Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawczej rozpatrzono wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 czerwca ub.r., dotyczący przepisów regulujących zasady wliczania podatku VAT do wynagrodzenia biegłych i innych osób wykonujących czynności im zlecone w postępowaniu przed sądami i innymi organami.

Trybunał w trybie art. 4 ust. 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym zasygnalizował Sejmowi oraz ministrom sprawiedliwości i finansów "potrzebę podjęcia inicjatywy prawodawczej w związku z luką prawną w regulacjach dotyczących zasad i procedury zaliczania podatku od towarów i usług do kosztów sądowych z tytułu należności poddanych opodatkowaniu tym podatkiem biegłych sądowych i innych osób wykonujących czynności im zlecone w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym".

W swoim postanowieniu sygnalizacyjnym trybunał może przedstawiać właściwym organom stanowiącym prawo uwagi o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego RP (są to tzw. postanowienia sygnalizacyjne).

Przyczyną wydania takiego postanowienia może być stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny - np. przy okazji postępowania w sprawie skargi lub wniosku - pewnego uchybienia, które nie było lub nie mogło być zaskarżone, albo w sprawie którego trybunał z powodów formalnych nie mógł orzec.

W analizowanym wypadku uprawniony podmiot złożył wniosek zarzucający art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług niezgodność z art. 2 konstytucji. Wnioskodawca twierdził, iż przepis ten "w zakresie, w jakim określa czynności, których wykonanie nie jest w rozumieniu art. 15 ust. 2 tej ustawy uznane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą - narusza zasadę przyzwoitej legislacji, a więc zasadę zaufania obywatela do państwa i prawa". Trybunał stwierdził jednak w wyroku z 12 czerwca ub.r., że przepis ten jest zgodny z art. 2 konstytucji. Powziął natomiast innego rodzaju wątpliwości, w konsekwencji których zwrócił uwagę w osobnym postanowieniu na potrzebę podjęcia inicjatywy prawodawczej w omawianych regulacjach.

W art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług ust. 1-3 mają następujące brzmienie:

"1. Podatnikami (podatku od towarów i usług, VAT) są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

3. Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności: (...) [pkt3] z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich".

Art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa, które przychody uważa się za przychody z działalności wykonywanej osobiście. Punkt 5 tego artykułu stanowi m.in., iż przychodami takimi są: "przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym".

Artykuł 15 ust. 3 in principio zwalnia z podatku VAT czynności, "z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy (...) o podatku dochodowym od osób fizycznych", in fine dodaje jednak, iż zwolnienie to jest aktualne tylko wtedy, gdy "z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny między zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich". Dlatego np. podatku VAT nie płaci radca prawny zatrudniony w ramach stosunku pracy np. w urzędzie. Radca prawny, adwokat czy biegły sądowy wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą nie jest natomiast zwolniony z podatku VAT. W praktyce oczywiście najczęściej faktyczny ciężar finansowy jest przenoszony na ostatecznych odbiorców, czyli na klientów. Podatek ten jest wręcz wprost wyrażony w cenie usługi.

Problem polega na tym, że adwokaci czy radcy prawni wykonują niekiedy pomoc prawną "z urzędu". Ich przychody pochodzące z wykonywania zadań zleconych przez sąd są również zaliczane do źródła przychodu, określonego w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. To samo dotyczy biegłych sądowych, którym "przysługuje za wykonanie czynności (zleconych przez sąd lub inne organy) wynagrodzenie w wysokości określonej odrębnymi przepisami".

W wypadku adwokatów i radców prawnych rozporządzenia wydane przez ministra sprawiedliwości (§ 2 ust. 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, DzU Nr 163, poz. 1348, ze zm.; oraz analogiczny przepis dotyczący radców prawnych, poz. 1349) stanowią, iż "w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata (radcę prawnego) ustanowionego z urzędu, opłaty, o których mowa w ust. 1, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach".

Oznacza to, że choć działający "z urzędu" adwokat czy radca prawny nie może sobie swobodnie doliczyć wartości podatku VAT, bo cena jego usługi jest ustalana sztywno przez sąd, to jednak sąd dolicza do tej ceny płaconej adwokatowi wartość podatku VAT, który adwokat zobowiązany jest zapłacić.

Analogicznego przepisu nie ma jednak w regulacjach dotyczących wynagradzania biegłych. Biegły otrzymuje wynagrodzenie w wysokości "określonej odrębnymi przepisami". Nie może jednak, tak jak "zwykły" usługodawca doliczyć do ceny swojej usługi wartości podatku VAT, a tym samym przerzucić kosztów tego podatku na usługobiorcę, którym w tym wypadku jest sąd lub organ administracji. Sąd lub organ administracji nie mogą też samodzielnie doliczyć do wynagrodzenia zapłaconego biegłemu wartości podatku VAT, ponieważ nie przewidują tego przepisy.

Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny, "uregulowania powyższe wywołują więc rozbieżne skutki podatkowe dla każdej ze wskazanych grup podmiotów uczestniczących w postępowaniu przed sądami, stwarzając sytuację niekorzystną dla biegłych".

W wyroku z 12 czerwca ub.r. trybunał stwierdził zgodność art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z art. 2 konstytucji. Zwrócił jednocześnie uwagę "na konieczność - z punktu widzenia spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej - usunięcia istniejącej luki prawnej w zakresie stosowania VAT i dokonania zmian prawnych, które wprowadziłyby jednoznaczne i ujednolicone zasady uwzględniania VAT przy ustalaniu należności osób, którym organ władzy państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności. Dotyczy to zwłaszcza przychodów biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz adwokatów i radców prawnych świadczących pomoc prawną z urzędu (należnego od nich podatku od towarów i usług, obciążającego ich przychody z tego tytułu). Sytuacja z punktu widzenia pozycji jako płatników VAT obu grup płatników jest bowiem identyczna".

Jak poinformował przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Marek Jarentowski, w momencie przygotowania informacji żaden uprawniony podmiot nie wniósł inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie.

Wynagrodzenie biegłych reguluje dekret z 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym, a przede wszystkim art. 10 tego dekretu. W celu wykonania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego biuro legislacyjne zaproponowało, by w art. 10 dekretu po ust. 2 dodać ust. 2a w brzmieniu: "2a. Wynagrodzenie biegłego sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach".

Proponowana treść przepisu nie odbiega od treści przepisów regulujących wynagrodzenie adwokatów i radców prawnych, zamieszczonych w przywoływanych rozporządzeniach ich dotyczących. Konieczność uregulowania sprawy "zwrotu" podatku VAT biegłym wprost w akcie o randze ustawy, wynika z tego, iż w dekrecie, czyli akcie o randze ustawy, brak jest upoważnienia do regulowania spraw wynagrodzenia biegłych w rozporządzeniu. Istniejące w nim upoważnienie dla ministra sprawiedliwości (art. 10 ust. 3) przyznaje tylko fakultatywne upoważnienie do regulowania wynagrodzenia biegłych, i to tylko biegłych tych kategorii, których wynagrodzenia nie regulują normy urzędowe, czyli odrębne przepisy.

