Przebieg inwestycji w transporcie

19 lipca 2011 r. w Senacie odbyła się konferencja poświęcona przebiegowi inwestycji infrastrukturalnych w transporcie. Konferencję zorganizował Senacki Zespół Infrastruktury. W trakcie spotkania, prowadzonego przez senatora Stanisława Koguta, przewodniczącego zespołu mówiono m.in. o stanie inwestycji drogowych, o problemach z realizacją inwestycji kolejowych i inwestycjach w portach lotniczych.

Wiceminister Radosław Stępień z ministerstwa infrastruktury podkreślił, że coraz mniej środków budżetowych przeznaczanych jest na drogownictwo. Budżet pozostaje źródłem finansowania utrzymania, remontów i zarządzania drogami. Z Krajowego Funduszu Drogowego opłacane będą budowy i przebudowy dróg. W ramach partnerstwa prywatno-publicznego (3P) będą finansowane autostrady budowane w ramach programu DBFO (Design, Build, Finance, Operate). W systemie 3P nie udało się niestety zrealizować odcinków A1 Stryków - Pyrzowice i A2 Stryków - Konotopa. Obecnie prace trwają na 1400 km dróg.

Alina Giedryś dyrektor ds. projektów unijnych Polskich Linii Kolejowych poinformowała, że w programie operacyjnym "Infrastruktura i Środowisko" do 2014 r. jest do dyspozycji ok. 30 mld zł na 22 projekty. Zawarto umowy na ok. 11 mld zł. Po przetargach wydatki szacuje się na ok. 22 mld zł. Porównanie stanu nawierzchni kolejowych do drogowych wskazuje na zdecydowanie większe potrzeby inwestycyjne kolejnictwa. Tymczasem jest ono finansowane środkami o blisko połowę mniejszymi, niż drogi. W dobrym stanie jest 36 % linii kolejowych i 56 % dróg, w złym - 29 % linii kolejowych i 25 % dróg.

Prof. Leszek Rafalski dyrektor Instytutu Badawczego Dróg i Mostów przedstawił formalne uwarunkowania jakości materiałów wykorzystywanych w budownictwie infrastrukturalnym. Mówił o konsekwencjach wprowadzenia, w miejsce polskich norm, norm europejskich, wymagających szczególnego podejścia ze względu na zróżnicowanie warunków budowania (zimy, opady, roślinność) na obszarze kontynentu. W opinii profesora głównymi przyczynami błędów wykonawstwa w budownictwie komunikacyjnym są obecnie:

złe rozpoznanie podłoża i niedostateczne jego zagęszczenie,

niesprzyjające warunki atmosferyczne,

zdominowanie postępowań o zamówienie publiczne przez kryterium ceny.

Profesor postulował wprowadzenie innych, niż cena, kryteriów: okresów gwarancji, kontroli wielkości ruchu na wybudowanych drogach oraz uelastycznienie specyfikacji technicznych pozwalające na stosowanie nowych technologii.

Dr Wiktor Jasiński z Instytutu Badawczego Dróg i Mostów zaprezentował przykłady wad jakości kruszyw: zgorzel gazową, reaktywność alkaliczną oddziaływującą negatywnie na trwałość betonu wykonanego z wykorzystaniem wadliwego kruszywa oraz zapylenie kruszywa zmniejszające przyczepność spoiwa, a co za tym idzie - pogarszającego trwałość i wytrzymałość betonu.

Izabella Kortyka zastępca dyrektora naczelnego Przedsiębiorstwa Państwowego "Porty Lotnicze" (PPL), dyrektor pionu inwestycji, zaprezentowała obecny stan inwestycji na warszawskim Okęciu, gdzie trwa modernizacja terminali. Na dłuższy okres rozłożono modernizację dróg startowych (DS.). Dobiegają końca prace przy modernizacji DS 1, do 2013 r. przeprowadzona zostanie modernizacja DS 3. Przewidywane są także prace zwiększające przepustowość lotniska, polegające na budowie dróg szybkiego zjazdu. Ta inwestycja będzie wykonana już po zawodach EURO 2012. Na lotnisku trwają jeszcze przygotowania do rozbudowy stref odladzania samolotów w zimie, systemu scentralizowanej dystrybucji paliw oraz hotelu nad parkingiem.

Wiceminister infrastruktury Andrzej Massel mówił o priorytetach kierownictwa resortu dotyczących kolei: o odtwarzaniu zdegradowanych odcinków sieci, połączeniach prowadzących do portów lotniczych oraz przygotowaniach do budowy kolei dużych prędkości.

Największymi problemami w kolejnictwie są obecnie, w opinii ministra, opóźnienia w przygotowywaniu dokumentacji projektowej i wiążące się z tym ryzyko niewykorzystania środków finansowych. Niekorzystnie, destabilizująco działają zmiany prawa zmuszające np. do fazowania inwestycji na trasie Warszawa-Gdynia. Resort planuje wzmocnienie monitoringu inwestycji kolejowych przez służby ministerstw infrastruktury i rozwoju regionalnego. Według wiceministra odstąpić trzeba od ambicji osiągania na wszystkich modernizowanych trasach maksymalnych prędkości rzędu 140 - 160 km/h. To pozwoli na oszczędność środków. Większe modernizacje powinny być poprzedzane przygotowaniem objazdów po sieci. Niestety niewiele pociągów osobowych jeździ dziś według rozkładu przyjętego w grudniu ub. roku.

Debatę podsumował senator Stanisław Kogut. Powiedział że "z wypowiedzi wyłania się pozytywny obraz przedsięwzięć, co jest zrozumiałe, bowiem referenci są silnie, emocjonalnie zaangażowani w te działania". Nie oznacza to jednak, zdaniem senatora Koguta, że nie potrzeba korekt, że nie popełniano błędów. Wskazał na problemy utrudniające inwestycje i modernizacje: na destrukcyjny wpływ tzw. procedur zamówień publicznych, ciągłe dostosowywanie ustaw do prawa europejskiego, co sprowadza się do licznych korekt potęgujących zamieszanie. "Ten problem został w Senacie dostrzeżony, czego efektem jest powołanie w komisji gospodarki zespołu zajmującego się wyłącznie zamówieniami publicznymi.

Eksperci i społeczeństwa ma, według senatora, obraz wkradającego się do działań inwestycyjnych chaosu. Podkreślił, że zmiany planów, odsuwanie w czasie lub redukowanie zamierzeń inwestycyjnych niepokoi senatorów zwłaszcza wówczas, gdy dotyczy to projektów, na realizację których poniesiono już koszty; na studia, dokumentacje.

"Nie stać nas to, by porzucać w połowie drogi ledwo rozpoczęte dzieło, nie stać nas na to, by wielokrotnie remontować te same drogi" - powiedział S. Kogut.

Przywołał historię obwodnicy Warszawy, jednej z droższych - na kilometr - inwestycji w kraju, której odbiór, ze względu na błędy wykonawstwa, należało opóźniać.

Senator postulował, by resort infrastruktury przygotował raport z ostatnich czterech lat. A w tym raporcie dominującym elementem powinna być fotografia, przedstawiająca stan obecny infrastruktury. Ile wydaliśmy, ile jeszcze dostaniemy, ile zaplanowaliśmy, co za to zrobiliśmy i co planujemy. Chodzi o to, by każdy mógł ocenić efektywność zainwestowanych środków. Konfrontacja takiego raportu z rzeczywistością przeprowadzona np. za dwa lata nie zmieni przeszłości, ale pozwoli uczciwie ocenić postępy inwestycji- wyjaśnił senator Kogut.