Rok Polski i Nadrenii Północnej-Westfalii

24 marca 2011 r. marszałek Senatu Bogdan Borusewicz złożył wizytę w Essen (Niemcy), gdzie zainaugurował sezon kulturalny "Polska-Nadrenia Północna - Westfalia". Marszałkowi Senatu towarzyszył przewodniczący senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą Andrzej Person oraz członek tej komisji Władysław Dajczak.

Delegacja Senatu spotkała się z premierem Nadrenii Północnej -Westafalii Hannelore Kraft, która pełni funkcje także przewodniczącej niemieckiego Bundesratu. Podczas rozmowy z H. Kraft marszałek Borusewicz podkreślił, że Polskę i Nadrenię łączą historyczne więzi, a dziś współpraca z tym landem we wszystkich dziedzinach jest wprost modelowa. Przykładem mogą być rozwiązania dotyczące nauki języka polskiego jako języka ojczystego. Marszałek Borusewicz zaproponował wzmocnienie współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego o wymiar parlamentarny. Przewodnicząca Bundesratu podkreśliła, że Polska należy do najważniejszych partnerów Niemiec w UE, zwracając uwagę na liczne więzi partnerskie istniejące między polskimi i niemieckimi miastami i regionami, jak na przykład Nadrenii z Górnym Śląskiem. Poruszając sprawę otwarcia z dniem 1 maja br. niemieckiego rynku pracy dla Polaków marszałek Borusewicz wyraził przekonanie, że nie ma powodów, iż Niemcy zaleje fala Polaków szukających pracy u zachodniego sąsiada. Zdaniem B. Borusewicza, ci którzy chcieli wyjechać z kraju w celach zarobkowych, wyjechali wcześniej do Wielkiej Brytanii, Irlandii i innych państw. Część z nich już wróciła. Dodał, że "z pewnością nie będzie polskiego tsunami, bo w Polsce potrzebujemy również wykwalifikowanych pracowników".

Po spotkaniu z premierem Nadrenii delegacja Senatu wzięła udział w uroczystym otwarciu "Sezonu Nadrenia Północna-Westfalia-Polska 2011-2012", na który się złożą liczne wydarzenia kulturalne i naukowe, odbywające się na terenie Polski i Niemiec. W Essen sezon zapoczątkowała debata "Polska i Północna Nadrenia-Westfalia. Dialog z przyszłością", w której wzięli udział m.in. minister do Spraw Federalnych, Europy i Mediów Północnej Nadrenii-Westfalii Angelica Schwall-Duren, premier Północnej Nadrenii-Westfalii Hannelore Kraft, sekretarz stanu, pełnomocnik premiera RP do Spraw Międzynarodowych Władysław Bartoszewski, marszałek Senatu Bogdan Borusewicz i Gesine Schwan z wyższej szkoły Viadryna.

Zabierając głos marszałek Senatu Bogdan Borusewicz wyraził zadowolenie że premier Nadrenii objęła patronatem tak ważne dla obu państw wydarzenie. Inicjatywa ta jest o tyle istotna, że wspiera rozwój współpracy Polski z krajem związkowym Nadrenii Północnej - Westfalii, z którym łączą nasz kraj historyczne więzy. Obchody Roku Polski i Nadrenii Północnej-Westfalii wpisują się w rocznice i wydarzenia związane ze specyfiką stosunków polsko-niemieckich - świętujemy bowiem 20-lecie "Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy" oraz 20-lecie Trójkąta Weimarskiego.

Obecnie - podkreślił marszałek - stosunki polsko-niemieckie z pełnym przekonaniem można określić mianem przyjacielskich i partnerskich. Polacy i Niemcy wyznaczyli sobie ambitny cel, jakim było kształtowanie stosunków dwustronnych w duchu dobrego sąsiedztwa i przyjaźni, pokojowej i partnerskiej współpracy we wszystkich dziedzinach, trwałego porozumienia i pojednania oraz stworzenia Europy, w której przestrzegane są prawa człowieka i podstawowe wolności, a granice tracą swój dzielący charakter, m.in. w wyniku przezwyciężenia różnic gospodarczych i społecznych. Jako sojusznicy w NATO i partnerzy w Unii Europejskiej chcemy razem z Niemcami współkształtować europejskie i globalne struktury bezpieczeństwa, razem określać kierunki i zasady integracji Unii i całego kontynentu. Jak ważne znaczenie Polska przywiązuje do kontaktów z Niemcami świadczy też skład naszej delegacji, w której są zarówno senatorowie jak i współprzewodniczący polsko-niemieckiego okrągłego stołu, sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan Tomasz Siemoniak, oraz dobrze znany z roli dla kontaktów polsko-niemieckich prof. Władysław Bartoszewski - pełnomocnik Premiera Rządu RP do spraw międzynarodowych.