W opinii legislatora, proponowany ust. 2a pozwala na "doliczanie" podatku VAT do wynagrodzenia biegłych wszystkich kategorii. Inne możliwe rozwiązanie - nowelizacja wspomnianych norm urzędowych i wszystkich rozporządzeń wydanych na podstawie art. 10 ust. 3 - byłoby bardziej kosztowne pod względem ekonomiki legislacyjnej (konieczność nowelizacji kilku aktów normatywnych zarówno o randze ustawy, jak i rozporządzenia).

Po zapoznaniu się z informacją senackiego biura legislacyjnego Komisja Ustawodawcza postanowiła wnieść inicjatywę ustawodawczą dotyczącą przepisów regulujących zasady wliczania podatku VAT do wynagrodzenia biegłych i innych osób wykonujących czynności im zlecone w postępowaniu przed sądami i innymi organami, zbieżną z propozycją przedstawioną przez legislatora. Do reprezentowania komisji w dalszych pracach nad projektem wyznaczono senatora Leona Kieresa.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawczej rozpatrzono także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 września 2005 r., dotyczący ustawy o języku polskim.

Jak poinformował przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego M. Jarentowski, w swoim orzeczeniu trybunał orzekł o niezgodności:

1) art. 8 ust. 2 i 3 ustawy z 7 października 1999 r. o języku polskim, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 5 ustawy z 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o języku polskim - z art. 2 konstytucji przez to, że narusza reguły prawidłowej legislacji, oraz z art. 76 konstytucji przez to, że nie zapewnia należytej ochrony konsumentów i osób świadczących pracę przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi,

2) art. 8 ust. 3 ustawy o języku polskim - z art. 32 konstytucji przez to, że różnicuje ochronę konsumenta ze względu na jego przynależność państwową.

W rozpatrywanym wyroku trybunał postanowił odroczyć termin utraty mocy obowiązującej art. 8 ust. 2 i 3 ustawy o języku polskim do 30 czerwca 2006 r. Stwierdził też, iż "brak interwencji ustawodawczej będzie równoznaczny z niewykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, a w konsekwencji stan, który zaistniałby po 30 czerwca 2006 r., musiałby być oceniony również jako naruszający konstytucję". Termin, do którego należało wykonać rozpatrywany wyrok, minął więc prawie dwa i pół roku temu.

W uzasadnieniu wyroku trybunał stwierdził, że "ustawodawca powinien w sprawie o tak daleko idących konsekwencjach dla realnych możliwości ochrony praw strony słabszej ograniczyć pole swobodnego kształtowania treści umowy przez strony, wiążąc co najmniej wymagania skuteczności postanowień umownych z dodatkowymi przesłankami, takimi jak np. faktyczna zrozumiałość i znajomość języka formalnie akceptowanego przez stronę, czy ograniczenie sfery wyboru języka kontraktu do wypadków, gdy dla konsumenta lub pracownika językiem ojczystym jest język inny niż polski".

"Za właściwsze (...) należałoby uznać takie rozwiązanie, które wprowadzałoby elastyczny mechanizm ochrony, pozwalający na ocenę indywidualnych przypadków, w których istnieją wątpliwości co do tego, czy zawierając umowę, konsument lub pracownik mógł zapoznać się z treścią dokumentu oraz zrozumieć jego treść. Przykładem takiego elastycznego instrumentu ochrony w prawie polskim jest regulacja dotycząca tzw. niedozwolonych postanowień umownych w umowach zawieranych z konsumentami (art. 385¹-385³ kodeksu cywilnego), gdzie ustawodawca wprowadził ogólne kryteria oceny niedozwolonego charakteru postanowienia umownego, jednocześnie wskazując, że ocena zgodności powinna być dokonywana nie abstrakcyjnie, lecz z uwzględnieniem stanu z chwili zawarcia umowy, jej treści, okoliczności zawarcia oraz z uwzględnieniem umów pozostających w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny (art. 385² k.c.). Uzasadnione jest zatem stworzenie takiego mechanizmu ustawowego, który pozwoliłby na ocenę, czy w wypadku zgody konsumenta bądź pracownika na zawarcie umowy czy złożenie określonego oświadczenia w języku innym niż polski albo język państwa obywatelstwa czy pochodzenia tego podmiotu, miała ona charakter autentyczny i autonomiczny, czy jedynie blankietowy, przez co uniemożliwione zostało zapoznanie się przez ten podmiot z treścią umowy lub oświadczenia".

Jak poinformował legislator, do tej pory żaden uprawniony podmiot nie wniósł inicjatywy ustawodawczej. W celu wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego zaproponował nadanie ust. 2 i 3 w art. 8 następującego brzmienia:

• 2. Dokumenty, o których art. 7, mogą być jednocześnie sporządzone w wersji lub wersjach obcojęzycznych. Jeżeli stroną jest obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, podstawą wykładni takich dokumentów jest ich wersja w języku polskim.
• 3. Umowa o pracę, inny dokument wynikający z zakresu prawa pracy, a także umowa, której stroną jest konsument i inne niż umowa dokumenty stosowane w obrocie z udziałem konsumentów, mogą być sporządzone w języku obcym na wniosek władającej tym językiem osoby świadczącej pracę lub konsumenta, niebędącego obywatelem polskim, pouczonych uprzednio o prawie do sporządzenia umowy w języku polskim.

W proponowanym art. 8 ust. 2 wykluczono w ogóle możliwość wykładni dokumentów na podstawie ich obcojęzycznych wersji, jeżeli stroną umowy jest obywatel RP.

Ponadto w ust. 2 in principio zaproponowano zmianę frazy "dokumenty, o których mowa w ust. 1", na frazę "dokumenty, o których mowa w art. 7". W opinii legislatora, dotychczasowe odesłanie było odesłaniem kaskadowym, wywołującym ponadto wątpliwość, czy w każdym z odesłań chodzi o ten sam zakres pojęcia "dokumenty".

W ust. 3 natomiast równano obywateli państw UE niebędących obywatelami polskimi z obywatelami innych państw obcych w zakresie możliwości sporządzania umów i dokumentów w języku innym niż język polski. Poszerzono także możliwość stosowania języka obcego do innych niż umowa dokumentów stosowanych w obrocie konsumenckim. Ograniczono jednocześnie możliwość stosowania ust. 3 do języków, którymi włada osoba świadcząca pracę lub konsument. Dotychczas możliwe było sporządzenie umów i dokumentów w języku obcym nieznanym osobie niebędącej obywatelem RP. Innym lub uzupełniającym rozwiązaniem, mającym na celu wykonanie wyroku, może też być nowelizacja art. 385¹-385³ kodeksu cywilnego. Chodzi o poszerzenie katalogu (rozumienia) "postanowień", które nie wiążą konsumenta o okoliczności (wypadki), "w których istnieją wątpliwości co do tego, czy zawierając umowę, konsument lub pracownik mógł zapoznać się z treścią dokumentu oraz zrozumieć jego treść".

