"III wiek w XXI wieku"

7 października 2008 r. w Senacie odbyła się sesja V Ogólnopolskiej Konferencji Uniwersytetów Trzeciego Wieku "III wiek w XXI wieku".

W Polsce ruch Uniwersytetów Trzeciego Wieku rozpoczął się w 1975 r. Obecnie funkcjonuje około 200 tego typu placówek. Początkowo powstawały tylko przy uczelniach wyższych, dziś działają zarówno w formie organizacji pozarządowych, jednostek uczelni, jak i prowadzonych przez samorządy lokalne. W ostatnich latach nastąpił gwałtowny wzrost liczby tych placówek. W samej Warszawie działa 17 tego typu jednostek. Uniwersytety powstają nie tylko w dużych miastach akademickich, ale także w mniejszych miejscowościach.

Jest to forma edukacji permanentnej, adresowanej do osób starszych. Edukacja na poziomie akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria) łączy się tu z innymi działaniami aktywizującymi seniorów zarówno fizycznie, jak i społecznie. Słuchacze UTW uzupełniają i zdobywają wiedzę z różnych dziedzin, uczą się korzystania z nowych technologii, biorą udział w wycieczkach i życiu kulturalnym. Coraz częściej stają się aktywnymi i ważnymi uczestnikami życia lokalnych społeczności - pomagają innym, angażując się w działalność charytatywną, wolontariat i samopomoc, wystawiają sztuki teatralne, zbierają wspomnienia, tworzą przewodniki po swoich miejscowościach.

W grudniu 2007 r. powstała pierwsza forma zrzeszająca UTW - Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Jednym z jej najważniejszych celów jest wsparcie i integracja tego środowiska

Na konferencję do Senatu przybyło ok. stu osiemdziesięciu przedstawicieli Uniwersytetów Trzeciego Wieku z całej Polski oraz reprezentanci UTW z zagranicy.

Otwierając konferencję marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz podkreślił, że wyzwaniem dla naszego kraju jest aktywizacja edukacyjna, zawodowa osób starszych. Jego zdaniem, UTW są sojusznikiem w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego zaangażowanego w sprawy publiczne. Marszałek zapewnił, że Senat RP wspiera działania na rzecz społeczeństwa obywatelskiego.

Senator Mieczysław Augustyn - przewodniczący senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, który także przewodniczy Parlamentarnemu Zespołowi ds. Osób Starszych - przedstawił założenia do Ustawy o ubezpieczeniu od ryzyka niesamodzielności. Senator przypomniał, że w Polsce jest 9 mln emerytów i rencistów, a wśród nich 1 mln to osoby niesamodzielne, mogące funkcjonować jedynie z pomocą drugiej osoby. Gwałtownie rośnie liczba osób przewlekle chorych. Na oddziałach wewnętrznych, neurologicznych i ortopedycznych pacjenci w wieku powyżej 65 roku życia stanowią ponad 50 proc. , konsumują oni jedną trzecia leków. Bank światowy w 2006 roku oszacował, że zapotrzebowanie na opiekę długoterminową w Polsce sięga łącznie ok. 4,3 mld zł. A czy istniejące dziś formy opieki są wystarczające, należycie finansowane i zorganizowane? Senator Augustyn zwrócił uwagę, że dominująca obecnie opieka rodziny na osobą starszą, z biegiem lat będzie coraz bardzie ograniczana, dodatki pielęgnacyjne są zbyt małe, by wystarczyły na zakup usług opiekuńczych. Szpitale są coraz bardziej przeciążone pacjentami, których nie ma gdzie odwieźć. Do zakładów opieki rośnie kolejka oczekujących. Liczba środowiskowych usług opiekuńczych zamiast rosnąć, maleje, bo gminy unikają wydatkowania środków na opiekę nad starszymi.

W 2020 r - jak stwierdził senator Mieczysław Augustym - zapotrzebowanie na opiekę długoterminową wzrośnie najprawdopodobniej do ok. 15 mld zł rocznie, podczas gdy obecny poziom finansowania pozwoliłby wydać z budżetu jedynie połowę tej kwoty. Niesamodzielność stanie się udziałem tak dużej grupy Polaków, że system ochrony zdrowia i pomocy społecznej nie będzie w stanie udźwignąć kosztów finansowania. I dlatego, jako rozwiązanie problemu, proponowane jest ubezpieczenie od ryzyka niesamodzielności. Grupa robocza rozpocznie prace nad tą ustawą jeszcze w październiku.

W dalszej części konferencji omawiano m.in. kwestię funkcjonowania UTW w społeczności lokalnej, wspieranie działalności uniwersytetów przez samorządy, korzystanie z funduszy unijnych, prezentowano też wybrane programy współpracy krajowej i zagranicznej.

Organizatorami konferencji UTW byli: Parlamentarny Zespół ds. Osób Starszych i Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności.