Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Przystępujemy do łącznego rozpatrzenia punktów drugiego i trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Prawo celne oraz stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne.
Przypominam, że rozpatrywane ustawy zostały uchwalone przez Sejm na siedemdziesiątym pierwszym posiedzeniu 19 marca 2004 r., a do Senatu zostały przekazane 22 marca. Marszałek Senatu 23 marca 2004 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował je do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisje po rozpatrzeniu ustaw przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.
Przypominam ponadto, że teksty ustaw zawarte są w drukach nr 638 i 639, a sprawozdania komisji w drukach nr 638A i 638B oraz 639A i 639B.
Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senatora Zbigniewa Zychowicza o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdań komisji w sprawie obu ustaw: ustawy - Prawo celne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Zbigniew Zychowicz:
Dziękuję uprzejmie.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z prac nad ustawą z 13 marca 2004 r. - Prawo celne, druk senacki nr 638, oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne z 19 marca 2004 r.
Przepisy ustawy - Prawo celne i przepisy wprowadzające prawo celne mają na celu wprowadzenie regulacji umożliwiających stosowanie aktów prawnych Unii Europejskiej, kompleksowo regulujących kwestie prawa celnego. Z chwilą rozpoczęcia naszego członkostwa w Unii Europejskiej przepisy naszego kodeksu celnego przestaną obowiązywać, a zacznie obowiązywać prawo zawarte w przedmiotowych ustawach, oparte na prawie wspólnotowym. Prawo to regulowane jest głównie poprzez rozporządzenie rady nr 2913 z 12 października 1992 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks celny liczący aż dwieście pięćdziesiąt trzy artykuły. Rozporządzenie komisji nr 2454/93 z lipca 1993 r., ustanawiające przepisy wykonawcze do wymienionego rozporządzenia, liczy zaś aż dziewięćset piętnaście artykułów. Do tego dochodzi jeszcze dziesięć innych rozporządzeń rady i komisji, na podstawie których powstały przedmiotowe ustawy. Mocą uchwalonych przez Sejm ustaw polska administracja celna z dniem 1 maja przyjmie jednolite zasady wspólnotowe dotyczące obrotu towarowego z państwami trzecimi, a także przemieszczania towarów w ramach Wspólnoty. Przepisy prawa celnego obowiązujące we Wspólnocie pozostawiają państwom członkowskim swobodę w uregulowaniu niektórych kwestii w sposób bardziej szczegółowy, dostosowany do struktury administracji celnej w danym państwie członkowskim.
Ustawa - Prawo celne odnosi się do zasad przywozu towarów na obszar Wspólnoty i wywozu z tego obszaru. W poszczególnych jej rozdziałach uregulowane są kwestie dotyczące podstawowych założeń, definicji, zawarte są w niej przepisy dotyczące wprowadzania towarów na obszar Wspólnoty i nadawania im przeznaczenia celnego, przepisy te dotyczą również zwolnień celnych, mówi się tam o zasadzie wzajemności, wymienia się akty, na podstawie których powstały. Ustawa reguluje także przepisy, problematykę długu celnego, właściwości organów celnych, struktury, właściwości poszczególnych organów. Ponadto cały jeden dział reguluje kwestie związane ze Wspólną Polityką Rolną i reguluje obrót tymi towarami - jest to bardzo istotna kwestia. Wreszcie ustawa zawiera także kwestie dotyczące ewidencji i statystyki obrotu towarowego w ramach systemu Intrastat.
Jeśli chodzi o przepisy wprowadzające, to zawierają one szereg unormowań, które wynikają z ustawy przyjętej w oparciu o akty prawa wspólnotowego; chodzi między innymi o kodeks, o ustawę regulującą kwestie stosunków wzajemnych między państwem a kościołem katolickim i innymi kościołami, o zmiany wprowadzane do kodeksu postępowania cywilnego, do ordynacji podatkowej, do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym. Ponadto w ustawie wymienione są delegacje dla ministra finansów, który mocą rozporządzeń ma uszczegółowić te wszystkie kwestie.