Po zapoznaniu się z informacją senackiego biura legislacyjnego Komisja Ustawodawcza postanowiła podjąć inicjatywę ustawodawczą, realizującą rozpatrzony wyrok Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącą nowelizacji ustawy o języku polskim. Do reprezentowania komisji w dalszych pracach nad tym projektem wyznaczono senator Grażynę Sztark.

Tego samego dnia Komisja Ustawodawcza przeprowadziła pierwsze czytanie projektu ustawy o ustanowieniu 24 marca Dniem Pamięci o Polakach Ratujących Żydów.

Przedstawiciel wnioskodawców projektu senator Paweł Klimowicz wyjaśnił, że ustawa ma na celu uświadomienie społeczeństwu, jak wielu Polaków podczas II wojny z narażeniem życia udzielało pomocy Żydom. "Data 24 marca nie jest przypadkowa. To tego dnia ośmioosobowa rodzina Ulmów ze wsi Markowa koło Łańcuta została zamordowana za ukrywanie ośmiorga Żydów. To wydarzenie skłoniło nas do wybrania tej daty" - powiedział senator P. Klimowicz na posiedzeniu komisji.

Zwrócił także uwagę na ogromny heroizm rodziny Ulmów ratującej Żydów, widoczny - jego zdaniem - zwłaszcza na tle "małości i podłości sąsiadów", którzy zadenuncjowali ją niemieckim oprawcom. "Mówiąc o tym wydarzeniu, nie można bowiem zapominać o Polakach, którzy denuncjowali innych Polaków pomagających Żydom" - zaznaczył senator P. Klimowicz.

Obecny na posiedzeniu Piotr Paziński ze Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce uznał, że jest to inicjatywa godna poparcia i ważne jest upamiętnienie szlachetnych ludzi, narażających własne życie dla ratowania współobywateli i sąsiadów. "Musimy także pamiętać, że ratujący pomagali w obliczu zagrożenia z dwóch stron - ze strony Niemców oraz innych Polaków, którzy mogli ich zadenuncjować" - powiedział P. Paziński.

Członkowie komisji jednogłośnie zaakceptowali projekt ustawy z uwzględnieniem poprawek. Ostateczny projekt ustawy o ustanowieniu 24 marca Dniem Pamięci o Polakach ratujących Żydów otrzymał brzmienie:

"W celu upamiętnienia i upowszechnienia wiedzy o postawach Polaków niosących z narażeniem życia pomoc Żydom, przede wszystkim obywatelom II Rzeczpospolitej Polskiej w trakcie II wojny światowej, uchwala się co następuje:

Art. 1 Dzień 24 marca ustanawia się Dniem Pamięci o Polakach ratujących Żydów.

Art. 2 Ustawa wchodzi w życie 14 dni od ogłoszenia".

Na sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej na posiedzeniu plenarnym wybrano senatora Krzysztofa Kwiatkowskiego.

* * *

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Ustawodawczej odbyło się pierwsze czytanie projektu uchwały Senatu wzywającej rząd Rzeczypospolitej Polskiej do niezwłocznego podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w Indiach.

W posiedzeniu uczestniczyli podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jacek Najder i zastępca dyrektora Departamentu Azji i Pacyfiku w tym resorcie Beata Stoczyńska, a także przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego Szymon Giderewicz.

Projekt przedstawił członkom połączonych komisji senator Stanisław Zając. Po wyjaśnieniach i uzupełnieniach strony rządowej zaprezentował poprawioną wersję, zarówno tytułu, jak i treści uchwały. W uzasadnieniu podkreślił jej wartość jako wsparcia działań rządu i innych polskich instytucji interweniujących na różnych forach międzynarodowych w sprawie sytuacji chrześcijan w Indiach.

Wiceminister spraw zagranicznych nakreślił aktualną sytuację w regionie. Zaakcentował zdecydowaną reakcję rządu federalnego na ostatnie zamieszki i znaczną poprawę bezpieczeństwa w stanie Orissa. Podkreślił również wagę pracy obserwatorów z ramienia Parlamentu Europejskiego i znaczenie przygotowywanego przez nich raportu, mającego być wyjściowym punktem do zajęcia przez niego stanowiska i podejmowanych działań.

W dyskusji wzięli udział senatorowie: Włodzimierz Cimoszewicz, Leon Kieres, Janusz Rachoń, Władysław Sidorowicz, Witold Idczak, Marek Rocki i Maciej Grubski. Podnoszono kwestie zasadności proponowanej uchwały, skorzystania z możliwości zwrócenia się do parlamentu Indii i wnoszenia poprawek do nowego zaproponowanego tekstu uchwały.

Senatorowie: J. Rachoń, W. Sidorowicz i W. Idczak zgłosili poprawki do projektu uchwały. W wyniku głosowania komisje przyjęły wszystkie poprawki senatorów J. Rachonia i W. Sidorowicza. Poprawka senatora W. Idczaka nie uzyskała większości, ale poparła ją mniejszość komisji.

Senator L. Kieres zgłosił wniosek o przyjęcie jednolitego projektu uchwały bez poprawek, przyjęty przez komisje 10 głosami za, przy 3 przeciw.

Do przedstawienia sprawozdania komisji na posiedzeniu Senatu został wybrany senator W. Sidorowicz. Postanowiono, że sprawozdawcą wniosku mniejszości będzie senator W. Idczak.

W czasie zamkniętego posiedzenia senatorowie z Komisji Spraw Zagranicznych spotkali się z ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym RP w Republice Indii Piotrem Kłodkowskim. W posiedzeniu uczestniczyła też Beata Stoczyńska - zastępca dyrektora Departamentu Azji i Pacyfiku w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.

Tego samego dnia komisja rozpatrywała ustawę o ratyfikacji Konwencji w sprawie ustanowienia Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT), sporządzonej w Genewie dnia 24 maja 1983 r.

W posiedzeniu uczestniczyli sekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska Stanisław Gawłowski i zastępca dyrektora Departamentu Prawno-Traktatowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Janusz Łącki, a także przedstawiciel biura legislacyjnego Szymon Giderewicz.

Ustawę przedstawił wiceminister środowiska S. Gawłowski. Głównym zadaniem Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT), powołanej na mocy wymienionej konwencji, jest budowa, obsługa i eksploatacja europejskiego systemu operacyjnych satelitów meteorologicznych, a także operacyjne monitorowanie i wykrywanie globalnych zmian klimatu. Bezpośrednim odbiorcą danych otrzymywanych z EUMETSAT jest Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Wykorzystuje się je m.in. przy opracowywaniu prognoz meteorologicznych, szacowaniu opadów, w osłonie lotnictwa, a także w pracach naukowych i badawczych.

Przystąpienie do konwencji wiąże się z utratą mocy 31 grudnia br. umowy o współpracy, podpisanej 28 grudnia 2007 r. Na jej podstawie Rzeczpospolita Polska aktualnie otrzymuje dane z EUMETSAT. Po przystąpieniu do konwencji Polska uzyska prawo głosu w Radzie EUMETSAT, w br. - obniżkę składek.

W dyskusji, dotyczącej wysokości składek członkowskich i odbiorców danych uzyskiwanych z satelitów, wzięli udział senatorowie Janusz Rachoń i Włodzimierz Cimoszewicz.

