Konferencja "Kapitał polski w Rosji - warunki inwestowania, zagrożenia i szanse"

14 grudnia 2010 r. w Senacie odbyła się konferencja "Kapitał polski w Rosji - warunki inwestowania, zagrożenia i szanse", zorganizowana przez Komisję Gospodarki Narodowej.

Otwierając spotkanie, przewodniczący komisji gospodarki senator Jan Wyrowiński przypomniał, że Senat i marszałek Bogdan Borusewicz niezwykle mocno angażują się w rozwój stosunków polsko-rosyjskich. Temu służy m.in. Forum Regionów Polska-Rosja, zorganizowane już dwukrotnie z inicjatywy marszałka i przewodniczącego Rady Federacji Rosyjskiej Siergieja Mironowa. W tym roku senatorowie kilkakrotnie odwiedzili Rosję, odbyli prawie dziesięciodniową podróż na Syberię. Przypomniał także niedawną wizytę w Polsce prezydenta Dimitrija Miedwiediewa.

Jak mówił senator, jednym z celów tego spotkania jest odpowiedź na pytanie o przyczyny niewielkiego zaangażowania polskiego kapitału w Rosji, podczas gdy nawet "historyczne" doświadczenia, z którymi mógł zapoznać się na Syberii, świadczyły o pozytywnej przeszłości w tym zakresie. Dlatego do Senatu zaproszono osoby, które mają możliwość wpływania na zmianę tej sytuacji i te, które mogą podzielić się swoimi doświadczeniami. Materiały z konferencji zostaną opublikowane i upublicznione.

Na temat obecnej sytuacji gospodarczej w Rosji mówił doradca prezydenta prof. Jerzy Osiatyński, przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, jeden z uczestników tegorocznego VI Międzynarodowego Bajkalskiego Forum Ekonomicznego w Irkucku, w którym wzięła również udział delegacja Senatu. Jak stwierdził, obecna konferencja stanowi naturalną kontynuację tamtej podróży, ma pokazać możliwości otwierające się przed Polską, a także odpowiedzieć na pytanie, co uczynić, by nasz kraj stał się atrakcyjny gospodarczo w Rosji. W swoim wystąpieniu wskazał najważniejsze problemy ekonomiczne stojące przed tym krajem, a także dziedziny, inwestowanie w które mogłoby być korzystne dla polskich firm. I tak mówił m.in. o kryzysie tzw. monomiast, zróżnicowaniu dynamiki rozwoju między regionami FR, wzroście wydatków na świadczenia społeczne wynikającym z problemów demograficznych: zmniejszającej się liczby ludności i jej starzenia się, rosnącego obciążenia wypłatami emerytur i rent oraz wydatkami na opiekę zdrowotną, a także konieczną zmianą struktury wydatków na edukację.

Mówiąc o rozwiązywaniu wielowymiarowych problemów monomiast, J. Osiatyński wskazał na polskie doświadczenia w tym względzie i interesujący do wykorzystania spory zasób wiedzy i doświadczenia z udanej restrukturyzacji Mielca czy Starachowic.

Zdaniem J. Osiatyńskiego, szansą może być też ogłoszony przez prezydenta D. Miedwiediewa w 2009 r. plan zakładający modernizację Rosji i społeczeństwa, której podstawowym celem jest przyspieszony wzrost konkurencyjności gospodarki rosyjskiej, stopniowe zwiększanie swobód obywatelskich i praw demokratycznych. Strategiczne kierunki tego planu to: zmniejszenie energochłonności i rozwój nowych nośników energii; technologie jądrowe; technologie kosmiczne, dotyczące zwłaszcza rozwoju komunikacji; technologie medyczne; strategiczne technologie informacyjne, w tym tworzenie superkomputerów i oprogramowania. Jak mówił J. Osiatyński, włączenie się polskich inwestorów w realizację tej strategii może stanowić dla nich szansę na korzystne inwestycje w Rosji. Zdaniem doradcy prezydenta, ważny jest także wymiar współpracy międzyregionalnej, m.in. dzielenie się naszymi doświadczeniami własnymi i w ramach Unii Europejskiej jako największego beneficjenta pomocy regionalnej w wykorzystywaniu narzędzi polityki regionalnej, polityki restrukturyzacji przemysłu i rolnictwa, rozwoju małej przedsiębiorczości, zwiększania konkurencyjności sektora przedsiębiorstw w ogóle oraz w obszarze wielofunkcyjnego rozwoju monomiast.

W opinii wiceministra gospodarki Marcina Korolca, Polska jako kraj członkowski Unii Europejskiej graniczący z Rosją i Białorusią dysponuje dużym potencjałem rozwoju i pogłębiania stosunków handlowych i gospodarczych z naszymi wschodnimi partnerami. Polska mająca rozwinięte stosunki handlowe z Rosją gotowa jest aktywnie współuczestniczyć w kształtowaniu relacji gospodarczych między Unią Europejską i z tym państwem, opartych na zasadach wzajemnych korzyści i partnerstwa. W naszych stosunkach gospodarczych ważny jest także dialog polityczny zarówno na poziomie prezydentów i premierów, jak i parlamentarnym.

Wiceminister przypomniał, że resort gospodarki inicjuje również aktywizację kontaktów i współpracy w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Za jeden z ważnych czynników rozszerzania współpracy gospodarczej z Rosją uznał także nawiązywanie nowych kontaktów na szczeblu międzyregionalnym, a także utrzymywanie i pogłębianie współpracy z naszymi tradycyjnymi partnerami, takimi jak Obwód Kaliningradzki.

