Szanowny Panie Marszałku,

Działalność samorządu terytorialnego podlega ocenie z punktu widzenia zgodności z prawem. W tych ramach na działalność jednostek samorządu terytorialnego mogą wpływać władczo, obok regionalnych izb obrachunkowych, jedynie wojewodowie oraz Prezes Rady Ministrów. Umiejscowieniu organów nadzoru w strukturach władzy publicznej towarzyszy odpowiednie przyporządkowanie instrumentów nadzoru. O ile wojewodowie oraz regionalne izby obrachunkowe (jako organy terenowe) są uprawnieni do bieżącej oceny oraz ewentualnego wiążącego wpływania na działanie samorządu terytorialnego - to Prezesowi Rady Ministrów przypisane zostały najbardziej dotkliwe środki nadzoru o personalnym charakterze, których ewentualne zastosowanie nie pozostaje bez wpływu na byt organów gmin, powiatów lub samorządu województwa. Dokonywanie oceny działań samorządu terytorialnego jest więc immanentną cechą organów nadzoru, jednak zakres dozwolonej ingerencji w działalność samorządu, a co za tym idzie i katalog dopuszczalnych instrumentów nadzorczych, wytyczają obowiązujące przepisy prawa. Odpowiednie ramy systemowe w tym zakresie tworzą obok Konstytucji RP również samorządowe ustawy ustrojowe [tj. ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.); ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.); ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.], a także Europejska Karta Samorządu Terytorialnego (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607).

Relacje, które powstają na gruncie obowiązującego prawa między organami nadzoru a jednostkami samorządu terytorialnego nie powodują, iż mieszkańcy pozbawieni zostali kontroli oraz wpływu na działalność władz lokalnych. Pomimo, iż organy nadzoru oddziałują na samorząd wyłącznie przy uwzględnieniu kryterium legalności, to w pozostałym zakresie władze samorządowe poddawane są bieżącej ocenie przez członków wspólnot na rzecz których działają i przed którymi ponoszą odpowiedzialność polityczną. Idea samorządności opiera się na przyznaniu obywatelom tworzącym daną korporację samorządową decydującego głosu w podejmowaniu rozstrzygnięć ich dotyczących, gdyż to mieszkańcy stanowią pierwotny podmiot władzy lokalnej. Rozdzielność oraz wzajemne dopełnianie się systemów, które służą kontroli i wpływaniu na zachowanie jednostek samorządu terytorialnego wyraża się w tym, iż z jednej strony funkcjonuje wyspecjalizowany system nadzoru sprawowany przez państwo, z drugiej zaś, mamy do czynienia z instrumentami prawnymi, które umożliwiają wspólnotom samorządowym oraz poszczególnym obywatelom kontrolę działalności samorządu oraz wiążące wpływanie na jego zachowanie. Wspomnieć chociażby należy o dostępie do informacji publicznej, czy też o możliwości odwoływania organów jednostek samorządu terytorialnego w drodze referendum lub wzruszania przed sądem administracyjnym aktów organów gmin, powiatów lub województw samorządowych. Pomijanie aktywności obywatelskiej i oparcie się w tym zakresie jedynie na nadzorze sprawowanym przez instytucje państwowe należy uznać za kolidujące z ideą społeczeństwa obywatelskiego i zasadą subsydiarności.

Rozwiązania, które zostały wprowadzone na mocy ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz. 1457) stanowiły z jednej strony reakcję na doniesienia o tzw. "rządzeniu zza krat" przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, z drugiej strony zasady dotyczące ważności referendów w sprawie odwołania organów jednostek samorządu terytorialnego dostosowane zostały do aktywności mieszkańców. Od nowej kadencji samorządu, m. in. w przypadku aresztowania osoby sprawującej funkcję organu wykonawczego gminy, jego zadania i kompetencje przejmie zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów. Istotne zmiany dotyczą również materii regulowanej ustawą z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 113, poz. 984 z późn. zm.). W nowej kadencji samorządu dotychczasowa zasada, według której o ważności referendum (bez wzglądu na jego przedmiot) decyduje osiągnięcie co najmniej 30% frekwencji - w przypadku referendów w sprawie odwołania organów jednostek samorządu terytorialnego - zostanie zastąpiona rozwiązaniem, które odwołuje się do liczby głosujących przy wyborze danego organu. Nie jest jednak wymagane, aby frekwencja w referendum (dla jego ważności) osiągnęła jej poziom w dniu wyborów. Wystarczy, aby w głosowaniu wzięło udział nie mniej niż 3/5 biorących udział w wyborze odwoływanego organu. Choć faktem pozostaje, iż ilość ważnych referendów w obecnej kadencji nie była wysoka (wg danych, które gromadzi Państwowa Komisja Wyborcza w 91 referendach odwołano 7 wójtów i burmistrzów oraz 4 rady gmin - co stanowiło nieco pond 12%) to z oczywistych względów ocena funkcjonowania nowych rozwiązań będzie możliwa dopiero po nadchodzących wyborach samorządowych, gdy będą stosowane w praktyce przez okres umożliwiający przeprowadzenie obiektywnej analizy.