Marszałek Borusewicz wyraził zadowolenie, że może uczestniczyć w uroczystości otwarcia Roku Polski i Nadrenii Północnej-Westfalii, gdyż realizacja tego projektu wskazuje na zacieśnianie się więzów współpracy pomiędzy Polską a Niemcami, a w szczególności Nadrenią Północną-Westfalią. Marszałek specjalnie podziękował minister Angelice Schwall-Düren za zaangażowanie w rozwój współpracy polsko-niemieckiej, szczególnie, gdy dodatkowym czynnikiem spajającym staje się wspólna historia. Warto nadmienić, iż w 2011 r. przypada także 10 rocznica istnienia tzw. Małego czy też Regionalnego Trójkąta Weimarskiego (współpraca województwa śląskiego, Nadrenii Północnej-Westfalii i Nord-Pas de Calais). Marszałek Borusewicz powitał przedstawicieli władz samorządowych ze Śląska. Kooperacja Polski i Nadrenii Północnej-Westfalii ma także bardzo praktyczny wymiar - przedstawianie wspólnego stanowiska na forum Unii Europejskiej m.in. w kwestiach energetycznych, restrukturyzacji terenów poprzemysłowych oraz emisji dwutlenku węgla. Zatem współpraca pomiędzy Polską a Nadrenią Północną-Westfalią jest wielowymiarowa - dotyczy nie tylko kwestii politycznych, gospodarczych i technologicznych, ale także społecznych i kulturalnych, budowanych na bazie wspólnego dziedzictwa historycznego. Warto także podkreślić, iż polscy emigranci w znacznym stopniu przyczynili się do rozwoju regionu i jego dobrobytu.

Następnie marszałek Borusewicz powiedział: "W 2011 r. przypada 20 rocznica polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, co czyni z niego rok podsumowania zapisów Traktatu. Osobiście postrzegam podejmowanie działań wspierających organizacje społeczne realizujące nauczanie języka polskiego jako ojczystego za zasadne i potrzebne, zatem będę zachęcał do wspierania inicjatyw na rzecz rozwoju języka polskiego w niemieckim systemie oświaty. Sposób realizacji w Nadrenii Północnej-Westfalii zapisów "Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy" w zakresie nauki języka polskiego, może stanowić wzór dla rozwiązywania tych kwestii przez inne kraje związkowe.

Promocja języka polskiego powinna być rozwijana z myślą o pełnym otwarciu się niemieckiego rynku pracy dla Polaków, co ma nastąpić już 1 maja tego roku. Również z tych powodów racjonalne i ze wszech miar celowe wydaje się być utrzymanie, a nawet rozwijanie studiów polonistycznych, wbrew niepokojącej tendencji do ich likwidowania. W perspektywie długoterminowej warto także zastanowić się nad stworzeniem możliwości kształcenia przygotowującego do zawodu nauczyciela języka polskiego.

Wspominałem także o historycznych więzach, jakie łączą Polskę i Nadrenię Północną-Westfalię, do której pierwsi emigranci zaczęli napływać w 1871 r., kolejne etapy emigracji to okres powojenny, a następnie emigracja polityczna lat 80-tych XX w. Nowi emigranci pojawili się tu po wstąpieniu Polski do UE. Biorąc pod uwagę wielorakość powodów emigracji, polska grupa jest różnorodna, wywodząca się z różnych warstw społecznych i grup zawodowych. Wśród polskich emigrantów są także wybitni przedstawiciele nauki, biznesu i sztuki, cenieni w całym kraju.

