Senatorowie z Komisji Gospodarki Narodowej rozpatrzyli opinie komisji senackich, a następnie przygotowali sprawozdanie w sprawie ustawy budżetowej na rok 2009.

W posiedzeniu uczestniczyli senatorowie reprezentujący merytoryczne komisje senackie, wicedyrektor Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Adam Niemczewski oraz zaproszeni goście: z Ministerstwa Finansów - sekretarz stanu Elżbieta Suchocka-Roguska, dyrektor Departamentu Finansowania Sfery Budżetowej Dariusz Atłas, zastępca dyrektora tego departamentu Ewa Paderewska oraz z Ministerstwa Obrony Narodowej - szef Oddziału Planowania w Departamencie Budżetowym Jerzy Grodecki.

Opinie poszczególnych komisji senackich przedstawili:

• Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich - senator Piotr Zientarski. Komisja nie wniosła żadnych uwag do ustawy.
• Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą - senator Andrzej Person. Komisja zaproponowała wprowadzenie poprawki w części - Kancelaria Senatu, dotyczącej zwiększenia o 5 mln zł wydatków majątkowych kosztem zmniejszenia kwoty dotacji przeznaczonych na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą.
• Komisji Kultury i Środków Przekazu - senator A. Person. Komisja nie wniosła żadnych uwag do ustawy.
• Komisji Praw Człowieka i Praworządności - senator Jacek Swakoń. Komisja zaproponowała wprowadzenie 3 poprawek, dotyczących m.in. przesunięcia środków z Naczelnego Sądu Administracyjnego na rzecz Instytutu Pamięci Narodowej oraz Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, a także zapewnienia środków na utworzenie 150 etatów kuratorów zawodowych.
• Komisji Spraw Zagranicznych - senator Witold Idczak. Komisja nie wniosła żadnych uwag do ustawy.
• Komisji Spraw Unii Europejskiej - senator Stanisław Iwan. Komisja nie wniosła żadnych uwag do ustawy.
• Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej - senator Stanisław Jurcewicz. Komisja nie wniosła żadnych uwag do ustawy.
• Komisji Obrony Narodowej - senator Andrzej Owczarek. Komisja nie wniosła żadnych uwag do ustawy.
• Komisji Rodziny i Polityki Społecznej - senator Piotr Kaleta. Komisja zaproponowała wprowadzenie 5 poprawek do ustawy, dotyczących m.in. zwiększenia wydatków bieżących w części - Zabezpieczenie społeczne oraz w części - Sprawy rodziny kosztem zmniejszenia dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
• Komisji Zdrowia - senator Henryk Woźniak. Komisja nie wniosła żadnych uwag do ustawy.

Z powodu nieobecności senatorów sprawozdawców opinie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska odczytał prowadzący obrady senator Kazimierz Kleina. Komisja Rolnictwa i Ochrony Środowiska nie wniosła żadnych uwag do ustawy, Komisja Nauki, Edukacji i Sportu natomiast zaproponowała wprowadzenie 3 poprawek. Dotyczyły one m.in. wewnętrznych przesunięć w częściach - Nauka oraz Szkolnictwo wyższe, a także korekty w zestawieniu programów wieloletnich.

W trakcie dyskusji senator Wiesław Dobkowski zgłosił poprawkę, przywracającą środki budżetowe Najwyższej Izbie Kontroli, zmniejszone w trakcie prac sejmowych.

Senator K. Kleina zaproponował 11 zmian, dotyczących m.in. zapewnienia środków na wynagrodzenia pracowników korpusu służby cywilnej wojewódzkich urzędów ochrony zabytków, zwiększenia dotacji i subwencji na zadania ratownictwa górskiego i wodnego kosztem zmniejszenia wydatków bieżących w rozdziale: Komendy wojewódzkie Policji, a także inne poprawki, dotyczące budżetów niektórych wojewodów.

W kolejnych głosowaniach Komisja Gospodarki Narodowej zaaprobowała 11 spośród 12 poprawek proponowanych przez poszczególne komisje senackie oraz wszystkie zmiany postulowane przez senatora K. Kleinę. Większości nie uzyskała poprawka senatora W. Dobkowskiego, poparło ją 6 senatorów, 6 było przeciw, a 1 wstrzymał się od głosu. Ogółem przyjęto 22 poprawki. Za przyjęciem ustawy budżetowej na rok 2009 wraz z zaakceptowanymi wcześniej poprawkami opowiedziało się 9 senatorów, 6 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. Ustalono, że w imieniu Komisji Gospodarki Narodowej sprawozdanie w tej sprawie złoży podczas obrad plenarnych Izby senator K. Kleina.

