Spotkanie przewodniczących parlamentów
państw Partnerstwa Regionalnego +
Bratysława, 19-20 maja 2011 r.

W dniach 19-20 maja br. marszałek Senatu Bogdan Borusewicz wziął udział w 13. Spotkaniu przewodniczących parlamentów państw Partnerstwa Regionalnego+ w Bratysławie.

W spotkaniu uczestniczyli (na zdjęciu powyżej, od lewej strony): przewodniczący Parlamentu Czarnogóry Ranko Krivokapić, przewodnicząca Parlamentu Bułgarii Tsetska Tsacheva, przewodniczący Parlamentu Chorwacji Luka Bebić, wiceprzewodnicząca Rady Federalnej Austrii Susanne Neuwirth, przewodniczący Senatu Parlamentu Czech Milan Štěch, marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz, wiceprzewodniczący Zgromadzenia Narodowego Węgier István Jakab, przewodnicząca Izby Deputowanych Parlamentu Czech Miroslava Němcová, wicemarszałek Sejmu RP Ewa Kierzkowska, przewodniczący Rady Narodowej Słowacji Richard Sulík. Udział wziął w nim także przewodniczący Rady Narodowej Słowenii Blaž Kavčič (niewidoczny na zdjęciu).

Spotkanie w Bratysławie poświęcone zostało dyskusji na dwa tematy: 1) infrastruktura (głównie transportowa, jak też energetyczna) oraz 2) turystyka w regionie Europy Środkowej.

Otworzył je jego gospodarz przewodniczący Rady Narodowej Słowacji Richard Sulík, natomiast debatę na oba wymienione tematy zainicjował Ján Figeľ, wicepremier oraz minister transportu, budownictwa i rozwoju regionalnego w rządzie Ivety Radičovej. (Obaj na zdjęciu powyżej).

W swoim wystąpieniu w pierwszej części spotkania na temat infrastruktury w Europie Środkowej marszałek B. Borusewicz wyraził zadowolenie z kolejnego spotkania w ramach Partnerstwa Regionalnego+ krajów Europy Środkowej, które w coraz większym stopniu obejmuje obszar od Bałtyku po Adriatyk.

W dalszej części wystąpienia marszałek Borusewicz:

- podkreślił, że działania na rzecz integracji infrastruktury energetycznej oraz transportowej są w centrum zainteresowania Grupy Wyszehradzkiej, Inicjatywy Środkowoeuropejskiej, Partnerstwa Regionalnego oraz innych środkowoeuropejskich porozumień regionalnych. To pokazuje, jak dużą wagę przywiązuje się do tych problemów;

- zaznaczył, że infrastruktura energetyczna postrzegana jest jako istotna determinanta bezpieczeństwa poszczególnych państw oraz ich grup regionalnych, natomiast infrastruktura transportowa to kluczowy czynnik rozwoju gospodarczego we współczesnym świecie, także turystyki;

- zaakcentował, że w trakcie polskiej prezydencji w Radzie UE zapoczątkowane zostaną prace nad wnioskiem legislacyjnym dotyczącym Rozporządzenia w sprawie energetycznych inwestycji infrastrukturalnych (prawdopodobnie będzie to przełom października i listopada br.). Planowany jest jeden akt prawny obejmujący kwestie finansowania, kryteria doboru projektów, postanowienia dotyczące przyśpieszenia i ułatwienia uzyskiwania pozwoleń i certyfikatów przez inwestorów oraz kwestie dotyczące zastosowania inteligentnych sieci. Celem wniosku jest wprowadzenie nowej metody identyfikacji projektów, przyśpieszenie procedury licencjonowania i stworzenie lepszych ram finansowych dla transgranicznych inwestycji. Dodał, iż Polska popiera stworzenie podstaw prawnych na poziomie UE i będzie w tym zakresie konsekwentna, ponieważ problemy infrastruktury są dla tej części Europy - między Bałtykiem a Adriatykiem - bardzo ważne. Państwa leżące na tym obszarze w większości należą już do UE, względnie do Unii aspirują. Stąd też to Unia i jej państwa członkowskie powinny tą przestrzeń zagospodarowywać;

