III sesja zgromadzenia parlamentarnego Polski, Litwy i Ukrainy w Wilnie

8 października 2010 r., w Wilnie odbyła się III sesja Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy. Tematem spotkania było bezpieczeństwo energetyczne Europy Środkowej i Wschodniej - wyzwania i perspektywy. Polski parlament reprezentowali: marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Piotr Ziętarski oraz posłowie: Andrzej Czerwiński i Jerzy Fedorowicz. Obecny był ambasador RP na Litwie Janusz Skolimowski. Delegacji Sejmu litewskiego przewodniczyła Irena Degutiene, zaś ukraińskiej Rady Najwyższej jej przewodniczący Wołodymyr Łytwyn.

Marszałek Senatu B. Borusewicz w swoim wystąpieniu podkreślił, że trójstronne zgromadzenie parlamentarne jest ewenementem, gdyż obejmuje państwa należące do Unii Europejskiej, jak i Ukrainę. Jest bardzo ważne, że w zgromadzeniu jest Ukraina, gdyż jest ona bardzo istotnym krajem dla Europy. Marszałek dodał, że UE podejmując działania, które mają zapewnić bezpieczeństwo energetyczne, nie może tego czynić bez udziału Ukrainy. "Jest istotne, że UE po okresie dyskusji nad Traktatem Lizbońskim uznała wagę tego, co my określamy bezpieczeństwem energetycznym i podejmuje konkretne działania, które to bezpieczeństwo krajom unijnym powinny zapewnić. Ale nie da się tego bezpieczeństwa zapewnić bez udziału Ukrainy" - powiedział marszałek.

Listy powitalne uczestnikom sesji przesłali: prezydent Republiki Litewskiej Dalia Grybauskaite i przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek.

W trakcie obrad poruszano kwestie dotyczące polityki energetycznej Unii Europejskiej, współpracy regionalnej w dziedzinie energetyki, bezpieczeństwa energetycznego UE w kontekście współzależności Unii i Rosji, dywersyfikacji źródeł dostaw ropy naftowej, gazu i paliwa nuklearnego jako głównego elementu bezpieczeństwa energetycznego Ukrainy. W debacie wzięli także udział eksperci. Spojrzenie Stanów Zjednoczonych na bezpieczeństwo energetyczne Europy Środkowej i Wschodniej przedstawił Alan Hegburg z Ośrodka Studiów Strategicznych i Międzynarodowych (CSIS).

Przewodniczący delegacji przyjęli oświadczenie w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państw Europy Środkowej i Wschodniej następującej treści:

"Uczestnicy Sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy, obradując w dniu 8 października 2010 r. w Wilnie, w Republice Litewskiej, obchodząc 600. rocznicę historycznego zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem oraz odnotowując 5. Rocznicę podpisania w Łucku Oświadczenia w sprawie powołania Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy, zaznaczając, że w Europie Środkowej i Wschodniej w okresie ostatnich dziesięcioleci wdrożone i kontynuowane reformy demokratyczne w zakresie zapewnienia rządów prawa i poszanowania praw człowieka oraz ugruntowania społeczeństwa obywatelskiego pozostają ważnym czynnikiem mobilizującym do współpracy międzypaństwowej i regionalnej, wspominając założenia dotyczące kwestii energetyki, zawarte w Oświadczeniu uchwalonym podczas sesji Zgromadzenia w Lublinie w 2009 r., podkreślając, że bieżąca sytuacja energetyczna w Europie wymaga jasnych, zdecydowanych i skoordynowanych działań mających na celu zapewnienie regularnych i stabilnych dostaw źródeł energii dla wszystkich krajów Europy, jedności w zakresie rozwoju stosunków z krajami trzecimi.

