Na swym posiedzeniu senatorowie z Komisji Rodziny i Polityki Społecznej rozpatrzyli ustawę o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe.

Nowelizację, która była projektem poselskim, przedstawiła i uzasadniła posłanka sprawozdawczyni Magdalena Kochan. Jak podkreśliła, rozwiązania zaproponowane przez Sejm rozszerzają dotychczasowe uprawnienia rzecznika praw dziecka i umożliwią jego skuteczniejsze działanie. W noweli postawiono także wysokie wymagania kandydatom na ten urząd.

Obecny na posiedzeniu rzecznik praw dziecka Marek Michalak podzielił stanowisko Sejmu, zwracając jednocześnie uwagę, że dotychczasowe doświadczenia potwierdzają konieczność tych zmian. W swoim wystąpieniu rzecznik postulował potrzebę dalszego rozszerzenia uprawnień tego urzędu. Jak stwierdził, w ustawie brakuje przepisów umożliwiających rzecznikowi praw dziecka występowanie m.in. przed Trybunałem Konstytucyjnym, Sadem Najwyższym czy z kasacją. M. Michalak zobowiązał się do przygotowania odpowiednich propozycji rozszerzających listę uprawnień rzecznika.

Przewodniczący Komisji Rodziny i Polityki Społecznej senator Mieczysław Augustyn pod nieobecność senatora Jana Rulewskiego przedstawił przesłane przez niego uwagi do nowelizacji sejmowej. Wywołały one dyskusję na temat kryteriów oceny walorów moralnych kandydata na stanowisko rzecznika praw dziecka oraz możliwości kandydowania na to stanowisko osób o orientacji homoseksualnej. Ostatecznie nie zgłoszono żadnych poprawek dotyczących tych kwestii.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które zwróciło m.in. uwagę na niejasne intencje ustawodawcy w kwestii rozszerzenia upoważnienia rzecznika praw dziecka do występowania z żądaniem wszczęcia postępowania przygotowawczego przez upoważnionego oskarżyciela w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu. Ta sprawa była następnie przedmiotem dyskusji, a także wyjaśnień, udzielonych przez naczelnika Wydziału Wykonania Orzeczeń Rodzinnych i Nieletnich w Departamencie Wykonania Orzeczeń i Probacji w Ministerstwie Sprawiedliwości Monikę Lewoc.

W związku z wątpliwościami, zasygnalizowanymi przez biuro legislacyjne, senator Kazimierz Jaworski zgłosił poprawkę, zmierzającą do przyznania rzecznikowi praw dziecka stosownego upoważnienia. Wniosek o przyjęcie sejmowej nowelizacji ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka przedstawił natomiast senator M. Augustyn.

W głosowaniu senatorowie odrzucili, 3 głosami przeciw, przy 2 głosach za, wniosek przewodniczącego. Stosunkiem 3 głosów za do 2 głosów przeciw przyjęto natomiast zmianę postulowaną przez senatora K. Jaworskiego. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senator Małgorzatę Adamczak.

Zmiana zaaprobowana przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej, która zostanie zarekomendowana Senatowi, dotyczy przyznanego rzecznikowi praw dziecka uprawnienia do żądania wszczęcia postępowania przygotowawczego przez uprawnionego oskarżyciela i ma charakter doprecyzowujący - zapewnia zgodność z zasadami prawa karnego i postępowania karnego.

Następnie senatorowie zapoznali się z informacją Rzecznika Praw Dziecka o działalności za rok 2007 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.

W tej części obrad komisji również uczestniczył obecny rzecznik praw dziecka M. Michalak, który w omawianym okresie sprawozdawczym nie pełnił tej funkcji. W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na główne problemy zgłaszane w 2007 r. Wśród nich wymienił kwestie związane z wychowywaniem w rodzinie (m.in. przemoc w rodzinie), nierealizowanie prawa do nauki, spowodowane m.in. niewystarczającymi środkami finansowymi na edukację, brak odpowiedniej ochrony prawnej dzieci i rodzin oraz opieki medycznej dzieci do ukończenia 18. roku życia, zwłaszcza tych niepełnosprawnych. Zwrócił także uwagę na zagrożenie bezpieczeństwa dzieci nadużyciami seksualnymi wobec nich.

Rzecznik postulował wprowadzenie rozwiązań systemowych, opartych na strukturach samorządowych i współpracy z organizacjami pozarządowymi. Jego zdaniem, zwiększenie liczby pracowników socjalnych powinno się przyczynić do lepszego zaspokojenia potrzeb dzieci i ich rodzin.

Wśród innych rozwiązań M. Michalak wymienił upowszechnienie ulgi podatkowej dla wszystkich rodzin wychowujących dzieci, niezależnie od prowadzonej działalności.

Podczas posiedzenia Komisji Rodziny i Polityki Społecznej rozpatrzono także ustawę o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Sejmową ustawę, uchwaloną z przedłożenia Rady Ministrów, omówił i uzasadnił sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej gen. Czesław Piątas.

Rozpatrywana nowela wprowadza rozwiązania dotyczące pomocy materialnej dla poszkodowanych żołnierzy, pełniących służbę poza granicami Polski. Umożliwia ona finansowanie ze środków budżetu państwa pomocy prawnej dla żołnierzy zawodowych i niezawodowych, którzy podczas wykonywania zadań służbowych znaleźli się w sytuacji zagrożenia odpowiedzialnością karną.

Przedstawicielka senackiego biura legislacyjnego zgłosiła szereg uwag o charakterze legislacyjnym i merytorycznym, proponując wprowadzenie poprawek, w większości porządkujących i likwidujących nieścisłości zapisów sejmowych, a także niespójność z innymi przepisami.

W dyskusji, która nie rozwiała wszystkich wątpliwości senatorów co do celowości niektórych zapisów ustawy, senator Stanisław Kogut podkreślał, że przepisy ustawy niepotrzebnie różnicują uprawnienia do pomocy żołnierzy odbywających służbę na terenie Polski i poza jej granicami. W odpowiedzi wiceminister obrony Cz. Piątas uzasadniał potrzebę tego zróżnicowania wyjątkowo trudnymi warunkami pełnienia służby za granicą.

Senator M. Augustyn zgłosił poprawki postulowane przez biuro legislacyjne. Większość spotkała się z akceptacją przedstawicieli resortu obrony narodowej.

W głosowaniu, 2 głosami za, przy 2 wstrzymujących się, Komisja Rodziny i Polityki Społecznej poparła 7 zmian zgłoszonych w dyskusji. Ustalono, że ich przyjęcie w imieniu komisji zarekomenduje Izbie senator M. Augustyn.

Na zakończenie posiedzenia przewodniczący komisji senator M. Augustyn przedstawił informacje dotyczące korespondencji napływającej do komisji.

Podczas posiedzenia Komisji Obrony Narodowej rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

W obradach uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej - sekretarz stanu Czesław Piątas, dyrektor Biura Prawnego płk Piotr Pabisiak-Karwowski, dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych płk Sławomir Filipczak, szef zarządu Organizacji i Uzupełnień - P1 Sztabu Generalnego WP gen. dyw. Andrzej Wasilewski, szef Zespołu ds. Profesjonalizacji Sił Zbrojnych płk Sławomir Ruman, a także reprezentantka Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Beata Mandylis.