Ekaterina Belyakova, przedstawiciel handlowy Federacji Rosyjskiej w Polsce, zapoznała uczestników konferencji z warunkami podejmowania inwestycji w tym kraju i ofertą w tym zakresie, adresowaną do polskich przedsiębiorców. Jej zdaniem, polsko-rosyjskie relacje handlowe są coraz lepsze. Mówimy już nie tylko o obrocie handlowym i prostej wymianie komponentów, ale także o inwestycjach i podniesieniu wzajemnych relacji na wyższy poziom jakościowy. Chodzi m.in. o nakierowanie ich na bardziej zaawansowane technologie. Jak stwierdziła, należy trzeźwo oceniać możliwości i wskazywać ograniczenia. W tym kontekście wskazała m.in. na występujące, mimo coraz bardziej sprzyjającego inwestowaniu klimatu, obciążenia administracyjne. Jednocześnie E. Belyakova stwierdziła, że znacząco szybciej mniejsza jest liczba rosyjskich inwestycji w Polsce niż polskich w Rosji. Zapewniła również, że rosyjski rząd podejmuje działania w celu rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, co też może być interesujące dla polskich inwestorów.

E. Belyakova zwracała także uwagę na znaczenie współpracy międzyregionalnej. Mówiąc o interesujących Rosjan obszarach współpracy, wskazywała m.in. przetwórstwo, nowe technologie w ochronie środowiska, energooszczędne czy w zakresie modernizacji gospodarki komunalnej miast.

Podczas konferencji o roli polskich służb dyplomatycznych w Rosji w promocji polskiej gospodarki oraz pomocy polskim przedsiębiorcom mówił kierownik Wydziału Ekonomicznego Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie Krzysztof Kordaś. Jak podkreślił, działania promocyjne w wymiarze międzyregionalnym stanowią zdecydowany priorytet w dyplomacji gospodarczej moskiewskiej placówki w kształtowaniu dwustronnych stosunków gospodarczych. Jego zdaniem, współpraca powinna odbywać się na różnych płaszczyznach: gospodarczej, samorządowej, kulturalnej, oświatowej-naukowej i turystyczna. K. Kordaś podkreślał także znaczenie zrzeszania się polskich firm w organizacje i stowarzyszenia gospodarcze, bo w ten sposób łatwiej formułować oczekiwania wobec polskiej placówki dyplomatycznej, a także wobec lokalnych rosyjskich władz samorządowych.

Finansowe instrumenty wspierania współpracy gospodarczej z Rosją omówił prezes Banku Gospodarstwa Krajowego Tomasz Mirończuk. Jak mówił, bank realizuje rządowy program wspierania eksportu. Jego zdaniem, finansowany w ten sposób eksport jest efektywny ekonomicznie i oparty na bardzo korzystnych warunkach finansowych, obarczony niskimi stosunkowo kosztami kredytu.

Podczas konferencji swoje doświadczenia z inwestowania i prowadzenia działalności gospodarczej w Rosji zaprezentowali polscy przedsiębiorcy: prezes Pfleiderer Grajewo SA Wojciech Gątkiewicz i prezes Progress Poland Sp. z o.o. Jerzy Kujawa. Jak podkreślił prezes W. Gątkiewicz, prezentowana przez niego inwestycja (fabryka płyt wiórowych w Nowgorodzie koło Sankt Petersburga) jest dowodem, że coś może się skończyć dobrze. Należy tylko pamiętać m.in. o tym, że zakładem nie da się zarządzać z odległości kilku tysięcy kilometrów i za pomocą komputera i kamer przemysłowych.

Strategia inwestycyjna powinna uwzględniać zapewnienie kluczowych surowców, bliskość rynków zbytu, optymalne położenie geograficzne, dostępność infrastruktury logistycznej (drogi, kolej, lotnisko) i wykwalifikowanej kadry, tempo, odpowiedni zespół wdrożeniowy i rzetelne wykonawstwo, zaufanych partnerów lokalnych. Zdaniem W. Gątkiewicza na sukces składa się także właściwa struktura zarządcza: silne przywództwo i zespół zarządzający, zapewnienie poczucia samodzielności i niezależności zakładu (odpowiedzialność), stopniowe przekazywanie kompetencji i odpowiedzialności menedżerom lokalnym, rola spółki matki, ograniczająca się do doradztwa technicznego i przekazywania najlepszych praktyk korporacji, jasne obszary odpowiedzialności i kompetencji, czytelne struktury hierarchiczne.

Konieczna jest także odpowiednia kultura organizacji, oparta na zrozumieniu i poszanowaniu lokalnych uwarunkowań kulturowych (tradycja, historia, zwyczaje itp.), świadomości specyficznych uwarunkowań administracyjnych i prawnych, silnej identyfikacji z lokalnym personelem - integracji kulturowa (mocna więź Polak - Rosjanin), wspieraniu prowadzenia biznesu społecznie odpowiedzialnego (ekologia, pomoc domom dziecka itp.), relacjach z otoczeniem i relacjach wewnętrznych (systemy kontrolne, motywacyjne, rozwoju itp.) dostosowanych do warunków lokalnych. Jak podkreślił prezes W. Gątkiewicz inwestorom powinno przyświecać hasło: "Myśl globalnie, działaj lokalnie".