Forum samorządów Polski i Francji

7 i 8 czerwca 2010 r. w Poznaniu, na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, pod patronatem marszałków senatów: Polski i Francji, Bogdana Borusewicza i Gerarda Larchera, odbyło się Forum Samorządów Polski i Francji, poświęcone bilansowi i perspektywom francusko-polskiej współpracy samorządów lokalnych.

Inicjatywa senatów obu krajów miała na celu podsumowanie współpracy między polskimi i francuskimi samorządami lokalnymi, zestawienie osiągnięć i wyzwań, jakie stoją przed działaczami lokalnymi i politykami, a także nakreślenie nowych perspektyw współpracy w ramach Unii Europejskiej.

Spotkanie poświęcone było różnym formom współpracy samorządowej, m.in. sposobom promowania rozwoju gospodarczego przyjaznego dla środowiska, wymianie uczniów i studentów, polityce społecznej i energetycznej, a także sprawom ochrony środowiska i energii atomowej, turystyce i lokalnemu społeczeństwu obywatelskiemu.

W forum wzięli udział senatorowie z obu państw oraz ponad 100 osób reprezentujących francuskie i polskie samorządy lokalne wszystkich szczebli. Delegacji polskiej przewodniczył wicemarszałek Marek Ziółkowski. Senat Francji reprezentowała m.in. wiceprzewodnicząca Izby Monique Papon.

Podczas uroczystości otwarcia głos zabrali marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak, prezydent Poznania Ryszard Grobelny, rektor uniwersytetu poznańskiego prof. Bronisław Marciniak, wicemarszałkowie senatów Polski i Francji M. Ziółkowski i M. Papon, oraz Roselyne Lefrançois, wicemer Rennes - miasta bliźniaczego Poznania.

Podczas sesji wicemarszałek M. Ziółkowski przedstawił wyniki ankiety skierowanej do polskich samorządowców, dotyczącej ich współpracy z samorządami francuskimi. Pytania dotyczyły długości współpracy, jej form i obszarów do 2004 r. i obecnie, po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, ich oceny, głównych trudności i wyzwań stojących przed tą współpracą, a także wskazania obszarów współpracy, które warto rozwijać w przyszłości.

Ze strony francuskiej bilans polsko-francuskiej współpracy samorządowej omówił Antoinie Joly, specjalny przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych tego kraju ds. współpracy samorządów lokalnych.

Jedną z konkluzji tych wystąpień było stwierdzenie, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej współpraca samorządowa między obu krajami wytraciła nieco swój impet i należałoby nadać jej nową dynamikę. Na szczególne podkreślenie i propagowanie zasługują natomiast, wzory?em dobrych praktyk, przykłady owocnej współpracy. Jak wynika z ankiety przeprowadzonej wśród polskich samorządowców, większość z nich podjęła współpracę z samorządami francuskimi pod koniec lat dziewięćdziesiątych i w latach 2000-2004. Są także przykłady współpracy datującej się od lat osiemdziesiątych, a nawet siedemdziesiątych. Wśród najważniejszych form tej współpracy do 2004 r. samorządowcy wskazali programy wymiany młodzieży ERASMUS i SOKRATES, a także programy wymiany i szkolenia grup zawodowych LEONARDO DA VINCI, wizyty robocze przedstawicieli samorządów, szkół, ośrodków kultury, zakładów pracy, a także uczestnictwo w jarmarkach świątecznych i targach zarówno we Francji, jak i w Polsce. Wskazane obszary współpracy to: prezentacja rzemiosła, grupy zawodowe, gospodarka, kultura - szkolnictwo (gimnazjalne, ponadgimnazjalne i uniwersytety), środowiska i ośrodki artystyczne, np. Centrum Polsko-Francuskie w Olsztynie, doświadczenia integracji z Unią Europejską oraz rewitalizacja przestrzeni postindustrialnej

Po 2004 r. utrzymały się dotychczasowe formy współpracy, ale pojawiły się też nowe, np. współpraca izb rolniczych i turystycznych oraz organizacja imprez i konkursów sportowych. Wśród obszarów, na których po wejściu do Unii rozwija się współpraca, samorządowcy wskazali na gospodarkę (w umiarkowanym stopniu), kulturę (w dziedzinie muzyki: koncerty, wizyty i występy orkiestr), sport, prezentację wizerunku i promocję regionów, turystykę oraz rewitalizację przestrzeni postindustrialnej.