Projekt ustawy został wniesiony do Sejmu przez Radę Ministrów. Rozpatrywaną nowelizację omówił sekretarz stanu w MON Cz. Piątas. Nowelizuje ona siedem ustaw. Zakłada wprowadzenie rozwiązań w zakresie pomocy dla rannych i poszkodowanych żołnierzy oraz rodzin żołnierzy zaginionych podczas wykonywania zadań służbowych lub tych, którzy ponieśli śmierć. W nowelizacji przewiduje się także możliwość finansowania przez budżet państwa pomocy prawnej dla żołnierzy zawodowych i niezawodowych, którzy w związku z czynami popełnionymi podczas bezpośredniego wykonywania zadań służbowych znaleźli się w sytuacji zagrożenia odpowiedzialnością karną.

W świetle dotychczasowych przepisów dwaj ranni w tym samym miejscu i czasie żołnierze, z których jeden jest żołnierzem zawodowym, a drugi nadterminowym, mają różne uprawnienia. Nadterminowych traktuje się bowiem jak tych, którzy przedłużyli służbę zasadniczą. Dziś żołnierze zawodowi i nadterminowi mają różny status.

Nowelizacja przewiduje wprowadzenie zasady, że rodzinom żołnierzy służby nadterminowej w razie śmierci lub zaginięcia przysługują świadczenia, określone w ustawie o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie z nowelizacją minister obrony będzie mógł przyznawać zapomogi żołnierzom zwolnionym z czynnej służby wojskowej ze względu na poniesiony uszczerbek na zdrowiu, doznany na służbie. Będzie też mógł przyznawać zapomogi rodzinom zabitych lub zaginionych.

Pomoc w przystosowaniu się do nowej sytuacji, tzw. pomoc rekonwersyjna, ma przysługiwać nie tylko żołnierzom zmuszonym odejść do cywila ze względów zdrowotnych, ale także członkom rodzin żołnierzy, którzy zaginęli lub ponieśli śmierć.

Żołnierzom, wobec których toczą się postępowania karne, przysługiwałby zwrot kosztów pomocy prawnej, jeżeli postępowanie zakończy się uniewinnieniem lub umorzeniem.

Żołnierze i członkowie ich rodzin, mający uprawnienia do wojskowej renty inwalidzkiej, a rezygnujący z odprawy mieszkaniowej, zyskają prawo do przydziału lokalu mieszkalnego w wybranej przez nich miejscowości, w której Wojskowa Agencja Mieszkaniowa ma swoje lokale.

Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przez dzieci żołnierzy poległych na służbie ma przysługiwać dzieciom w wieku 16-25 lat dwa razy w roku w wysokości trzykrotności najniższej emerytury.

Według Ministerstwa Obrony Narodowej w wojsku rocznie dochodzi do 15-16 wypadków śmiertelnych, a 300-500 żołnierzy zostaje rannych. Koszty wprowadzenia proponowanej nowelizacji resort ocenia na 1,65 mln zł.

W czasie dyskusji senator Andrzej Owczarek zgłosił poprawki do nowelizacji, zaproponowane przez biuro legislacyjne, z wyjątkiem zmiany dotyczącej zrównania świadczeń zapomogowych żołnierzy służby zasadniczej i zawodowych, negatywnie ocenili ją bowiem przedstawiciele MON. Poprawkę tę zgłosił więc senator Henryk Górski.

W wyniku głosowania komisja poparła wszystkie poprawki zaproponowane przez senatora A. Owczarka. Odrzuciła natomiast, przy 4 głosach za i 4 przeciw, poprawkę senatora H. Górskiego. Postanowił on zatem zgłosić w tej sprawie wniosek mniejszości.

Na sprawozdawcę komisji wybrano senatora A. Owczarka. Wniosek mniejszości komisji zaś przedstawi senator H. Górski.

Następnie komisja rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.

Rozpatrywaną ustawę przedstawił sekretarz stanu w MON Cz. Piątas. Ustawa ma na celu ograniczenie do minimum wypadków powoływania do czynnej służby wojskowej osób o obniżonych predyspozycjach psychofizycznych, uzależnionych od alkoholu, narkotyków oraz innych środków odurzających lub psychotropowych. Propozycje nowych rozwiązań prawnych mają na celu doskonalenie systemu uzupełniania Sił Zbrojnych RP i zwiększenie skuteczności identyfikacji przez komisje lekarskie osób o takich predyspozycjach lub uzależnionych. W nowelizacji przewiduje się zatem badania psychologiczne przed powołaniem do służby, dopuszcza też poddawanie żołnierzy badaniom, sprawdzaniu, czy nie są pod wpływem alkoholu, środków psychotropowych lub odurzających.

Nowelizacja przewiduje też złagodzenie warunków naboru do służby nadterminowej - starszym szeregowym nadterminowym będzie mógł zostać żołnierz mający do 30, a nie 25 lat. Według planów rządu, do końca 2010 r. polskie wojsko ma się składać z samych zawodowców. Ostatnie wcielenie jest planowane na grudzień bieżącego roku, tak by ostatni żołnierze z poboru skończyli służbę we wrześniu 2009.

W czasie dyskusji senator Zbigniew Meres zgłosił poprawkę zaproponowaną przez biuro legislacyjne, wprowadzającą sankcję karną za niestawienie się poborowego na badania psychotechniczne.

W wyniku głosowania komisja jednogłośnie poparła tę poprawkę. Na sprawozdawcę komisji wybrano senatora H. Górskiego.

Tego samego dnia komisja zapoznała się z informacją ministra obrony narodowej na temat funkcjonowania systemu zabezpieczenia zdrowotnego w Siłach Zbrojnych RP.

W obradach poświęconych temu problemowi uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej: sekretarz stanu Cz. Piątas, szef Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia gen. bryg. Andrzej Wiśniewski, zastępca Szefa Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia płk Sławomir Marat, szef Oddziału Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia Bożena Szubińska, szef Oddziału Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia Andrzej Zabielski, reprezentanci Ministerstwa Zdrowia, m.in. podsekretarz stanu Marek Haber i zastępca dyrektora Departamentu Organizacji Ochrony Zdrowia Dagmara Korbasińska, a także naczelnik Wydziału Świadczeń Zdrowotnych Służb Mundurowych w Departamencie ds. Służb Mundurowych Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia Barbara Jabłońska, p.o. szefa Zespołu ds. Kontaktów z Ministerstwem Obrony Narodowej w Departamencie Systemu Obronnego Jerzy Słowik, dziekan Instytucji Centralnych Ministerstwa Obrony Narodowej płk Marian Babuśka.

Z oceną aktualnej sytuacji w wojskowej służbie zdrowia zapoznał senatorów podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia M. Haber. Przedstawił on propozycję funkcjonowania systemu zabezpieczenia zdrowotnego w Siłach Zbrojnych na podstawie odrębnego systemu finansowania istotnych jednostek wojskowej służby zdrowia.

