenie zostanie wydane.
Rzeczywiście Ministerstwo Spraw Zagranicznych przygotowało wykaz organizacji, które stanowią treść niniejszego obwieszczenia. Jest przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych i może uzupełnić informacje na ten temat.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Czy to jeszcze dopełnienie pytania?
Senator Czesław Ryszka:
Tak, tak. Chciałbym zadać kolejne pytania.
W takim razie czy jest prawdą, że na przykład na Białorusi taką opinię może wydać tylko Związek Polaków na Białorusi związany z panią Andżeliką Borys i żaden inny związek, a na Ukrainie, gdzie jest ponad setka różnych organizacji polonijnych, taką opinię mogą wydać tylko trzy związki, czyli Związek Polaków na Litwie... Tylko trzy zostały tam wymienione. Czy to jest prawda?
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Panie Ministrze, czy jest pan w stanie odpowiedzieć w tej chwili, czy czeka pan jeszcze na jakąś podpowiedź?
(Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Adam Leszkiewicz: Sekundę.)
Poczekamy na materiały, potem pan senator Andrzejewski zada pytanie.
(Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Adam Leszkiewicz: Jest też pan minister Borkowski z MSZ, więc może jego poprosimy o...)
Jest jeszcze pan minister Borkowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Widzę, że szykuje się do odpowiedzi.
Czy tak? Zapraszam. Pan już czeka na kolejny punkt, ale proszę uprzejmie.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych
Jan Borkowski:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
W tej chwili jesteśmy na etapie konsultowania listy organizacji, które będą opiniowały kandydatów do Karty Polaka, zatem proces nie jest zakończony. Dopóki nie zostanie to przyjęte przez pana premiera, dopóty mamy czas. W tej chwili otrzymujemy jeszcze sygnały od różnych organizacji - i tych, które zostały włączone do tej listy, i tych, które mogą być włączone. Między innymi swoje propozycje nadsyłały organizacje pozarządowe, które pracują na rzecz Polonii.
Bardzo istotnym elementem konsultacji są informacje z poszczególnych konsulatów, bowiem to konsul będzie osobą podejmującą decyzje w sprawie Karty Polaka, a zatem on chciałby mieć jak najlepszy kontakt ze środowiskami, spośród których będą rekrutowali się kandydaci do Karty Polaka. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
W kolejności był pan senator Andrzejewski.
Senator Piotr Andrzejewski:
Mam do panów pytanie związane z komplementarnością systemu prawnego, który nie znosi próżni. Tu jest mowa o wydawaniu Karty w drodze decyzji administracyjnej. Czy tam, gdzie przepisy nie konstruują przepisów szczególnych, stosuje się kodeks postępowania administracyjnego? To jest dosyć istotne, bo na przykład są terminy na załatwienie poszczególnych decyzji. Tu jest powiedziane, że zwróci się... Jest powiedziane, w jakim terminie ma być odpowiedź. Ale ile czasu może taki wniosek leżeć u konsula? Przepisy nie regulują, czy ma leżeć tydzień, miesiąc czy rok. Konsul może mieć setki podań i nie załatwiać ich przez trzy lata. Czy obowiązują tu komplementarnie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego? Bo tego w ustawie nie przeczytałem, ale jest domniemanie, że obowiązują, skoro mamy do czynienia z decyzją administracyjną. Prosiłbym o odpowiedź.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję bardzo.
Który z panów ministrów podejmuje się odpowiedzi na to pytanie?
Proszę bardzo.
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Adam Leszkiewicz:
Pytanie o charakterze prawniczym.
Pani Marszałek! Szanowni Państwo...
(Senator Piotr Andrzejewski: Jeżeli nie możecie panowie odpowiedzieć, to prosiłbym o opinię prawną na piśmie, bo to dla nas jest dosyć istotne.)
Rzeczywiście jest tak, że terminy dotyczące działań konsula nie są uregulowane, natomiast k.p.a. będzie regulowało terminy dotyczące...?
