W dniach 19 i 20 listopada 2008 r. odbyło się 22. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Bogdan Borusewicz oraz wicemarszałkowie: Krystyna Bochenek, Marek Ziółkowski i Zbigniew Romaszewski.

Zaakceptowany przez Izbę porządek 22. posiedzenia obejmował następujące punkty:

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o emeryturach pomostowych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz niektórych innych ustaw,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania",
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo dewizowe,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym,
• drugie czytanie projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu,
• trzecie czytanie projektu ustawy o obywatelstwie polskim.

Za przyjęciem ustawy o emeryturach pomostowych bez poprawek głosowało 52 senatorów, 31 było przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu. Senatorowie głosowali najpierw nad wnioskiem, zgłoszonym przez mniejszość Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, o odrzucenie ustawy w całości, ale nie uzyskał on większości (31 głosów za, 54 - przeciw).

Zaproponowano ponad 100 poprawek (Komisji Rodziny i Polityki Społecznej i jej mniejszości, mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej, a także indywidualne senatorów), ostatecznie nie były one jednak głosowane. Proponowane zmiany dotyczyły m.in. niewygaszania emerytur pomostowych, podwyższenia z 1,5% do 3% kwoty, jaką będą musieli wpłacać na Fundusz Emerytur Pomostowych przedsiębiorcy zatrudniający pracowników w tzw. szczególnych warunkach. Proponowano także rozszerzenie listy zawodów i prac uprawniających do uzyskania emerytur pomostowych. Chodziło m.in. o elektroenergetyków, kierowców ciężarówek, osoby pracujące przy azbeście, wykonujące prace przy użyciu szczególnie ciężkich narzędzi, nauczycieli pracujących "przy tablicy", konduktorów.

Przeciwko przyjęciu ustawy protestowały wszystkie centrale związkowe. Senatorowie przeprowadzili nad nią burzliwą debatę. Sprawozdawca Komisji Gospodarki Narodowej senator Tomasz Misiak zwrócił uwagę, że "tylko około połowy Polaków w wieku produkcyjnym jest aktywnych zawodowo. Trzeba to zmienić m.in. poprzez ograniczenie prawa do wcześniejszych emerytur" - powiedział. Zaapelował też o "przywrócenie sytuacji, w której pracujący Polacy będą płacić tylko na najciężej pracujących, a nie na wybrane grupy zawodowe".

Senator Krzysztof Majkowski zaznaczył, że w ustawie o "pomostówkach" jest wiele zapisów niesprawiedliwych czy niezgodnych z konstytucją. Jako przykład wskazał datę graniczną zatrudnienia - 1 stycznia 1999 r., przekroczenie której odbiera prawo do emerytury pomostowej. "Państwo chce zaoszczędzić na wcześniejszych emerytach 1,8 mld zł rocznie, a jednocześnie daje w prezencie najbogatszym 8 mld zł rocznie, obniżając od przyszłego roku stawki podatku dochodowego od osób fizycznych z 40 do 36%" - powiedział senator.

Dyskutowano także o rekompensatach dla osób urodzonych po 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. "Jest to grupa, dla której nie można już stworzyć warunków pracy nie szkodzących zdrowiu. Dlatego mają otrzymać finansowe zadośćuczynienie" - mówił senator Mieczysław Augustyn.

Reprezentujący stronę rządową podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior, uzasadniając przyjęcie ustawy, poinformował, że wcześniejsze emerytury w ub.r. kosztowały aż od 12 do 13 mld zł.

Przyjęta ustawa zmniejsza do niecałych 270 tys. liczbę uprawnionych do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Obecnie taką możliwość ma około 1 mln 200 tys. osób. Prawo do wcześniejszego odejścia na emeryturę utraci zatem około 750 tys. osób, wśród nich m.in. artyści, dziennikarze, część kolejarzy i nauczycieli.

Według ustawy, "pomostówki" mają przysługiwać jedynie osobom urodzonym po 1 stycznia 1948 r., które do 1 stycznia 1999 r. przepracowały co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach albo wykonywały przez ten czas pracę o szczególnym charakterze. Będą też wykonywać takie prace po 31 grudnia br., ale już na warunkach określonych w nowej ustawie.

Zgodnie z ustawą osoby, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i przepracowały co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach, otrzymają rekompensaty za utratę prawa do wcześniejszej emerytury.

W ustawie założono, że na emeryturę pomostową będzie można przejść na 5 lat (w kilku wypadkach, np. pilotów czy maszynistów - na 10 lat) przed osiągnięciem wieku emerytalnego, czyli kobiety w wieku 55 lat, a mężczyźni - 60 lat. Warunkiem ma być również odpowiedni staż ubezpieczeniowy (20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn). Uprawnieni otrzymywaliby świadczenie w wysokości 100% emerytury obliczonej dla osoby w wieku 60 lat, waloryzowanej według tych samych zasad, co emerytury i renty z FUS.