Podkreślił też, że oceny aktualnej sytuacji szpitali wojskowych należy dokonywać indywidualnie dla każdego z nich. W opinii wiceministra zdrowia, na sytuację finansową wojskowej służby zdrowia największy wpływ mają kontrakty zawarte z Narodowym Funduszem Zdrowia. Jest ona podobna do stanu cywilnej służby zdrowia. Niekorzystnym zjawiskiem jest - odczuwany również w szpitalach cywilnych - brak kadry medycznej.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Cz. Piątas podkreślił, że ocena sytuacji finansowej jednostek wojskowej służby zdrowia powinna uwzględniać warunki, w jakich działają lekarze w mundurach. Wojskowy personel medyczny pracuje często w warunkach ekstremalnych, w czasie ćwiczeń i misji wojskowych. Na misje poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej wysyła się tylko lekarzy dobrze wyszkolonych, potrafiących szybko i skutecznie nieść pomoc w trudnych warunkach.

Szef Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia gen. bryg. A. Wiśniewski podkreślał konieczność ułatwienia lekarzom wojskowym zdobywania specjalizacji oraz upowszechnienia systemu szkolenia zawodowego.

W dyskusji senatorowie Maciej Grubski i Maciej Klima wskazywali na potrzebę przyjęcia odrębnego modelu finansowania wojskowej służby zdrowia, który zapewniłby realizację zadań związanych z działalnością Sił Zbrojnych.

Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej senator Stanisław Zając podkreślił, że sytuacja w wojskowej służbie zdrowia jest trudna, są jednak oznaki poprawy. Poinformował też, że komisja będzie monitorowała procesy przemian w tej sferze ochrony zdrowia.

***

Komisja Gospodarki Narodowej, Komisja Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej na wspólnym posiedzeniu rozpatrywały sprawozdanie Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego "Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2007 roku".

W obradach komisji uczestniczyli zaproszeni goście: podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Zbigniew Rapciak, przedstawiciele Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Andrzej Grzegorczyk i Przemysław Skoczyński, komendant główny Żandarmerii Wojskowej Marek Witczak, dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego Andrzej Wojciechowski, kierownik Pracowni Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Instytucie Badawczym Dróg i Mostów Leszek Koralewski, naczelnik Wydziału Profilaktyki i Analiz Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji Armand Konieczny, naczelnik Wydziału Ruchu w Biurze Zarządzania Drogami i Mostami Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Jacek Gacparski, a także przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Finansów, Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Stowarzyszenia Linia Życia, Stowarzyszenia Pomocy Poszkodowanym w Wypadkach i Kolizjach Drogowych Alter Ego. Był również obecny reprezentant Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Szymon Giderewicz.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu Z. Rapciak i dyrektor Sekretariatu Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego A. Grzegorczyk omówili podstawowe aspekty sprawozdania Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego "Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2007 roku". Ich informacje zostały zilustrowane pokazem multimedialnym, zaprezentowanym przez P. Skoczyńskiego z Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Ministerstwie Transportu.

Przedstawiający sprawozdanie podkreślili, że w stosunku do 2006 r. w roku 2007 nastąpił wyraźny, o 5,7%, wzrost liczby wypadków, o 6,5% wzrost liczby osób zabitych na drogach, a o 6,9% - rannych. W porównaniu ze średnimi w Unii Europejskiej statystyki ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych w Polsce są bardzo niekorzystne.

W roku 2007 zmalała natomiast o 6% liczba kolizji na polskich drogach. Na wzrost liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych w Polsce w ub.r. miały wpływ zwiększenie intensywności transportu ciężarowego o 35% i łagodna zima. Niekorzystnym czynnikiem jest to, że 50% ruchu transportowego w Polsce odbywa się po 5% dróg krajowych. W porównaniu z 2006 r. w roku 2007 o 41 846 osób, tj. około 20%, spadła liczba ujawnionych kierujących pojazdami pod wpływem alkoholu.

Jak zaznaczono w sprawozdaniu, Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w dalszym ciągu realizuje program likwidacji niebezpiecznych miejsc na drogach. Rozwija się też jej współpraca z partnerami społecznymi w zakresie promowania bezpiecznego ruchu drogowego. W roku 2007 przeprowadzono cztery wielkie kampanie społeczne: "Piłeś, nie prowadź", "Ostatni wyskok bez pasów", "Widocznie - bezpieczniej", "Włącz światła, włącz myślenie".

Jak wynika z obserwacji, w Polsce zbyt wiele znaków stoi przy drogach. W związku z tym rozpoczęto prace legislacyjne w celu wprowadzenia zmian systemowych, m.in. w ustawie o transporcie drogowym i ustawie - Prawo o ruchu drogowym. Odnotowano korzystny wpływ wideorejestratorów, zainstalowanych przy szczególnie uczęszczanych trasach, na upłynnienie ruchu drogowego.

Dyrektor A. Grzegorczyk zwrócił uwagę na pewne zjawiska, które mają negatywny wpływ na bezpieczeństwo na drogach w Polsce. Jak zaznaczył, tylko wobec 30% sprawców wypadków drogowych jest orzekana kara (w Niemczech - wobec 70%). Szkoły nauki jazdy nie zawsze w odpowiedni sposób edukują przyszłych uczestników ruchu drogowego. Przygotowuje się ich do zdania egzaminu, a nie do prawidłowej jazdy. Ofiarami dużej liczby wypadków w Polsce są piesi. Pod tym względem zajmujemy niechlubne drugie miejsce w Europie. Przyczynę tego stanu rzeczy stanowią rozwijanie nadmiernej prędkości i styl jazdy, stwarzający zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego.

W trakcie dyskusji senatorowie zwracali uwagę na wiele problemów. Wśród nich wymieniono m.in.:

