"Finansowe wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich w latach 2007-2013"

18 grudnia 2007 r. w Senacie odbyła się konferencja "Finansowe wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich w latach 2007-2013", zorganizowana przez Komisję Rolnictwa i Ochrony Środowiska.

Celem konferencji, w której wzięli udział przedstawiciele rządu, samorządu terytorialnego, rolniczych związków zawodowych i społeczno-zawodowych organizacji rolników, m.in. Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność", a także innych organizacji o zasięgu krajowym działających w rolnictwie, było przekazanie informacji o możliwościach korzystania z funduszy europejskich na obszarach wiejskich w latach 2007-2013, a także ocena częściowo wdrażanych programów.

Podczas konferencji dyskutowano m.in. na temat barier utrudniających korzystanie z funduszy europejskich oraz inicjatyw legislacyjnych mających na celu rozwiązanie występujących problemów.

Otwierając konferencję, przewodniczący Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska senator Jerzy Chróścikowski przypomniał, że w związku z wiosennym szczytem Rady Europejskiej w 2009 r. przeglądowi będzie poddana zreformowana Wspólna Polityka Rolna i zostaną przedstawione propozycje jej zmiany w odniesieniu do systemu jednolitej płatności oraz określonych rynków rolnych oraz jej wdrażania w państwach członkowskich. Jak stwierdził senator, pomoże to także w określeniu kształtu Wspólnej Polityki Rolnej oraz priorytetów w tym obszarze na przyszłość.

Senator J. Chróścikowski podkreślił, że nie tylko w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej, której jesteśmy członkami, dojrzewa przekonanie, że Wspólna Polityka Rolna powinna ulec zmianie. Jego zdaniem, dyskusji nad przyszłością tej polityki zawsze będzie towarzyszyć debata nad budżetem Unii Europejskiej, jego wielkością, strukturą, źródłami zasilania i sposobami dzielenia środków. "Ta nasza dzisiejsza dyskusja jest o tyle ważna, że jesteśmy przed głosowaniami nad poprawkami do budżetu państwa na rok 2008 w Sejmie oraz przed dyskusją i pracami w Senacie" - powiedział.

W swoim wystąpieniu przewodniczący Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska wyraził przekonanie, że na forum Unii Polska powinna przedstawić koncepcję kompleksowych reform polityki rolnej wobec rolnictwa i obszarów wiejskich, w której - jego zdaniem - powinny uczestniczyć wszystkie środowiska związane z rolnictwem i jego otoczeniem. Wiceminister rozwoju regionalnego Janusz Mikuła poinformował uczestników konferencji o funduszach unijnych nadzorowanych przez jego resort, z których mogą skorzystać rolnicy i obszary wiejskie. Jak powiedział, w latach 2007-2015 do wykorzystania jest około 108 mld euro. Zaznaczył, że 25% tych funduszy musi pochodzić ze środków własnych. Dlatego te pieniądze muszą być mądrze wydawane, tak, by każde euro do 2015 r. zwróciło się wielokrotnie. Zdaniem wiceministra J. Mikuły, jedynie od inwencji wnioskodawców zależy, ile pieniędzy z programów nadzorowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego trafi na obszary wiejskie.

Wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Jan Krzysztof Ardanowski podkreślił, że głównym instrumentem wsparcia rolnictwa w Polsce są dopłaty bezpośrednie, z których korzysta co roku 1,5 mln rolników. Ten system ma być stosowany do 2010 r. Wiceminister rolnictwa poinformował, że Polska wystąpiła o wydłużenie tego systemu dopłat do 2013 r. i uzyskała od Komisji Europejskiej obietnicę w tej sprawie. Dodał, że płatności bezpośrednie wzrastają co roku o 5 -10% W 2008 r. dopłaty wyniosą 1,4 mld euro, w następnych latach będą wzrastały aż do poziomu 3 mld euro w 2013 r. Ponadto Polska ma możliwość uzyskania dodatkowych pieniędzy przeznaczonych dla wybranych sektorów ze środków z budżetu krajowego w celu poprawy konkurencyjności polskiego rolnictwa na rynku wspólnotowym. Drugi filar wsparcia dla tego sektora to rozwój obszarów wiejskich. Jest on finansowany w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Opracowany został Krajowy Plan Strategiczny na lata 2007-2013, który zawiera priorytety i kierunki rozwoju tych obszarów w Polsce i stanowi podstawę do przygotowania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Na ten program przewidziano 17,2 mld euro (środki UE i krajowe). Wiceminister J.K. Ardanowski podkreślił, że Komisja Europejska opowiada się za odcięciem pomocy bezpośredniej i strukturalnej dużym gospodarstwom. Powinny być one dochodowe i według KE - traktowane jak przedsiębiorstwa.