Zdaniem samorządowców, szczególnie owocnie przebiega współpraca kulturalna (konkursy plastyczne, duża intensywność kontaktów twórców), w dziedzinie edukacyjnej i akademickiej (międzyszkolna i w ramach programów ERASMUS I SOCRATES, wymiana młodzieży połączona z poznaniem kultury i nauką języków - zmniejszenie bariery językowej), rewitalizacja przestrzeni postindustrialnej, a także wymiana i staże grup zawodowych za pośrednictwem programu LEONARDO DA VINCI.

W opinii samorządowców, nie najlepiej układa się współpraca gospodarcza, ponieważ, według nich, Francja w tej sferze nadal postrzega Polskę jako rynek zbytu, a nie partnera, przez co bilans handlowy naszego kraju wciąż jest niekorzystny.

Określając na podstawie własnych doświadczeń główne trudności i wyzwania we współpracy samorządów Polski i Francji, samorządowcy wskazali przede wszystkim na barierę językową po obu stronach, ograniczenia finansowe, duże odległości między współpracującymi regionami i wysokie koszty podróży, brak wystarczającej woli politycznej do współpracy ze strony francuskiej, w większym stopniu zainteresowanej współpracą z francuskojęzycznymi regionami, np. byłymi francuskimi koloniami czy z krajami basenu Morza Śródziemnego. Zdaniem samorządowców, współpracy nie sprzyjają wybory i częste zmiany personalne w samorządach, co często na dłuższy okres powoduje paraliż decyzyjny i obniża efektywność pracy urzędników. Trudność stanowią także niepokrywające się terminy ferii i wakacji młodzieży szkolnej. Ankietowani podkreślali też potrzebę większej współpracy z Polonią we Francji, która spragniona jest kontaktów ze starym krajem. Dotyczy to głównie tzw. starej emigracji.

Wskazując obszary współpracy, które warto rozwijać w przyszłości, ankietowani podkreślali, że powinno się kontynuować przedsięwzięcia zakończone już jakimiś osiągnięciami. Najbardziej pożądane byłoby rozwijanie współpracy w dziedzinie: kultury, edukacji, zachowania dziedzictwa narodowego i kulturowego, rewitalizacji terenów postindustrialnych, wymiany i szkolenia kadr administracji, wymiany i szkolenia grup zawodowych, rolnictwa, turystyki, promocji regionów, wykorzystywania środków unijnych, a także odnawialnych źródeł energii i ochrony środowiska.

Drugiego dnia forum uczestnicy: senatorowie, samorządowcy i przedstawiciele środowisk naukowych zajmujących się problematyką samorządową, wzięli udział w obradach w ramach trzech "okrągłych stołów". Pierwszemu panelowi, poświęconemu zagospodarowaniu przestrzennemu, ochronie środowiska i energetyce, współprzewodniczyli senatorowie Stanisław Iwan i Yann Gaillard. Wzięła w nim również udział wiceminister gospodarki Hanna Trojanowska, rządowy przedstawiciel ds. energii jądrowej. Problemy oświatowe, socjalne, zawodowe, wymiana studentów kształcenie językowe to tematyka obrad drugiego "okrągłego stołu", któremu współprzewodniczyli senatorowie Mieczysław Augustyn i Jacques Legendre. Trzeci panel poświęcono problematyce tożsamości regionalnej i lokalnej, lokalnemu społeczeństwu obywatelskiemu, kulturze i turystyce. Dyskusję poprowadzili senator Zbigniew Cichoń i Pierre Karleskind, radny z Bretanii.

Dwudniowe spotkanie polskich i francuskich samorządowców zakończyła sesja podsumowująca wyniki prac w trzech zespołach problemowych.

Jak powiedział dziennikarzom marszałek województwa wielkopolskiego M. Woźniak, obecnie w Europie trzeba położyć duży nacisk na współpracę samorządów lokalnych i regionalnych, ponieważ to one odgrywają decydującą rolę. Na tym poziomie można wypracowywać konkretne rozwiązania. Poziom państwowy jest istotny, jeśli chodzi o strategiczne, duże plany. Jak dodał marszałek województwa wielkopolskiego, polska strona liczy m.in. na wykorzystanie w Wielkopolsce francuskich doświadczeń w przekonywaniu społeczności lokalnych do rozwiązań dotyczących energetyki jądrowej.

Wiceprzewodnicząca Senatu Republiki Francuskiej M. Papon powiedziała, że wśród zadań, na które należy zwrócić szczególną uwagę, są m.in. ściślejsza polsko-francuska współpraca ekonomiczna czy wymiana studentów między polskimi i francuskimi uczelniami.