• nieprzygotowanie dróg do ruchu pieszych (brak poboczy, chodników i ścieżek rowerowych);
• nieracjonalne wprowadzanie ograniczeń w ruchu, nieadekwatnych do realiów drogowych (nadmierne ograniczenia prędkości, sprzeczne lub nadmierne oznakowanie itp.);
• wysokie wskaźniki bezkarności piractwa drogowego;
• opieszałą egzekucję administracyjną kar przez urzędy wojewódzkie;
• nadmierną prędkość rozwijaną na polskich drogach przez kierowców niemieckich;
• nieodpowiednią infrastrukturę drogową, mającą wpływ na bezpieczeństwo (zatoki dla autobusów przy drogach przelotowych);
• nadmierne obciążenie ruchem TIR-ów na niektórych odcinkach dróg;
• nieracjonalny charakter kontroli ruchu drogowego przez funkcjonariuszy policji - kontrola kierowców tam, gdzie łatwo im wypisać mandat, a nie w miejscach rzeczywistego zagrożenia dla uczestników ruchu drogowego;
• dużą liczbę wypadków z udziałem nietrzeźwych kierowców i konieczność zaostrzenia sankcji wobec nietrzeźwych kierowców recydywistów;
• niewłaściwe i niewystarczające oznakowanie poziome i pionowe dróg;
• wprowadzenie obowiązku noszenia kamizelek odblaskowych przez pieszych poruszających się w okolicach dróg po zmroku;
• zagrożenie stwarzane przez drzewa rosnące przy poboczach dróg;
• wprowadzenie powszechnego szkolenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy;
• nieprzystosowanie polskich dróg do ruchu motocykli;
• styl prowadzenia pojazdów przez wielu kierowców, tzw. bandytyzm drogowy;
• niskie nakłady na budowę dróg i - w konsekwencji - niewielkie bezpieczeństwo;
• budowę autostrad niewyposażonych w pas awaryjny;
• konieczność odpowiedniego kształcenia kierowców TIR-ów, zaostrzenia wymogów dotyczących doświadczenia zawodowego;
• brak lawet do przewozu TIR-ów, potrzebnych w związku z ograniczeniem ruchu TIR-ów w dni świąteczne;
• wprowadzenie wymogu przekazywania przez policję informacji o wypadkach spowodowanych przez danego kierowcę jego ubezpieczycielowi;
• instalację barier energochłonnych i separujących ruch pieszy od ruchu drogowego;
• brak środków finansowych na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, np. na montaż kamer monitorujących.

Wiceminister Z. Rapciak zapewnił, że trwają prace legislacyjne nad kilkoma ustawami, dotyczącymi m.in. zwiększenia finansowania dróg samorządowych pod kątem poprawy ich bezpieczeństwa (około 320 tys. km), a także używania kamizelek odblaskowych przez pieszych i kasków przez rowerzystów. Jak poinformował wiceminister, są też prowadzone rozmowy z Ministerstwem Edukacji Narodowej w sprawie przygotowania programów edukacji komunikacyjnej. Podkreślił, że za 70% wypadków odpowiada człowiek, za 20% droga (około 25% wszystkich polskich dróg nadaje się do natychmiastowej przebudowy), a za 8% - samochód. Statystyka ta brana jest pod uwagę podczas prac nad poprawą bezpieczeństwa na polskich drogach.

Podsumowując obrady, senator Tomasz Misiak stwierdził, że połączone komisje przyjęły do wiadomości sprawozdanie Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego "Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2007 roku".

***

Na swym posiedzeniu Komisja Spraw Unii Europejskiej, zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych UE.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie wspólnotowego programu oznakowania ekologicznego - wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie (COM(2008) 401, sygn. Rady UE 12074/08).

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Środowiska.

Referent: senator Grzegorz Wojciechowski.

Przedstawiciel rządu: wicedyrektor Departamentu Zmian Klimatu i Zrównoważonego Rozwoju Krystyna Panek-Gondek.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia wraz z uwagami rządu.

• Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywy 92/79/EWG, 92/80/EWG i 95/59/WE w zakresie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych - wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie (COM(2008) 459, sygn. Rady UE 12583/08).

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Finansów.

Referent: senator Norbert Krajczy.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Jacek Kapica.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt dyrektywy wraz z uwagami rządu.

• Wniosek decyzja Rady dotycząca zawarcia przez Wspólnotę Europejską Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych; wniosek decyzja Rady dotycząca zawarcia przez Wspólnotę Europejską protokołu fakultatywnego do Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych - wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie (COM(2008) 530, sygn. Rady UE 12892/08).

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Referent: senator Piotr Głowski.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Agnieszka Chłoń-Domińczak.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt wraz z uwagami rządu.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustalającego wielkości dopuszczalne połowów i związane z nimi warunki dla niektórych zasobów rybnych i grup zasobów rybnych mającego zastosowanie do Morza Bałtyckiego w 2009 r. - wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie (COM(2008) 539, sygn. Rady UE 12720/08).

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Referent: senator Zdzisław Pupa.

Przedstawiciel rządu: sekretarz stanu Kazimierz Plocke.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt dyrektywy wraz z uwagami rządu.

• Wnioski nierozpatrywane - propozycja zaakceptowana przez komisję:

***

Podczas posiedzenia Komisji Nauki, Edukacji i Sportu rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe.

Założenia sejmowej nowelizacji, którą uchwalono na podstawie projektu poselskiego, omówiła posłanka sprawozdawczyni Magdalena Kochan. Na temat ustawy wypowiadali się także rzecznik praw dziecka Marek Michalak i rzecznik praw obywatelskich Janusz Kochanowski, który zaapelował do senatorów o zmianę 10a ust.1. Stanowi on, że rzecznik praw dziecka może zwrócić się, m.in. do rzecznika praw obywatelskich, o podjęcie działań na rzecz dziecka. Zdaniem J. Kochanowskiego, aby zachować niezależność kierowanego przez niego urzędu, należy wykreślić to sformułowanie.

W dyskusji przewodniczący Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator Kazimierz Wiatr zgłosił dwie poprawki: jedną zaproponowaną przez rzecznika praw obywatelskich i drugą - doprecyzowującą - zaproponowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W głosowaniu komisja poparła obie postulowane zmiany.

Pierwsza z poprawek zaproponowanych przez Komisję Nauki, Edukacji i Sportu dotyczyła przyznanego rzecznikowi praw dziecka uprawnienia do żądania wszczęcia postępowania przygotowawczego przez uprawnionego oskarżyciela. Analogiczną zmianę zaproponowała Komisja Rodziny i Polityki Społecznej, która rozpatrywała sejmową nowelizację 7 października br. Druga poprawka zmierzała do zapewnienia poszanowania niezależności sprawowania urzędu rzecznika praw obywatelskich w zakresie podejmowania spraw.

Na sprawozdawcę stanowiska komisji w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe podczas plenarnego posiedzenia Izby wybrano senatora K. Wiatra.

Tego samego dnia Komisji Nauki, Edukacji i Sportu rozpatrzyła ustawę o nadaniu nowej nazwy Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Na mocy tej ustawy uczelnia ma otrzymać nazwę "Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie".

Ustawę przedstawiła i uzasadniła podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Grażyna Prawelska-Skrzypek. Omówiła przebieg prac legislacyjnych nad tym aktem prawnym, zwracając uwagę, że rząd proponował, aby akademia otrzymała nazwę "Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. KEN w Krakowie".

Podczas posiedzenia głos zabrał także rektor Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Michał Śliwa.

W dyskusji sejmowa ustawa wzbudziła szereg wątpliwości. Zdaniem senatorów, krakowska akademia pedagogiczna nie spełnia wymagań zawartych w art. 3 ust. 3 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nie ma co najmniej czterech uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora w zakresie nauk objętych profilem uczelni.

W głosowaniu, na wniosek przewodniczącego komisji senatora K. Wiatra, senatorowie opowiedzieli się jednak za przyjęciem bez poprawek ustawy o nadaniu nowej nazwy Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Ustalono, że w imieniu komisji zarekomenduje ją Izbie senator Adam Massalski.

***

Podczas posiedzenia Komisji Praw Człowieka i Praworządności rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.