W zgodnej ocenie przedstawicieli służb celnych oraz ludzi znających tę problematykę dogłębnie, te dwie ustawy są bardzo dobrymi aktami prawnymi. Dość stwierdzić, że w Sejmie pojawiła się tylko jedna kontrowersja - jeden z posłów chciał przeforsować poprawkę, mocą której agent celny miałby mieć wyższe wykształcenie. Ale to nie przeszło, Izba uznała, że średnie wykształcenie wystarczy, tak jak było do tej pory.
Uprzejmie proszę w imieniu obu komisji o przyjęcie obu tych ustaw bez poprawek. Wynika to również z tego, że ustawa powinna wejść w życie 1 maja, poprawki mogłyby to zniweczyć. Dziękuję uprzejmie.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.
Zauważam, że wiosna przyszła do pana przeziębieniem. Mam nadzieję, że to nie będzie trwało długo. Życzę panu dużo zdrowia.
Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych senatora Bogusława Mąsiora o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdań komisji w sprawie ustawy - Prawo celne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Bogusław Mąsior:
Pani Marszałek! Wysoki Senacie!
Mój szanowny kolega zaapelował już w imieniu dwóch komisji o przyjęcie ustaw bez poprawek i zrobił to bardzo dobrze, aczkolwiek z wyprzedzeniem. Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych po szczegółowej dyskusji nad dwoma ustawami, ustawą - Prawo celne oraz ustawą - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne, doszła do tego samego wniosku, że ustawy są bardzo dobrze przygotowane. Spełniają one poza tym wymogi i są zgodne z prawodawstwem unijnym, opinia Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej była bardzo pozytywna. Odpowiedzi, których udzielał obecny tutaj wiceminister finansów, rozwiały wszelkie wątpliwości. Właściwie to bardziej skupiliśmy się nad jedną wątpliwością, a chodziło o zapis w art. 78 dotyczący tak zwanych zastrzeżeń dla agenta celnego w sprawie możliwości dokonywania zgłoszenia celnego w formie przedstawicielstwa bezpośredniego. Przedstawiciel Krajowej Izby Doradców Podatkowych próbował zasugerować, żeby uprawnienia do zgłaszania bezpośredniego mieli również doradcy podatkowi, ale wyjaśnienie pana ministra było jednoznaczne i komisja przyjęła je do wiadomości.
Były także pytania dotyczące przygotowania służb celnych do wprowadzenia tych dwóch nowych ustaw. Pan minister był łaskaw zapewnić również, że od strony ludzkiej, materiałowej, logistycznej ministerstwo i nasze służby celne są przygotowane do pełnej realizacji obu ustaw.
Zadaliśmy również pytanie, co mogłoby się dziać, gdybyśmy dzielili włos na czworo i próbowali jeszcze udoskonalać te ustawy. Skończyłoby się to zapewne zaburzeniami, wręcz mogłoby doprowadzić do katastrofy, ponieważ ze względów czasowych od 1 do 4 maja Polska byłaby pozbawiona prawa celnego, jedynym zabezpieczeniem byłby po prostu poziom naszej waluty.
Przyjmując wszystkie argumenty ministra finansów, Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych, zgodnie z przedłożonymi drukami nr 638B i 639B, proponuje Wysokiemu Senatowi przyjęcie obu ustaw bez poprawek.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.
Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji chciałabym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce zgłosić z miejsca, trwające nie dłużej niż minutę, zapytania adresowane do senatorów sprawozdawców.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Sergiusz Plewa:
Dziękuję, Pani Marszałek.
Ja mam dwa pytania. Pierwsze: jak się układa współpraca służb celnych i granicznych? Nie wiem, kto zechce na ten temat odpowiedzieć, czy pan minister, czy posłowie sprawozdawcy...
