"Sytuacja opieki psychiatrycznej w Polsce"

Posiedzenie Komisji Zdrowia miało charakter seminaryjny i było poświęcone sytuacji opieki psychiatrycznej w Polsce. Informację na ten temat przedstawił podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Adam Fronczak w Ministerstwie Zdrowia. Jak podkreślił, zdrowie psychiczne jest uznawane w naszym kraju za fundamentalne dobro osobiste człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do podstawowych obowiązków państwa.

Zasadniczym wskaźnikiem stanu zdrowia psychiczneogo Polaków jest rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych, także tych związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych - alkoholu, narkotyków i leków. Od wielu lat zwiększa się liczba osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych. W ciągu 14 lat, od 1990 r. do 2004 r., wskaźnik leczonych ambulatoryjnie wzrósł o 131%, a wskaźnik hospitalizacji o 45%. Niepokoi fakt, że z 9-milionowej populacji dzieci i młodzieży w wieku do 18 lat około 10% wymaga opieki i pomocy psychiatryczno-psychologicznej.

Dyrektor Delegatury Najwyższej Izby Kontroli we Wrocławiu Andrzej J. Myrta przedstawił wyniki kontroli funkcjonowania opieki psychiatrycznej, ze szczególnym uwzględnieniem opieki stacjonarnej. Jej celem była ocena prawidłowości i dostępności opieki zdrowotnej dla osób z zaburzeniami psychicznymi, realizowanej w ramach psychiatrycznej opieki szpitalnej i ambulatoryjnej. W ocenie NIK, nie został dotychczas stworzony system kompleksowej opieki nad chorymi, nie podjęto także działań na rzecz integracji i przywrócenia osób chorych psychicznie do funkcjonowania w społeczeństwie. Pozytywnie, mimo odnotowanych nieprawidłowości i zaniedbań, oceniono funkcjonowanie szpitali psychiatrycznych oraz poradni zdrowia psychicznego. Nie stwierdzono rażących naruszeń w zakresie świadczenia przez nie usług zdrowotnych. Nieprawidłowości dotyczyły stanu technicznego i sanitarnego obiektów.

Mając na uwadze systematyczny wzrost liczby osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych, a także przewidywane jeszcze wyraźniejsze kształtowanie się tych tendencji (zagrożenia dla zdrowia psychicznego - bezrobocie, ubóstwo, przemoc, rozluźnienie więzi społecznych), należy przyjąć rozwiązania zmierzające do poprawy obecnie istniejącego systemu ochrony zdrowia psychicznego.

Jak stwierdził podczas posiedzenia konsultant krajowy ds. praw psychiatrii prof. Marek Jarema, najskuteczniejszą metodą realizacji tego celu jest przyjęcie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Poprzez zaangażowanie w prace nad tym programem, oprócz Ministerstwa Zdrowia, także innych organów oraz podległych im jednostek, które w swoich działaniach stykają się na stałe z problematyką zdrowia psychicznego, możliwe będzie dokonanie kompleksowej przebudowy systemu ochrony zdrowia.

Ochrona zdrowia psychicznego, jak podkreślił kierownik I Kliniki Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie prof. Jacek Wciórka, polega przede wszystkim na zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej. Jego zdaniem, należy przyspieszyć prace nad wprowadzeniem w życie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Trzeba także kształtować właściwe postawy wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, a zwłaszcza - jak stwierdziła kierownik Centrum Zdrowia Psychicznego Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie dr Katarzyna Prot - zrozumienie, tolerancję, życzliwość, oraz przeciwdziałać ich dyskryminacji.

W dyskusji podkreślano, że promocja zdrowia psychicznego, leczenie i opieka - to również realizacja przyjętych przez Polskę zobowiązań wobec Unii Europejskiej oraz Światowej Organizacji Zdrowia.