Konferencja "Handel detaliczny w Polsce - warunki rozwoju rynku"
9 czerwca 2009 r. w Sali Kolumnowej Sejmu odbyła się konferencja "Handel detaliczny w Polsce - warunki rozwoju rynku", zorganizowana przez senacką Komisję Gospodarki Narodowej. Celem spotkania było omówienie sytuacji polskiego handlu detalicznego, a także zagadnień dotyczących uproszczenia procedur prowadzenia działalności handlowej i zainicjowania niezbędnych zmian legislacyjnych. Uczestnicy w swoich wystąpieniach wskazali najważniejsze, ich zdaniem, problemy w interpretacji prawa obowiązującego w tym zakresie i stosowania zasad uczciwej konkurencji. Do udziału w konferencji zaproszono parlamentarzystów, przedstawicieli urzędów państwowych, m.in. resortów: gospodarki, infrastruktury, pracy i polityki społecznej oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także przedstawicieli organizacji branżowych sektora handlu detalicznego oraz zrzeszających pracodawców i przedsiębiorców tej dziedziny gospodarki. Otwierając konferencję, przewodniczący komisji senator Jan Wyrowiński podkreślił, że polski handel wytwarza prawie 20% PKB i już choćby z tego powodu ta dziedzina gospodarki wymaga szczególnej uwagi. Dlatego, jak stwierdził, potrzebna jest dyskusja o dotyczących ją problemach w parlamencie, który stanowi prawo. Senator przypomniał także o inicjatywie Okrągłego Stołu Polskiego Handlu Detalicznego, podjętej przez przedstawicieli firm handlowych działających w Polsce, którzy w grudniu 2008 r. zwrócili się do parlamentu i rządu z prośbą o podjęcie działań służących rozwojowi handlu i chroniących interesy milionów polskich klientów, a także o stworzenie spójnej i przejrzystej polityki państwa wobec tego sektora. Na temat polityki państwa wobec handlu mówiła dr Krystyna Wiaderny-Bidzińska, doradca ministra gospodarki. Podkreśliła, że rząd w pełni zdaje sobie sprawę, iż handel jest niezwykle istotnym działem gospodarki narodowej i w porównaniu z innymi sektorami wypada korzystnie zarówno pod względem dynamiki przychodów, jak i efektywności. Zapewniła także, że minister gospodarki podejmuje działania na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, w tym handlu, koncentrując się przede wszystkim na rozwiązaniach o charakterze horyzontalnym, a nie - jak było to do tej pory praktykowane - sektorowym. Chodzi o stworzenie jednakowych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej wszystkim przedsiębiorcom funkcjonującym na rynku. Jak przypomniała dr K. Wiaderny-Bidzińska, równość traktowania ma silne umocowanie w przepisach prawa wspólnotowego. Oznacza to, że państwo stoi na straży równego traktowania zarówno w aspekcie podmiotowym, jak i przedmiotowym. 
Zapewniła, że rząd chce także bronić kupiectwa małego i rozproszonego, tworząc regulacje, które ułatwią mu podjęcie i prowadzenie działalności handlowej. Jak stwierdziła dr K. Wiaderny-Bidzińska, rząd "chce to jednak robić w sposób cywilizowany, zgodny z normami i standardami światowymi". Dane dotyczące handlu detalicznego w Polsce przedstawiła Magdalena Zimna, dyrektor działu badań GFK Polonia. Dotyczyły one wielkości rynku i jego znaczenia dla gospodarki narodowej. W swoim wystąpieniu omówiła także tendencje na tym rynku, procesy przekształceń i oczekiwania konsumentów. Jak stwierdziła, w Polsce funkcjonuje obecnie około 250 tys. sklepów sprzedających tzw. towary szybko zbywalne (artykuły spożywcze, chemia gospodarcza). Polski handel jest bardzo rozdrobniony, co wynika ze struktury demograficznej - ponad 40% populacji zamieszkuje obszary wiejskie i miasta poniżej 10 tys. mieszkańców. Jak zauważyła M. Zimna, pod koniec lat dziewięćdziesiątych liczba małych sklepów szybko malała, by zacząć znowu rosnąć po 2000 r. i utrzymywać się obecnie na w miarę stałym poziomie. Wyraźna jest natomiast tendencja dynamicznego rozwoju (nawet kilkanaście procent rocznie) handlu wielkopowierzchniowego - hipermarketów, supermarketów i sklepów dyskontowych. Sieci detaliczne o różnym stopniu kapitalizacji obejmują 25% sklepów działających w naszym kraju; 43% żywności sprzedają duże sklepy, podczas gdy 57% tego rynku należy do małych placówek handlowych. W sektorze sprzedaży chemii gospodarczej połowę obsługują duże sklepy, a połowę - małe. Od 2004 r. najbardziej dynamiczny przyrost liczby klientów obserwuje się w hipermarketach, supermarketach i sklepach dyskontowych. Rozwijają się także dynamicznie centra handlowe. Mówiąc o preferencjach klientów, M. Zimna wskazała, że nadal wyraźne jest preferowanie dobrej relacji ceny do produktu, ale klient coraz częściej bierze także pod uwagę różne sposoby podnoszenia jakości usług handlowych, np. programy lojalnościowe. Jak stwierdziła, odzież i obuwie polscy konsumenci chętniej kupują na bazarach i w małych sklepach, a tzw. dobra trwałe, np. sprzęt AGD - w centrach handlowych. Na żywność coraz więcej pieniędzy wydajemy w dużych sklepach. Podczas senackiej konferencji propozycje zmian legislacyjnych, które pomogłyby wykluczyć uznaniowość w podejmowaniu decyzji przez administrację rządową i samorządową, przedstawił prezes zarządu Polskiej Sieci Handlowej "Lewiatan" Wojciech Kruszewski. Jako najbardziej dotkliwe dla handlowców wskazał m.in. uznaniowość w określaniu liczby i przyznawaniu koncesji na detaliczny handel alkoholem, decyzje stacji Państwowej Inspekcji Sanitarnej w sprawie wymogów dotyczących realizacji przepisów, np. HACCP, interpretację przepisów prawa podatkowego przez dyrektorów Izb Skarbowych czy interpretowanie uregulowań, kto może, a kto nie i na jakich zasadach prowadzić handel w dni ustawowo wolne od pracy. Przyczyn tej uznaniowości W. Kruszewski upatrywał w braku jednoznacznych uregulowań prawnych, przekazaniu urzędnikom monopolu władzy i arbitralności ich decyzji, a także braku odpowiedzialności za podejmowane decyzje i niemożności ich weryfikacji przez instytucje kontrolne. Ograniczenie konstytucyjnej swobody prowadzenia działalności gospodarczej powoduje szereg poważnych skutków - słabszy rozwój gospodarczy, zmniejszenie liczby przedsiębiorstw i wpływów do budżetu państwa, konieczność wypłat odszkodowań, a także tak poważne skutki społeczne jak utrata zaufania do instytucji państwowych, korupcja czy rozwój "szarej strefy". Zdaniem W. Kruszewskiego, zmiany zapobiegające tym zjawiskom należy wprowadzić do ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, do ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, ustawy o VAT i do kodeksu pracy. Podczas konferencji głos zabrali także:
|