Zgromadzenie Parlamentarne Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy, po omówieniu zgłoszonej przez byłego Przewodniczącego Komisji Europejskiej Jacquesa Delorsa i Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Jerzego Buzka inicjatywy powołania Europejskiej Wspólnoty Energetycznej, uważa,że:

• obecne instrumenty europejskiej polityki energetycznej - liberalizacja rynku,

połączenie sieci energetycznych są ważne i muszą być dalej rozwijane, jednak nie są to instrumenty wystarczające,

• deklarowana europejska solidarność w przypadkach kryzysowych gospodarczych i energetycznych musi być poparta przez konkretne środki,
• należy dążyć do dywersyfikacji źródeł zasobów energetycznych oraz jak najszybszej realizacji odpowiednich projektów,
• wspólnej europejskiej polityce energetycznej brakuje zewnętrznego wymiaru opartego na samodzielnych unijnych instrumentach finansowych.

Zgromadzenie Parlamentarne Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy, będąc przekonane, że efektywne rozwiązanie problemów bezpieczeństwa energetycznego stanowi gwarancję realnej niepodległości państw, zaś instytucje i przepisy Unii Europejskiej - kamień węgielny bezpieczeństwa energetycznego, oświadcza, że z uwagi na aktualne wyzwania konieczne jest umacnianie zewnętrznej polityki energetycznej Unii Europejskiej;

popiera perspektywę silniejszej, szerszej, wspólnej polityki energetycznej Unii Europejskiej oraz stworzenie zintegrowanego europejskiego rynku gazowego i elektroenergetycznego;

uważa, że idea powołania wspólnej Agencji Unii Europejskiej ds. zakupów gazu zasługuje na większą uwagę ze strony państw członkowskich i instytucji Unii Europejskiej;

uznaje za konieczne ze strony Wspólnoty Europejskiej zapewnić pomoc Ukrainie w celu przyjęcia unijnego prawa w ramach członkostwa w Europejskiej Wspólnocie Energii;

wita dążenie Unii Europejskiej do wyznaczenia pomocy w modernizację ukraińskiej infrastruktury tranzytu gazu;

nawołuje do rozwoju projektu ropociągu Odessa-Brody-Płock-Gdańsk i opowiada się za jak najszybszą jego realizacją;

wspiera wdrażanie projektów w ramach Europejskiej Sieci Operatorów Elektroenergetycznych Systemów Przesyłowych ENTSO-E;

zachęca do wykorzystania Partnerstwa Wschodniego Unii Europejskiej jako instrumentu do umacniania dialogu energetycznego między Unią Europejską a Ukrainą.

Zgromadzenie Parlamentarne Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy zachęca rządy i kolegów parlamentarzystów krajów własnych oraz innych krajów członkowskich państw inicjatywy Europejskiej Wspólnoty Energetycznej oraz oferowanych instrumentów, efektywnego wpływania na Plan działań w dziedzinie energetyki Unii Europejskiej na lata 2011-2020 w dążeniu do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego oraz podjęcia innych niezbędnych działań na rzecz dalszej budowy zjednoczonej Europy.

Dokument niniejszy jest również adresowany do Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej, parlamentów i rządów innych państw członkowskich Unii Europejskiej".

W drugiej części sesji parlamentarzyści zapoznali się z informacją prof. Huberta Łaszkiewicza i posła na Sejm litewski Juliusa Dautartasa o realizacji uchwały podjętej na poprzedniej sesji w Lublinie w 2009 r. o przygotowaniu wydawnictwa nt. historii wspólnoty europejskiej obejmującej I Rzeczypospolitą od połowy XVI do końca XVIII wieku, kiedy tę wspólnotę tworzyły narody mieszkające na ziemiach współczesnej Litwy, Polski, Białorusi i Ukrainy. Książka ta, autorstwa historyków z tych krajów, ma być gotowa w połowie przyszłego roku.

Przed Sesją Zgromadzenia Parlamentarnego marszałek Senatu B. Borusewicz spotkał się z przewodniczącym Rady Najwyższej Ukrainy Wołodomyrem Łytwynem. Rozmawiano o stosunkach polsko-ukraińskich. Podczas spotkania W. Łytwyn zaprosił marszałka B. Borusewicza do złożenia oficjalnej wizyty na Ukrainie.