Na liście uprawnionych znalazło się kilkadziesiąt rodzajów pracy w szczególnych warunkach oraz o szczególnym charakterze, np. przy urabianiu minerałów skalnych, przy pracach hutniczych, w kuźniach, przy rozładunku i załadunku statków, na platformach wiertniczych, w górnictwie ropy naftowej i gazu, w temperaturze poniżej 0 stopni Celsjusza. Prawo do emerytury pomostowej zyskają też piloci, operatorzy żurawi i reaktorów jądrowych, nauczyciele ośrodków wychowawczych i schronisk dla nieletnich, personel domów pomocy społecznej, personel medyczny oddziałów psychiatrycznych oraz zespołów operacyjnych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.

Członkom rodziny zmarłego, który był uprawniony do emerytury pomostowej, przyznane zostanie prawo do renty rodzinnej oraz dodatku dla sierot zupełnych.

Teraz ustawa trafi do prezydenta, który do 15 grudnia br. ma czas na podjęcie decyzji o jej podpisaniu.

Senat przyjął bez poprawek (52 głosy za, 30 - przeciw, 2 wstrzymujące się) nowelizację ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych. Taki wniosek przedłożyła Izbie Komisja Gospodarki Narodowej, Komisja Rodziny i Polityki Społecznej natomiast proponowała wprowadzenie dwóch poprawek.

Nowelizacja przewiduje dwukrotne zwiększenie dotychczasowego rocznego limitu wpłat na IKE (około 4,5 tys. zł obecnie, około 9 tys. zł po nowelizacji). Miałby on wynosić trzykrotność przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok. Trzykrotność średniego wynagrodzenia będzie ustalana na podstawie projektowanego średniego miesięcznego wynagrodzenia w projekcie budżetu albo zgodnie z prowizorium budżetowym.

Limit wpłat na IKE w kolejnym roku nie może być niższy niż w roku poprzednim. Przewidziano też uelastycznienie zasad zwrotu i wypłaty pieniędzy z indywidualnych kont emerytalnych. Dotychczas osoba, która nie spełniała warunków do wypłaty środków z IKE, jeśli chciała z nich skorzystać, musiała rozwiązać umowę oszczędzania. Otrzymywała wtedy zwrot zgromadzonych środków, pomniejszonych o 19-procentowy podatek od dochodów kapitałowych. Po nowelizacji częściowy zwrot środków ma być możliwy bez rozwiązywania umowy, byleby został zapłacony od nich podatek. Wypłata zgromadzonego kapitału ma być również możliwa w ratach.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior, reprezentujący na posiedzeniu Senatu rząd - autora projektu nowelizacji, przypomniał, że jej pierwszy cel to podniesienie limitu wpłat, tak aby przybliżyć go do dość wysokiego poziomu, mniej więcej jak w wypadku pierwszego filaru. Drugi cel to spowodowanie, żeby ten "system przestał być taki skostniały, a więc uelastycznienie i częściowe zwroty".

W roku 2007 były 915 492 indywidualne konta emerytalne, na których zgromadzono 1 864 mln zł. Jest to wzrost o ponad 40% w stosunku do roku 2006.

Konsekwencją nowelizacji ustawy o IKE są zmiany w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o pracowniczych programach emerytalnych.

Nowelizacja ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych, jeśli podpisze ją prezydent, wejdzie w życie 1 stycznia 2009 r.

Senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu dwóch poprawek do rozpatrywanej nowelizacji. Celem tej ustawy, będącej rządowym projektem, jest umożliwienie dożywiania w szkołach głodnych dzieci bez konieczności przeprowadzania rodzinnych wywiadów środowiskowych i wydawania decyzji administracyjnych. W myśl projektu następuje wyłączenie dożywiania spod rygorów ustawy o pomocy społecznej.

Program "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" został przyjęty przez parlament pod koniec 2005 r., obejmuje lata 2006-2009. Obecna nowelizacja likwiduje pewne mankamenty tamtej ustawy. W wyniku praktyki rząd doszedł do wniosku, że bezpośrednią opieką w postaci dożywiania nie są objęte dzieci, które w szkołach realizują roczne przygotowanie przedszkolne.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej proponowała przyjęcie ustawy bez poprawek. Komisja Nauki, Edukacji i Sportu natomiast, zgodnie z sugestią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, dostrzegła w rozpatrywanej nowelizacji pewną nierówność traktowania dzieci, które mogą realizować obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego albo w szkołach, albo w przedszkolach. Komisja uznała, że budzi to również zastrzeżenia konstytucyjne, bo nie można dzieci traktować inaczej ze względu na miejsce realizowania rocznego przygotowania. Dlatego w swej poprawce zaproponowała, aby z dożywiania mogły korzystać dzieci realizujące obowiązek przygotowania przedszkolnego zarówno w szkołach, jak i w przedszkolach. Poprawka ostatecznie została przyjęta przez Izbę.