MINISTER

Spraw Wewnętrznych i Administracji

w.z. Arkadiusz CZARTORYSKI

Sekretarz Stanu

Szanowny Panie Marszałku,

Prezes Rady Ministrów, rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 20 października 2004 r., zawiesił organy Gminy Rakszawa i ustanowił zarząd komisaryczny.

Kwestia wykonalności ww. aktu nadzoru była przedmiotem orzekania Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który w uzasadnieniu postanowienia z dnia 10 marca 2005 r. (sygn. akt SA/Wa 87/05) w przedmiocie odrzucenia wniosku Wójta Gminy Rakszawa o wstrzymanie wykonania danego rozstrzygnięcia przyjął, iż rozstrzygnięcie nadzorcze, o którym mowa w art. 97 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym staje się wykonalne z chwilą jego podjęcia i powołania komisarza rządowego, nie zaś z chwilą uprawomocnienia.

Prawidłowość rozstrzygnięcia nadzorczego ustanawiającego zarząd komisaryczny w Gminie Rakszawa była przedmiotem oceny sądu zarówno I, jak i II instancji. Wyrokiem z dnia 16 czerwca 2005 r. (sygn. akt II SA/Wa 87/05) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze oraz orzekł, iż nie podlega ono wykonaniu w całości. Wyrok ten nie uzyskał jednak przedmiotu prawomocności gdyż został uchylony orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 listopada 2005 r. (sygn. akt II ODSK 1093/05), a sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Pragnę jednocześnie podkreślić, że zgodnie z ustawą - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) możliwe jest uwzględnienie przez organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono do sądu administracyjnego, skargi w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.

W oparciu o powyższe, uzasadnionym wydaje się także twierdzenie, że organowi nadzoru nad samorządem terytorialnym, jakim jest Prezes Rady Ministrów również służą uprawnienia do autokontroli podjętych działań. Zatem dopuszczalne jest przyjęcie, że Prezes Rady ministrów - na obecnym etapie postępowania - jest uprawniony do uwzględnienia skargi Gminy Rakszawa w całości.

MINISTER

Spraw Wewnętrznych i Administracji

w.z. Arkadiusz CZARTORYSKI

Sekretarz Stanu

Szanowny Panie Senatorze,

W związku z oświadczeniem Pana Senatora, złożonym na 7. posiedzeniu Senatu w dniu 16 marca 2006 r., dotyczącym postępowania upadłościowego Coalbud Spółki Akcyjnej w Łęcznej, toczącego się w Sądzie Rejonowym w Lublinie - VIII Wydziale Gospodarczym sygn. akt VIII U 71/03, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Upadłość Coalbud S.A. w Łęcznej została ogłoszona postanowieniem Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 4 września 2003 r. Obowiązki syndyka pełnił Pan Grzegorz Kutnik, który postanowieniem z dnia 27 września 2005 r. został odwołany, a w jego miejsce wyznaczono Panią Zofię Konopkę. Podstawą odwołania dotychczasowego syndyka był jego wniosek, uzasadniony względami zdrowotnymi. Postanowieniem z dnia 22 stycznia 2004 r. sędzia - komisarz ustanowił radę wierzycieli, która stosownie do treści art. 130 § 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.) - mającego zastosowanie w niniejszej sprawie m. in. kontroluje działania syndyka oraz udziela mu zezwolenia na dokonywanie czynności określonych w art. 131 Prawa upadłościowego.

Po ogłoszeniu upadłości Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w uwzględnieniu wniosku syndyka, przekazał w dwóch transzach na rachunek masy upadłości środki pieniężne w kwocie 157.629,32 zł (w dniu 20 października 2003 r.) oraz w kwocie 294.065,98 zł (w dniu 11 grudnia 2003 r.), co stanowiło łączną kwotę 451.695,30 zł - z przeznaczeniem na wypłatę zaległych wynagrodzeń pracowniczych. Powyższe środki pieniężne syndyk wypłacił pracownikom z tytułu zaległych wynagrodzeń pracowniczych za okres trzech miesięcy sprzed daty ogłoszenia upadłości wraz z odprawami z tytułu grupowego zwolnienia z pracy, co znajduje uzasadnienie w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 85 ze zm.). Pozostałe niewypłacone należności pracownicze, zarówno z tytułu wynagrodzeń, jak i z zasiłków rodzinnych oraz środków zgromadzonych przez pracowników w kasie zapomogowo-pożyczkowej, zostały ujęte z urzędu w przygotowanym przez syndyka projekcie listy wierzycieli.

Do chwili obecnej nie nastąpiła niestety wypłata należności pracowniczych, zaliczonych do pierwszej kategorii listy wierzytelności, z uwagi na całkowity brak środków pieniężnych w masie upadłości. W chwili ogłoszenia upadłości w masie znajdowała się jedynie kwota około 11.000 zł, którą syndyk musiał przeznaczyć na zaspokojenie bieżących kosztów postępowania; w tym przede wszystkim ogłoszeń i obwieszczeń, przewidzianych w Prawie upadłościowym, a także kosztów ogłoszeń o przetargach na sprzedaż nieruchomości. Z ogólnej kwoty 742.091,29 zł należności upadłego wraz z odsetkami na dzień ogłoszenia upadłości, do dnia 6 kwietnia 2006 r. syndyk wyegzekwował jedynie kwotę 19.642,52 zł, która również została przeznaczona na zaspokojenie kosztów postępowania.

