"Patriotyzm jutra a wyzwania współczesnego harcerstwa. Rola harcerstwa w państwie"

W sobotę 10 maja 2008 r. w Senacie z inicjatywy senackiej Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego odbyła się konferencja "Patriotyzm jutra a wyzwania współczesnego harcerstwa. Rola harcerstwa w państwie". Konferencja wpisuje się w obchody Roku Andrzeja i Olgi Małkowskich, ogłoszonego przez Senat RP uchwałą 7 lutego 2008 roku.

Senator Kazimierz Wiatr przewodniczący Komisji Nauki, Edukacji i Sportu otwierając konferencję podkreślił, że uchwała Senatu jest wyrazem szacunku i uznania nie tylko dla twórców polskiego harcerstwa, ale dla całej organizacji, dla pracy społecznej wszystkich harcerek i harcerzy. W uchwale m.in. czytamy: "Senat Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza rok 2008 Rokiem Andrzeja i Olgi Małkowskich, dwojga wybitnych twórców polskiego harcerstwa. Senat czyni to pełen uznania dla działalności polskiego harcerstwa, którego 100. rocznica powstania przypada w 2010 roku, dla jego wartości wychowawczych, które kształtowały przez cały wiek dwudziesty oraz kształtują nadal osobowości i postawy etyczne kolejnych pokoleń polskiej młodzieży w duchu służby i braterstwa. Harcerki i harcerze w najtrudniejszych chwilach historii naszej Ojczyzny wielokrotnie zdali egzamin z patriotyzmu i postaw obywatelskich".

Marszałek Sejmu Bronisław Komorowski mówiąc o patriotyzmie zaznaczył, że w jego rodzinie nie mówiło się o patriotyzmie, tylko stawało się patriotą w efekcie naturalnych procesów wychowawczych. "Gdy się dużo mówi, to się traci na wiarygodności" - powiedział marszałek. Dodał, że w polityce nadużywa się odniesień do patriotyzmu. Przestrzegał przed instrumentalizacją tego pojęcia. Jego zdaniem należy rozmawiać o współczesnym patriotyzmie, unikać kojarzenia tego pojęcia tylko z historią, a przede wszystkim najważniejsze jest, by być patriotą.

Hm. Grzegorz Nowik mówił o roli i miejscu harcerstwa w państwie. Podkreślił, że oblicze harcerstwa kształtowała trudna historia Polski. "Historia harcerstwa to historia odradzania się wolnego państwa" - powiedział. Dodał, że polskie harcerstwo ukształtowało się pod zaborami i było obecne na wszystkich drogach prowadzących do niepodległości. Harcerstwo, jako pierwsze potrafiło się zjednoczyć, jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Organizacja przeżywała dylematy ideowe; zastanawiano się czy harcerstwo ma być narodowe, czy państwowe, a może państwowo-obywatelskie.

Prof. Andrzej Janowski poruszył kwestię roli harcerstwa we współczesnym społeczeństwie.

Jego zdaniem harcerstwo powinno wypełniać niszę - robić to, czego nie robi szkoła, dom, otoczenie. W opinii prof. Janowskiego obecnie nikt nie uczy młodych ludzi m.in.: porozumiewania się i współdziałania, sztuki prowadzenia sporów i znajdywania punktów zgody. Harcerstwo powinno dawać młodym ludziom szansę na odgrywanie różnych ról - stosownie do predyspozycji i nawet wbrew predyspozycjom psychicznym, bo to uczy odpowiedzialności. Harcerstwo może także uczyć trudnej sztuki przetrwania - uważa prof. Janowski.

Uczestnicy konferencji debatowali nt. "patriotyzmu jutra" Polaków. Senator Wiatr mówił o trzech poziomach patriotyzmu: pierwszy to wiedza o państwie, narodzie, znajomość historii, języka, kultury, obyczajów, drugi - to ta cała wiedza wzbogacona o emocje, wrażliwość, trzeci - to wszystko wzbogacone o odpowiedzialność za państwo i naród. W opinii senatora Wiatra znając definicję patriotyzmu łatwo odpowiedzieć sobie na pytanie jaki powinien być patriotyzm jutra. Zdaniem senatora harcerstwo potrafi łączyć tak rozumiany patriotyzm z nowoczesnością. "Wielkość harcerstwa polega na tym, że lęki potrafi przekuwać w zadania i umie je realizować" - powiedział Wiatr.