W drugiej zaakceptowanej poprawce Senat zaproponował modyfikację kryterium udzielania pomocy w formie posiłku, uzależniając to wyłącznie od woli osoby uprawnionej, czyli ucznia lub dziecka odbywającego roczne przygotowanie przedszkolne. Izba uznała bowiem uzależnienie przyznania posiłku od ustalenia, czy dziecko (uczeń) jest głodne, za niewłaściwe. W opinii Senatu, głód to kryterium subiektywne i trudne do ustalenia, a poza tym - jak napisano w uzasadnieniu uchwały - "ma charakter stygmatyzujący, gdyż wymusza na dziecku deklarację, która jest upokarzająca i może mieć negatywne skutki dla jego psychiki i rozwoju".

Senat postanowił wprowadzić 8 poprawek do rozpatrywanej ustawy, uchwalonej przez Sejm 24 października br. Zastępuje ona dotychczasową ustawę o chorobach zakaźnych i zakażeniach z 6 września 2001 r. Zakłada m.in. wprowadzenie programu nadzoru epidemiologicznego, monitorowanie zachorowalności i umieralności z powodu zakażeń, kompleksową realizację profilaktyki oraz nowoczesnej diagnostyki i terapii. Określa zasady i tryb zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym u ludzi i zwalczania ich, w tym zasady i tryb rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych, służących unieszkodliwieniu źródeł zakażenia, przecięciu dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornieniu osób podatnych na zakażenie.

Nowelizacja określa też zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym u ludzi i zwalczania ich. Sejmowa ustawa wylicza także uprawnienia i obowiązki świadczeniodawców oraz osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym u ludzi i ich zwalczania.

Autorzy ustawy podkreślają, że w ostatnich latach sytuacja epidemiologiczna w Polsce i na świecie staje się coraz trudniejsza ze względu na zwiększające się zagrożenia nowymi i powracającymi zakażeniami oraz chorobami, przeciwko którym nie ma skutecznych leków ani szczepionek. Choroby mogą być przeniesione do Polski z odległych regionów świata lub rozprzestrzenione w drodze aktów terroru.

Senat w wyniku głosowań zaakceptował poprawki zaproponowane przez Komisję Zdrowia. Pierwsza z nich rozszerza zakres delegacji ustawowej dla ministra właściwego do spraw zdrowia o obowiązek określenia kryteriów rozpoznawania choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej. Następna zmiana uchwalona przez Senat poszerza obowiązki nałożone ustawą na osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zobowiązując je do udzielania podmiotom sprawującym nadzór epidemiologiczny niezbędnych danych, umożliwiających zapobieganie rozwijaniu się choroby.

Przyjmując kolejną poprawkę, likwidującą wymóg, by członkowie zespołu kontroli zakażeń szpitalnych byli związani ze szpitalem stosunkiem pracy, Senat pragnął dostosować wymogi dotyczące członków tego zespołu do obowiązującego stanu prawnego, który umożliwia lekarzom pracę w zakładach opieki zdrowotnej nie tylko na podstawie stosunku pracy, ale również umowy cywilnej.

Kolejna zmiana zakłada skrócenie z 15 dni do 24 godzin czasu, w którym lekarz lub felczer mają obowiązek zgłosić powiatowemu inspektorowi sanitarnemu wystąpienie niepożądanego odczynu poszczepiennego.

Na usprawnienie procedur, służących zapobieganiu zakażeniom i chorobom zakaźnym oraz ich zwalczaniu, ma wpłynąć przyjęte przez Senat rozszerzenie kręgu osób, które są zobowiązane do pouczania chorego o środkach służących zapobieganiu przeniesienia zakażenia. Obowiązkiem tym, nałożonym przez Sejm na lekarza, felczera, pielęgniarkę lub położną, którzy rozpoznają lub podejrzewają zakażenie lub chorobę zakaźną, Senat objął inne osoby wykonujące zawód medyczny.

Ustawa wprowadza też, jako obowiązujące w szpitalach, prowadzenie monitorowania zakażeń, stosowanie procedur zapobiegających ich występowaniu. W ocenie resortu zdrowia, powinno to sprzyjać ograniczeniu częstości występowania zakażeń w szpitalach, a tym samym zmniejszeniu zagrożeń z nimi związanych. Ustawa gwarantuje też anonimowość badań na obecność wirusa HIV.

Realizacja przepisów ustawy ma pozwolić na koordynację działań służb sanitarnych, organów administracji publicznej odpowiedzialnych za bezpieczeństwo oraz podmiotów realizujących świadczenia zdrowotne, mających na celu zapobieganie, wczesne wykrywanie ognisk zachorowań i ograniczanie rozprzestrzeniania się epidemii.

Nowelizacją ponownie zajmie się Sejm.

Projekt nowelizacji ustawy, uchwalonej 24 października br. przez Sejm, powstał z przedłożenia rządowego. W czasie prac w Sejmie  dokonano w niej niewielu zmian. Nowe przepisy wprowadzają możliwość tzw. upadłości konsumenckiej wobec osób fizycznych, które nie są przedsiębiorcami. Z upadłości konsumenckiej będzie można skorzystać raz na 10 lat, w wypadku gdy zadłużenie powstało z przyczyn niezależnych od dłużnika, np. na skutek zdarzeń losowych (przewlekłe choroby, wypadki, niezawiniona utrata pracy).