Z akt postępowania upadłościowego wynika, że wszystkie ruchomości, jakie syndyk objął w dniu ogłoszenia upadłości i sprzedał do chwili obecnej, nie wchodziły do masy upadłości, gdyż z tytułu umowy przewłaszczenia stanowiły zabezpieczenie kredytu udzielonego przez bank. Pozyskane środki ze sprzedaży tych nieruchomości zostały zatem przekazane bankowi.

Natomiast dotychczasowe działania syndyków, zmierzające do zbycia nieruchomości masy upadłości, przyniosły efekt dopiero w ostatnich miesiącach. W marcu 2006 r. została zawarta umowa sprzedaży lokalu handlowego przy ul. Dożynkowej w Lublinie za kwotę 146.400 zł. W dniu 19 kwietnia 2006 r. została sporządzona z kolei umowa sprzedaży nieruchomości położonej w Łęcznej przy ul. Przemysłowej za kwotę 260.000 zł, przy czym jak wynika z oświadczenia syndyka, środki pieniężne z tego tytułu zostaną przekazane na rachunek masy upadłości do końca kwietnia 2006 r. Sprzedaż wymienionej nieruchomości nastąpiła w wyniku wykonania uchwały rady wierzycieli nr 1/2006 z dnia 14 lutego 2006 r., zezwalającej syndykowi na sprzedaż nieruchomości z wolnej ręki, poniżej ceny oszacowania.

Zgromadzone do chwili obecnej środki finansowe pozwoliły na uregulowanie w marcu 2006 r. zaległych kosztów postępowania upadłościowego.

Środki finansowe, jakie syndyk pozyska zarówno ze sprzedaży nieruchomości położonej w Łęcznej, jak i ze ściągniętych należności, nie wystarczą na pełne zaspokojenie wierzytelności kategorii pierwszej, co spowoduje konieczność sporządzenia planu podziału z uwzględnieniem zasady proporcjonalności, określonej w art. 206 Prawa upadłościowego. Zasada ta oznacza, że plan podziału będzie obejmował zaspokojenie takiego samego procentu wszystkich wierzytelności ujętych w pierwszej kategorii zaspokojenia, a zatem również wierzytelności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zgłoszonej w kwocie ponad 450.000 zł. Dodatkowo uwzględnić tutaj należy również wynagrodzenia pracownicze należne członkom zarządu upadłej Spółki, jak również fakt zaspokojenia składek ubezpieczenia społecznego należnych od pracodawcy.

Z dokonanych ustaleń wynika, że po uiszczeniu przez nabywcę pełnej kwoty ceny za nieruchomość położoną w Łęcznej, syndyk przygotuje w maju 2006 r. pierwszy częściowy plan podziału, obejmujący wierzytelności kategorii pierwszej. Przewidując możliwość złożenia zarzutów do planu podziału należy ocenić, że realizacja planu najwcześniej nastąpi jesienią bieżącego roku.

Nie jest możliwe jednoznaczne wskazanie terminu zakończenia przedmiotowego postępowania upadłościowego, gdyż do zlikwidowania masy upadłości pozostały jeszcze wierzytelności upadłego, w stosunku do których toczy się kilka egzekucji komorniczych. Szacunkowa wartość wierzytelności, co do których syndyk wszczął procedurę egzekucyjną, wynosi około 400.000 zł.

Syndyk będzie mógł podjąć kroki zmierzające do realizacji uprawnienia określonego w art. 131 § 1 pkt 5 Prawa upadłościowego tj. sprzedaży wierzytelności, po wyczerpaniu drogi postępowań egzekucyjnych. Dopiero całkowita egzekucja należności upadłego, w tym sprzedaż należności niemożliwych do ściągnięcia, pozwoli na przygotowanie ostatecznego planu podziału i zakończenia postępowania.

Odnosząc się do sprawy sygn. akt VII P 113/06, z powództwa Kazimierza Ryć przeciwko Coalbud Spółce Akcyjnej w Łęcznej o wynagrodzenie, uprzejmie informuję, że wpłynęła ona do Sądu Rejonowego w Lublinie - VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 16 stycznia 2006 r. Dnia 17 stycznia 2006 r. powód został wezwany do uzupełnienia braków formalnych pozwu poprzez sprecyzowanie, w jakiej wysokości i z jakiego tytułu dochodzi kwoty pieniężnej. Po wykonaniu powyższego zobowiązania Sąd Rejonowy postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 lutego 2006 r. odrzucił pozew na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego. W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał m. in., na toczące się postępowanie upadłościowe Coalbud S.A. w Łęcznej, w którym wierzytelność powoda została ujęta w liście wierzytelności w kategorii pierwszej. Odpis postanowienia z dnia 3 lutego 2006 r., wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o przysługujących środkach odwoławczych, został doręczony Panu Kazimierzowi Ryciowi w dniu 15 lutego 2006 r. Strony nie wniosły zażalenia na powyższe orzeczenia, a zatem postanowienie z dnia 3 lutego 2006 r. o odrzuceniu pozwu jest prawomocne.

