Konferencja w 20. rocznicę ustanowienia przez Kongres Stanów Zjednoczonych programu pomocy dla odrodzonego Senatu i Sejmu RP

7 czerwca 2010 r. w Senacie odbyła się konferencja poświęcona 20. rocznicy ustanowienia przez Kongres Stanów Zjednoczonych programu pomocy "Dar Demokracji" (Gift of Democracy) dla odrodzonego Senatu i Sejmu RP, zorganizowana przez kancelarie Senatu i Sejmu.

W konferencji wzięli udział liczni goście z Polski i ze świata, m.in. David Price - przewodniczący Partnerstwa Demokracji (House Democracy Partnership) Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych, Martin Frost - były członek Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych i twórca Frost-Solomon Task Force, Kristi Walseth - była dyrektor do spraw personelu Frost-Solomon Task Force, Francis Miko - były starszy ekspert do spraw Europy Środkowej i Wschodniej Biura Badawczego Kongresu Stanów Zjednoczonych, Lee Feinstein - ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce, Wojciech Sawicki - szef Kancelarii Senatu w latach 1990-96, Ewa Polkowska i Lech Czapla - obecni szefowie kancelarii Senatu i Sejmu, byli parlamentarzyści z Europy Środkowej, przedstawiciele służb Kongresu Stanów Zjednoczonych zaangażowanych w realizację programu Frost-Solomon Task Force, uczestnicy szkoleń zorganizowanych i zrealizowanych przez grupę zadaniową Frost-Solomon Task Force, uczestnicy seminarium "Budowa i umacnianie parlamentarnych służb badawczych i analitycznych" z Afganistanu, Gruzji, Haiti, Indonezji, Kenii, Kosowa, Liberii, Macedonii, Mongolii, Pakistanu i Timoru Wschodniego. Parlamenty tych krajów objęte są obecnie programem pomocowym Kongresu Stanów Zjednoczonych ramach Partnerstwa Demokracji.

Uczestników spotkania powitali marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, przewodniczący Partnerstwa Demokracji D. Price i ambasador L. Feinstein.

"Zgromadziła nas dzisiaj wspólna sprawa - wizja świata, w którym ludzie są wolni, państwa suwerenne, a parlamenty niezależne. Jednocześnie chcemy upamiętnić pomoc, przyjaźń oraz sukces, który stał się naszym wspólnym udziałem" - powiedział marszałek B. Borusewicz. Przypomniał, że w 2009 r., w dwudziestolecie pierwszych wolnych wyborów na wschód od Muru Berlińskiego, Senat obchodził Rok Polskiej Demokracji.

Marszałek podkreślił, że Polacy pamiętają, iż to Stany Zjednoczone najszybciej doceniły rangę tego, co się stało w Polsce 4 czerwca 1989 r. "Dwadzieścia lat temu w sercu Europy, na oczach światowej opinii publicznej, rozpoczął się unikalny eksperyment. Świat nam kibicował, Zachód nas ochraniał, ale to, czy całe przedsięwzięcie nie zakończy się kompromitacją, zależało tylko od nas. Świadomość, że niektórzy uwierzyli nam, uwierzyli w nas, była niezwykle krzepiąca" - powiedział marszałek B. Borusewicz.

Przypomniał też, że 3 października 1989 r. amerykański Kongres podjął rezolucję w sprawie programu "Dar Demokracji" dla odrodzonego Senatu i Sejmu RP. Pomoc ta była bardzo potrzebna, bo - jak stwierdził marszałek - obie izby polskiego parlamentu oprócz 500-letniej tradycji parlamentaryzmu nie miały nic, "wszystko trzeba było robić na raz". Marszałek podkreślił, że amerykańska pomoc dla marszałków Andrzeja Stelmachowskiego, Mikołaja Kozakiewicza, Augusta Chełkowskiego i Wiesława Chrzanowskiego była "darem z nieba", dzięki któremu udało się zapewnić senatorom i posłom właściwe warunki pracy i podstawowy standard obsługi.

