"Prawo autorskie na miarę XXI wieku. Krok drugi"

23 czerwca 2008 r. w Senacie odbyła się konferencja "Prawo autorskie na miarę XXI wieku. Krok drugi", zorganizowana z inicjatywy Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej. Senackie spotkanie było kontynuacją prac nad nowelizacją ustawy - Prawo autorskie, podjętych przez Komisję Gospodarki Narodowej na konferencji, która odbyła się 8 kwietnia br. Przeprowadzono wówczas analizę systemu praw autorskich funkcjonującego w Polsce, jego aspektu gospodarczego i prawnego, m.in. w zakresie zbiorowego zarządzania prawami, relacji pomiędzy użytkownikami a organizacjami zbiorowego zarządzania, a także wobec orzeczeń sądowych, prawa europejskiego i doświadczeń innych krajów Unii Europejskiej. Podjęto także dyskusję nad rozwiązaniami, które powinny znaleźć się w nowej ustawie regulującej prawo autorskie.

Podczas obecnej konferencji zaproszeni goście, reprezentujący środowisko prawnicze, stowarzyszenia zrzeszające twórców, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także przedstawiciele nadawców i operatorów catv oraz organizacje zbiorowego zarządzania prawami, zgłosili propozycje nowych rozwiązań i zmian, których wprowadzenie do obowiązującego w naszym kraju prawa autorskiego jest, ich zdaniem, konieczne.

Konferencję prowadziła wicemarszałek Krystyna Bochenek, a do dyskusji wprowadzili - wiceprzewodnicząca Komisji Kultury i Środków Przekazu Barbara Borys-Damięcka oraz przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Krzysztof Kwiatkowski, którzy przypomnieli najważniejsze tezy sformułowane podczas kwietniowej debaty senackiej nad prawem autorskim.

Marszałek Sejmu Bronisław Komorowski skierował do uczestników konferencji list, w którym podkreślił, że z satysfakcją przyjmuje podjętą przez Senat próbę poszukiwania rozwiązań legislacyjnych, zmierzających do zapewnienia prawa autorskiego na miarę XXI wieku.

W opinii dr M. Bukowskiego, celowe jest wprowadzenie sądowego systemu kontroli tabel wynagrodzeń w ramach postępowania przed jednym sądem powszechnym. Postępowanie w sprawie o zatwierdzanie tabel wynagrodzeń powinno toczyć się w trybie nieprocesowym.

Zdaniem prezesa Stowarzyszenia Autorów ZAIKS Edwarda Pałłasza, prawo autorskie to podstawowy instrument prawny służący przede wszystkim ochronie praw twórców i ich zbiorowej reprezentacji, czyli organizacji zbiorowego zarządzania prawami, a nie ochronie interesów użytkowników.

Członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Piotr Boroń przedstawił opinię dotyczącą nowelizacji prawa autorskiego. Jej zdaniem, konieczna wydaje się gruntowna nowelizacja przepisów ustawy o prawie autorskim, dotyczących funkcjonowania organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi. Możliwe jest również całościowe ujęcie tego segmentu rynku praw na dobrach niematerialnych w drodze oddzielnej ustawy. Przykładem może być Austria, gdzie w 2006 r. weszła w życie odrębna ustawa regulująca działalność organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Niezbędne wydaje się również ograniczenie liczby organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi działających na danym polu eksploatacji.

Wiceprezes Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej Tomasz Węgrzyński omówił dwa projekty nowelizacji - jeden autorstwa Izby, drugi - Konsorcjum "Przyjazne Prawo Autorskie". Do zgłoszonych propozycji ustosunkowali się podczas dyskusji przedstawiciele prawniczych środowisk naukowych - prof. Jan Błeszyński i prof. Elżbieta Traple.

Założenia do projektu, nad którym pracuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, omówił Piotr Żuchowski, sekretarz stanu w tym resorcie. Projekt ten dotyczy przede wszystkim realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 stycznia 2006 r., odnoszącego się m.in. do art. 108 ust. 3 prawa autorskiego.

W opinii wiceministra, prawo autorskie to materia niezwykle skomplikowana, której zadaniem jest uregulowanie wewnętrznie sprzecznych interesów twórców i nadawców. Jednocześnie polska dyskusja o nowych rozwiązaniach w tym zakresie nie może toczyć się w oderwaniu od debaty europejskiej na ten temat. Wiceminister zwrócił także uwagę na niski poziom świadomości społecznej dotyczącej ochrony praw autorskich i ich kradzieży. Jak stwierdził, prawo autorskie to materia o ogromnej dynamice, istotny jest również niebagatelny aspekt finansowy.

Jak poinformował wiceminister P. Żuchowski, resort kultury na przełomie lipca i sierpnia br. chce skierować projekt nowelizacji do konsultacji społecznych. We wrześniu powinna go zaakceptować Rada Ministrów. Mówiąc o założeniach projektu, zaznaczył, że minister kultury uzyskał zapewnienie od ministra sprawiedliwości o podjęciu prac nad wyodrębnieniem sądów powszechnych, które orzekałaby w sprawach dotyczących prawa autorskiego.