Podkreślić należy, że w ramach nadzoru nad działalnością administracyjną sądów Minister Sprawiedliwości nie posiada usprawnień pozwalających na ingerowanie w treść orzeczeń. Zgodnie z art. 39 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) czynności z zakresu nadzoru nad działalnością administracyjną sądów nie mogą wkraczać w dziedzinę, w której sędziowie są niezawiśli. Nadzór nad działalnością orzeczniczą sądów sprawują wyłącznie sądy wyższej instancji i Sąd Najwyższy.

Odpowiadając na zawarte w oświadczeniu zapytanie dotyczące możliwości korzystania z funduszy pochodzących ze środków budżetowych lub pochodnych, które przeznaczane są na cele pracownicze w przypadku postępowań upadłościowych, informuję, że powyższa problematyka regulowana jest przepisami ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Ustawa określa zasady i zakres ochrony roszczeń pracowniczych w razie niemożności ich zaspokojenia z powodu niewypłacalności pracodawcy (art. 1). Niewypłacalność w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, zachodzi m. in., gdy na podstawie prawa upadłościowego ogłoszono upadłość pracodawcy. Za dzień wystąpienia niewypłacalności uważa się wówczas datę postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości (art. 3 ust. 2a).

Zgodnie z art. 6 ust. 1, zaspokojeniu ze środków Funduszu podlegają należności główne z tytułu: 1) wynagrodzenia za pracę, 2) przysługującego pracownikowi na postawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy: a) wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, b) wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy, wynagrodzenia, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, oraz wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, c) świadczenia wyrównawczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, d) zasiłku chorobowego finansowanego ze środków na wynagrodzenia, e) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, f) odprawy pieniężnej przysługującej w razie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy, g) składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawców, o których mowa w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm.).

Świadczenie z tytułu odprawy pieniężnej podlega zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym, niż 6 miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące następujące po tym dniu (art. 6 ust. 6). Pozostałe świadczenia podlegają zaspokojeniu za okres nie dłuższy, niż 3 miesiące poprzedzające dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy albo za okres nie dłuższy, niż 3 miesiące poprzedzające ustanie stosunku pracy, jeżeli ustanie stosunku pracy przypada w czasie nie dłuższym, niż 6 miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy (art. 6 ust. 4 ustawy). Wszystkie świadczenia dotychczas wymienione podlegają zaspokojeniu także w przypadku, gdy uprawnienie do tych świadczeń powstanie w dniu wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w dniu ustania stosunku pracy.

Tryb realizacji niezaspokojonych roszczeń pracowniczych określony jest w art. 7 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy w ciągu jednego miesiąca od dnia wystąpienia niewypłacalności pracodawcy, pracodawca, syndyk, likwidator lub inna osoba sprawująca zarząd majątkiem pracodawcy sporządza zbiorczy wykaz niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, określając osoby uprawnione oraz rodzaje i wysokość należnych im świadczeń podlegających zaspokojeniu ze środków Funduszu. Wykaz obejmuje świadczenia podlegające zaspokojeniu ze środków Funduszu z okresów poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy. Jeżeli zaspokojeniu ze środków Funduszu podlegają świadczenia z okresów następujących po dniu wystąpienia niewypłacalności pracodawcy, podmiot określony w ust. 1 sporządza niezwłocznie, po ustaniu stosunku pracy osób uprawnionych, wykazy uzupełniające. Wykaz i wykazy uzupełniające przekazuje się kierownikowi Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, który po stwierdzeniu zgodności wykazu lub wykazu uzupełniającego z przepisami ustawy, przekaże niezwłocznie odpowiednie środki finansowe w celu wypłacenia uprawnionym osobom.

Zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy wypłata świadczeń pracowniczych może nastąpić także na podstawie wniosku zgłoszonego przez uprawnioną osobę kierownikowi Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wniosek składa się w ciągu dwóch tygodni po upływie terminów przewidzianych do złożenia wykazu lub wykazu uzupełniającego. Wypłaty dokonuje kierownik Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych niezwłocznie po stwierdzeniu, że wniosek obejmuje roszczenia podlegające zaspokojeniu ze środków Funduszu.

O odmowie wypłaty świadczenia pracowniczego w całości lub w części - zgłoszonego w trybie określonym w art. 7 ust. 1, 1a i 3 - kierownik Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zawiadamia niezwłocznie na piśmie zainteresowaną osobę, podając uzasadnienie tej odmowy (art. 8 ust. 1). Spory powstałe w związku z odmową wypłaty świadczenia pracowniczego ze środków Funduszu rozstrzyga sąd właściwy w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 8 ust. 2 ustawy).

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia oraz informacje o sprawach sądowych wymienionych w oświadczeniu Pana Senatora mam nadzieję, że są one wystarczające. Informuję również, że w świetle podejmowanych dotychczas przez sąd upadłościowy czynności w sprawie sygn. akt VIII U 71/03, brak jest podstaw do podejmowania ze strony Ministra Sprawiedliwości jakichkolwiek działań nadzorczych. Mając jednak na uwadze zawartą w oświadczeniu Pana Senatora prośbę o przyśpieszenie ww. postępowania, sprawa ta pozostanie w kręgu mojego zainteresowania.

z upoważnienia

MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

Krzysztof Józefowicz

PODSEKRETARZ STANU

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na oświadczenie Senatora Janusza Gałkowskiego z dnia 16 marca 2006 r., przekazane przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów przy piśmie z 29 marca 2006 r. (znak: DPS 4404-39(2)/06), pozwalam sobie przedstawić następujące wyjaśnienia.