Jak powiedział marszałek, na pomoc, którą otrzymała kiedyś Polska, dziś może liczyć każda odradzająca się lub wyłaniająca demokracja parlamentarna dzięki "orkiestrze parlamentarnej pomocy Martina Frosta i Davida Price'a". Dziękując za pomoc, marszałek stwierdził, że inwestycja w program "Dar Demokracji" zwróciła się wielokrotnie. Dzięki niemu dzisiaj polski parlament angażuje się w pomoc nowym demokracjom. "Świadomość, że nasza przyszłość powiązana jest z losem demokracji na Wschodzie, towarzyszy nam od zawsze. Najnowsza polska inicjatywa w ramach Unii Europejskiej - Partnerstwo Wschodnie także zrodziła się z potrzeby umacniania demokracji. Niezmiernie ważny jest dla nas jego wymiar parlamentarny" - powiedział marszałek B. Borusewicz.

Marszałek Sejmu Bronisław Komorowski w liście skierowanym do uczestników konferencji podkreślił, że pomoc udzielona Senatowi i Sejmowi 20 lat temu była "wielkim wsparciem dla polskiej demokracji". W ocenie marszałka Sejmu, przemiany w Polsce w 1989 r. oznaczały także "rewolucję" w działalności parlamentu. Potrzebowano wiedzy i informacji, do których był trudny dostęp. Konieczne było nie tylko techniczne wsparcie procesu legislacyjnego, ale i stworzenie parlamentarnej administracji. Pomocy w tym zakresie udzielił Kongres Stanów Zjednoczonych.

Z kolei D. Price przypomniał historię powstania grupy zadaniowej Frost-Solomon Task Force. W kwietniu 1990 r. w Izbie Reprezentantów powołano pięcioosobowy specjalny zespół, wspierający tworzenie instytucji parlamentarnych w Europie Wschodniej, zwany Frost Task Force, a później Frost-Solomon Task Force. 26 października 1989 r. Kongres Stanów Zjednoczonych zatwierdził program "Dar Demokracji" dla polskiego parlamentu. Wsparcie polegało na dostarczeniu sprzętu (komputery, drukarki, kserokopiarki, skanery), oprogramowania, na organizacji szkoleń i wizyt studyjnych. Wartość programu wyniosła ponad 4 mln dolarów. W latach 1990-1995 pomocą zostały objęte także nowe parlamenty Albanii, Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Rumunii, Słowacji i Węgier.

D. Price podkreślił, że sukces tego programu to także zasługa pracowników Biblioteki Kongresu i Kongresowej Służby Informacyjnej (CRS). "20 lat temu chcieliśmy wzmocnić demokrację. Dzielić się swoimi doświadczeniami i inspiracjami. Władza wybierana przez ludzi powinna działać dla ludzi. (...) Przez te 20 lat przeprowadziliście wiele wolnych wyborów, społeczeństwo polskie jest wolne, a instytucje są niezależne" - mówił D. Price.

W opinii ambasadora L. Feinsteina, wydarzenia w Polsce w 1989 r. odegrały główną rolę w budowie bardziej demokratycznego świata. Ambasador podkreślił, że obalenie totalitarnego systemu to sukces, ale jeszcze większym zwycięstwem jest budowa demokracji. Przypomniał też słowa marszałka B. Borusewicza, że wolność trzeba kultywować i to trudna praca.

Pierwsza część konferencji była poświęcona wnioskom z realizacji programu pomocy dla parlamentów państw Europy Środkowej i Wschodniej. Przedstawili je M. Frost, K. Walseth i F. Miko, a ze strony polskiej W. Sawicki. Podczas dyskusji przedstawiciele 10 państw objętych programem Frost-Solomon Task Force mówili o swoich doświadczeniach związanych z jego realizacją. Dyskutowano także na temat roli parlamentarnych służb informacyjnych i możliwości wykorzystania dotychczasowych doświadczeń programu Frost-Solomon Task Force dla rozwoju tych służb w państwach budujących parlamentarną demokrację.

Podczas spotkania w Senacie RP Amerykanie i Polacy związani z programem Frost-Solomon Task Force otrzymali pamiątkowe medale.

Konferencji towarzyszyła wystawa dokumentująca realizację amerykańskiego programu pomocy dla polskiego parlamentu.

Folder wydany z okazji 20. rocznicy ustanowienia przez Kongres Stanów Zjednoczonych programu pomocy dla odrodzonego Senatu i Sejmu RP