Zmiany przyjęte przez komisję dotyczą przede wszystkim kwestii technicznych i przesunięć środków w ramach poszczególnych części budżetu. W zdecydowanej większości nie budziły one zastrzeżeń Ministerstwa Finansów.

Mimo sprzeciwu resortu senatorowie pozytywnie zaopiniowali poprawkę Komisji Praw Człowieka i Praworządności, dotyczącą utworzenia nowej rezerwy celowej na zatrudnienie 150 kuratorów zawodowych oraz zmniejszenie o tę kwotę wydatków bieżących w części - Ministerstwo Sprawiedliwości, w rozdziale - Jednostki sądownictwa powszechnego. W opinii obecnej na posiedzeniu wiceminister finansów E. Suchockiej-Roguskiej, resort sprawiedliwości nie planuje zwiększenia zatrudnienia kuratorów, poza tym zarezerwowana kwota wystarczyłaby na utrzymanie przez cały rok zaledwie 40 etatów.

Komisja poparła także poprawkę, w której zaproponowano przesunięcie wydatków w łącznej kwocie 51 mln 500 tys. zł w związku z powstaniem nowych jednostek budżetowych - Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i 16 regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, które przejęły niektóre dotychczasowe zadania Ministra Środowiska i wojewodów. Zmiany te wynikają z ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Zaproponowano także przesunięcie wydatków w kwocie 4 mln 558 tys. zł na wynagrodzenia pracowników korpusu służby cywilnej wojewódzkich urzędów ochrony zabytków z rezerwy celowej do budżetów wojewodów.

W kolejnej zmianie uwzględniono planowaną likwidację Kujawsko-Pomorskiego Centrum Zdrowia Publicznego i przekazanie jego zadań urzędowi wojewódzkiemu.

Komisja dokonała przesunięcia wynagrodzeń zaplanowanych dla 2 etatów osób nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń na wynagrodzenia dla 2 etatów członków korpusu służby cywilnej w budżecie wojewody lubelskiego w dziale - Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa.

Kolejna zmiana, przyjęta na wniosek Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, dotyczyła środków przeznaczonych na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą, zaplanowanych w części - Kancelaria Senatu, i zwiększyła o 5 mln zł wydatki majątkowe kosztem zmniejszenia dotacji o tę kwotę.

Na wniosek Komisji Praw Człowieka i Praworządności zwiększono o 4 mln zł wydatki bieżące w części - Instytut Pamięci Narodowej oraz o 4 mln zł świadczenia na rzecz osób fizycznych w części - Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w rozdziale - Państwowy Fundusz Kombatantów. Jako źródło pokrycia tej zmiany wskazano zmniejszenie o 8 mln zł wydatków majątkowych w części - Naczelny Sąd Administracyjny.

Poparcie uzyskała zmiana, postulowana przez Komisję Nauki, Edukacji i Sportu, polegająca na wewnętrznym przesunięciu kwoty 1 mln 34 tys. zł na finansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej w części - Nauka, przeznaczonej na Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka. Także na wniosek tej komisji dokonano wewnętrznego przesunięcia kwoty 198 tys. zł wydatków bieżących w części - szkolnictwo wyższe poprzez zmniejszenie wydatków w rozdziale - Jednostki pomocnicze szkolnictwa wyższego i zwiększenie ich w rozdziale - Urzędy naczelnych i centralnych organów administracji rządowej.

Kolejna poprawka Komisji Gospodarki Narodowej dotyczyła wydatków w części - sprawy wewnętrzne. Zmniejszono tam o 2 mln zł wydatki bieżące w rozdziale - Komendy wojewódzkie Policji i zwiększono o tę kwotę dotacje i subwencje w rozdziale - Zadania ratownictwa górskiego i wodnego.

Na wniosek Komisji Rodziny i Polityki Społecznej zmniejszono o 10 mln zł dotację do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwiększając o tę kwotę wydatki bieżące w części - zabezpieczenie społeczne.