Propozycja sprostowania utrzymuje obecne sformułowania art. 5 rozporządzenia, co więcej w motywie 7 preambuły wnioskodawca propozycji sprostowania, Ministerstwo Sprawiedliwości, proponuje zastąpienie sformułowania "(...) poświadczonych jako Europejski Tytuł Egzekucyjny" wyrażeniem "(...) którym nadano zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego". Takie sformułowanie propozycji sprostowania zostało zaakceptowane przez wszystkie resorty podczas konsultacji międzyresortowych.

Wprowadzenie do propozycji sprostowania zmian proponowanych przez Pana Senatora wymagałoby więc zarówno zaakceptowania ich przez Ministerstwo Sprawiedliwości, jak również proponowanej akceptacji zmienionej propozycji sprostowania przez wszystkie ministerstwa i urzędy. Aby umożliwić ostateczne uzgodnienie właściwego brzmienia propozycji sprostowań, przed przedstawieniem stronie wspólnotowej propozycje te podlegają bowiem procedurze konsultacji międzyresortowych.

Mając powyższe na uwadze uprzejmie informuję, iż uwagi sformułowane w oświadczeniu Pana Senatora w odniesieniu do poszczególnych fragmentów tekstu rozporządzenia nr 805/2004 przekazane zostały do Ministerstwa Sprawiedliwości. Uzgodniona z Ministrem Sprawiedliwości ewentualna nowa wersja propozycji sprostowania przedstawiona zostanie, zgodnie ze stosowaną procedurą, do dodatkowej konsultacji międzyresortowej mającej na celu ostateczne uzgodnienie właściwego brzmienia propozycji sprostowania.

Ewa Ośniecka-Tamecka

Szanowny Panie Marszałku,

W związku z przekazanym przy piśmie z dnia 23 marca br. znak: BPS/DSK-043-167/06 oświadczeniem złożonym przez senatora Czesława Ryszkę podczas 7. posiedzenia Senatu RP w dniu 16 marca br. uprzejmie przedstawiam następujące stanowisko.

1. Polska administracja podatkowa od 1993 r. aktywnie uczestniczy w pracach Grupy Roboczej zajmującej się cenami transferowymi stosowanymi przez przedsiębiorstwa wielonarodowe, powołanej przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w celu ograniczania występowania negatywnych skutków tego zjawiska.

Ponadto, w Polsce podjęte zostały działania mające na celu ograniczenie zjawiska cen transferowych. Należy do nich zaliczyć:

• wprowadzenie w ustawach podatkowych - tj. w art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych i w art. 25 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - przepisów precyzujących zakres podmiotów, w przypadku których organy skarbowe mogą szacować dochody, w związku ze stosowaniem przez te podmioty cen transferowych.

• wydanie przez Ministra Finansów rozporządzenia z dnia 10 października 1997 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów podatników poprzez szacowanie cen w transakcjach dokonywanych przez tych podatników (Dz. U. nr 128, poz. 833), dotyczącego prawidłowego szacowania dochodów podatników, w przypadku stosowania przez nich cen transferowych,

• nałożenie na podatników od 1 stycznia 2001 r. obowiązku szczególnego, dokładnego udokumentowania większych transakcji dokonywanych przez tych podatników z podmiotami powiązanymi oraz transakcji, w związku z którymi płatności kierowane są do krajów lub terytoriów posiadających szkodliwe dla innych państw systemy podatkowe, zachęcające do transferu dochodu,

• określenie w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16.05.2005 r. listy szkodliwych systemów podatkowych. Jednocześnie, OECD jest w trakcie przygotowania, wspólnej dla państw członkowskich tej organizacji, strategii zwalczania transferu dochodów podatników do krajów o szkodliwych systemach podatkowych (rajów podatkowych) i po uzgodnieniu tej strategii na forum OECD, administracja polska niewątpliwie dążyć będzie do jak najszybszego wprowadzenia do polskiego ustawodawstwa przepisów służących realizacji tej strategii,

Wymienione regulacje wykorzystują doświadczenia innych państw oraz Wytyczne OECD w sprawie cen transferowych dla przedsiębiorstw wielonarodowych oraz administracji podatkowych i uznawane są przez ekspertów z OECD i spoza tej organizacji za spełniające standardy europejskie w zakresie cen transferowych. Stanowią one prawny instrument dla organów skarbowych i podatkowych w zwalczaniu zaniżania dochodów przez podatników stosujących ceny transferowe.

Jednocześnie w przygotowanych projektach zmian ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych i podatku dochodowym od osób fizycznych znajdują się rozwiązania umożliwiające szacowanie dochodów podatników krajowych, którzy w wyniku zawieranych przez nich transakcji z podmiotami mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową zaniżają swoje dochody.

2. W celu wyeliminowania nielegalnego transferowania dochodów za granicę wdrożony został system kontroli cen transferowych, w skład którego wchodzą:

- wyspecjalizowane komórki kontrolne w urzędach kontroli skarbowej, zatrudniające inspektorów kontroli skarbowej posiadających doświadczenie w kontroli cen transferowych,

- jednostka centralna w Departamencie Kontroli Skarbowej I, która prowadzi bazę danych kontroli cen transferowych, nadzoruje kontrole skarbowe, koordynuje działania szkoleniowe oraz współpracuje z organizacjami zajmującymi się tematyką cen transferowych.

W ramach tego systemu, organy kontroli skarbowej podejmują działania kontrolne mające na celu ujawnienie nielegalnego przerzucania dochodów pomiędzy podmiotami powiązanymi, w których wykorzystują swoje dotychczasowe doświadczenia oraz uprawnienia wynikające z przepisów o podatku dochodowym w zakresie cen transferowych. Działania te zmierzają w kierunku ujawnienia wszelkich powiązań gospodarczych, kapitałowych i personalnych pomiędzy podmiotami krajowymi a podmiotami zagranicznymi. Wnikliwej ocenie pod kątem obchodzenia przepisów podatkowych i zminimalizowania obciążeń podatkowych przez firmy polskie, poddawane są wszelkie transakcje zawierane z podmiotami zagranicznymi.

Problem uchylania się przez podatników od płacenia podatków, w tym, poprzez wspomniany przez Pana Senatora, transfer zysków (tzw. "ceny transferowe") nie może być utożsamiany tylko z firmami zajmującymi się sprzedażą prowadzoną za pośrednictwem wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Problem ten bowiem w jednakowym stopniu dotyczy wszystkich podatników powiązanych z innymi podmiotami zarówno w Polsce, jak i w innych krajach. Najczęściej zjawisko to związane jest z kształtowaniem cen za usługi niematerialne wykonywane przez zagraniczne spółki - matki.

3. Organy kontroli skarbowej od 1999 r. do 2005 r. przeprowadziły kontrolę 333 firm powiązanych, które skutkowały ustaleniami w podatku dochodowym i VAT w wysokości 235,4 mln zł oraz obniżeniem straty w wysokości 87,1 mln zł.

Obecnie dobiegają końca dwie kontrole koordynowane w skali całego kraju rozpoczęte w 2005 r.:

- super i hipermarketów, którą objęto 37 podmiotów gospodarczych,

- producentów i dystrybutorów (w tym importerów) sprzętu AGD, którą objęto 21 podmiotów gospodarczych.

W IV kwartale 2005 r. rozpoczęto kontrolę dotyczącą "rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania przez podmioty (grupy kapitałowe) prowadzące super i hipermarkety". W ramach tej kontroli planuje się objąć sprawdzeniem kilkanaście podmiotów gospodarczych z jednej grupy kapitałowej.

4. Transakcje z podmiotami powiązanymi były również przedmiotem kontroli podatkowych prowadzonych przez urzędy skarbowe. W 2005 r. urzędy te skontrolowały ogółem 2.039 podmiotów, w tym 1.682 podmiotów powiązanych z podmiotami krajowymi, 379 powiązanych z podmiotami zagranicznymi oraz 51 powiązanych z podmiotami zagranicznymi z krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. W wyniku przeprowadzonych kontroli dokonano ustaleń na ogólną kwotę 55,9 mln zł, w tym 44,8 mln zł z kontroli podmiotów powiązanych z podmiotami krajowymi i 11,1 mln zł z kontroli pomiotów powiązanych z podmiotami zagranicznymi.

5. Dodatkowo należy zauważyć, że od 1 stycznia 2006 r. obowiązują nowe przepisy Ordynacji podatkowej (art. 20a-20q). Ich celem jest, z jednej strony, zapewnienie podmiotom możliwości uniknięcia ryzyka szacowania przez organy podatkowe dochodów wynikających z transakcji z podmiotami powiązanymi, a więc również ryzyka związanego z podwójnym opodatkowaniem takich dochodów, z drugiej zaś, zapewnienie wpływu organów podatkowych na ustalanie przez podatników cen transakcyjnych na poziomie rynkowym i dającym możliwość bieżącej kontroli prawidłowości stosowania tych cen. Stosownie do tych przepisów, podatnicy zawierający transakcje z podmiotami powiązanymi mogą wystąpić z wnioskiem do Ministra Finansów o wydanie decyzji, w której Minister Finansów potwierdzi, czy przyjęta lub planowana przez podmiot polski metodologia ustalania przez niego cen w transakcjach z podmiotem powiązanym (lub z podmiotami powiązanymi) - zarówno krajowym jak i zagranicznym - zgodna jest z zasadami rynkowymi.

Powyższe przepisy obok działań kontrolnych będą stanowiły narzędzie, które dodatkowo zwiększy nadzór nad transakcjami zawieranymi pomiędzy powiązanymi podmiotami.

Z upoważnienia Ministra Finansów

PODSEKRETARZ STANU

Paweł Banaś

Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na oświadczenie Senatora Marka Rockiego, przekazane przy piśmie nr BPS/DSK-043-214/06 z dnia 23 marca 2006 r., w sprawie Akademickiego Związku Sportowego, uprzejmie informuję, co następuje

Akademicki Związek Sportowy od lat korzysta ze wsparcia procesu szkoleniowego oraz programów finansowych ze środków pochodzących z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej oraz od 2006 r. ze środków z budżetu państwa.