(Głos z sali: Senatorowie.)
Senatorowie, przepraszam.
I drugie pytanie: ile było ustalonych w roku 2003 - prawdopodobnie jest już podsumowanie - nielegalnych transportów i jaka suma z tego tytułu wpłynęła do budżetu?
I taka drobna uwaga do kolegi senatora sprawozdawcy dotycząca zaburzeń, które mogłyby wystąpić w razie poprawek. Moim zdaniem rząd absolutnie ten temat zaniedbał, można było przecież tę ustawę uchwalić miesiąc temu. Dziękuję.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję, Panie Senatorze.
W moim odczuciu pytania wykraczają poza materię ustawową, niemniej zwracam się do państwa senatorów sprawozdawców z pytaniem, czy są gotowi do udzielenia odpowiedzi na pytania.
Bardzo proszę, pan senator Mąsior.
Senator Bogusław Mąsior:
Pani Przewodnicząca, chciałbym wypowiedzieć się na temat tego zarzutu, że rząd coś tutaj zaniedbał, ten zarzut też się przewijał w czasie dyskusji na posiedzeniu komisji gospodarki. I może nie najważniejszym argumentem za przyjmowaniem ustawy bez poprawek była możliwość zakłócenia, ale po prostu te poprawki, zapewne stylistyczne, które mogłyby być zgłaszane, nie zmieniałyby meritum ustawy, a spowodowałyby opóźnienie, niewejście tej ustawy w życie. Najprawdopodobniej, gdyby ta ustawa nie weszła z dniem 1 maja, to afera sznapsgate to byłby mały pikuś przy tym, co mogłoby się zdarzyć, ponieważ nie tylko na obszar Polski można by było wwozić towary, ale również na obszar całej Unii.
Jeżeli zaś chodzi o współpracę służb granicznych z celnymi, uważam, że pan minister jest kompetentny, żeby na ten temat odpowiedzieć.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję serdecznie.
No tak, tyle było miodu pod adresem strony rządowej, że trochę dziegciu, niestety, również musiało się znaleźć.
Za chwilę poproszę przedstawicieli rządu, ale może wcześniej przystąpimy do dalszego regulaminowego procedowania.
Czy są kolejne pytania do senatorów sprawozdawców? Nie ma pytań.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy, a do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister finansów.
Bardzo serdecznie witam na naszym posiedzeniu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, pana ministra Wiesława Czyżowicza, oraz towarzyszącego mu zastępcę dyrektora Departamentu Ceł, pana Jana Płusę. Serdecznie panów witam.
Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu chciałabym zapytać, czy przedstawiciele rządu chcą zabrać głos i przedstawić stanowisko rządowe w sprawie rozpatrywanej ustawy. Jednocześnie proszę o ustosunkowanie się do pytań zadanych przez pana senatora Plewę.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Wiesław Czyżowicz:
Dziękuję, Pani Przewodnicząca. Dziękuję paniom i panom senatorom.
Chciałbym odpowiedzieć na pytania przed chwilą zgłoszone, dotyczące dwóch podstawowych spraw. Pierwsze pytanie: dlaczego tak późno, dlaczego wcześniej nie zostało to przedstawione? Muszę powiedzieć, że sam projekt ustawy był gotowy już w listopadzie, jednak w związku z wieloma zmianami w ustawach unijnych, poprawkami wnoszonymi do kodeksu celnego Unii Europejskiej, wreszcie wyjaśnieniami związanymi z aktem o przystąpieniu proces trwał dosyć długo i ostatecznie został zaakceptowany zarówno przez UKIE, jak i przez Rządowe Centrum Legislacji dopiero w lutym. To taka próba wyjaśnienia, dlaczego tak długo to trwało i nie można było tego zrobić wcześniej.