- podkreślił, że w kontekście wspomnianych prac legislacyjnych, Polska nie jest zwolennikiem ustanowienia nowego, sektorowego instrumentu finansowania infrastruktury energetycznej w UE, w szczególności w okresie ograniczania wydatków budżetowych. Polska uważa, że główne wsparcie finansowe dla infrastruktury energetycznej powinno pochodzić z istniejących instrumentów wspólnotowych, w tym przede wszystkim z polityki spójności, która potwierdziła już swoją efektywność;

- pozytywnie ocenił powołanie w lutym br., z inicjatywy Komisji Europejskiej, Grupy Wysokiego Szczebla UE (HLG) ds. połączeń międzysystemowych Północ-Południe, która zaraz po ukonstytuowaniu się podjęła decyzję o utworzeniu 3 grup roboczych (ds. infrastruktury ropy naftowej, gazu ziemnego i elektroenergetyki). Grupa Wysokiego Szczebla będzie miała znaczący wpływ na prace nad istotnymi dla regionu Europy Środkowej elementami energetycznego pakietu infrastrukturalnego. Dostarczyć ona powinna w szczególności operacyjny plan działań dla poszczególnych podmiotów na poziomie krajowym, regionalnym i unijnym tak, aby ostatecznie połączyć i zintegrować w wymiarze infrastruktury energetycznej region Europy Środkowej;

- odnosząc się do konkretnych projektów wskazał, że istotną rolę dla bezpieczeństwa energetycznego zarówno Unii Europejskiej, jak i regionu Europy Środkowej, pełnią inwestycje na osi północ-południe (np. inwestycje umożliwiające połączenie terminali LNG w Świnoujściu oraz na wyspie Krk w Chorwacji). Z tych terminali będą mogli korzystać wszyscy i ważne jest, aby się do tego przygotować poprzez utworzenie m.in. interkonektorów;

- poinformował, iż w 2011 r. zostanie zakończona budowa interkonektora między Czechami a Polską, natomiast w planach koncepcyjnych przewidywana jest budowa interkonektora między Słowacją a Polską;

- zwrócił uwagę, że cała infrastruktura Europy Środkowej - w każdym razie jej część północna, rozbudowana jest głównie na kierunku wschód-zachód, co uwarunkowane jest historią regionu sięgającą aż początków ubiegłego wieku. Tymczasem obecnie, po upadku komunizmu w Europie, w coraz większym stopniu istnieje zapotrzebowanie na infrastrukturę na kierunku północ-południe. Jej rozbudowa wymaga jednak czasu oraz konsekwencji;

- wskazał, iż w przypadku szlaków komunikacyjnych, sytuacja jest podobna do tej w dziedzinie energii: szlaki północ-południe są niedoinwestowane. Poinformował, iż w Polsce dobiegają końca prace nad autostradą północ-południe A1 do Ostrawy. Będzie ona zakończona pod koniec 2012 r. Dodał, że chciałby móc z Gdańska do Dubrownika przejechać w ciągu jednego dnia. Po ukończeniu autostrady A1 będzie to możliwe;

- zwrócił uwagę na kolejną inwestycję - połączenie drogowe Via Carpatia. W październiku ubiegłego roku Litwa, Polska, Słowacja, Węgry, Rumunia, Bułgaria i Grecja podpisały w tej sprawie deklarację. Trasa Via Carpatia ma w założeniu łączyć Rumunię, Bułgarię oraz wschodnie Węgry, wschodnią Słowację i wschodnią Polskę. Jeżeli chodzi o Polskę, to szlak ten ma przebiegać przez te obszary, które są mniej zurbanizowane i są w gorszej sytuacji gospodarczej. Prawdopodobnie będzie to miało miejsce także w przypadku Słowacji i Węgier, których wschodnie regiony są relatywnie słabsze gospodarczo od reszty ich terytoriów. Jest to dodatkowy argument na rzecz koncepcji Via Carpatia. W tym kontekście wyraził swój niepokój, że planowana finalizacja budowy tej trasy to dopiero lata 2025-2030;