Przewodniczący komisji senator Leon Kieres zgłosił wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Komisja przyjęła go jednogłośnie (8 głosów za). Na sprawozdawcę komisji na posiedzeniu Senatu wybrano senatora J. Rachonia.

Komisja Rodziny i Polityki Społecznej kontynuowała prace nad ustawą o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Zbigniew Sosnowski podtrzymał negatywne stanowisko resortu wobec wprowadzania poprawek do ustawy.

W wyniku głosowania komisja jednomyślnie, 7 głosami, poparła jednak wszystkie (łącznie 8) poprawki, zgłoszone zarówno przez senatora Jana Rulewskiego, jak i senatora Mieczysława Augustyna. Na sprawozdawcę komisji na posiedzeniu Senatu wybrano senatora J. Rulewskiego.

W drugim punkcie porządku obrad znalazło się rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W tej części posiedzenia uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej podsekretarz stanu Marek Bucior, dyrektor Departamentu Ubezpieczeń Społecznych Przemysław Żółtowski i specjalista w tym departamencie Elżbieta Serafin, Artur Rejman z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przedstawiciele Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Rozpatrywaną nowelizację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, będącą inicjatywą rządową i projektem pilnym, omówił wiceminister M. Bucior. Postulował on przyjęcie ustawy bez poprawek

Ustawa jest systemowym dopełnieniem reformy ubezpieczeń społecznych wprowadzonej w Polsce w 1999 r. Zagwarantuje przekazywanie przez ZUS części składek ubezpieczenia społecznego w wysokości 0,35% podstawy ich wymiaru na Fundusz Rezerwy Demograficznej (FRD). Będą do niego wpływać środki zarówno z ZUS, jak i ze sprywatyzowanego majątku Skarbu Państwa. Głównym celem uchwalonych zmian jest wydłużenie wpłat na FRD na okres po 2008 r. Gdyby tak się nie stało, na konto FRD przestałyby trafiać pieniądze, gdyż dotychczasowe przepisy przestały obowiązywać 31 grudnia ub.r. Dlatego zmiany powinny wejść w życie z mocą wsteczną, tj. od 1 stycznia br.

Fundusz Rezerwy Demograficznej został powołany w 1998 r. dla zwiększenia bezpieczeństwa wypłacalności świadczeń emerytalnych na wypadek kryzysu demograficznego i związanych z tym kłopotów finansowych FUS. Posiada własną osobowość prawną, a dysponentem zgromadzonych na nim środków jest ZUS. Decyzję o ich uruchomieniu może podjąć wyłącznie rząd na wniosek ZUS.

Nowelizacja gwarantuje też przekazywanie na ten fundusz 40% przychodów z prywatyzacji oraz daje ministrowi pracy uprawnienia do określenia w drodze rozporządzenia, we współpracy z ministrem finansów, zasad lokowania środków zgromadzonych w funduszu i zarządzania nimi.

W głosowaniu senatorowie jednogłośnie, 7 głosami, opowiedzieli się za wnioskiem senatora M. Augustyna o przyjęcie ustawy bez poprawek. Na sprawozdawcę komisji na posiedzeniu Senatu wybrano senatora M. Augustyna.

Na tym samym posiedzeniu senatorowie odbyli wstępną dyskusję nad planem pracy komisji w roku 2009. Senator M. Augustyn przedstawił propozycję zorganizowania konferencji poświęconej systemowi edukacji wobec wykluczenia społecznego. Senator Kazimierz Jaworski zaś zaproponował przygotowanie konferencji lub sympozjum na temat profilaktyki uzależnień, ze szczególnym uwzględnieniem problemów związanych z alkoholizmem.

Senator Piotr Kaleta postulował zorganizowanie posiedzenia komisji na temat praw ojców i ich równouprawnienia w postępowaniu sądowym oraz opieki nad dzieckiem po orzeczeniu rozwodu. Senator Małgorzata Adamczak zaś zwróciła między innymi uwagę na konieczność pilnego zajęcia się sprawą roszczeń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wobec kobiet, które prowadziły działalność gospodarczą i w okresie z urlopu macierzyńskiego w latach dziewięćdziesiątych nie płaciły składek na ubezpieczenie społeczne.

Senator Jan Rulewski zwrócił uwagę na potrzebę zainteresowania się komisji zakresem pomocy państwa na zakup mieszkania przez młode małżeństwa i rodziny, a także funkcjonowaniem funduszu prewencji rentowej.

* * *

Senatorowie z Komisji Obrony Narodowej zapoznali się z informacją ministra obrony narodowej na temat kierunków zmian w systemie szkolnictwa wojskowego w świetle planów rozwoju poszczególnych rodzajów sił zbrojnych.

Podczas posiedzenia Ministerstwo Obrony Narodowej reprezentowali: sekretarz stanu Czesław Piątas, szef Zarządu P7 Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. dyw. Marek Tomaszycki, szef Oddziału w Zarządzie P7 Sztabu Generalnego Wojska Polskiego płk Adam Rurak, zastępca dyrektora Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wojskowego płk Józef Wrona. Obecny był także zastępca szefa Zespołu ds. Współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej w Departamencie Systemu Obronnego w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego płk Jerzy Słowik.

Wiceminister Cz. Piątas, wprowadzając do dyskusji na temat systemu szkolnictwa wojskowego, przedstawił krótką informację, dotyczącą oceny aktualnego stanu jego funkcjonowania. Wiceminister omówił strukturę systemu szkolnictwa wojskowego, które obejmuje dwa elementy: szkoły wyższe - akademie i wyższe szkoły oficerskie podległe bezpośrednio ministrowi obrony narodowej oraz szkoły podoficerskie i centra oraz ośrodki szkolenia podległe dowódcom rodzajów sił zbrojnych lub inspektoratowi wsparcia.

Zadaniem obu komponentów, jak podkreślił, jest szkolenie i kształcenie kandydatów na oficerów, podoficerów oraz szeregowych wojska polskiego, a także wzbogacanie wiedzy żołnierzy w trakcie całej drogi ich rozwoju służbowego.

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące zadań i działalności każdego z komponentów tego systemu przedstawili: zastępca dyrektora Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wojskowego płk J. Wrona (wyższe szkolnictwo wojskowe) oraz szef Oddziału w Zarządzie P7 Sztabu Generalnego Wojska Polskiego płk A. Rurak (centra i ośrodki szkolenia oraz szkoły podoficerskie).

Wicedyrektor J. Wrona podkreślił, że w najbliższym czasie nie przewiduje się żadnych generalnych zmian w strukturze wyższych szkól wojskowych. Wskazał także na coraz bardziej zauważalny wzrost liczby studentów wojskowych zdobywających wykształcenie na wyższych uczelniach wojskowych.

W trakcie dyskusji senatorowie Stanisław Zając, Maciej Grubski, Piotr Wach, Maciej Klima, Zbigniew Meres i Henryk Górski skierowali pytania do przedstawicieli MON.