Co do drugiego pytania, pytania o współpracę z pozostałymi służbami, muszę odpowiedzieć z przyjemnością, wręcz z radością, że ta współpraca układa się bardzo dobrze. Chcę powiedzieć, że od momentu, kiedy objąłem stanowisko, czyli miesiąc i parę dni temu, podejmowałem pierwsze kontakty i uzgodnienia ze Strażą Graniczną. Dzisiaj jeszcze, po południu, spotykam się z komendantem głównym Straży Granicznej - jest to kolejne nasze spotkanie, na którym uzgadniamy szczegóły dotyczące granic, przede wszystkim granicy wschodniej. Równocześnie podobne działania podejmujemy z Ministerstwem Rolnictwa, z głównym weterynarzem, służbami fitosanitarnymi i wreszcie, w ramach tak zwanej Wspólnej Polityki Rolnej, z Agencją Rynku Rolnego i IJHARS. To są te instytucje, z którymi musimy współpracować w sposób niezwykle precyzyjny na co dzień, nie od 1 maja - stan gotowości wszystkich służb wyznaczyliśmy wspólnie już na 23 kwietnia, to jest piątek, a w praktyce od poniedziałku 26 kwietnia będziemy już razem pracować.
I ostatnia sprawa, pytanie o szarą strefę lub też niezrealizowane, powiedziałbym, przewozy lub dostawy. Jak zwykle z szarą strefą jest dosyć dużo problemów, także z szacowaniem wielkości. Muszę powiedzieć, że jeśli chodzi o wszczęte postępowania, to wykrywalność przestępstw jest większa o około 17% w porównaniu z ubiegłym rokiem. Równocześnie wyraźnie wystąpił spadek liczby niektórych przestępstw. Zwiększyły się zaś przestępstwa przede wszystkim związane z przemytem papierosów. Mamy sporo problemów związanych z likwidacją zapasów, kosztami utrzymania zajętych papierosów, nielegalnie wprowadzonych na nasz obszar. To jest oddzielna kwestia, będziemy do niej wracać, kwestia zmiany ustawy o postępowaniu egzekucyjnym i likwidacyjnym w administracji. Ale, jak powiedziałem, to jest oddzielna sprawa.
Tak że tyle, jeśli chodzi o odpowiedź na te wszystkie pytania. Mam nadzieję, że zaspokoiłem ciekawość, choć nie jestem w stanie podać danych, o które pytał pan senator. Mogę tylko zadeklarować, że dzięki temu, iż państwo pomagacie nam przy uchwalaniu tych ustaw, mamy szansę zrealizować zadania, które na nas ciążą. Tak jest i w tym przypadku, ponieważ jeśli ta ustawa zostanie przez państwa uchwalona, wejdzie w życie z dniem opublikowania, to mam nadzieję, że będziemy mieli chociaż dwutygodniowe vacatio legis, co dla biznesu i dla nas jest niezwykle ważne. Jeszcze raz dziękuję za współpracę.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję serdecznie.
Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu chciałabym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chciałby skierować krótkie pytanie do przedstawiciela rządu, pytanie oczywiście związane z omawianym projektem ustawy.
Bardzo proszę, pan senator.
Senator Jan Szafraniec:
Dziękuję, Pani Marszałek.
Ja mam pytanie w związku z nowelizacją ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Tutaj nastąpiła zmiana, został wykreślony pkt 2 ust. 7 art. 13, który mówi o tym, że wolne od opłat celnych są maszyny, urządzenia, materiały poligraficzne oraz papier. Nie wiem, jak to wygląda w tej chwili. Czy te maszyny, urządzenia, materiały poligraficzne oraz papier, wydawane oczywiście na cele charytatywno-opiekuńcze czy kultowe, są zwolnione z opłat celnych, czy też nie?
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Czy są kolejne pytania do pana ministra? Nie ma więcej pytań.
Bardzo proszę, Panie Ministrze.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Wiesław Czyżowicz:
Pani Przewodnicząca! Panie Senatorze!