Pod względem merytorycznym można wydzielić dwa obszary działalności Akademickiego Związku Sportowego, które były subsydiowane:

1) zadania realizowane przez Zarząd Główny AZS oraz

2) zadania skierowane do klubów akademickich działających przy Akademiach Wychowania Fizycznego.

W obszarze zadań realizowanych przez kluby AZS AWF w formie programów autorskich sekcji klubowych, finansowanie przez Ministerstwo Sportu obejmuje 44 programy autorskie zlokalizowane w 8 klubach i realizowane w 16 dyscyplinach sportu.

Nakłady jakie przeznaczono na programy autorskie w 2005 r. w klubach AZS AWF wyniosły 6.926.162,23 zł natomiast na zadania realizowane przez Zarząd Główny AZS 1.370.000 zł.

Oprócz tego w 2005 roku uruchomiono program Akademicki Centrów Szkolenia Sportowego jako program skierowany do sportowców-studentów, także spoza klubów AZS AWF. Koszt dofinansowania zamknął się kwotą 4.000.000 zł.

W porównaniu do poziomu finansowania sportu kwalifikowanego w środowisku akademickim w latach 2001 - 2004 należy zauważyć duży wzrost poziomu nakładów na działalność Akademickiego Związku Sportowego - w stosunku do nakładów w 2004 r. nastąpił wzrost poziomu finansowania o ponad 250%. Żadne inne stowarzyszenie funkcjonujące w sferze kultury fizycznej, korzystające ze środków publicznych nie uzyskało tak znacznego wzrostu dofinansowania realizowanych zadań.

Ministerstwo Sportu wychodzi naprzeciw oczekiwaniom i trendom w sporcie polskim przeznaczając rokrocznie znaczne kwoty na rozwój sportu akademickiego.

W bieżącym roku na realizację programu Szkolenia Młodzieży Uzdolnionej Sportowo w Akademickich Centrach Szkolenia Sportowego zarezerwowano kwotę 12.500.000 zł. Programem tym zostanie objętych ponad 1000 zawodników: członków kadry narodowej oraz bezpośredniego zaplecza szkolenia centralnego reprezentujących odpowiedni poziom sportowy, a także posiadających status studenta lub będących członkami klubów AZS.

Program powyższy umożliwi wsparcie szkolenia prowadzonego przez polskie związki sportowe, a także stwarza jedyną możliwość na połączenie w ramach ACSS szkolenia wojewódzkiego i ośrodkowego. Powołanie zawodnika do szkolenia w ACSS nie oznacza konieczności dokonywania zmiany barw klubowych oraz daje zawodnikowi możliwość uczestniczenia w poszczególnych akcjach organizowanych przez jego trenera klubowego.

Informuję także, że w ramach środków przeznaczonych na sport powszechny w 2006 r. przewidziano na zadania Zarządu Głównego AZS kwotę około 5.000.000 zł, która pozwoli zabezpieczyć realizację celów powiązanych z upowszechnianiem sportu i kultury fizycznej w środowisku studenckim.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że potrzeby środowiska akademickiego w części dotyczącej sportu kwalifikowanego są należycie zabezpieczone.

Tomasz Lipiec

Szanowny Panie Marszałku,

w związku z oświadczeniem złożonym przez senator Elżbietę Rafalską, przekazanym przy piśmie z dnia 9 kwietnia br. (BPS/DSK-043-263/06), uprzejmie informuję, że stowarzyszenia kombatanckie działają na podstawie ustawy z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach i nie podlegają nadzorowi kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Nie istnieje także odznaczenie państwowe ustanowione i przyznawane nieodpłatnie z okazji 60. rocznicy powstania Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych.

Pragnę również wyjaśnić, że szereg organizacji zrzeszających kombatantów i ofiary represji ustanowiło własne odznaki honorowe i wyróżnienia. Niekiedy mają one postać pamiątkowych krzyży i medali. Zasady przyznawania wyróżnień są wewnętrzną sprawą samorządnych i niezależnych organizacji kombatanckich. Pobieranie przez nie opłat za odznaki wynika najczęściej z braku własnych środków finansowych na ich wykonanie i zakup. Taka sytuacja ma miejsce także w przypadku Medalu Pamiątkowego ustanowionego przez Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych (informacja p. Zenona Kickiego, wiceprezesa Związku).

Paweł Wypych

Szanowny Panie Marszałku,

W związku z przekazanym (pismo znak BPS/DSK-043-202/06 z dnia 23 marca 2006 r.), tekstem oświadczenia złożonego przez Pana Senatora Zbigniewa Raua na 7 posiedzeniu Senatu w dniu 16 marca 2006 r., w sprawie udostępniania danych zbieranych przez finansowane ze środków publicznych instytucje podlegające Ministerstwu Środowiska (inspektoraty ochrony środowiska, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej), przedstawiam poniższe wyjaśnienia:

Poruszając kwestie dotyczące zróżnicowanych zasad i kosztów udostępniania danych, Pan Senator Rau przytacza dwie instytucje o różnym statusie prawnym - inspektoraty ochrony środowiska oraz Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Jak rozumiem, mówiąc o inspektoratach ochrony środowiska, co do których nie są zgłaszane zastrzeżenia w zakresie udostępniania danych, Pan Senator odnosi się do wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, przy pomocy których wojewódzki inspektor ochrony środowiska wykonuje swoje zdania jako kierownik wojewódzkiej inspekcji ochrony środowiska wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej. Organy administracji, zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska, są zobowiązane udostępnić każdemu informacje o środowisku i jego ochronie, znajdujące się w ich posiadaniu. Zakres i zasady udostępniania informacji wynikają bądź wprost z Prawa ochrony środowiska, bądź z przepisów wykonawczych do ustawy. Odbywa się to z reguły nieodpłatnie, bądź za opłatą stanowiącą koszt nośnika, papieru itp.