Przyjęcie sejmowej nowelizacji, uchwalonej z przedłożenia rządowego rekomendował senatorom podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Dariusz Bogdan. Rozpatrywana nowela wprowadza obowiązek znakowania plastycznych materiałów wybuchowych. Ma to ułatwić wykrywanie plastycznych materiałów wybuchowych i w ten sposób przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa międzynarodowego i zapobiegania aktom terroryzmu. Dotychczas nie było obowiązku znakowania takich materiałów.

Z obowiązku znakowania będą wyłączone materiały, które są częścią uzbrojenia wojska, Agencji Bezpieczeństwa Wojskowego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Biura Ochrony Rządu, Policji, Służby Więziennej, Straży Granicznej oraz Państwowej Straży Pożarnej.

Wiceminister gospodarki D. Bogdan zwrócił uwagę, że nowelizacja dostosowuje polskie prawo do przepisów konwencji w sprawie znakowania plastycznych materiałów wybuchowych w celu ich wykrywania. Konwencja została przyjęta w Montrealu w 1991 r., podpisało ją ponad 120 państw. W Polsce obowiązuje od 2006 r.

W opinii przedstawionej senatorom Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu zasygnalizowało potrzebę wprowadzenia zmian do rozpatrywanej nowelizacji sejmowej. Przewodniczący Komisji Praw Człowieka i Praworządności senator Stanisław Piotrowicz zaproponował poprawki o charakterze redakcyjnym. W głosowaniu komisja jednomyślnie, pięcioma głosami, przyjęła ustawę wraz z zaakceptowanymi wcześniej poprawkami. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Jana Rulewskiego.

Następnie przystąpiono do rozpatrzenia ustawy o ratyfikacji Umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o przetwarzaniu i przekazywaniu przez przewoźników lotniczych danych dotyczących przelotu pasażera (PNR) do Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego Stanów Zjednoczonych (DHS) (Umowa PNR z 2007 r.), sporządzonej w Brukseli dnia 23 lipca 2007 r. oraz w Waszyngtonie dnia 26 lipca 2007 r.

Założenia przedmiotowej umowy omówili sekretarz stanu w ministerstwie infrastruktury Tadeusz Jarmuziewicz, prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego Grzegorz Kruszyński, zastępca generalnego inspektora ochrony danych osobowych Andrzej Lewiński oraz wicedyrektor Departamentu Prawno-Traktatowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Janusz Łącki.

Umowa reguluje zasady przekazywania przez przewoźników lotniczych danych zawartych w "imiennym rejestrze pasażera" (dane PNR) do Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego USA. Dotyczą one przelotu pasażera i są gromadzone przez przewoźników lotniczych w systemach rezerwacji. Zgodnie z umową przewoźnicy lotniczy, wykonujący pasażerskie przeloty na trasach do i ze Stanów Zjednoczonych, mają obowiązek przekazywać odpowiednie - wymienione w umowie - kategorie danych do Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego USA (DHS). Dane te mogą być wykorzystywane przez ten departament, a także przekazywane innym agencjom rządowym Stanów Zjednoczonych oraz państwom trzecim tylko do celów określonych w umowie. Obejmują one zwalczanie terroryzmu oraz przestępstw z nim związanych oraz innych poważnych przestępstw o charakterze ponadnarodowym, w tym przestępczości zorganizowanej, a także zapobieganie tym zjawiskom. Dane mogą być także przekazywane w celu zapobiegania uniknięciu zatrzymania i aresztowania osób poszukiwanych w związku z tymi przestępstwami.

Dane szczególnie chronione (dane sensytywne), tj. dane osobowe ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, członkostwo w związkach zawodowych oraz dane dotyczące zdrowia lub życia seksualnego danej osoby, mogące się znaleźć w tym katalogu, będą - zgodnie z umową - filtrowane przez DHS, a następnie niezwłocznie usuwane bez ich wykorzystania. Wyjątek od tej zasady dotyczy jedynie sytuacji, gdy zagrożone jest życie lub zdrowie osoby, której one dotyczą,
a także życie lub zdrowie innych osób. W tym wypadku DHS może zwrócić się
o przekazanie w celu wykorzystania wszelkich danych PNR. DHS zobowiązany jest do usunięcia tak uzyskanych danych w ciągu 30 dni po osiągnięciu celu, w jakim je zdobyto, pod warunkiem że zachowanie tych danych nie będzie wymagane prawem.

Kwestie objęte przedmiotową umową były już regulowane porozumieniem pomiędzy Wspólnotą Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie przetwarzania i przekazywania danych dot. nazwy rekordu pasażera (PNR) przez przewoźników lotniczych do Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego Stanów Zjednoczonych, Biura Ceł i Ochrony Granic. Porozumienie to weszło w życie w 28 maja 2004 r., przestało jednak obowiązywać 30 września 2006 r. wskutek orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości.

Podstawą zawarcia obecnej umowy jest art. 24 i 38 Traktatu o Unii Europejskiej. Umowa została zawarta na siedem lat od dnia jej podpisania, w formie właściwej umowy oraz przy wykorzystaniu wymiany pism między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi. Pisma te jako tzw. zapewnienia stanowią integralną część umowy.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy wykonanie umowy nie wymaga przyjęcia dodatkowych krajowych środków prawnych, a związanie umową nie spowoduje obciążeń finansowych dla sektora finansów publicznych.

Senatorowie zapoznali się także z opinią senackiego biura legislacyjnego, które nie zgłosiło żadnych zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym. Ustawa nie budziła również wątpliwości senatorów, w związku z tym przewodniczący komisji senator S. Piotrowicz zgłosił wniosek o przyjęcie sejmowej ustawy ratyfikacyjnej bez poprawek. Wniosek został przyjęty jednomyślnie, pięcioma głosami. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wyznaczono senatora Krzysztofa Piesiewicza.

W trzecim punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Praw Człowieka i Praworządności rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.

Założenia nowelizacji, zawierającej przepisy zmierzające do wykonania prawa Unii Europejskiej i uchwalonej z przedłożenia rządowego, omówili sędziowie Marcin Kowal i Rafał Kierzynka z Ministerstwa Sprawiedliwości. Ustawa implementuje do polskiego porządku prawnego cztery decyzje ramowe Rady Europejskiej: 2004/68/WSiSW z 22 grudnia 2003 r. o zwalczaniu seksualnego wykorzystywania dzieci i pornografii dziecięcej; 2005/222/WSiSW z 24 lutego 2005 r. w sprawie ataków na systemy informatyczne; 2003/668/WSiSW z 22 lipca 2003 r. w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym oraz 2005/214/WSiSW z 24 lutego 2005 r. w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym.

Zmiany wprowadzane są do kodeksu karnego, kodeksu postępowania karnego, kodeksu karnego wykonawczego, kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia oraz do ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.