Decyzję o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej będzie podejmował sąd. Na wniosek upadłego będzie też orzekał o planie spłat wierzytelności. Okres ten nie powinien przekroczyć pięciu lat, może jednak zostać przedłużony o dwa lata. W czasie spłacania dłużnikowi nie będzie wolno robić zakupów z odroczonym terminem płatności lub na raty.

Sąd będzie mógł zwiększyć zakres spłat dłużnika w razie poprawy jego sytuacji materialnej, na przykład otrzyma darowiznę, spadek czy wygra w grach losowych.

Nowelizację rozpatrywały trzy senackie komisje: Ustawodawcza, Praw Człowieka i Praworządności oraz Gospodarki Narodowej. Jak poinformował ich sprawozdawca senator Jan Wyrowiński, w dwóch spośród trzech posiedzeń komisji uczestniczyli przedstawiciele Związku Banków Polskich, Stowarzyszenia Syndyków, Rzeczoznawców i Doradców Gospodarczych Polska-Europa, Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Syndyków i Likwidatorów, Konferencji Przedsiębiorców Finansowych w Polsce oraz Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych "Lewiatan". Zaproponowali liczne poprawki, cztery spośród nich połączone komisje zaakceptowały. Zgłosiły też wniosek mniejszości, przedstawiony Izbie przez senatora Grzegorza Banasia.

Reprezentujący stronę rządową podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Zbigniew Wrona określił ustawę jako istotne novum normatywne w polskim systemie prawa, regulujące niezmiernie istotne kwestie dla tysięcy zadłużonych ludzi, którzy nie są w stanie spłacać swoich długów.

Ostatecznie Senat wprowadził cztery poprawki do ustawy o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Pierwsza z nich na celu wyłączenie możliwości zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzyciela. Jak napisano w uzasadnieniu podjętej uchwały: "Rozwiązanie, zgodnie z którym wniosek taki będzie mógł zgłosić tylko dłużnik, wpisuje się, zdaniem Senatu, w całościową koncepcję ustawy traktującej upadłość konsumencką jako pomoc skierowaną do dłużnika, który wskutek wyjątkowych i niezależnych od siebie okoliczności stał się niewypłacalny". W opinii Senatu, brak woli dłużnika do poddania się procedurze upadłościowej, przy jednoczesnym zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzyciela, prowadziłby do umorzenia postępowania.

W innej poprawce Senat wprowadził możliwość przyznania zaliczki na poczet kwoty wydzielanej upadłemu, uzyskanej ze sprzedaży lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego wchodzącego w skład masy upadłości. W ocenie Izby, przyczyni się to do zwiększenia efektywności prowadzonego postępowania.

Senat uznał też za konieczne wprowadzenie sankcji dla dłużnika w postaci uchylenia planu spłaty wierzycieli i umorzenia postępowania, w wypadku gdy dłużnik w okresie wykonywania planu spłaty dokonuje czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.

Poprawki Senatu rozpatrzy teraz Sejm.

Senat zdecydował o przyjęciu bez poprawek rozpatrywanej nowelizacji. Ustawa, będąca projektem senackim, dotyczy wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Nowelizacja tworzy podstawę prawną dla sądu dyscyplinarnego badającego sprawę uchylenia immunitetu sędziego, który będzie podejmował decyzję odnośnie do wglądu tego sędziego do dokumentów sprawy. Dotychczas taką decyzję mógł podejmować prokurator.

W listopadzie ub.r. Trybunał Konstytucyjny za sprzeczną z konstytucją uznał nowelizację prawa o ustroju sądów powszechnych, pozwalającą na pozbawienie sędziego immunitetu w ciągu 24 godzin i ograniczenie mu przez prokuratora wglądu w akta sprawy.

Ustawa o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Rozpatrywana ustawa, będąca projektem rządowym, powołuje Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury. Zastąpi ona działające dotychczas Krajowe Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury. Ma szkolić i doskonalić zawodowo kadry sądownictwa i prokuratury oraz prowadzić aplikacje: ogólną, sędziowską i prokuratorską. Szkoła będzie także odpowiadać za kształcenie ustawiczne i prowadzić analizy oraz badania służące ustaleniu kompetencji i kwalifikacji pracowników sądów i prokuratur. W Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury odbywać się będą zajęcia teoretyczne i praktyki.

Ustawa wprowadza nowy model aplikacji. Trwająca 12 miesięcy aplikacja ogólna ma przygotować do zajmowania stanowisk: referendarza sądowego, asystenta sędziego lub prokuratora. Ten rodzaj aplikacji przygotuje także do podjęcia aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej. Merytoryczny nadzór nad aplikacjami obejmie minister sprawiedliwości.

Pracujące nad ustawą w Senacie Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka i Praworządności zaproponowały do niej szereg poprawek i uzupełnień.

Odniósł się do nich obecny na posiedzeniu plenarnym podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Jacek Czaja. Stwierdził, że 34 poprawki, zawarte w sprawozdaniu komisji, w większości rząd uważa za zasadne. Co do kilku wyraził natomiast wątpliwości resortu i zaapelował do Izby o przyjęcie sprawozdania z wyłączeniem tych poprawek.