W Nadrenii Północnej-Westfalii swoje siedziby mają najważniejsze i najstarsze organizacje polonijne. Pragnę podkreślić, że w celu kultywowania dobrych tradycji konieczne jest aktywne wsparcie działań organizacji polonijnych pielęgnujących język polski, polską kulturę i obyczaje. Chciałbym w tym miejscu podkreślić rolę, jaką pełni szczególnie ważny ośrodek - historyczny Dom Polski w Bochum (będący własnością najstarszej organizacji polonijnej w Niemczech: Związku Polaków "Rodło"), w którym planowane jest utworzenie Centrum Dokumentacji Historii i Kultury Polonii. Inicjatywa obchodów Roku Polski i Nadrenii Północnej-Westfalii powinna być także impulsem dla nowych badań naukowych wokół wspólnej historii, archiwizacji polskiego dziedzictwa w regionie oraz stworzenia nowej ekspozycji nt. Polaków w Zagłębiu Ruhry i ich kultury.

Kontakty Polski z Nadrenią Północną-Westfalią to także kooperacja w sferze badań i rozwoju. Pragnę wyrazić przekonanie, że współpraca gospodarcza, zwłaszcza w zakresie obrotów handlowych jest niezwykle owocna. Dla polskiej gospodarki duże znaczenie mają niemieckie inwestycje bezpośrednie, w których istotny udział mają tutejsze przedsiębiorstwa. Wysoki potencjał zarówno Polski, jak i Nadrenii Północnej-Westfalii w zakresie badań i rozwoju oraz nowych technologii, pozwala na prowadzenie ścisłej współpracy w wielu dziedzinach naukowych, z czego niezmiernie obiecującą płaszczyzną jest energetyka, a w szczególności źródła energii odnawialnej, a także biotechnologie oraz przemysł chemiczny i ochrona środowiska. Współpraca ta realizowana jest na szczeblu akademickim i naukowym, ale także innych instytucji. Z zadowoleniem przyjąłem informację, że 7 kwietnia odbędzie się konferencja organizowana przez Konsulat Generalny RP w Kolonii oraz Ministerstwo Pracy, Integracji i Spraw Socjalnych, z udziałem ministra pracy Guntrama Schneidera i Czesławy Ostrowskiej, podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, której celem jest wypracowanie płaszczyzny współpracy zainteresowanych instytucji na rzecz rozwiązywania trudnych sytuacji, które mogą pojawić się w początkowym okresie po liberalizacji dostępu do niemieckiego rynku pracy.

Na koniec marszałek Bogdan Borusewicz podziękował za realizację projektu Roku Polski i Nadrenii Północnej-Westfalii, któremu przyznano priorytetowe znaczenie w ramach polityki landu. Podkreślił, że jest pełen uznania dla szerokiego programu tego przedsięwzięcia, włączając prezentację kulturalną Nadrenii Północnej-Westfalii w Polsce, która w okresie od 16 września do końca 2011 roku będzie miała miejsce w 7 polskich miastach, skupiając łącznie około 40 wydarzeń kulturalnych.

Marszałek powiedział, że będzie wspierał realizację programu rewizyty kulturalnej w okresie 16 kwietnia - 8 czerwca 2012 r. Dodał, że z radością przyjął koncepcję Kancelarii Stanu Nadrenii Północnej-Westfalii przeprowadzenia konkursu wśród inicjatyw społecznych, towarzystw bilateralnych, szkół i miast partnerskich na najlepsze projekty z zakresu polsko-niemieckiej współpracy. Pogratulował zwycięzcom, którzy przez najbliższy rok będą na różnorodnych płaszczyznach wspierać rozwój przyjaźni polsko-niemieckiej oraz wszystkich zaprosił do udziału w imprezach Nadrenii Północnej-Westfalii w Polsce, w tym zwiedzania przepięknych polskich miast i całych regionów oraz wsparcia imprez, także polskich, organizowanych w Nadrenii Północnej-Westfalii.

* * *

Podczas pobytu w Essen marszałek Senatu Bogdan Borusewicz spotkał się z przedstawicielami niemieckiej Polonii, którą reprezentowało kilkadziesiąt środowisk polonijnych w tym kraju; rozmawiał też Konwentem Organizacji Polskich w Niemczech.