(Senator Piotr Andrzejewski: Reguluje.)
Reguluje.
...trybu odwoławczego.
Przypominam, że będzie działała Rada do spraw Polaków na Wschodzie, która będzie organem odwoławczym od decyzji konsula. Zostanie ona powołana przez prezesa Rady Ministrów przed wejściem w życie czy w momencie wejścia w życie ustawy. Tu będą terminy związane z kodeksem postępowania administracyjnego.
Senator Piotr Andrzejewski:
W związku z tym praktyczne pytanie do panów: czy mamy już dzisiaj występować z inicjatywą legislacyjną w sprawie zapisu, że w sprawach nieuregulowanych stosuje się przepisy k.p.a., czy też będziecie to panowie stosować w drodze analogii? Tam powiedziane jest, w jakim trybie i w jakim terminie organ administracyjny - a konsul jest organem administracyjnym - ma sprawę rozpoznać. Chodzi o to, żeby nie było tak, jak "często bywa w praktyce", że jest to dla konsula uznaniowe i kiedy zechce, wyjmie podanie od spodu i położy na wierzch, a inne czeka w nieskończoność.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo proszę, obowiązuje kolejność. Dziękuję. Zapisuję.
Proszę, Panie Ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Adam Leszkiewicz:
Art. 4 ust. 1 Karty Polaka mówi wyraźnie, że do postępowań w sprawach uregulowanych w ustawie stosuje się przepisy ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego, jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi inaczej. Do postępowań w sprawach należących do właściwości konsulów stosuje się zaś przepisy ustawy o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej. To po pierwsze.
(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję. To chciałem wyjaśnić.)
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękuję.
Teraz pytanie zadaje pan senator Grzegorz Banaś, a potem pan senator Ryszka, pan senator Augustyn i pan senator Skorupa.
Senator Grzegorz Banaś:
Dziękuję, Pani Marszałek.
Znów chciałbym przeprosić, że troszeczkę wybiegam tym pytaniem poza materię szczegółową, o której dyskutujemy. Ale chciałbym się zapytać przedstawiciela Ministerstwa Spraw Zagranicznych - i poprosić o odpowiedź na piśmie, żeby już maksymalnie skrócić naszą debatę - czy MSZ będzie myślał lub też zechce pomyśleć nad tym, by uruchomić konsulat w Winnicy. Winnica jest to obwód bardzo ściśle współpracujący gospodarczo, i nie tylko zresztą, od ponad pięćdziesięciu lat z województwem kiedyś kieleckim, dzisiaj świętokrzyskim. Jest tam duża diaspora polska, jak to zostało określone, w pełni zasługującą na to, żeby ożywione kontakty w taki wyraźny sposób zinstytucjonalizować. A więc mam pytanie, i prośbę o odpowiedź na piśmie, czy w MSZ trwają prace na ten temat i czy w tym zakresie jest możliwa jakakolwiek pozytywna decyzja. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.
Proszę uprzejmie pana ministra o odpowiedź na piśmie, chyba że pan chce jeszcze powiedzieć słowo.
Ale przypominam, że zadajemy teraz pytania związane z omawianym punktem porządku obrad. Pan senator zaznaczył, że nieco odbiegnie od tematu. Powiedzmy, że robimy wyjątek.
Proszę, Panie Ministrze, czy będzie to odpowiedź pisemna, czy teraz?
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych
Jan Borkowski:
Dziękuję bardzo.
Odpowiedź będzie pisemna. Chciałbym tylko nadmienić, że w tej sprawie było w przeszłości bardzo wiele interpelacji. W tej chwili koncentrujemy wydatki z naszego budżetu na wzmocnienie konsulatu we Lwowie, bowiem wynajęliśmy nowy obiekt - adoptujemy go na czas przejściowy w związku z wydawaniem Karty Polaka - ponadto trwa budowa nowego konsulatu we Lwowie. A zatem w tym momencie decyzji o kolejnych przedsięwzięciach, które wymagałyby znacznych nakładów, nie możemy podjąć. Ale w odpowiednim czasie to rozpatrzymy. Dokładnie odpowiem na piśmie.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękujemy. To jeszcze poza tą teraz będzie odpowiedź na piśmie.