W ustawie - Kodeks karny do najważniejszych zmian należą przepisy stanowiące, że przedawnienie karalności określonych przestępstw w wypadku, gdy pokrzywdzony takim przestępstwem jest małoletni, następuje po upływie 5 lat od ukończenia przez pokrzywdzonego 18 lat. Wprowadzone zmiany pozwalają także stosować zasadę ne bis in idem (zakaz wszczynania procesu dwukrotnie przeciwko tej samej osobie w tej samej sprawie) w wypadku, gdy wynika to z wiążącej Polskę umowy międzynarodowej, nie tylko gdy orzeczenie kończące postępowanie karne wydał sąd państwa obcego. ale także inny organ takiego państwa. Wprowadzono również możliwość ścigania przestępstwa seksualnego popełnionego przeciwko małoletniemu, polegającego na prezentowaniu treści pornograficznych, przedstawiających wytworzone lub przetworzone wizerunki małoletnich uczestniczących w czynnościach seksualnych, albo na rozpowszechnianiu tych treści w sposób umożliwiający małoletniemu zapoznanie się z nimi.

Przestępstwo nieuprawnionego uzyskania informacji przekształca ją w ten sposób, że przestępstwo będzie zachodzić, gdy sprawca bez uprawnienia uzyska dostęp do informacji, niekoniecznie zaś samą informację. Karalne będzie również uzyskanie nieuprawnionego dostępu do całości lub części systemu informatycznego.

Czyniąc zadość wymaganiom międzynarodowym, w nowelizacji poszerzono zakres penalizacji zachowań korupcyjnych w sektorze gospodarczym o "żądanie" korzyści. Rozszerzono też zakres podmiotowy przepisu na wszystkie osoby zatrudnione w danej jednostce, a nie tylko pełniące funkcje kierownicze.

W kodeksie postępowania karnego dokonano zmian związanych z implementacją decyzji ramowej w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym, polegających na dodaniu dwóch nowych rozdziałów. Nowe przepisy umożliwiają wzajemne uznawanie pomiędzy krajami członkowskim Unii Europejskiej kar o charakterze pieniężnym, których pokrzywdzony nie mógł, w ramach postępowania karnego, dochodzić w drodze powództwa cywilnego (adhezyjnego).

Zasadniczą różnicą między nowymi przepisami a dotychczasowymi rozwiązaniami jest pominięcie procedury exequatur, która polega na określeniu przez sąd polski kwalifikacji prawnej, kary i środka podlegającego wykonaniu według prawa polskiego.

Rozpatrywana nowelizacja zawiera także definicję kary o charakterze pieniężnym, określa dokumenty potrzebne do wykonania orzeczenia, właściwość sądów, zasady dysponowania kwotami uzyskanymi z egzekucji orzeczeń oraz podstawy odmowy wykonania orzeczenia.

Zmiany wprowadzane w pozostałych ustawach są konsekwencją zasadniczych zmian wprowadzonych do kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego.

W dyskusji, w której zabrali głos przedstawiciele resortu sprawiedliwości oraz senatorowie K. Piesiewicz, S. Piotrowicz, Zbigniew Romaszewski, J. Rulewski i Zbigniew Cichoń, zwracano uwagę m.in. na kwestię odpowiedniej ochrony interesów obywateli polskich przy podziale kwot uzyskiwanych z egzekucji orzeczeń oraz na nieprecyzyjne, zdaniem senatorów, użycie pewnych określeń w tekście noweli sejmowej.

Senatorowie zapoznali się także z opinią senackiego biura legislacyjnego, które wskazało na potrzebę wprowadzenia poprawek do tekstu ustawy uchwalonego przez Sejm.

Propozycje zmian zgłosili również senatorowie S. Piotrowicz i Z. Romaszewski.

W głosowaniu Komisja Praw Człowieka i Praworządności dwoma głosami za, przy dwóch wstrzymujących się, przyjęła ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw wraz z zaakceptowanymi wcześniej sześcioma poprawkami. Ustalono, że proponowane zmianie w imieniu komisji zarekomenduje Izbie senator Z. Cichoń.

W czwartym punkcie porządku dziennego posiedzenia rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.

Ustawę, uchwaloną przez Sejm na podstawie projektu wniesionego przez Radę Ministrów, przedstawiła dyrektor Biura Prawnego w Urzędzie ds. Cudzoziemców Bożena Sadowska. Rozpatrywana nowelizacja ma na celu dostosowanie polskiego porządku prawnego do prawa Unii Europejskiej oraz doprecyzowanie obowiązujących przepisów ustawy o cudzoziemcach. Zaproponowane zmiany dotyczą kilkunastu ustaw, przede wszystkim jednak ustawy o cudzoziemcach.

Obywatele państw sąsiadujących z Polską - Białorusi, Ukrainy i Rosji, nienależących do UE, zamieszkujący na terenach przygranicznych, dzięki nowelizacji będą mogli wjechać do polskiej strefy przygranicznej bez wiz. Stanie się to jednak możliwe dopiero po zawarciu przez ich kraj umowy o małym ruchu granicznym z Polską.

W nowelizacji uporządkowano także przepisy dotyczące wjazdu do Polski - wiz jednolitych i krajowych, a także ich unieważniania, zgodnie z przepisami obowiązującymi państwa obszaru Schengen. Zaproponowano też wprowadzenie przepisów dotyczących wzajemnego uznawania decyzji państw członkowskich Unii Europejskiej o wydaleniu obywateli krajów, które nie należą do UE.

Nowelizacja zawiera też m.in. propozycję znowelizowania ustawy o Straży Granicznej. Ma ona uzyskać prawo do kontroli legalności pracy i działalności gospodarczej wykonywanej przez cudzoziemców. Funkcjonariusze straży będą współdziałać w tej sprawie z Państwową Inspekcją Pracy i Służbą Celną. Pozwoli to skuteczniej zwalczać zjawisko nielegalnej pracy obywateli innych państw w Polsce.

W tej części posiedzenia w dyskusji udział wzięli dyrektor B. Sadowska, dyrektor Departamentu Legalizacji Pobytu i Wykazu Cudzoziemców w Urzędzie ds. Cudzoziemców Tomasz Lipski, wicedyrektor Zarządu ds. Cudzoziemców w Komendzie Głównej Straży Granicznej Andrzej Jakubaszek, przedstawicielki Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka - Agata Foryś i Ewa Ostaszewska, prezes Komitetu Polska-Czeczenia Adam Borowski oraz senatorowie Z. Romaszewski, Z. Cichoń, S. Piotrowicz i K. Piesiewicz.

Przedstawicielka senackiego biura legislacyjnego zgłosiła szereg uwag do nowelizacji ustawy o cudzoziemcach, przede wszystkim o charakterze redakcyjnym. Poprawki zgłosili też senatorowie S. Piotrowicz i Z. Romaszewski.

W głosowaniu komisja jednomyślnie, czterema głosami, przyjęła rozpatrywaną nowelizację sejmową wraz z zaakceptowanymi wcześniej zmianami. Ustalono, że w imieniu komisji sprawozdanie dotyczące ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw przedstawi Izbie wicemarszałek Z. Romaszewski.

Na zakończenie posiedzenia senatorowie z Komisji Praw Człowieka i Praworządności wyrazili zaniepokojenie wydarzeniami w Indiach, gdzie mają miejsce pogromy chrześcijan z rąk ekstremistycznych ugrupowań hinduistycznych.

Senatorowie zastanawiali się także nad sposobem uczczenia 30. rocznicy pontyfikatu Jana Pawła II. Senator Z. Cichoń zobowiązał się do przygotowania projektu chwały w sprawie uczczenia tej rocznicy, tak aby uchwała w tej sprawie mogła zostać przyjęta na posiedzeniu Senatu 16 października br.

***

W pierwszym punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.

Przyjęcie nowelizacji, uchwalonej z przedłożenia rządowego, rekomendował senatorom podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Dariusz Bogdan. W toku prac sejmowych nie wprowadzono zmian do projektu rządowego.

Rozpatrywana ustawa zmierza do wdrożenia do krajowego porządku prawnego przepisów konwencji w sprawie znakowania plastycznych materiałów wybuchowych w celu ich wykrywania, podpisanej w Montrealu 1 marca 1991 r. W nowelizacji uzupełniono m.in. słowniczek pojęć oraz wprowadzono obowiązek znakowania plastycznych materiałów wybuchowych, z wyłączeniem materiałów wykorzystywanych w badaniach naukowych, szkoleniach oraz dla celów wiedzy sądowniczej.

Senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które zaproponowało wprowadzenie dwóch poprawek doprecyzowujących. W dyskusji uzyskały one poparcie przedstawiciela rządu, wiceministra gospodarki D. Bogdana.

W głosowaniu, na wniosek senatora Kazimierza Kleiny, Komisja Gospodarki Narodowej poparła dwie zmiany sygnalizowane przez senackie biuro legislacyjne. Poprawki, a także całość ustawy wraz z przyjętymi zmianami, przyjęto jednogłośnie. Na sprawozdawcę stanowiska komisji na posiedzeniu plenarnym Izby wybrano senatora Stanisława Bisztygę.

W drugim punkcie porządku dziennego przystąpiono do rozpatrzenia ustawy o ratyfikacji Umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o przetwarzaniu i przekazywaniu przez przewoźników lotniczych danych dotyczących przelotu pasażera (PNR) do Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego Stanów Zjednoczonych (DHS) (Umowa PNR z 2007 r.), sporządzonej w Brukseli dnia 23 lipca 2007 r. oraz w Waszyngtonie dnia 26 lipca 2007 r.

Ustawę przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Tadeusz Jarmuziewicz. Jak poinformował, ustawa wyraża zgodę na ratyfikację przez prezydenta umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi, regulującej zasady przekazywania przez przewoźników lotniczych do Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego USA danych zawartych w imiennym rejestrze pasażera. Ma to na celu m.in. zwalczanie terroryzmu i przestępczości zorganizowanej oraz zapobieganie tym zjawiskom.

Pozytywną opinię o ustawie przedstawiło senackie biuro legislacyjne.

W głosowaniu, na wniosek przewodniczącego komisji senatora Tomasza Misiaka, Komisja Gospodarki Narodowej jednomyślnie poparła rozpatrzoną ustawę ratyfikacyjną. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senator Dorotę Arciszewską-Mielewczyk.

Kolejnym rozpatrywanym aktem prawnym była ustawa o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Założenia nowelizacji, uchwalonej przez Sejm na podstawie projektu rządowego, omówił podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa Krzysztof Łaszkiewicz.

Ustawa doprecyzowuje, że organem administracji publicznej upoważnionym do weryfikowania zaświadczeń i decyzji dotyczących mienia zabużańskiego jest wojewoda. Nowe przepisy likwidują spory kompetencyjne w kwestii zaświadczeń. Dotychczasowa regulacja (ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami z 1985 r.) wskazywała, że zaświadczenia o pozostawieniu mienia na ziemiach niewchodzących obecnie w skład państwa polskiego wydawał kierownik urzędu rejonowego.

Tzw. ustawa zabużańska daje prawo do rekompensat osobom, które - repatriowane w latach 1944-1952 z terenów należących przed II wojną światową do Polski - utraciły swoje mienie. Na mocy ustawy osoby te mogą otrzymać 20% wartości utraconych dóbr.

Senatorowie zapoznali się także z opinią senackiego biura legislacyjnego, które nie zgłosiło żadnych uwag o charakterze legislacyjnym.

W dyskusji senatorowie pytali m.in. o wcześniejsze sposoby weryfikowania wniosków, o ich liczbę ogółem i liczbę tych pozytywnie już rozstrzygniętych, a także o możliwości wypłaty świadczeń przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Odpowiedzi na te pytania udzielał wiceminister K. Łaszkiewicz.

Wobec braku wniosków o charakterze legislacyjnym przewodniczący obradom senator T. Misiak poddał pod głosowanie wniosek o przyjęcie ustawy sejmowej bez poprawek. Został on przyjęty jednomyślnie. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Henryka Woźniaka.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.

Założenia nowelizacji sejmowej omówił zastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Rynku Finansowego w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza. Ustawa, która była projektem poselskim, wprowadza nową definicję podstawy wyliczenia opłaty rocznej, obliczonej jako iloczyn 12,5-krotności sumy wymogów kapitałowych banku oraz stawki, określanej corocznie przez Radę Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, nieprzekraczającej 0,3%. Proponowane zapisy mają na celu zachowanie dotychczasowej zależności między skalą działalności banku i ponoszonym ryzykiem a wysokością wnoszonej do funduszu opłaty.

W opinii zaprezentowanej senatorom przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego nie zgłaszał uwag o charakterze legislacyjnym.

W dyskusji senatorowie pytali m.in. o powód skrócenia vacatio legis ustawy oraz o możliwości podwyższenia z 20 do 50 tys. euro, z powodu światowego kryzysu finansowego, kwoty gwarantowanej zabezpieczenia depozytów bankowych. Odpowiedzi na pytania udzielał dyrektor S. Skuza.

Wobec braku wniosków o charakterze legislacyjnym przewodniczący komisji senator T. Misiak zaproponował przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Komisja przyjęła przedstawiony wniosek 8 głosami, przy 2 głosach wstrzymujących się. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wyznaczono senatora Eryka Smulewicza.

***

Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizację, uchwaloną przez Sejm z przedłożenia rządowego, omówiła dyrektor Biura Prawnego w Urzędzie ds. Cudzoziemców Bożena Sadowska. W swoim wystąpieniu zwróciła uwagę, że głównym celem rozpatrywanej ustawy było wdrożenie dwóch dyrektyw Unii Europejskiej oraz regulacja życia cudzoziemców.

Przedstawicielka Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu przedstawiła opinię na temat sejmowej nowelizacji i omówiła propozycje poprawek.

Odnosząc się do propozycji senackiego biura legislacyjnego, dyrektor B. Sadowska zaproponowała uzupełnienie treści dwóch poprawek. Poprosiła natomiast o pozostawienie zapisu, dotyczącego zachowania w mocy dotychczasowych przepisów wykonawczych, wydanych na podstawie ustawy o cudzoziemcach w wersji przyjętej przez Sejm.