Senator Piotr Zientarski jako członek Krajowej Rady Sądownictwa poinformował, że rozpatrywany projekt ustawy dwukrotnie zaopiniowała ona negatywnie. Jak stwierdził, ustawa ma wiele wad. "Dlatego też w pierwszej kolejności wnoszę o ich rozważenie i odrzucenie ustawy, a w dalszej o ewentualne poparcie wszystkich poprawek" - powiedział senator. "Uważam, że ustawa bez tych poprawek będzie złą ustawą".

Podobne stanowisko zajęli w debacie m.in. senatorowie Krzysztof Piesiewicz i Zbigniew Cichoń, którzy zgłosili ponadto swoje propozycje zmian.

Ostatecznie Izba zdecydowała o wprowadzeniu 36 poprawek do ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. W jednej z nich zaproponowano poszerzenie składu rady programowej szkoły o 3 członków, wskazanych przez prezesów właściwych rad reprezentujących zawody prawnicze, co ma służyć zapewnieniu reprezentatywności rady oraz realizacji postulatu zwiększenia otwartości i przepływu pomiędzy zawodami prawniczymi.

Wśród zmian wprowadzonych przez Senat znalazły się też poprawki porządkujące przepisy dotyczące opiniowania składów zespołów i komisji konkursowych i egzaminacyjnych oraz uzupełniające przepisy szczególne co do powoływania tych zespołów i komisji o wymóg ich zaopiniowania przez radę.

Kolejne poprawki Izby zastępują obowiązek zwrotu stypendium, w wypadkach określonych ustawą, możliwością decydowania o zwrocie stypendium przez dyrektora szkoły w wyjątkowych sytuacjach, po wiążącym zaopiniowaniu przez radę programową. Senat zwrócił uwagę na restrykcyjność przepisów ustawy dotyczących zwrotu stypendium. Dostrzegł także ewentualność zagrożenia zasady niezawisłości sędziowskiej osób, które pod presją zwrotu pobranego stypendium będą zmuszone podejmować decyzję co do zatrudnienia w organach wymiaru sprawiedliwości w terminie 3 lat od dnia ukończenia aplikacji.

Senat uznał za potrzebne wprowadzenie poprawki ustanawiającej wymogi kwalifikacyjne osoby zastępującej dyrektora krajowej szkoły zawieszonego w czynnościach

służbowych.

Wśród senackich poprawek znalazły się też zmiany dotyczące umieszczania na liście kwalifikacyjnej do aplikacji oraz likwidacji uzależniania prawa wpisania się na listę klasyfikacyjną w kolejnych latach od daty zakończenia aplikacji ogólnej w danym roku.

Kolejne zmiany wprowadzone przez Izbę regulują zasady ubiegania się o stanowisko sędziego przez osoby, które ukończą (lub ukończyły) aplikację sądową na dotychczasowych zasadach albo legitymując się określonym stażem pracy w charakterze referendarza lub asystenta sędziego, będą się ubiegać o stanowisko sędziego po zdaniu egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego. Senat zdecydowanie stanął na stanowisku, że nie ma racjonalnych podstaw do różnicowania sytuacji prawnej tych osób w zależności od tego, jak długo trwała aplikacja sądowa, którą ukończyły. W opinii Izby, brakuje też uzasadnienia różnicowania okresów pracy osób, które były zatrudnione na stanowiskach referendarza lub asystenta sędziego.

Na mocy dotychczasowych przepisów asystentem sędziego mogła zostać osoba, która odbyła roczny staż urzędniczy albo spełniała warunki do obywania takiego stażu. Obecna ustawa zmienia wymagania wobec kandydatów na stanowisko asystenta. Konieczne stało się zatem, zdaniem Senatu, uregulowanie sytuacji osób, które zostały zatrudnione na stanowisku asystenta sędziego na dotychczasowych zasadach.

Ustawa o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury wraz z poprawkami Senatu wróci teraz do Sejmu.

Senat wprowadził jedną poprawkę do rozpatrywanej nowelizacji, uchwalonej z przedłożenia rządowego przez Sejm 7 listopada br. Zasadniczym celem ustawy jest uproszczenie i przyspieszenie postępowania w procesie przygotowania inwestycji kolejowych o znaczeniu państwowym. Wprowadza ona nowe rozwiązania dotyczące lokalizacji linii kolejowych o państwowym znaczeniu.

Projektowane zmiany ustanawiają tzw. szybką ścieżkę inwestycyjną. Polskie Linie Kolejowe będą mogły występować do wojewody o wydanie decyzji, dotyczącej ustalenia lokalizacji linii kolejowej o znaczeniu państwowym. Obecnie należy to do zadań ministra infrastruktury, który kieruje do wojewody wnioski PLK. Linia kolejowa o znaczeniu państwowym to taka, której budowa, utrzymanie i eksploatacja jest uzasadniona ważnymi względami gospodarczymi, społecznymi i ekonomicznymi.