- wskazał, że do polsko-słowackiego przejścia granicznego Zwardoń-Skalité, ma prowadzić po polskiej stronie droga szybkiego ruchu, natomiast po słowackiej - autostrada. Pierwszy termin oddania tej inwestycji planowany był na rok 2004, obecny termin to rok 2014, który także może ulec przesunięciu. Dodał, że sytuacja w zakresie infrastruktury drogowej łączącej Polskę i Słowację powinna ulec szybkiej zmianie. Wymaga to konsekwentnego zaangażowania obu stron;

- zaakcentował, że obecnie tworzona jest nowa mapa Europy Środkowej, gdyż linie kolejowe, a szczególnie drogi, to nowa mapa regionu. Bez rozbudowy infrastruktury transportowej między krajami regionu, Karpaty będą nadal dzielić, a nie łączyć.

W drugiej części spotkania (nt. Rozwój infrastruktury oraz turystyki w regionie) głos zabrała wicemarszałek Ewa Kierzkowska.

W swoim wystąpieniu wspomniała ona o Konferencji ministrów odpowiedzialnych za transport i infrastrukturę z krajów związanych z inicjatywą Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego CETC-ROUTE65, jaka odbyła się w czerwcu 2010 r. w Szczecinie, oraz o Spotkaniu ministrów turystyki państw GW w kwietniu br. w Koszycach. Postulowała udzielenie podjętym przez te gremia inicjatywom poparcia politycznego. Przywołała też Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki z siedzibą w Bratysławie, którego jednym z priorytetów jest turystyka. Wskazała na potrzebę synergii między strategią UE dla regionu Dunaju oraz analogiczną strategią dla Bałtyku.

W przyjętej na zakończenie spotkania Deklaracji końcowej przewodniczący wskazali na szczególne znaczenie przedsięwzięć regionalnych państw Europy Środkowej na rzecz:

• wzmocnienia osi transportowej regionu, którą stanowi korytarz północ-południe łączący Morze Bałtyckie z Morzem Adriatyckim;

• realizacji projektów zwiększających dostępność i eliminujących regionalne nierówności;

• rewitalizacji istotnych pomników przeszłości, w celu zachowania dziedzictwa kulturowego oraz uczynienia go częścią kultury, jak też włączenia do przewodników turystycznych;

• rozwijania infrastruktury drogowej w celu wzmocnienia pozycji członków Partnerstwa Regionalnego jako krajów tranzytowych;

• powiązania przygotowywania projektów w zakresie turystyki i infrastruktury z maksymalnym wykorzystaniem funduszy strukturalnych UE.

Uczestnicy uzgodnili, że 14. Spotkanie przewodniczących parlamentów państw Partnerstwa Regionalnego odbędzie się w Wiedniu, jesienią 2012 r.

W trakcie wizyty w Bratysławie Marszałek B. Borusewicz odbył dwa spotkania bilateralne: z Przewodniczącym Senatu Parlamentu Czech Milanem Štěchem oraz Przewodniczącym Parlamentu Czarnogóry Ranko Krivokapiciem.

W trakcie spotkania z Przewodniczącym M. Štěchem:

• Marszałek Borusewicz, zaproponował zacieśnienie współpracy między Senatami Czech i Polski, biorąc pod uwagę fakt, że w drugiej połowie br. Polska będzie przewodniczyć Radzie UE, natomiast Słowacja będzie przewodniczyć Grupie Wyszehradzkiej (V4),

• Przewodniczący Štěch, pozytywnie reagując na propozycję Marszałka Borusewicza, zaprosił go do złożenia wizyty w Pradze; zaproszenie zostało przyjęte;

• Przewodniczący Štěch poinformował, że Spotkanie przewodniczących parlamentów państw Grupy Wyszehradzkiej odbędzie się w Pradze, w dniach 15-16 września br.; jego program został już przez gospodarzy przygotowany; Marszałek Borusewicz potwierdził swój udział w tym spotkaniu;

• Przewodniczący Štěch, nawiązując do tematu obecnego spotkania w Bratysławie "infrastruktura regionu", poinformował, że w Czechach nie ma specjalnych problemów z autostradą w kierunku na Ostrawę, natomiast są - w związku z kwestią własności gruntów - z odcinkiem autostrady w kierunku dawnego przejścia granicznego Kudowa-Słone-Náchod;