Poparto również trzy inne zmiany, postulowane w opinii tej komisji:

• zmniejszono o 8 mln zł dotację do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwiększając o tę kwotę wydatki bieżące w części - Zabezpieczenie społeczne;
• zmniejszono o 5 mln zł dotację do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwiększając o tę kwotę wydatki bieżące w części - Zabezpieczenie społeczne;
• zmniejszono o 2 mln zł dotację do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwiększając o tę kwotę wydatki bieżące w części - Sprawy rodziny.

W kolejnej poprawce Komisji Gospodarki Narodowej zmieniono nazwę rezerwy celowej w poz. 8, dodając wskazanie, że do kwoty 100 mln zł jest ona przeznaczona na sfinansowanie zobowiązań roku 2008. Kolejna zmiana zmierza do uwzględnienia w nazwie rozdziału zmian, które wprowadziła ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Komisja zaproponowała także skorygowanie błędu w zestawieniu przychodów i wydatków gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych w województwie warmińsko-mazurskim oraz przesunięcie wydatków na wynagrodzenia w wysokości 624 tys. zł w części - Województwo warmińsko-mazurskie w dziale - Administracja publiczna. Zwiększono wydatki na wynagrodzenia osób zajmujących wysokie stanowiska państwowe niebędące kierowniczymi stanowiskami państwowymi, a zmniejszono wydatki na wynagrodzenia osób nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń.

Kolejna zmiana koryguje planowaną liczbę etatów członków korpusu służby cywilnej w części - Województwo lubelskie w dziale - Rolnictwo i łowiectwo.

Na wniosek Komisji Praw Człowieka i Praworządności zmniejszono w części - Sprawiedliwość wydatki na wynagrodzenia dla 8 etatów sędziów delegowanych do Ministerstwa Sprawiedliwości lub innej jednostki organizacyjnej podległej temu resortowi albo przez niego nadzorowanej, prokuratorów oraz asesorów i aplikantów prokuratorskich, zwiększając jednocześnie o 8 etatów zatrudnienie osób objętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń w sądach powszechnych.

Uwzględniając opinię Komisji Nauki, Edukacji i Sportu, skorygowano zestawienie programów wieloletnich w układzie zadaniowym w części dotyczącej funkcji - Wspieranie rozwoju polskiej nauki, zadania - Wzmocnienie badań naukowych służących praktycznym zastosowaniom i podzadania - Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy.

Stanowisko Komisji Gospodarki Narodowej zawiera również propozycję zaktualizowania planu finansowego Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.

Zgodnie ze zmienioną względem pierwotnego projektu ustawą budżetową na 2009 r., dochody skarbu państwa osiągną 303 mld zł, a wydatki wyniosą 321,2 mld zł. Mimo wprowadzonych przez rząd zmian, wynikających z obniżenia prognozy PKB na 2009 r. z 4,8% do 3,7%, deficyt ma utrzymać się na planowanym wcześniej poziomie 18,2 mld zł.

Posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej zwołano w celu rozpatrzenia ustawy o postępowaniu kompensacyjnym w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla przemysłu stoczniowego. Ustawa określa zasady, warunki i tryb kompensacji rozumianej jako sprzedaż składników majątku spółek: Stocznia Gdynia SA i Stocznia Szczecińska Nova sp. z o.o. Określono także zasady zaspokojenia roszczeń wierzycieli stoczni i ochrony praw pracowników tych zakładów.

Tzw. specustawę uchwalono w związku z decyzją Komisji Europejskiej, która uznała, że pomoc udzielona stoczniom w Gdyni i Szczecinie jest nielegalna, i dała polskiemu rządowi czas do 6 czerwca 2009 r. na wyprzedaż ich majątku. Ma to pozwolić na kontynuowanie ich działalności i zachowanie miejsc pracy.

Ustawa przyjęta przez Sejm przewiduje sprzedaż stoczni Gdynia i Szczecin w otwartym, nieograniczonym przetargu. Wywołała ona wiele kontrowersji. Przeciwko trybowi jej uchwalenia protestowały związki zawodowe stoczni Gdynia i Szczecin Nova. Związkowcy uznali, że w toku prac sejmowych uniemożliwiono im uczestnictwo w posiedzeniu Komisji Skarbu Państwa oraz złożenie uwag i propozycji zmian. Ich zdaniem, ustawa sejmowa nie uwzględnia szczególnych wypadków w sektorze stoczniowym, a dotyczy dużych grup zawodowych. W opinii związkowców, jej kształt budzi duże niezadowolenie, co może wywołać niepokoje społeczne, oznacza także likwidację polskiego sektora stoczniowego.