Wydana przez wojewodę decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stanie się automatycznie decyzją wywłaszczeniową. Do wojewody będzie należeć obowiązek powiadamiania właścicieli nieruchomości o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji dotyczącej budowy linii kolejowej.

Projekt zakłada, że z dniem uprawomocnienia się takiej decyzji PLK uzyskają prawo do użytkowania gruntów, wydzielonych pod linie kolejowe. Wysokość odszkodowania będzie ustalana w drodze negocjacji z właścicielami nieruchomości. Zostanie wyliczona na podstawie operatu szacunkowego rzeczoznawcy i podlegać będzie waloryzacji aż do dnia wypłaty. Wysokość odszkodowania zostanie zwiększona o 5% dla tych właścicieli nieruchomości, którzy opuszczą je bezzwłocznie, czyli do 28 dni od momentu uprawomocnienia się decyzji, a właściciele lokali mieszkalnych dostaną dodatkowo 10 tysięcy zł.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Gospodarki Narodowej zaproponowały poprawkę o charakterze legislacyjnym, zaakceptowaną przez Senat.

Teraz nowelizacja zostanie ponownie rozpatrzona przez Sejm.

Projekt tej ustawy został wniesiony przez posłów. Jej przepisy przewidują wprowadzenie odpowiedniego kodu unijnego w prawie jazdy, który zastąpi kartę kwalifikacji kierowcy. Karty kwalifikacji kierowcy to dokument potwierdzający spełnienie przez kierowców, pochodzących z państw trzecich, wymagań uprawniających do wykonywania zawodu kierowcy w Polsce.

Nowe przepisy przewidują, że obowiązek posiadania tej karty zostanie zastąpiony obowiązkiem zamieszczania w prawie jazdy odpowiedniego kodu unijnego. Wpis potwierdzałby uprawnienia do wykonywania zawodu kierowcy, a dokonywaliby go starostowie powiatowi oraz starostowie właściwi ze względu na miejsce zamieszkania kierowcy.

Senatorowie na posiedzeniu plenarnym poparli stanowisko Komisji Gospodarki Narodowej, która wniosła do projektu uchwały dwie poprawki doprecyzowujące.

Senat we wprowadzonej poprawce wskazał, że organem właściwym do wymiany zagranicznego prawa jazdy na polskie oraz dokonania w nim wpisu potwierdzającego spełnienie wymagań uprawniających do wykonywania zawodu, w stosunku do kierowcy spoza Unii Europejskiej, wykonującego lub zamierzającego wykonywać przewóz drogowy osób na rzecz przedsiębiorcy mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może być także starosta właściwy ze względu na siedzibę przedsiębiorcy. W opinii Izby, określona w nowelizacji właściwość terytorialna starosty nie uwzględnia sytuacji, w której kierowca ubiegający się o uznanie kwalifikacji zawodowych nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Polski.

Nowelizację, będącą projektem komisyjnym, Sejm uchwalił 7 listopada br. Senat zdecydował o wprowadzeniu do niej poprawki, jednej z dwóch zaproponowanych przez Komisję Kultury i Środków Przekazu oraz Komisję Gospodarki Narodowej.

Nowe przepisy umożliwią nadanie numeru identyfikacyjnego pojazdom zabytkowym, które nie posiadają numeru naniesionego oryginalnie przez producenta. Numer identyfikacyjny pojazdu jest jego podstawową i jedyną cechą, pozwalającą na jednoznaczne zidentyfikowanie auta. Nadawanie cech identyfikacyjnych pozostaje pod ścisłym nadzorem organów rejestrujących pojazdy.

W ocenie Izby, zawarta w wersji sejmowej przesłanka nadania cechy identyfikacyjnej pojazdowi zabytkowemu została określona zbyt szeroko. Senat uznał zatem za zasadne wprowadzenie poprawki ograniczającej przesłankę nadania cechy identyfikacyjnej pojazdowi zabytkowemu do wypadków, w których taka cecha nie była oryginalnie umieszczana przez producenta. Przyjęcie takiego stanowiska uzasadnia także, zdaniem Senatu, rezygnację ze wskazania, że pojazd powinien mieć ustalone prawo własności.

We wprowadzonej poprawce Senat dookreślił też przedmiot opinii rzeczoznawcy samochodowego, mającej potwierdzać konieczność nadania cechy identyfikacyjnej pojazdowi zabytkowemu. Zgodnie z tą zmianą opinia rzeczoznawcy powinna wskazywać na brak oryginalnie umieszczonej cechy identyfikacyjnej.

Sejm musi teraz ponownie rozpatrzyć nowelizację ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich oraz Komisji Ustawodawczej senator Piotr Zientarski przedstawił projekt uchwały.

Główna zmiana  dotyczyła utworzenia dwóch nowych komisji senackich. Komisja Gospodarki Narodowej bowiem, jak zaznaczył senator sprawozdawca, przedmiotowym zakresem działania odpowiada czterem komisjom sejmowym: Gospodarki, Finansów Publicznych, Infrastruktury i Skarbu Państwa. W związku z tym jest zbytnio obciążona pracą. Stąd też powstała propozycja, aby z tej komisji wyodrębnić Komisję Budżetu i Finansów Publicznych, działającą osobno.