Senator S. Zając pytał o procesy konsolidacji centrów szkoleń, badania naukowe na uczelniach wojskowych, "wygaszanie" niektórych kierunków studiów, współpracę uczelni wojskowych z uczelniami cywilnymi, wykorzystanie doświadczeń z misji zagranicznych na uczelniach wojskowych oraz o stopień zintegrowania systemu szkolnictwa wojskowego Polski z systemem ogólnoeuropejskim,

Senator M. Grubski interesował się stabilnością decyzji podejmowanych w sprawach dotyczących szkolnictwa wojskowego, m.in. w kontekście doświadczeń związanych z przygotowaniem kadry medycznej do służby w siłach zbrojnych. Pytał także o przeszkolenie osób które nie podejmą zawodowej służby wojskowej

Senator P. Wach pytał o przyszłą współpracę Centrum Szkolenia Medycznego z Uniwersytetem Medycznym.

Senator M. Klima interesował się zaangażowaniem finansowym akademii wojskowych w prace badawcze, liczbą habilitacji w wojskowych akademiach, szkoleniem na uczelniach wojskowych poza granicami kraju oraz na uczelniach cywilnych.

Senator Z. Meres pytał o poziom wykształcenia kadry szkół podoficerskich, likwidację niektórych powtarzających się kierunków oraz o dotacje dla uczelni wojskowych na utrzymywanie rezerw mobilizacyjnych,

Senator H. Górski pytał o plany resortu obrony związane z dalszym funkcjonowaniem Centrum Szkolenia Sił Pokojowych w Kielcach.

Na pytania senatorów odpowiadali wiceminister Cz. Piątas, szef Zarządu P7 Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. dyw. M. Tomaszycki oraz zastępca dyrektora Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wojskowego płk J. Wrona.

Przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej wyjaśnili, że proces konsolidacji niektórych jednostek bazy szkoleniowej wojska nie ograniczy możliwości szkoleniowych tego systemu, zapewniali też, że doświadczenia wyniesione z misji zagranicznych są bardzo ważnym elementem szkolenia żołnierzy, potwierdzili również postępujący proces integracji polskiego szkolnictwa wojskowego z systemem ogólnoeuropejskim.

Wiceminister obrony narodowej Cz. Piątas podkreślił też, że decyzje podjęte w sprawie szkolenia kadry medycznej wojska nie będą już w istotny sposób zmienione, mogą jedynie zostać poddane niewielkiej modyfikacji na podstawie doświadczeń z dotychczasowego funkcjonowania tej struktury.

Przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej potwierdzili znaczne zaangażowanie wojskowych ośrodków akademickich w prace badawcze obejmujące również projekty badawcze zlecone przez Europejską Agencję Obrony.

Wiceminister Cz. Piątas wyjaśnił też zasady współpracy w zakresie szkolenia polskich żołnierzy na uczelniach poza granicami Polski. Odpowiadając na pytanie dotyczące przyszłości Centrum Szkolenia Sił Pokojowych w Kielcach, wyjaśnił, że wszelkie zmiany w tym ośrodku dotyczą wyłącznie ograniczenia i dostosowania profilu szkolenia do potrzeb związanych z działalnością CIMIC.

Na zakończenie posiedzenia przewodniczący Komisji Obrony Narodowej senator S. Zając zwrócił się do senatorów z prośbą o zgłaszanie propozycji tematów pracy komisji w bieżącym roku, a także udziału w wybranych spotkaniach i uroczystościach MON. Senator poinformował również o możliwości udziału w szkoleniu w Akademii Obrony Narodowej w ramach Wyższych Kursów Obronnych.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej, Komisji Zdrowia, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej kontynuowano pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy.

W posiedzeniu uczestniczyli: podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Adam Fronczak i radca ministra w Departamencie Zdrowia Publicznego Michał Sobolewski, przedstawiciele Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej - dyrektor Departamentu Prawa Pracy Eugenia Gienieczko, naczelnik Wydziału Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w tym departamencie Jerzy Kowalski, główny specjalista ds. legislacji w tym departamencie Janina Suzdorf, specjalista w Departamencie Prawnym Głównej Inspekcji Pracy Adam Chrzanowski,

główny specjalista w Departamencie Warunków Pracy GIP Ewa Krasuska. Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych reprezentowali przewodnicząca Dorota Gardian i wiceprzewodniczący Zdzisław Bujas. W obradach uczestniczyli także ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich Marcin Walczak, ekspert Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych "Lewiatan" Grażyna Spytek-Bandurska i prezes Fundacji "Propylakticos" Lech Rutkowski. Obecny był też przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Maciej Telec.

Przewodniczący obradom senator Władysław Sidorowicz przypomniał, że posiedzenie jest kontynuacją prac rozpoczętych na wspólnym posiedzeniu komisji 5 sierpnia ub.r. Reprezentujący wnioskodawców senator Tomasz Misiak poinformował o przeprowadzonych przez niego konsultacjach z resortem pracy i polityki społecznej w sprawie poprawności zapisów inicjatywy z obowiązującym prawem krajowym i unijnym.

Dyrektor Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej E. Gienieczko przedstawiła propozycje doprecyzowania zapisów inicjatywy.

Wiceminister zdrowia A. Fronczak negatywne odniósł się do części omawianego projektu zmiany kodeksu pracy dotyczącej ograniczenia przeprowadzania przez pracodawcę badań pracowniczych. Obecni na posiedzeniu przedstawiciele Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych również byli przeciwni zmianom zapisów dotychczas obowiązujących w tym zakresie.

W trakcie dyskusji senatorowie zadawali pytania dotyczące m.in. przeprowadzania badań pracowniczych i zgodności proponowanych zmian z prawem unijnym.

Senator Władysław Ortyl zgłosił wniosek o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy. Wniosek nie uzyskał większości; 9 senatorów głosowało za, 14 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Senator T. Misiak zgłosił natomiast wniosek o wprowadzenie zmian w zapisach inicjatywy, dotyczących wydawania świadectw pracy i przeprowadzania badań pracowniczych, zgodnych z sugestiami dyrektor E. Genieczko. Poinformował także o konieczności zrezygnowania, ze względu na niezgodność z przepisami prawa Unii Europejskiej, ze zmian proponowanych w inicjatywie w art. 237³ § 2, a dotyczących szkoleń BHP.

W wyniku głosowania komisja przyjęła zarówno proponowane zmiany w zapisach inicjatywy, jak i jednolity tekst projektu z uwzględnionymi wcześniej poprawkami (13 głosów za, 11 przeciw).

Senatorowie W. Ortyl i Bronisław Korfanty postanowili zgłosić wniosek mniejszości o odrzucenie projektu ustawy.

Do przedstawienia sprawozdania komisji na posiedzeniu Senatu został wybrany senator T. Misiak, a na sprawozdawcę wniosku mniejszości - senator W. Ortyl.

Podczas swego posiedzenia Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą zapoznała się z informacją Biura Polonijnego Kancelarii Senatu na temat proponowanego podziału środków budżetu polonijnego na różne kierunki pomocy dla Polonii i Polaków za granicą.

