"Zasada pomocniczości w polskim życiu publicznym ze szczególnym uwzględnieniem systemu zabezpieczenia społecznego"

Pod patronatem Marszałka Senatu RP Bogdana Borusewicza 23 września 2008 r. Komisja Rodziny i Polityki Społecznej Senatu RP wspólnie z Instytutem Spraw Publicznych zorganizowała konferencję na temat: "Zasada pomocniczości w polskim życiu publicznym ze szczególnym uwzględnieniem systemu zabezpieczenia społecznego".

Otwierając konferencję marszałek Bogdan Borusewicz podkreślił, że zasada pomocniczości wpisana jest w polską konstytucję, a po przyjęciu traktatu lizbońskiego będzie istotnym elementem w procedurze parlamentów europejskich.

Ogólnie sformułowana zasada pomocniczości wymaga teraz, zdaniem marszałka, interpretacji politycznej i prawnej.

Marszałek zwrócił też uwagę, że w innych parlamentach, a także Komisji Europejskiej dyskutuje się na ten sam temat, co dowodzi, że zasada pomocniczości nabiera w państwach Europy szczególnego znaczenia.

Marszałek wyraził przekonanie, że senacka konferencja wniesie wkład w ogólnoeuropejską dyskusję.

Przewodniczący senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, senator Mieczysław Augustyn podkreślił, że impulsem do zorganizowania konferencji, była sytuacja Polski i Europy, przed którymi stoją poważne wyzwania związane z globalizacją i swoistą rewolucją socjo-demograficzną. "Europejski model socjalny poddawany będzie poważnym próbom. Utrzymanie zdobyczy socjalnych wymaga poszukiwania najefektywniejszych rozwiązań. Ekonomizacja sektora publicznego staje się koniecznością i rodzi między innymi pytanie o model zarządzania państwem, kształtowania polityki społecznej, w szczególności sektora zabezpieczenia społecznego. W tej dziedzinie presja na coraz większe bezpieczeństwo zaczyna przerastać możliwości państwa, a skutki jego nadmiernej opiekuńczości powodują deficyt odpowiedzialności po stronie znacznej grupy beneficjentów środków publicznych. W takich okolicznościach oczy kreatorów polityki społecznej zwracają się ku zarządzaniu sieciowemu, decentralizacji i konsekwentnemu stosowaniu zasady pomocniczości. Odkrywamy, że zasada odpowiedzialności i solidarności to nie jest droga jednokierunkowa na linii państwo - samorząd - wspólnoty - rodzina - obywatel" - stwierdził senator Augustyn.

Senator zaznaczył także, że "obecna koalicja rządząca pragnie w znacznie większym stopniu zawierzyć obywatelom, stawia na wyzwolenie ich aktywności i przedsiębiorczości, zmierza do odbudowywania poczucia odpowiedzialności i etosu pracy. To ma uruchomić znaczne zasoby, które stanowią kapitał ludzki i społeczny. Ta filozofia rządzenia znajdzie w najbliższym już czasie swój wyraz w wielu ustawach. Chcielibyśmy, aby cechowała je pewna spójność nie tylko aksjologiczna, ale także metodologiczna. Senat, zwany często w Polsce izbą refleksji, jest dobrym miejscem by mówić o zasadach. Uznaliśmy, że dla ustaw decentralizujących zadania i finanse publiczne, wzmacniających pozycję sektora obywatelskiego, zmieniających znacząco system pomocy społecznej, edukację, ochronę zdrowia, wsparcie niepełnosprawnych, bezpieczeństwo osób niesamodzielnych, zasada pomocniczości ma kardynalne znaczenie".

Konferencja stanowiła okazję do przeglądu stanu prawnego i rozwiązań instytucjonalnych służących stosowaniu zasady pomocniczości w relacjach państwo - obywatele i ich wspólnoty. Rozważając sytuację w Polsce, odniesiono się też do doświadczeń niemieckich.

W konferencji wzięli udział między innymi: dr Petra Rosenbaum z Ministerstwa Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży Republiki Federalnej Niemiec oraz dr Thomas Becker, reprezentujący Caritas Niemcy, prof. Hubert Izdebski, prof. Mirosław Granat, sędzia Trybunału Konstytucyjnego, dr Jan Olbrycht, poseł do Parlamentu Europejskiego, Agnieszka Chłoń-Domińczak - wiceminister pracy i polityki społecznej, dr Marek Rymsza z Instytutu Spraw Publicznych, Marta Gumkowska, Stowarzyszenie Klon/Jawor oraz prof. Zbigniew Woźniak, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Celem konferencji była nie tylko dyskusja i wymiana doświadczeń, ale przygotowanie wniosków, które będą wskazaniami dla przyszłych autorów rekomendacji do zmian ustawowych.