Senatorowie zgłosili pytania do przedstawiciela rządu, dotyczące m.in. podstawy do odmowy wydania wizy krajowej cudzoziemcowi i podstawy do wydawania wiz specjalnych.

Ponieważ dyrektor B. Sadowska zaproponowała trzy poprawki doprecyzowujące przepisy ustawy, przedstawicielka senackiego biura legislacyjnego zasygnalizowała potrzebę sprawdzenia zgodności zaproponowanych zmian z innymi ustawami.

Przewodniczący obrad ogłosił krótką przerwę na doprecyzowanie zapisów poprawek zgłoszonych przez przedstawicieli rządu.

Po przerwie komisja przystąpiła do głosowania nad propozycjami rządowymi, a następnie nad propozycjami poprawek biura legislacyjnego.

W głosowaniu komisja przyjęła 3 poprawki zaproponowane przez przedstawicieli rządu oraz 6 poprawek zawartych w opinii senackiego biura legislacyjnego, pozostawiając do doprecyzowania poprawkę dotyczącą przepisów wykonawczych do ustawy o cudzoziemcach do obrad plenarnych Senatu.

W przyjętym stanowisku Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji państwowej wniosła o wprowadzenie 9 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Sławomira Sadowskiego.

***

Odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, podczas którego rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" oraz ustawy o transporcie kolejowym.

Założenia nowelizacji, uchwalonej na podstawie przedłożenia rządowego, omówił podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Juliusz Englerhardt.

W Sejmie ustawą zajmowała się Komisja Infrastruktury. Podczas sejmowych prac legislacyjnych wprowadzono do niej liczne poprawki o różnym charakterze. Zrezygnowano m.in. z wprowadzenia wspólnego biletu w spółkach prowadzących działalność w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich.

Zgodnie z nowelizacją, samorządy będą mogły nieodpłatnie przejmować linie kolejowe, które nie mają znaczenia państwowego. Linie kolejowe będą mogły obsługiwać regionalne przewozy pasażerskie. Ponadto ustawa umożliwia sprzedaż budynków użytkowych, w których znajdują się mieszkania. Większość nich trafi w formie aportu do spółek Grupy PKP, głównie do PLK SA. Osobom uprawnionym, zajmującym lokal mieszkalny, ma przysługiwać prawo pierwszeństwa nabycia lokalu. Obecne przepisy nie pozwalają PKP dysponować budynkami, w których jest chociaż jeden lokal mieszkalny. Z tego tytułu spółka ponosi koszty utrzymania budynków.

Nowelizacja ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

W swoim wystąpieniu wiceminister infrastruktury J. Englerhardt zwrócił uwagę na specyfikę PKP SA ze względu na wielkość i majątek firmy oraz na obecną rolę samorządu terytorialnego w przewozach kolejowych.

Senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które wskazało na nieścisłości w sformułowaniu niektórych przepisów ustawy sejmowej i zaproponowało wprowadzenie poprawek.

Odnosząc się do propozycji zmian, wiceminister J. Engelhardt zwrócił uwagę na zapis, dotyczący wyłączenia spod zarządu PLK SA budynków i budowli przeznaczonych do obsługi przewozu osób i rzeczy, oraz na nieobjęcie tym wyłączeniem budowli położonych na gruntach wchodzących w skład linii kolejowych. Nie zgodził się z uwagą legislatora o przeniesieniu zasad nieodpłatnego przekazywania przez PKP SA nieruchomości kolejowych na spółdzielnie mieszkaniowe.

W dyskusji wprowadzenie 3 poprawek zaproponował senator Stanisław Jurcewicz. Pozytywną opinię o tych zmianach wyraził przedstawiciel resortu infrastruktury.

Senatorowie pytali także reprezentanta rządu m.in. o kwestię przekazywania budynków dworcowych samorządom za ich zgodą i przekazywania budynków mieszkalnych spółdzielniom.

Senator Stanisław Kogut zgłosił wniosek o przyjęcie propozycji poprawki, zawartej w opinii senackiego biura legislacyjnego, a dotyczącej budowli położonych na gruntach wchodzących w skład linii kolejowych. Senator zaproponował dodanie do wyrazów: "budynków i budowli" słów: "dworców kolejowych za porozumieniem stron".

Odpowiadając na pytania senatorów, wiceminister infrastruktury podkreślił, że budynki dworcowe są przekazywane samorządom za ich zgodą, nie ma natomiast zgody rządu na przekazywanie nieodpłatne nieruchomości spółdzielniom.

Senatorowie zwracali także uwagę na nieokreślenie dnia skuteczności wpisu PKP SA do rejestru przedsiębiorców oraz na nieprawidłowe, ich zdaniem, użycie w art. 40 w pkt 8 sformułowania: "w zamian za wygaśnięcie".

Wiceminister J. Engelhardt przedstawił propozycję poprawki o charakterze merytorycznym, jako wyniku obowiązywania dyrektywy Unii Europejskiej. Zmiana dotyczyłaby Pierwszego Pakietu Kolejowego. Następnie zaproponował wprowadzenie siedmiu poprawek redakcyjnych i przystąpił do przedstawiania ich treści.

Senator Dorota Arciszewska-Mielewczyk wyraziła negatywną opinię o formie pracy nad ustawą i wprowadzaniu tak dużej liczby poprawek na posiedzeniu komisji senackich, ponieważ ani senatorowie, ani senackie biuro legislacyjne nie mieli możliwości zapoznania się wcześniej z propozycjami rządu. Senator zaproponowała dopracowanie ustawy w resorcie infrastruktury i złożyła wniosek formalny o przerwanie prac nad ustawą do czasu dopracowania jej zapisów i przedstawienia go senatorom.

W głosowaniu połączone komisje odrzuciły wniosek o przerwanie prac nad ustawą.

Wiceminister infrastruktury zaznaczył, że ustawa jest bardzo trudna i skomplikowana, dlatego wymaga jeszcze wprowadzenia poprawek redakcyjnych.

W dyskusji senatorowie interesowali się także konsultacją proponowanych zmian z Ministerstwem Finansów. Jak wyjaśnił naczelnik wydziału w tym resorcie Jakub Kapturzak, propozycje zgłoszonych poprawek nie były konsultowane z tym resortem.

Ponieważ przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego nie miał możliwości wcześniejszego zapoznania się z propozycjami rządu, nie był w stanie przygotować prawidłowego zapisu, uwzględniającego tych zmian konsekwencje w innych zapisach ustawy.

W tej sytuacji przewodniczący obradom senator Mariusz Witczak, przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, zaproponował przegłosowanie poprawek zgłoszonych podczas obrad z wyjątkiem zmian redakcyjnych zaproponowanych przez przedstawiciela rządu, które mogą zostać zgłoszone w trakcie posiedzenia plenarnego Senatu.

W głosowaniu połączone komisje zaakceptowały wszystkie poprawki senatora S. Jurcewicza oraz zmiany zaproponowane przez senackie biuro legislacyjne. Ustalono, że w imieniu komisji sprawozdanie podczas posiedzenia plenarnego Izby przedstawi senator S. Jurcewicz.