Jeśli chodzi natomiast o kwestię udostępniania przez Instytut Meteorologii Wodnej danych hydrologicznych i meteorologicznych zgromadzonych w ramach państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej, sprawy te reguluje ustawa Prawo wodne. Ustawa ta określa zasady udostępniania danych, w tym odpłatności za dane, różnicujące je w zależności od rodzaju informacji i podmiotu, któremu są one udostępniane. Pan Senator Rau w swoim oświadczeniu nie odnosi się do konkretnego przypadku, a jedynie generalnie podnosi sprawę wysokich kosztów udostępniania danych przez IMGW, co w ocenie Pana Senatora utrudnia, a niekiedy wręcz uniemożliwia realizację prac naukowych. Nie znając szczegółowego zakresu danych o jakie zwracano się do IMGW oraz wyceny za ich udostępnienie, trudno jest się odnieść do zasadności i poprawności zaliczenia opłat przez Instytut. Nie jest też możliwe dokonanie oceny, czy i w jakiej części wpływy za dane winny stanowić dochód budżetu państwa, a w jakiej części przychód IMGW, w kontekście uwagi Pana Senatora dotyczącej umożliwiania uzyskiwania niezależnych zysków ze sprzedaży informacji. Niemniej zwróciłem się do dyrektora IMGW o wyjaśnienia w przedmiotowym zakresie, uzyskując zapewnienie, iż dane do prac o charakterze edukacyjnym i naukowym Instytut udostępnia po minimalnych kosztach, stosując w takich przypadkach zniżki w granicach 30-90% cen jednostkowych.

Przedstawiając powyższe informacje, chciałem zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. Zgodnie z ustawą Prawo wodne działalność państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej, która wykonuje zadania państwa w zakresie osłony hydrologicznej i meteorologicznej społeczeństwa i gospodarki, winna być finansowana ze środków budżetu państwa. W ostatnich latach, ze względu na ogólnie trudną sytuację nie jest możliwe zapewnienie środków z budżetu państwa w wysokości gwarantującej zachowanie ciągłości niezbędnej osłony hydrologiczno-meteorologicznej kraju. W tej sytuacji, wpływy uzyskiwane przez IMGW z działalności komercyjnej, które normalnie stanowiłyby przychód jednostki badawczo-rozwojowej, w znacznej części przeznaczane są przez Instytut na dofinansowanie zadań państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej.

MINISTER ŚRODOWISKA

Prof. dr hab. Jan Szyszko

Uprzejmie informuję, że otrzymałem, przekazane przy piśmie z 23 marca 2006 r. znak: BPS/DSK-043-2009/06, złożone przez senatora Adama Bielę na 7. posiedzeniu Senatu w dniu 16 marca 2006 r. "Oświadczenie, skierowane do ministra sprawiedliwości ,prokuratora generalnego Rzeczypospolitej Polskiej Zbigniewa Ziobry oraz do ministra pracy i polityki społecznej Krzysztofa Michalkiewicza". Oświadczenie dotyczy sytuacji grupy byłych pracowników spółki Coalbud S.A. w Łęcznej.

Informacje uzyskane przeze mnie z Funduszu wskazują, że Biuro Terenowe Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w Lublinie otrzymało wnioski syndyka masy upadłości spółki Coalbud S.A. w Łęcznej o wypłatę świadczeń zarówno sprzed dnia ogłoszenia upadłości spółki jak i po tym dniu. Świadczenia z Funduszu, obejmujące niewypłacone wynagrodzenia (dla 61 osób) oraz odprawy z tytułu rozwiązania z pracownikami stosunku pracy (dla 52 osób) zostały zgodnie z postanowieniami ustawy wypłacone. Łącznie Fundusz dokonał wpłat na kwotę 451.695,30 zł, w tym zaspokoił roszczenia panów Kazimierza Rycia, Romana Petryszaka i Janusza Tkaczyka.

Należy jednak wyjaśnić, że ustawa z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy określa, iż okres za który roszczenia pracownicze z tytułu wynagrodzeń mogą być zaspokojone, wynosi trzy miesiące, a także ogranicza kwotę wypłaty za jeden miesiąc do poziomu tzw. "średniej krajowej". Trzej wymienieni panowie, wg informacji zawartych w Oświadczeniu, nadal ubiegają się u syndyka o wierzytelności, zatem należy domniemywać, że należności pracownicze były wyższe niż średnia krajowa, dotyczyły dłuższego okresu niż trzy miesiące, lub dotyczyły tytułów wypłat nie objętych ustawową ochroną. W tej sytuacji, zgodnie z obowiązującym systemem prawnym, jedynie masa upadłości spółki może stanowić źródło zaspokojenia tych wierzytelności.

Krzysztof Michałkiewicz