Podobnie wygląda sytuacja Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Inicjatorzy zmiany regulaminu wnieśli więc o powołanie nowej Komisji Środowiska, a dotychczasowa zostałaby Komisją Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zmiany te pociągałyby za sobą zmiany przedmiotowych zakresów działania komisji.

W trakcie dyskusji senatorowie zgłosili też liczne propozycje poprawek. Senator Mieczysław Augustyn zaproponował poprawkę, która dopisuje do nazwy i właściwości Komisji Praw Człowieka i Praworządności kwestie petycji. Komisja ta nazywałaby się Komisją Praw Człowieka, Praworządności i Petycji i otrzymywałaby petycje kierowane do Senatu ewentualnie przekazywała je innym organom władzy publicznej, gdyby uznała, że ich przedmiot nie mieści się w zakresie kompetencji Senatu. Jak zaznaczył senator, w większości senatów Europy, także w samym Parlamencie Europejskim, są odpowiednie komisje senackie, albo samodzielnie, albo przy okazji rozpatrywania praw człowieka zajmujące się kwestiami petycji. Senator przywołał także art. 63 konstytucji, który przewiduje możliwość składania przez obywateli petycji, wniosków i skarg. Stwierdza, że każdy ma prawo składać petycje, wnioski, skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych.

Senator poinformował też, że kwestie te były przedmiotem rozważań Parlamentarnego Zespołu do spraw Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, któremu przewodniczy marszałek Senatu. "W trakcie tych rozważań doszliśmy do wniosku, że już dzisiaj nie ma przeszkód, ażeby jedna z naszych komisji w parlamencie, właściwa do rozpatrywania kwestii praw człowieka i praworządności, mogła mieć również prawo przyjmowania i rozpatrywania petycji lub decydowania o tym, kto dalej, za jej dyspozycją, będzie te petycje rozpatrywał" - powiedział senator M. Augustyn.

Marszałek Bogdan Borusewicz w swojej wypowiedzi zaznaczył, że prawo do składania petycji, które jest zagwarantowane w konstytucji, w zasadzie nie jest przez kogokolwiek respektowane. "W innych parlamentach jednak są komisje, komisje są najważniejsze, a ciała administracyjne są zapleczem przygotowującym prace komisji. Jest komisja do spraw petycji w Parlamencie Europejskim, są komisje do spraw petycji w zasadzie we wszystkich innych parlamentach europejskich" - przypomniał.

Projekt poprawki w sprawie petycji poparł senator Piotr Zientarski, zgłosił także własne propozycje zmian. Jedna dotyczyła kwestii zadawania pytań, a druga - przedmiotu oświadczenia. Te propozycje wywołały burzliwą dyskusję senatorów. Zdaniem marszałka B. Borusewicza zaś "jakieś ograniczenia dyscyplinujące powinno się wprowadzić".

Senator Wojciech Skurkiewicz w zgłoszonej poprawce zaproponował, aby wykreślić z zapisu regulaminowego art. 41, który traktuje o "Diariuszu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej". Jak stwierdził senator, "informacje na temat pracy Senatu są dostępne na stronie internetowej, więc można to publikować w formie elektronicznej".

Senator P. Zientarski zgłosił wniosek o wyznaczenie komisjom terminu przygotowania dodatkowego sprawozdania w celu przeprowadzenia trzeciego czytania projektu uchwały jeszcze na tym posiedzeniu. Senat przyjął przedstawiony wniosek.

Następnie w wyniku głosowania Senat zdecydował o wprowadzeniu poprawek, które powierzają Komisji Praw Człowieka i Praworządności rozpatrywanie petycji kierowanych do Senatu i jego organów, oraz dodają do Regulaminu Senatu przepisy dotyczące trybu rozpatrywania petycji.

Zgodnie z inną uchwaloną zmianą uchylono przepis, w myśl którego ogólnie dostępnym, nieurzędowym sprawozdaniem z przebiegu posiedzeń Senatu i komisji senackich jest "Diariusz Senatu Rzeczypospolitej Polskiej".

Spośród 81 senatorów 53 głosowało za podjęciem uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu, 26 było przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu. W uchwale, która wejdzie w życie 1 stycznia 2009 r., znalazły się zmiany, przewidujące powołanie komisji stałych: Budżetu i Finansów Publicznych, Gospodarki Narodowej, Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Środowiska. W załączniku do uchwały zawarto ustalenia co do przedmiotowego zakresu działania tych komisji senackich.

Zgodnie z podjętą uchwałą Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na zarządzenie referendum w ciągu 14 dni od dnia przekazania projektu postanowienia prezydenta o zarządzeniu referendum. Marszałek Senatu może zwrócić się do prezydenta o przedstawienie uzasadnienia do projektu postanowienia o zarządzeniu referendum. Senat może podjąć uchwałę w sprawie wniosku o przeprowadzenie referendum, który powinien określać propozycje pytań lub warianty rozwiązań w sprawie poddanej pod referendum.