Podczas konferencji o roli Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w realizacji Wspólnej Polityki Rolnej mówił prezes agencji Leszek Droździel.

Mechanizmy interwencji na rynku rolnym przedstawił prezes Agencji Rynku Rolnego Stanisław Kamiński. Prezes podkreślił, że jednym z kilku powiązanych ze sobą celów, stawianych przez Wspólną Politykę Rolną, jest stabilizacja rynku produktów rolno-spożywczych oraz ochrona dochodów uzyskiwanych z rolnictwa. Mechanizmy służące stabilizacji rynków stanowią od dawna istotną część unijnej polityki rolnej, podlegając oczywiście koniecznym zmianom ze względu na zmieniający się kształt tej polityki, a także zmiany podażowo-popytowe zachodzące na światowych rynkach. Jak stwierdził prezes Agencji Rynku Rolnego, realizacja zadań z zakresu stabilizacji rynku stanowi podstawowy obszar działania agencji administrującej w Polsce wybranymi mechanizmami WPR, a także mechanizmami finansowanymi ze środków krajowych. Od czasu akcesji agencja na realizację zadań w ramach WPR rozdysponowała kwotę około 4 mld zł, z której 80% pochodziło ze środków unijnych. Zdaniem prezesa, na uwagę zasługuje skala podjętych działań interwencyjnych, dotyczących m.in. rynku mleka, cukru, zbóż, produkcji tytoniu i skrobi ziemniaczanej, prywatnego ? przechowywania produktów, produkcji i przetwórstwa czy krajowego pszczelarstwa.

W opinii prezesa S. Kamińskiego, na szczególne podkreślenie zasługuje, zwłaszcza wobec pojawiających się nowych ognisk ptasiej grypy, realizacja przez Agencję Rynku Rolnego zadań związanych z pomocą finansową dla producentów jaj i drobiu w związku z poniesionymi stratami. W 2007 r. wydatki na ten cel wyniosą prawie 16 mln zł, w 50% refinansowanych z budżetu UE.

Ważnym zadaniem agencji - niezwiązanym bezpośrednio z przekazywaniem środków finansowych - jest administrowanie tworzącym się rynkiem biopaliw i biokomponentów, stwarzającym producentom rolnym nowe możliwości sprzyjające pełniejszemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego i poprawie sytuacji ekonomicznej gospodarstw. W opinii prezesa S. Kamińskiego, wzrost wykorzystania energii produkowanej z odnawialnych źródeł zakładany w polityce energetycznej i transportowej UE jest niewątpliwie istotnym faktem dla unijnego rolnictwa.

Podsumowując swoje wystąpienie, prezes Agencji Rynku Rolnego stwierdził, że działania podejmowane przez tę instytucję od czasu akcesji przyniosły wymierne efekty w postaci wypłaconych producentom rolnym, handlowcom czy przetwórcom płatności, a także przyczyniły się do zagospodarowania części nadwyżek rynkowych produktów żywnościowych i wzrostu pomocy udzielonej najuboższej ludności Polski.

Na zakończenie konferencji przeprowadzoną dyskusję podsumował przewodniczący Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska senator J. Chróścikowski. Jak stwierdził, prowadzona obecnie debata nad przyszłością i kierunkami rozwoju polskiej wsi i rolnictwa w dłuższej perspektywie niż jeden okres programowania ma na celu wypracowanie wstępnych propozycji zmian, jakie Polska powinna przedstawić podczas reformy Wspólnej Polityki Rolnej.

W opinii senatora J. Chróścikowskiego, tematyka konferencji wpisała się w tak ważną dla przyszłości polskiej wsi i rolnictwa dyskusję na temat planowanych zmian we wspólnym unijnym budżecie. Podczas dyskusji poruszano najważniejsze problemy związane z rozwojem wsi i rolnictwa w Polsce w powiązaniu ze Wspólną Polityką Rolną. Senator przypomniał, że Komisja Europejska krytycznie oceniła dotychczasową politykę budżetową i zapowiedziała jej zmianę. Powstaje pytanie, na jak głębokie zmiany Polska powinna się zgodzić w sytuacji, gdy kraj nasz ma pewne opóźnienia rozwojowe w stosunku do innych członków Unii, a z polityki spójności zaczęliśmy dopiero korzystać.

Jak stwierdził senator J. Chróścikowski, gospodarstwo rolne, a w nim ziemia, nie tylko kształtowało przez wieki, ale nadal kształtuje osobowość, charakter, postawy rolników i społeczności lokalnych, a także system więzi społecznych i zasady komunikowania się, a przede wszystkim system wartości.