Dyrektor biura Artur Kozłowski poinformował, że wpłynęło do niego 359 wniosków od organizacji polonijnych. Jak podał, Kancelaria Senatu proponuje przeznaczyć następujące kwoty na wspieranie organizacji i środowisk polonijnych: 10,1 mln zł, oświaty - 24,3 mln zł, kultury - 9 mln zł, kształtowania postaw obywatelskich w środowiskach polonijnych - 2,4 mln zł, na upowszechnianie wiedzy o Polsce przez media - 7,3 mln zł oraz na pomoc charytatywną i socjalną - 1,9 mln zł.

"W związku z decyzjami, jakie zapadły pod koniec zeszłego roku co do struktury budżetu polonijnego, niemożliwe jest utrzymanie poziomu finansowania działań programowych na poziomie z roku 2008, ponieważ budżet na te zadania jest uboższy o 5 mln złotych - powiedział dyrektor A. Kozłowski. Jak dodał, biuro polonijne zaproponowało następujący podział środków: 55 mln zł na zadania programowe i 20 mln zł na zadania inwestycyjne - 4 mln zł na wspieranie organizacji polonijnych, 12 mln zł na oświatę i 4 mln zł na kulturę.

Na tym samym posiedzeniu dyrektor A. Kozłowski zaproponował także nowy wzór formularza, zawierającego informacje niezbędne w procesie opiniowania wniosków polonijnych. Jak wyjaśnił, nowy formularz został uproszczony - składa się z 2-3 stron i zawiera niezbędne informacje. Dokument obowiązujący obecnie ma kilkanaście stron.

Od roku 1990 w ustawach budżetowych w części, przeznaczonej na Kancelarię Senatu, znajdują się środki przeznaczone na pomoc Polonii i Polakom za granicę. Senat dysponuje średnio 40% wszystkich funduszy przeznaczonych na ten cel.

Za granicą żyje ponad 17 mln Polaków. Najliczniejszym skupiskiem emigracji polskiej są Stany Zjednoczone. Mieszka tam - jak szacują polskie placówki konsularno-dyplomatyczne - ponad 10 mln rodaków. Duże ośrodki polonijne znajdują się też w Brazylii, Kanadzie, Niemczech i we Francji. Za wschodnią granicą najwięcej Polaków mieszka na Ukrainie, Białorusi, w Rosji i na Litwie.

* * *

W pierwszym punkcie posiedzenia Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich senatorowie pracowali nad przygotowaniem projektu uchwały Senatu w sprawie zmian w składach komisji senackich.

W posiedzeniu uczestniczył przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Szymon Giederewicz.

Komisja rozpatrzyła wnioski :

• senatora Stanisława Gorczycy o odwołanie go z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• senatora Marka Trzcińskiego o odwołanie go z Komisji Gospodarki Narodowej,
• senatora Wiesława Dobkowskiego o odwołanie go z Komisji Gospodarki Narodowej,
• senatora Grzegorza Banasia o odwołanie go z Komisji Obrony Narodowej,
• senatora Stanisława Karczewskiego o odwołanie go z Komisji Spraw Emigracji
  i Łączności z Polakami za Granicą,
• senatora Jana Olecha o odwołanie go z Komisji Spraw Zagranicznych,
• senatora Zdzisława Pupy o odwołanie go z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi ,
• senator Grażyny Sztark o odwołanie jej z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• senatora Krzysztofa Majkowskiego o odwołanie go z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• senatora Andrzeja Misiołka o odwołanie go z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• senatora Wojciecha Skurkiewicza o odwołanie go z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• senator Jadwigi Rotnickiej o odwołanie jej z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• senatora Andrzeja Grzyba o odwołanie go z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• senatora Jana Wyrowińskiego o odwołanie go z Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji i powołanie go do Komisji Budżetu i Finansów Publicznych,
• senatora Henryka Woźniaka o odwołanie go z Komisji Gospodarki Narodowej,
• senatora Lucjana Cichosza o odwołanie go z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą i powołanie go do Komisji Środowiska,
• senatora Michała Wojtczaka o odwołanie go z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• senatora Sławomira Kowalskiego o odwołanie go z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą,
• senatora Jana Dobrzyńskiego o odwołanie go z Komisji Gospodarki Narodowej,
• senatora Przemysława Błaszczyka o odwołanie go z Komisji Spraw Emigracji
  i Łączności z Polakami za Granicą,
• senatora Kazimierza Kleiny o odwołanie go z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą,
• senatora Piotra Gruszczyńskiego o odwołanie go z Komisji Gospodarki Narodowej.

Na podstawie art. 14 ust. 1 Regulaminu Senatu komisja jednogłośnie postanowiła przedłożyć Senatowi projekt uchwały zgodnie z wnioskami senatorów.

Postanowiono, że sprawozdawcą komisji na posiedzeniu Senatu zostanie senator Piotr Zientarski.

W drugiej części obrad komisja zajęła się przygotowaniem projektu uchwały Senatu w sprawie powołania Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Środowiska. Rozpatrzono zgłoszenia senatorów do Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Środowiska.

Komisja postanowiła jednogłośnie, na podstawie art. 14 ust.1 Regulaminu Senatu, przedłożyć Senatowi projekt uchwały w sprawie powołania i ustalenia składu Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Środowiska zgodnie z wnioskami senatorów.

Na sprawozdawcę stanowiska komisji na posiedzeniu Senatu wybrano senatora P. Zientarskiego.

Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziły pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

W imieniu wnioskodawców - grupy senatorów - projekt przedstawił i uzasadnił senator Tomasz Misiak. W intencji pomysłodawców, proponowana nowelizacja zmierza do usprawnienia obrotu nieruchomościami w celu zapewnienia gruntów pod budownictwo, jednocześnie wzmacniając rolę ustawowych regulacji w zakresie kształtowania ustroju rolnego.

Obecnie, zgodnie z art. 23 konstytucji, gospodarstwo rodzinne jest podstawą ustroju rolnego państwa. Dopełnieniem tej normy konstytucyjnej jest ustawa z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, która zawiera m.in. definicję rodzinnego gospodarstwa rolnego. Umożliwi ona organizowanie przez Agencję Nieruchomości Rolnych przetargów ograniczonych na sprzedaż i dzierżawę dla rolników indywidualnych powiększających gospodarstwa rodzinne, ustanawia także limit powierzchniowy nieruchomości, jaki może być sprzedany jednemu podmiotowi. W ustawie wprowadzono także instytucję pierwokupu i umożliwiono agencji nabywanie ziemi na prywatnym rynku obrotu ziemią.

Na podstawie art. 3 i 4 obowiązującej ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego prawo pierwokupu nie pozwala na wyłączenie spod reżimu instytucji pierwokupu umów, których przedmiotem jest sprzedaż lub przeniesienie na podstawie umowy innej niż umowa sprzedaży, nieruchomości rolnej o obszarze mniejszym niż 5 ha użytków rolnych.