Projekt ustawy powstał z inicjatywy grupy senatorów Platformy Obywatelskiej. Jego drugie czytanie odbyło się na 22. posiedzeniu Senatu, 30 października br. Po przeprowadzonej dyskusji Izba skierowała projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej, Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które ustosunkowały się do wniosków zgłoszonych w toku dyskusji.

W trakcie trzeciego czytania senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu poprawek do projektu. W wśród nie zaakceptowanych zmian znalazła się m.in. poprawka senatora Piotra Ł.J. Andrzejewskiego, który wniósł o usunięcie przepisu mówiącego, że bez względu na opcję obywatel polski posiadający równocześnie obywatelstwo innego państwa ma takie same obowiązki wobec państwa polskiego jak osoba mająca wyłącznie obywatelstwo polskie, jest całkowicie podległy polskiemu prawu. Senator proponował zastosowanie prawa opcji zgodnie z Konwencją Haską.

Przyjęty ostatecznie (53 głosy za, 31 - przeciw, 1 wstrzymujący się) projekt ustawy o obywatelstwie określa tryb i warunki nabywania, utraty oraz potwierdzania posiadania bądź utraty obywatelstwa polskiego, a także właściwość organów administracji w tych sprawach oraz zasady prowadzenia rejestrów.

Projektowana ustawa wprowadza dwie zasady ogólne dotyczące obywatelstwa polskiego: zasadę jego ciągłości oraz zasadę wyłączności.

Zasada ciągłości obywatelstwa miałaby gwarantować jego trwałość niezależnie od zmian, jakim podlega ustawodawstwo dotyczące obywatelstwa. Oznacza to, iż osoby, które nabyły obywatelstwo polskie na podstawie dawnych przepisów, następnie zmienionych, zachowałyby je zgodnie z przepisami obowiązującymi w chwili nabycia.

Zasada wyłączności obywatelstwa polskiego z kolei odnosi się do problemu podwójnego lub wielokrotnego obywatelstwa. W projekcie przyjęto zasadę, która dopuszcza wielość obywatelstw przy jednoczesnym utrzymaniu bezwzględnego priorytetu obywatelstwa polskiego. Tym samym zrezygnowano z wymogu zrzeczenia się przez osobę przyjmującą obywatelstwo polskie posiadanego dotychczas obywatelstwa innego państwa.

W projekcie określono też sposoby nabywania obywatelstwa polskiego: poprzez urodzenie; przysposobienie i repatriację; nadanie przez prezydenta; uznanie za obywatela polskiego oraz przywrócenie obywatelstwa polskiego.

Proponowana ustawa rozszerza krąg cudzoziemców, którzy mogliby ubiegać się o obywatelstwo polskie. Obecnie mogą je uzyskać osoby niemające określonego obywatelstwa; zamieszkujące w Polsce co najmniej 5 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich. W intencji inicjatorów ustawy o obywatelstwo polskie mogliby się też ubiegać cudzoziemcy, którzy dzięki długoletniemu pobytowi w Polsce zintegrowali się z polskim społeczeństwem, znają język polski, mają zapewnione mieszkanie i źródła utrzymania, respektują nasz porządek prawny oraz nie stanowią zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony i bezpieczeństwa porządku publicznego.

Projekt przewiduje ponadto, że w wyniku postępowania administracyjnego obywatelstwo polskie będą mogli uzyskać cudzoziemcy, dla których ułatwienia w tym względzie zaleca Rada Europy: uchodźcy, osoby bez obywatelstwa, a także dzieci i małżonkowie obywateli polskich.

Inicjatorzy ustawy chcą również wprowadzić nową kategorię przyznania obywatelstwa polskiego - jego przywrócenie. Prawo do tego miałby - na wniosek osoby zainteresowanej - minister spraw wewnętrznych i administracji.

Inicjatywa senacka trafi teraz do Sejmu. Postanowiono, że podczas prac sejmowych Izbę będzie reprezentował senator Andrzej Person.

• ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.

• ustawę o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo dewizowe,
• ustawę o zmianie ustawy - Kodeks cywilny,
• ustawę o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych,
• ustawę o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw,
• ustawę o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego.

Po wyczerpaniu porządku 22. posiedzenia oświadczenia złożyli senatorowie: Ryszard Bender, Piotr Wach, Eryk Smulewicz, Marek Konopka, Henryk Woźniak, Dorota Arciszewska-Mielewczyk, Maciej Grubski, Grażyna Sztark, Stanisław Kogut, Stanisław Iwan, Norbert Krajczy, Sławomir Kowalski, Tadeusz Gruszka, Krzysztof Kwiatkowski, Małgorzata Adamczak, Jan Dobrzyński, Michał Okła, Przemysław Błaszczyk, Wojciech Skurkiewicz, Grzegorz Wojciechowski, Piotr Kaleta, Stanisław Bisztyga, Zdzisław Pupa, Piotr Zientarski, Kazimierz Kleina, Tadeusz Skorupa, Mariusz Witczak, Janina Fetlińska, Paweł Klimowicz.