W Sejmie za przyjęciem ustawy głosowało 268 posłów, przeciw było 140, a 7 osób wstrzymało się od głosu. W opinii posłów Prawa i Sprawiedliwości, ustawa ta jest aktem likwidacji zakładów w Gdyni i Szczecinie.

W opinii szefa resortu skarbu państwa, ustawa ma służyć produkcji stoczniowej, ochronie interesów załogi, spłaceniu starych długów wobec wierzycieli oraz sprywatyzowaniu stoczni. Jak zapewnił, sprzedaż aktywów stoczni zostanie przeprowadzona w optymalny sposób, tak aby sprzyjała budowie statków, ale też innej produkcji.

W głosowaniu Sejm odrzucił wszystkie poprawki zgłoszone przez PiS i Lewicę. Klub Lewicy chciał, aby do przetargu na zakup obu stoczni przystępowały tylko te podmioty, które zagwarantują kontynuowanie produkcji stoczniowej. Ponadto przepadła propozycja Lewicy, aby prawo do odszkodowań przysługiwało pracownikom stoczni przebywającym na bezpłatnych urlopach oraz posiadającym świadczenia emerytalno-rentowe.

Ustawa obejmuje programem ochronnym stoczniowców zatrudnionych w stoczni Gdynia i Szczecin do 31 października br. Gwarantuje on wypłatę odszkodowań od 20 tys. zł do 60 tys. zł w zależności od stażu pracy.

Sejm odrzucił także poprawkę PiS, aby odszkodowania w wysokości 20 tys. zł otrzymali pracownicy stoczni Gdańsk. Chodzi o osoby, z którymi - w wyniku restrukturyzacji zakładu - zostałyby rozwiązane umowy o pracę do końca maja przyszłego roku. Sejm nie zgodził się również na to, aby rząd mógł w drodze rozporządzenia objąć programem ochronnym pracowników spółek kooperujących ze stoczniami Gdynia i Szczecin.

Podczas posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej ustawę o postępowaniu kompensacyjnym w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla przemysłu stoczniowego rekomendował senatorom podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa Zdzisław Gawlik. Jego zdaniem, stwarza ona szansę na przeprowadzenie restrukturyzacji stoczni. Przypomniał, że jej zapisy opierają się na prawie upadłościowym i naprawczym.

Senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które zgłosiło sześć uwag o charakterze legislacyjno-doprecyzowującym.

W trakcie dyskusji senatorowie odnosili się m.in. do działań francuskiego i niemieckiego rządu wobec swojego sektora stoczniowego, podkreślali konieczność umożliwienia prowadzenia budowy statków i typowej produkcji stoczniowej w polskich stoczniach, których dotyczy ustawa.

Obecni na posiedzeniu przedstawiciele związków zawodowych wskazywali na brak w ustawie niektórych, wynegocjowanych wcześniej ze stroną rządową, zapisów. Prezes Stoczni Szczecin Nova Artur Trzeciakowski wskazał natomiast na możliwość szybkiej upadłości stoczni w wypadku nieuchwalenia w jak najszybszym czasie przedmiotowej ustawy.

Senatorowie Łukasz Abgarowicz, Henryk Woźniak i Tomasz Misiak zgłosili szereg poprawek do ustawy. Zostały one poparte przez przedstawiciela rządu, wiceministra Z. Gawlika.

W wyniku głosowania Komisja Gospodarki Narodowej przyjęła większość poprawek zgłoszonych przez senatorów Ł. Abgarowicza i H. Woźniaka, kilka poprawek senatora T. Misiaka oraz większość propozycji zmian senackiego biura legislacyjnego. Ogółem zaakceptowano ich 68. Całość ustawy wraz z poprawkami została przyjęta 7 głosami, przy 1 wstrzymującym się. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w sprawie ustawy o postępowaniu kompensacyjnym w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla przemysłu stoczniowego wybrano senatora H. Woźniaka.