(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jan Borkowski: Tak jest.)
Dobrze. Dziękujemy bardzo.
Pan senator Czesław Ryszka, potem senator Augustyn i pan senator Skorupa.
Proszę.
Senator Czesław Ryszka:
Ja chciałbym tylko wyrazić zadowolenie z tego, że lista organizacji opiniujących wnioski o Kartę Polaka nie została zamknięta, a w wystąpieniu zwrócę uwagę na głębszy aspekt tej sprawy.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękujemy.
Pan senator Mieczysław Augustyn, proszę.
Senator Mieczysław Augustyn:
Ja też nie będę pytał o sprawy tak do końca związane z tym konkretnym projektem, ale poniekąd w związku z projektem. Rzeczywiście podczas omawiania tego projektu ustawy, gdy była ona procedowana w poprzedniej kadencji, brakowało jednoznacznych wyliczeń, ile tak naprawdę może ona kosztować, bo nie było też jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jakiego kręgu osób może to dotyczyć. W tym sensie może dobrze, że ta ustawa daje konsulom pewien luz i pewne możliwości, bo nie wiemy, jaka lawina podań ruszy, nie wiemy, czy będzie nas w każdej chwili i natychmiast stać na realizację wszystkich zobowiązań Rzeczypospolitej wobec wszystkich, którzy uzyskają odpowiednie opinie i spełnią warunki. Czy dzisiaj, Panowie Ministrowie, jesteśmy bliżsi odpowiedzi, jeśli chodzi o szacunki kosztów, i czy w budżecie na najbliższy rok przewidzieliście państwo odpowiednie kwoty na realizację tej ustawy?
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Bardzo dziękuję.
Proszę o ustosunkowanie się do tego pytania.
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Adam Leszkiewicz:
Pani Marszałek, Szanowni Państwo, w budżecie na rok 2008 mamy zagwarantowane około 13,5 miliona zł na wszystkie działania związane z realizacją tej ustawy. Są one usytuowane w trzech różnych miejscach: w budżecie Kancelarii, tu jest 300 tysięcy na sfinansowanie funkcjonowania Rady do spraw Polaków, czyli tego organu odwoławczego, a także w dwóch rezerwach. W jednej jest 4,5 miliona zł przeznaczone głównie na koszty związane z drukiem Kart Polaka i odpowiednich wniosków, wczoraj Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w tej sprawie, które określa wzór wniosku i wzór samej karty, i w rezerwie drugiej, w dyspozycji ministra spraw zagranicznych - 8,5 miliona zł przeznaczone z kolei na pokrycie kosztów związanych z uruchomieniem funkcjonowania trzydziestu jeden nowych konsulów, którzy mają pomóc we wszystkich sprawach związanych z przyjmowaniem i rozpatrywaniem spraw dotyczących Karty Polaka.
Co do szacunków, to oczywiście nie jesteśmy bliżsi odpowiedzi. Dalej poruszamy się w orbicie szacunkowej i jedni mówią o dwustu tysiącach, drudzy o pół milionie. Wiemy, że Karta cieszy się ogromnym zainteresowaniem, że pojawiają się pytania. MSZ już w tej chwili prowadzi politykę promocyjną, informacyjną w swoich placówkach. Spodziewamy się w związku z tym, że zainteresowanie będzie jeszcze większe, ale tak naprawdę w pierwszych tygodniach po 29 marca będziemy mogli ocenić skalę zainteresowania. Jesteśmy przygotowani, mamy środki finansowe, żeby reagować, dodrukowywać na przykład dodatkowe Karty itd., itd. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Czy pan senator chciałby jeszcze uzupełnić pytanie?
(Senator Mieczysław Augustyn: Jeżeli można, Pani Marszałek.)
Bardzo proszę.
