"Sytuacja socjalna i aktywność społeczna osób starszych w Polsce"

28 lutego 2008 r. w Senacie odbyła się konferencja "Sytuacja socjalna i aktywność społeczna osób starszych w Polsce", zorganizowana przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej we współpracy z ogólnopolską Wspólnotą Roboczą Związków Organizacji Socjalnych WRZOS. Konferencja poświęcona była sposobom promowania aktywnego modelu życia wśród osób starszych. Jej celem było przedstawienie doświadczeń i dorobku społecznego projektu "Senior Task Force", realizowanego w latach 2007-2008 przez polskie organizacje pozarządowe przy wsparciu Stowarzyszenia Niemiecko-Polskiej Współpracy Socjalnej.

Głównym celem projektu było przygotowanie wolontariuszy w wieku senioralnym do roli doradców merytorycznych, działających na rzecz ludzi starszych we współpracy z pozarządowymi organizacjami socjalnymi i grupami samopomocowymi. Działania podjęte w ramach projektu będą realizowane w latach następnych.

Otwierając konferencję, wicemarszałek Marek Ziółkowski podkreślił, że rosnąca liczba ludzi w wieku poprodukcyjnym nie jest w naszym kraju problemem społecznym, lecz serdecznym obowiązkiem społeczeństwa wobec ludzi starszych. Wicemarszałek Senatu zadeklarował gotowość utworzenia parlamentarnego zespołu do spraw seniorów. Jego zdaniem, aktywizacja zawodowa i obywatelska osób starszych, opieka nad nimi - to wyzwanie dla polityków, samorządów oraz organizacji pozarządowych, a także dla całej gospodarki.

Przewodniczący Komisji Rodziny i Polityki Społecznej senator Mieczysław Augustyn poinformował, że chodzi o tworzenie przez władze wszystkich szczebli praktycznych form pomocy, np. merytorycznego przygotowania wolontariuszy - seniorów, którzy będą działać jako doradcy merytoryczni socjalnych organizacji pozarządowych i grup samopomocowych w zakresie pomocy dla osób starszych. W najbliższym czasie zostanie wyszkolonych 16 takich wolontariuszy.

W swoim wystąpieniu senator M. Augustyn zwracał uwagę na zmiany demograficzne, których skutkiem jest wzrost liczby osób starszych w społeczeństwie. Jak mówił, spowodują one, że całkowicie zmieni się struktura rodziny i za 20-30 lat na jedną osobę młodszą będzie przypadać niekiedy czworo dziadków.

"Chcielibyśmy pokazać potencjał seniorów także w zakresie zobowiązań socjalnych wobec ludzi starszych. Nie łudźmy się, bo to nie młodzi zaopiekują się seniorami za 20 lat. To seniorzy mogą zająć się starszymi od siebie seniorami w ramach sieci wsparcia sąsiedzkiego, jeżeli stworzone zostaną przez władze publiczne odpowiednie zachęty i instrumenty wsparcia" - stwierdził senator M. Augustyn. Podkreślił jednocześnie, że trzeba o tym myśleć już dzisiaj i szkolić wolontariuszy w zakresie pomocy osobom starszym.

Zdaniem przewodniczącego Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, żeby do starości dobrze się przygotować, należy wypracować i przyjąć model aktywnego życia. "Dlatego taki model trzeba promować na wszystkich szczeblach władzy i znaleźć na to pieniądze" - zaznaczył.

Odnosząc się do systemu ubezpieczenia pielęgnacyjnego, funkcjonującego w Niemczech, senator M. Augustyn stwierdził, że warto o tym pomyśleć również w Polsce, "byśmy w ramach solidarności, zaczęli się ubezpieczać od ryzyka niesamodzielności na starość". W opinii senatora, należy także stworzyć system przechodzenia osób starszych z nierzadko dużych mieszkań do mniejszych, ale dostosowanych do potrzeb osób starszych i mniej sprawnych.

Organizatorzy projektu "Senior Task Force" Maria Gucwa-Rosik i Jan Kopeć zwrócili uwagę, że założenie, iż osoby starsze są problemem, ciężarem dla państwa, społeczeństwa, najbliższych - jest niewłaściwe. Podstawą strategii i filozofii działań zmierzających w kierunku poprawienia sytuacji seniorów powinno być przekonanie, że seniorzy są bogactwem narodu - mają wiedzę, doświadczenie, potencjał intelektualny, który można wykorzystać w rozwoju społecznym i gospodarczym kraju.

Wiceprezes Zarządu Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Socjalnych WRZOS Agnieszka Krawczyk poinformowała, że głównym celem projektu "Senior Task Force" było przygotowanie wolontariuszy w wieku senioralnym do roli doradców merytorycznych, działających na rzecz osób starszych we współpracy z pozarządowymi organizacjami socjalnymi i grupami samopomocowymi. Uczestnikom projektu wręczono certyfikaty.

Wiceprezes A. Krawczyk podkreśliła, że należy pokazać społeczeństwu, iż osoby starsze chcą mieć wpływ na swoją starość, że są aktywne oraz mają dużą wiedzę i kompetencje, które mogą wykorzystać. "Osoby starsze mają czas i chcą się angażować, by zmieniać sam proces starzenia się i zmieniać obraz starości w Polsce" - mówiła.

WRZOS chce, by strona rządowa, a także władze lokalne, rozpoczęły wspólną dyskusję z seniorami o zmianie spojrzenia na ludzi starszych. Zdaniem A. Krawczyk, celowe byłoby utworzenie w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej grupy eksperckiej ds. osób starszych, a także wyznaczenie odpowiedniej osoby w resorcie, zajmującej się osobami starszymi.

Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych jako nieformalna struktura powstała w 1997 r. Formalne powstanie konfederacji związków regionalnych WRZOS nastąpiło w 1999 r., a od 2004 r. WRZOS ma status organizacji pożytku publicznego.

Senator Jarosław Duda, sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej podkreślił, że Polska nie wykorzystuje osób starszych na rynku pracy. Aż 85% kobiet i 75% mężczyzn odchodzi na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Zmiana tej sytuacji, aktywizacja zawodowa osób starszych są priorytetowym zadaniem resortu pracy. Rozważana jest także możliwość przygotowania ustawy o seniorach, która obejmowałaby wszechstronnie normy prawne dotyczące tej grupy wiekowej społeczeństwa.

W senackiej konferencji wzięli udział seniorzy - uczestnicy programu, przedstawiciele niemieckiego Ministerstwa Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży, Niemiecko-Polskiego Stowarzyszenia Współpracy Socjalnej, polskich organizacji pozarządowych, środowisk naukowych, parlamentarzyści, przedstawiciele rządu i administracji publicznej.