Od początku obowiązywania ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (16 lipca 2003 r.) do końca 2007 r. do agencji wpłynęło 408 tys. umów przenoszących własność nieruchomości rolnych, w stosunku do których przysługiwało jej, w opinii notariuszy, prawo pierwokupu lub wykupu. Do końca ub.r. agencja złożyła 484 oświadczenia notarialne o nabyciu nieruchomości o powierzchni około 12,2 tys. ha za kwotę około 106 mln zł, z tego w roku 2007 - 162 oświadczenia mniej więcej na 5369 ha o wartości 72,4 mln zł. W tym stanie rzeczy należałoby przyjąć, że agencja nie jest zainteresowana wykonywaniem swojego prawa co do nieruchomości rolnych o tak małej obszarach użytków rolnych, w szczególności nieruchomości rolnych położonych w granicach administracyjnych miast.

W zgłoszonym przez grupę senatorów projekcie zaproponowano zmianę polegająca na wyłączeniu prawa do korzystania przez agencję z prawa do korzystania z prawa do pierwokupu co do umów, których przedmiotem jest sprzedaż nieruchomości rolnej o obszarze mniejszym niż 5 ha użytków rolnych. Postanowienie to stosować się będzie odpowiednio, gdy przeniesienie własności nieruchomości rolnej o obszarze mniejszym niż 5 ha użytków rolnych następuje w wyniku zawarcia umowy innej niż umowa sprzedaży. Należałoby przyjąć, że przedmiotem takich umów są najczęściej nieruchomości z formalnego punktu widzenia rolne, a które stanowią tereny nadające się pod zabudowę mieszkaniową. Dlatego wnioskodawcy uważają, że proponowane zmiany przyczynią się do usprawnienia obrotu nieruchomościami w sferze zapewnienia gruntów pod budownictwo.

W związku z brakiem planów zagospodarowania przestrzennego na znacznym obszarze kraju klasyfikacja dokonywana przez notariusza dotycząca przeznaczenia nieruchomości, stanowiącej przedmiot umowy przenoszącej prawo do danej nieruchomości, odbywa się na podstawie zapisów ujawnionych w ewidencji gruntów. Bardzo często klasyfikują one grunty jako użytki rolne. W praktyce nieruchomości o takim charakterze nie są nabywane przez agencję na zasadach pierwokupu, ponieważ nie mają istotnego znaczenia dla realizacji celów ustawy. Dlatego, w intencji wnioskodawców, proponowane zmiany mają się przyczynić do usprawnienia obrotu nieruchomościami w sferze zapewnienia gruntów pod budownictwo.

Proponowana nowelizacja nie pociąga za sobą skutków finansowych dla budżetu państwa. Ponadto proponowane rozwiązanie, dotyczące niestosowania instytucji pierwokupu w okolicznościach określonych niniejszą ustawą, nie narusza normy odnośnie do gospodarstwa rodzinnego, określonej w art. 23 konstytucji. Przedłożony projekt nie jest także objęty prawem Unii Europejskiej.

Podczas posiedzenia opinię na temat przedstawionego projektu nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego przedstawił wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Kazimierz Plocke. Jak poinformował, resort przygotowuje zmianę tej ustawy, zawierającą także rozwiązania zbieżne z propozycją przedstawioną w rozpatrywanej inicjatywie.

W związku z tą informacją senator Wojciech Skurkiewicz zgłosił wniosek o odrzucenie przedstawionego projektu, poparty przez przedstawiciela wnioskodawców senatora T. Misiaka. W głosowaniu nie uzyskał on jednak akceptacji połączonych komisji. Senatorowie opowiedzieli się natomiast za wprowadzeniem dwóch poprawek do rozpatrywanej inicjatywy, zaproponowanych przez senatora Piotra Głowskiego. Na sprawozdawcę połączonych komisji podczas drugiego czytania projektu nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego wybrano senatora P. Głowskiego.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przyjęto stanowisko w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy - Prawo o notariacie. Ustalono, że podczas obrad plenarnych przedstawi je senator Leon Kieres.

Nad rozpatrywaną nowelizacją sejmową senatorowie pracowali po raz pierwszy 8 stycznia br. Zapoznano się wówczas z opiniami przedstawicieli samorządów zawodowych oraz z rekomendacją resortu sprawiedliwości.

W stanowisku przyjętym przez połączone komisje postanowiono zaproponować Senatowi wprowadzenie 21 poprawek do rozpatrywanej nowelizacji. Merytoryczne zmiany dotyczyły m.in. przywrócenia ustnych egzaminów adwokackich i radcowskich, 5-miesięcznej praktyki w sądach dla aplikantów adwokackich i radcowskich oraz rezygnacji ze zwolnienia doktorów nauk prawnych z aplikacji.

Połączone komisje rekomendowały poprawki odnoszące się do radców prawnych i notariuszy, stanowiące, że doktorzy nauk prawnych nie będą zwolnieni z wymogu odbywania aplikacji adwokackiej ani radcowskiej.

Kolejna zmiana dotyczyła wykazu aktów prawnych i ogłaszania tych, spośród których zostaną przygotowane pytania egzaminacyjne. Zgodnie z tym wnioskiem, minister sprawiedliwości będzie podawał do publicznej wiadomości wykaz takich aktów prawnych, na podstawie których będą formułowane pytania. Oznacza to, że ten wykaz może okazać się obszerniejszy niż zbiór aktów prawnych, na podstawie których będą formułowane pytania.

Ze względu na specyfikę zawodów prawniczych komisje uznały także, że wieloetapowe egzaminy zawodowe powinny zostać uzupełnione o część ustną. W opinii senatorów, konieczne wydaje się sprawdzenie, czy kandydat do zawodu prawniczego jest w stanie sprostać wymogom ustnego występowania, przede wszystkim przed sądem, ale także w kontaktach z klientami. Zgodnie z tymi poprawkami egzamin zawodowy adwokatów i radców prawnych ma się składać, jak zaproponowali senatorowie, z pięciu części pisemnych i jednej ustnej.

W przyjętym stanowisku zaproponowano także, by w trakcie aplikacji aplikanci odbywali pięciomiesięczną praktykę w sądzie.

Na swym posiedzeniu Komisja Spraw Unii Europejskiej, zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych UE.

• Projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl; COM(2008) 815, sygn. Rady UE 16913/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Referent: senator Roman Ludwiczuk.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Piotr Stachańczyk.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1083/2006 dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w odniesieniu do niektórych przepisów w zakresie zarządzania finansowego; COM(2008) 803, sygn. Rady UE 16548/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Referent: senator Jan Wyrowiński.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Augustyn Kubik.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia Rady.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie agencji ratingowych; COM(2008) 704, sygn. Rady UE 15661/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Finansów.

Referent: senator J. Wyrowiński.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Katarzyna Zajdel-Kurowska.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Zmieniony wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2002/21/WE w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej, 2002/19/WE w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej oraz wzajemnych połączeń i 2002/20/WE w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej; COM(2008) 724, sygn. Rady UE 15424/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Infrastruktury.