Senator Mieczysław Augustyn:
Bardziej interesowały mnie szacunki kosztów wynikających z realizacji uprawnień, które daje Karta.
(Senator Czesław Ryszka: To jest niemożliwe.)
To było dla mnie istotne, bo tej odpowiedzi wtedy, jak wiedzą panowie, którzy byli wtedy na tej sali, nie uzyskaliśmy. I nie wiem, czy dzisiaj jesteśmy bliżsi ich określeniu.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
To chyba trudno jest szacować.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak
Jeśli można, Pani Marszałek.
Wysoka Izbo, art. 12 ustawy o świadczeniach wymienia do tej pory w sumie osiem grup uprawnionych do świadczeń z budżetu państwa. Osoby, które otrzymają Kartę Polaka będą stanowiły tak zwaną grupę dziewiątą. I w porównaniu do skali tej grupy, która jest uprawniona do bezpłatnych świadczeń finansowanych z budżetu państwa, jest to niewielka grupa świadczeń. Oceniamy to na od ośmiu do dziewięciu tysięcy świadczeń, które będą w Polsce wykonywane z tego tytułu w stanach nagłych. To jest efekt pewnej ekstrapolacji statystycznej, ale można powiedzieć, że takie świadczenie wyniesie od kilkudziesięciu, kilkuset złotych do kilku tysięcy. Tak że w skali rezerwy ogólnej, która jest przewidziana w budżecie ministra zdrowia na cały ten art. 12 ustawy o świadczeniach, jest to absolutnie do udźwignięcia przez nasze finanse. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Dziękuję panu ministrowi Fronczakowi.
Teraz pan Tadeusz, za chwilę pan Józef.
Pytanie zadaje senator Tadeusz Skorupa.
Senator Tadeusz Skorupa:
Panowie Ministrowie, ja mam pytanie, czy obywatele polscy, którzy wyjechali po roku 1968 do różnych krajów Europy, a także ich małoletnie dzieci również mogą składać wnioski o przyznanie Karty Polaka. Czy też pozostaje im tylko droga wystąpienia z wnioskiem do prezydenta o nadanie obywatelstwa? Znamy takie sytuacje, że wojewodowie wzbraniają się przed tym i opóźniają wydanie im potwierdzenia prawa pobytu. Czy tylko ta druga droga im pozostanie?
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
To są najnowsze informacje.
Bardzo proszę pana ministra... Przepraszam.
(Senator Tadeusz Skorupa: Mam też informacje, że niektóre te rodziny znalazły się też we wschodnich krajach.)
Proszę bardzo, Panie Ministrze. Czy zechce pan odpowiedzieć?
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Adam Leszkiewicz:
Szanowna Pani Marszałek, Szanowni Państwo, ustawa dosyć wyraźnie mówi, po pierwsze, o warunkach, które musi spełnić osoba ubiegająca się o Kartę, a po drugie, w tym samym artykule w kolejnych jego ustępach podaje zamknięty katalog piętnastu krajów, na obszarze których będzie można ubiegać się o ten dokument. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
Proszę uprzejmie pana senatora Józefa Bergiera.
Senator Józef Bergier:
Pani Marszałek, Szanowni Państwo, Panie Ministrze, jest rzeczą wiadomą, że Karta Polaka to w kontekście wizowym duże udogodnienie. Na pytanie, które jest związane z tą kwestią, poprosiłbym, jeżeli można, o odpowiedź na piśmie. Jeżeli chodzi o granice z Ukrainą, to mamy już zapowiedź korzystnego ruchu w przygranicznym obszarze pięćdziesięciu kilometrów. Czy są jakieś plany z tego zakresu związane z Białorusią? Dziękuję uprzejmie.
Zdaję sobie sprawę, że nie jest to wprost związane z Kartą Polaka, ale gdyby można, prosiłbym o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.
Wicemarszałek
Krystyna Bochenek:
A więc na piśmie. Dziękujemy bardzo.
Jeszcze pan senator Andrzejewski się zgłasza.