• Marszałek Borusewicz zaznaczył, że trzeba dopilnować finalizacji budowy autostrady A1 - pierwszej biegnącej od Bałtyku do polskiej granicy południowej; budowa się przeciągnie o pół roku, ale jest ona bardzo zaawansowana;

• Marszałek Borusewicz, nawiązując do ostatniej Konferencji przewodniczących parlamentów UE w Brukseli w dniach 4-5 kwietnia br., podjął temat instytucjonalnych ram kontroli parlamentarnej wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO); zasadniczym problemem jest ustalenie struktury - reprezentacja parlamentów narodowych vis-a-vis reprezentacja Parlamentu Europejskiego - mającej powstać międzyparlamentarnej konferencji UE ds. takiej kontroli; konferencja ta zastąpiłaby odbywające się dotychczas spotkania przewodniczących komisji spraw zagranicznych oraz obrony parlamentów UE; sprawa jest szczególnie pilna w kontekście sytuacji w Afryce Północnej.

W trakcie spotkania z Przewodniczącym R. Krivokapiciem:

Przewodniczący R. Krivokapić:

• podziękował za poparcie Polski udzielane Czarnogórze w UE; w związku ze zbliżającą się prezydencją Polski w Radzie UE; prosił o poparcie zabiegów Czarnogóry o otwarcie negocjacji o członkostwo Unii, a tym samym wzmocnienie jej pozycji jako kraju kandydującego;

• wyraził nadzieję, że poparcie to będzie umacniane przez fakt, iż Czarnogórcy nad Adriatyk przybyli z obszaru Połabia;

• prosił także o poparcie Czarnogóry w jej staraniach o wejście do NATO; poinformował, że Czarnogóra uczestniczy już w misjach w Afganistanie (ISAF, NATO) (35 żołnierzy i 5 instruktorów), Liberii (UNMIL) oraz Somalii (EU NAVFOR) (po kilku żołnierzy);

• na zakończenie zaprosił Marszałka Borusewicza do złożenia wizyty w Czarnogórze; podziękował przy tym za ciepłe przyjęcie w trakcie swojej wizyty w polskim Parlamencie (w 2006 r.); dodał, że wyniósł z tej wizyty poczucie, iż Czarnogóra jest już częścią Europy; podziękował za poparcie Polski dla dążeń niepodległościowych Czarnogórców; wspomniał ostatnią - sprzed dwóch tygodni - wizytę premiera Donalda Tuska w Czarnogórze; powiedział, że chciałby ożywić stosunki polsko-czarnogórskie w wymiarze parlamentarnym;

Marszałek Borusewicz:

• zapewnił Przewodniczącego Krivokapicia o poparciu Polski dla poszerzenia UE oraz NATO; wyraził przy tym przekonanie, że wejście do NATO jest łatwiejsze od akcesji do Unii;

• przypomniał, że Polska w zeszłym roku ratyfikowała umowy o członkostwie w NATO Albanii i Chorwacji; zapewnił, że Polska będzie też jednym z pierwszych krajów, które ratyfikują umowę o przystąpieniu Czarnogóry do NATO;

• wskazał, że Polska w trakcie swojej prezydencji (w listopadzie/grudniu) chce doprowadzić do zamknięcia negocjacji akcesyjnych z Chorwacją oraz otwarcia ich z Czarnogórą;

• wyraził zrozumienie dla faktu, że negocjacje o członkostwo Czarnogóry w UE rozpoczną się od obszaru wymiaru sprawiedliwości, praworządności i spraw korupcji; wskazał, że takie posunięcia wymiaru sprawiedliwości Czarnogóry, jak aresztowanie władz miejskich Budwy w końcu 2010 r. świadczą o jego determinacji w walce z przestępczością w kraju i pozytywnie kształtują jego wizerunek;

• odpowiadając na zaproszenie Przewodniczącego R. Krivokapicia do złożenia wizyty w Czarnogórze powiedział, że nie jest w stanie w chwili obecnej (przed polską prezydencją w UE) sprecyzować kiedy będzie mogła ona zostać zrealizowana; zapewnił, abstrahując od możliwego jej terminu, o swojej niezmiennej sympatii i poparciu dla Czarnogóry.