Referent: senator Janusz Rachoń.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Andrzej Panasiuk.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Zmieniony wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2002/22/WE w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, dyrektywę 2002/58/WE dotyczącą przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 w sprawie współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów; COM(2008) 723 sygn. Rady UE 15422/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Infrastruktury

Referent: senator J. Rachoń.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu A. Panasiuk.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Zmieniony wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Europejski Urząd ds. Rynku Łączności Elektronicznej; COM(2008) 720,sygn. Rady UE 15419/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Infrastruktury

Referent: senator J. Rachoń.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu A. Panasiuk.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Wnioski nierozpatrywane - propozycja zaakceptowana przez Komisję Spraw Unii Europejskiej:

• w trybie art. 6 ust. 1 ustawy: COM(2008) 842, 825, 817, 805, 801, 796, 762, 761 i 727.

Na zakończenie posiedzenia senatorowie z Komisji Spraw Unii Europejskiej przedyskutowali plan pracy na pierwsze półrocze bieżącego roku.

Odbyło się pierwsze posiedzenie Komisji Środowiska, podczas którego wybrano kandydata na przewodniczącego tej komisji.

Obrady otworzył wicemarszałek Marek Ziółkowski, który poinformował, że zgodnie z art. 58 ust. 1 regulaminu Izby komisja na pierwszym posiedzeniu wybiera ze swego składu kandydata na przewodniczącego. Wicemarszałek przypomniał, że wybór odbywa się w głosowaniu tajnym, przy użyciu opieczętowanych kart do głosowania, a następnie zwrócił się do senatorów o zgłaszanie kandydatów na to stanowisko. Zgłoszony został jeden kandydat - senator Zdzisław Pupa, który wyraził zgodę na kandydowanie.

Tajne głosowanie przeprowadziła komisja skrutacyjna w składzie: senatorowie Grażyna Sztark, Lucjan Cichosz i Wojciech Skurkiewicz. Zgodnie z protokołem Komisja Środowiska jednogłośnie wybrała senatora Z. Pupę na swojego przewodniczącego (10 głosów za).

Do przedstawienia kandydatury senatora Z. Pupy podczas obrad plenarnych Izby upoważniono senatora W. Skurkiewicza.

Tego samego dnia Komisja Środowiska rozpatrzyła ustawę o ratyfikacji Konwencji w sprawie ustanowienia Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych EUMETSAT, sporządzonej w Genewie dnia 24 maja 1983 r.

Rozpatrywaną ustawę ratyfikacyjną i rozwiązania zawarte w przedmiotowej konwencji przedstawili wiceminister środowiska Janusz Zaleski i dyrektor Departamentu Prawno-Traktatowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jacek Such.

Jak poinformowano, zadaniem nowo powołanej Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych EUMETSAT będzie budowa, obsługa i eksploatacja europejskiego systemu operacyjnych satelitów meteorologicznych, a także operacyjne monitorowanie i wykrywanie globalnych zmian klimatu. Dane otrzymywane z organizacji będzie wykorzystywać państwowa służba hydrologiczno-meteorologiczna.

Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu nie zgłosiło żadnych uwag o charakterze legislacyjnym do rozpatrywanej ustawy. W dyskusji głos zabrali senatorowie: Z. Pupa, Jadwiga Rotnicka i Stanisław Gorczyca, a wyjaśnień udzielał wiceminister J. Zaleski.

W wyniku głosowania, na wniosek przewodniczącego Komisji Środowiska senatora Z. Pupy, postanowiono jednomyślnie zaproponować Senatowi przyjęcie bez poprawek sejmowej ustawy ratyfikacyjnej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora S. Gorczycę.

Na zakończenie posiedzenia senatorowie uzgodnili konieczność przygotowania planu pracy komisji na najbliższe półrocze.

Podczas pierwszego posiedzenia Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, które otworzył marszałek Bogdan Borusewicz, wybrano kandydata na przewodniczącego komisji.

W dyskusji kandydaturę senatora Kazimierza Kleiny na to stanowisko zgłosił senator Marek Trzciński.

W tajnym głosowaniu, przeprowadzonym przez senatorów: Wiesława Dobkowskiego, M. Trzcińskiego i Jana Wyrowińskiego, senator K. Kleina uzyskał jednomyślne poparcie komisji (7 głosów za).

Do przedstawienia kandydatury senatora K. Kleiny podczas posiedzenia plenarnego Izby upoważniono senatora J. Wyrowińskiego.

W pierwszym punkcie porządku obrad Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich przygotowywano projekt uchwały Senatu w sprawie zmiany w składach komisji senackich.

W posiedzeniu uczestniczył przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Szymon Giederewicz.

Komisja rozpatrzyła wniosek senatora Łukasza Abgarowicza o odwołanie go ze składu Komisji Gospodarki Narodowej i powołanie go do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej.

Na podstawie art. 14 ust. 1 Regulaminu Senatu komisja postanowiła jednogłośnie przedłożyć Senatowi projekt uchwały zgodnie z wnioskiem senatora. Postanowiono, że sprawozdawcą komisji na posiedzeniu Izby będzie senator Piotr Zientarski.

W drugim punkcie porządku posiedzenia pracowano nad przygotowaniem projektu uchwały Senatu w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz przewodniczącego Komisji Środowiska.

Komisja rozpatrzyła wniosek Komisji Budżetu i Finansów Publicznych
w sprawie wyboru senatora Kazimierza Kleiny na kandydata na jej przewodniczącego oraz wniosek Komisji Środowiska w sprawie wyboru senatora Zdzisława Pupy na kandydata na jej przewodniczącego.

Na podstawie art. 14 ust. 2 Regulaminu Senatu komisja postanowiła jednogłośnie przedłożyć Senatowi projekt uchwały w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz przewodniczącego Komisji Środowiska zgodnie z przedstawionymi wnioskami. Ustalono, że sprawozdawcą komisji w tej sprawie na posiedzeniu Senatu będzie senator P. Zientarski.

Posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej poświęcone było rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych na 25. posiedzeniu Senatu do ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłacanych premii gwarancyjnych.

W posiedzeniu uczestniczyli podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Piotr Styczeń i zastępca dyrektora Departamentu Strategii Budownictwa i Mieszkalnictwa w tym resorcie Zdzisława Żydak, a także przedstawicielka Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Aldona Figura.

Przewodniczący komisji senator Tomasz Misiak przypomniał, że w trakcie debaty na posiedzeniu Senatu komisja i senatorowie wnioskodawcy Tadeusz Gruszka i Rafał Muchacki zgłosili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy. Senator wnioskodawca T. Gruszka uzasadnił swój wniosek.

Wiceminister infrastruktury P. Styczeń opowiedział się przeciwko wprowadzaniu do ustawy poprawek autorstwa senatorów T. Gruszki i R. Muchackiego.

Przedstawicielka biura legislacyjnego zwróciła uwagę na konieczność głosowania łącznego nad dwoma poprawkami wniesionymi przez Komisję Gospodarki Narodowej.

W wyniku głosowania komisja jednogłośnie (16 głosów za) poparła obie poprawki. Wnioski, które nie uzyskały poparcia komisji, senatorowie T. Gruszka, Piotr Kaleta i Witold Idczak postanowili zgłosić jako wnioski mniejszości.

Na sprawozdawcę komisji na posiedzeniu Senatu wybrano senatora Stanisława Bisztygę, a na sprawozdawcę wniosków mniejszości - senatora T. Gruszkę.