"Ochrona środowiska w Unii Europejskiej - stan realizacji zobowiązań oraz możliwości finansowania"
11 marca 2008 r. w Senacie odbyła się konferencja "Ochrona środowiska w Unii Europejskiej - stan realizacji zobowiązań oraz możliwości finansowania", zorganizowana przez Komisję Rolnictwa i Ochrony Środowiska. W spotkaniu wzięli udział parlamentarzyści, przedstawiciele samorządów, administracji państwowej, a także liczne grono przedstawicieli organizacji pozarządowych. Celem konferencji było wskazanie możliwości pozyskiwania środków unijnych na finansowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska, przekazanie informacji o sposobach korzystania z funduszy europejskich na obszarach wiejskich w latach 2007-2013, a także ocena już wdrażanych programów. Dyskusja dotyczyła również barier utrudniających korzystanie z funduszy europejskich oraz potrzeby podjęcia inicjatyw legislacyjnych zmierzających do rozwiązania występujących problemów. Konferencja była ponadto próbą doprecyzowania harmonogramu działań dostosowawczych w związku ze zobowiązaniami Polski wynikającymi z członkostwa w Unii Europejskiej. 
Otwierając konferencję, przewodniczący Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska senator Jerzy Chróścikowski, wskazał na pytania, na jakie powinna ona dać odpowiedzieć. Jego zdaniem, pierwsza i niezwykle istotna kwestia to dostosowanie polskiego prawa ochrony środowiska do prawa wspólnotowego - proces złożony i skomplikowany, a jednocześnie ciągły, ponieważ prawo wspólnotowe stale zmienia się i rozbudowuje. Jako kolejną kwestię wskazał zaawansowanie absorpcji środków z programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz ostatnie decyzje rządu, w istotny sposób zmieniające kształt listy projektów i zasady uzyskania pomocy przez beneficjentów. Jak stwierdził senator J. Chróścikowski, proces dostosowawczy to nie tylko przekształcanie prawa, ale przede wszystkim skutki, jakie powoduje ono w życiu gospodarczym kraju członkowskiego. Zmiany prawa pociągają za sobą szereg następstw, dotyczących stosowanych technologii, obowiązków spoczywających na przedsiębiorstwach i jednostkach administracji publicznej, skutkują koniecznością podjęcia nowych inwestycji. 
Na zakończenie swojego wystąpienia przewodniczący Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska wyraził nadzieję, że podczas debaty zostaną postawione wnioski i uwagi, które przyczynią się do osiągnięcia wytyczonych celów konferencji. O finansowaniu ochrony środowiska w latach 2007-2013 ze środków unijnych mówił podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska Janusz Zaleski. Zobowiązania wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i harmonogram działań dostosowawczych przedstawił minister środowiska Maciej Nowicki. W swoim wystąpieniu przypomniał, że podczas ubiegania się przez Polskę o członkostwo w Unii Europejskiej obszar "Środowisko" okazał się jednym z najtrudniejszych w całym procesie negocjacyjnym, i to zarówno pod względem zakresu dostosowania ustawodawstwa polskiego do dorobku prawnego UE, jak i możliwości wdrażania wymagań zawartych w dyrektywach i innych aktach prawnych. Minister podkreślił, że charakter i zakres zobowiązań podjętych wówczas przez Polskę jest różnorodny i obejmuje szerokie spektrum działań. W pierwszym etapie następuje realizacja obowiązku transpozycji prawa europejskiego w dziedzinie ochrony środowiska do prawa krajowego lub - też w wypadku aktów prawnych UE bezpośrednio obowiązujących (rozporządzenia UE) - przygotowanie warunków umożliwiających ich stosowanie. Ważny element działań dostosowawczych stanowi opracowanie dokumentów strategicznych - planów i programów niezbędnych do właściwego wdrożenia acquis, które służą do planowania działań implementacyjnych, oszacowania kosztów ich realizacji czy określenia podmiotów realizujących te działania. 
Kolejny etap stanowi praktyczne wykonanie obowiązków, m.in. w postaci działań o charakterze instytucjonalnym - ustanowienie organów właściwych do realizacji określonych działań (powołanie nowych jednostek lub nadanie nowych obowiązków jednostkom istniejącym). Działania instytucjonalne mogą obejmować również szkolenia kadr i wszelkie inne przedsięwzięcia służące wdrożeniu acquis. Jak stwierdził minister M. Nowicki, zadania o charakterze dostosowawczym w dziedzinie ochrony środowiska to w dużej mierze inwestycje mające na celu osiągnięcie standardów europejskich, takie jak oczyszczalnie ścieków, ale też zakupy aparatury pomiarowej w ramach sieci monitoringu środowiska. Najczęściej działania dostosowawcze oznaczają zmiany systemowe, na które składa się szereg mniejszych zadań i przedsięwzięć realizowanych przez określone organy i podmioty, obejmujące m.in. inwentaryzację, programowanie i praktyczną realizację obowiązków. 
Wystąpienie podsekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Janusza S. Mikuły dotyczyło możliwości pozyskania środków z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Kwestię realizacji zobowiązań w zakresie ochrony środowiska w związku z wdrażaniem standardów Unii Europejskiej omówił prezes Stowarzyszenia Beneficjentów Funduszy Pomocowych Jacek Rybiński. |