(Wicemarszałek Jolanta Danielak: Panie Ministrze, ja rozumiem, że pan krótko jest ministrem, ale zwykle tutaj siedzą marszałkowie.)
Przepraszam, Pani Marszałek, przepraszam.
(Wicemarszałek Jolanta Danielak: Ale to mi nie przeszkadza...)
Zapatrzyłem się na pana senatora.
(Wicemarszałek Jolanta Danielak: Funkcja przewodniczącej też jest funkcją znaczącą.)
Przepraszam bardzo.
Pani Marszałek! Panie Senatorze!
Problemy związane z szeroko rozumianymi ustawami kościelnymi, ustawami o stosunku państwa do kościoła katolickiego i pozostałych kościołów, były uzgadniane między innymi z episkopatem. W rezultacie tych uzgodnień przyjęliśmy rozwiązania zaproponowane w ustawie. Jeśli chodzi o maszyny poligraficzne, rozwiązania te odnoszą się do bardzo niewysokich stawek dla maszyn pochodzących z krajów trzecich, na przykład ze Stanów czy z Japonii. Ogromna większość tych maszyn, które były sprowadzane, była sprowadzana z krajów Unii Europejskiej - i tu już znikną problemy celne. Jeśli zaś chodzi o papier do produkcji, to na niego obowiązuje stawka zerowa, więc także nie było żadnych przeszkód ze strony episkopatu, by to rozwiązanie zostało przyjęte i zaakceptowane. Tak że wszystkie proponowane przez nas zmiany są uzgodnione również z episkopatem. Dziękuję.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo serdecznie.
Otwieram łączną dyskusję nad rozpatrywanymi ustawami.
Jednocześnie informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.
Wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożyli pan senator Sztorc i pan senator Sergiusz Plewa.
Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam łączną dyskusję.
W związku ze zgłoszeniem wniosków o charakterze legislacyjnym proszę Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych o ustosunkowanie się do wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.
Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy - Prawo celne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
I serdecznie dziękuję za uczestnictwo w naszych obradach przedstawicielom rządu.
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Czyżowicz: Dziękuję bardzo jeszcze raz i przepraszam za faux pas.)
Nic nie szkodzi. Nic nie szkodzi, ale elegancji nigdy dość.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu piątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na siedemdziesiątym posiedzeniu w dniu 12 marca 2004 r., a do Senatu przekazana w dniu 15 marca...
(Rozmowy na sali)
Przepraszam, Panie i Panowie Senatorowie.
Panie i Panowie Senatorowie! Zgodnie z porządkiem obrad powinniśmy przejść do punktu czwartego, ale okazało się, że ten punkt czwarty nie został przygotowany, nie było go w scenariuszu, i w tym pośpiechu od razu przeszliśmy do punktu piątego, za co państwa przepraszam.
(Rozmowy na sali)
Przepraszam państwa, oczywiście punkt jest, tylko niewłaściwie oznaczony.
A więc zgodnie z porządkiem obrad przystępujemy do rozpatrzenia punktu czwartego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie ustawy o kontroli skarbowej.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na siedemdziesiątym pierwszym posiedzeniu 19 marca 2004 r., a do Senatu została przekazana 22 marca. Marszałek Senatu 23 marca bieżącego roku, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.
Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 640, a sprawozdania komisji w drukach nr 640A i 640B.
Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senatora Bogusława Mąsiora o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Bogusław Mąsior:
Pani Marszałek! Wysoki Senacie!
Celem ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie ustawy o kontroli skarbowej jest wypełnienie przez Polskę obowiązku przyjętego w stanowisku negocjacyjnym dotyczącym obszaru "Podatki". Polska zobowiązała się do wdrożenia do krajowego porządku prawnego dyrektywy rady dotyczącej wzajemnej pomocy właściwych władz członkowskich w obszarze podatków bezpośrednich, niektórych podatków akcyzowych oraz opodatkowania składek ubezpieczeniowych.
Ustawa normuje zasady wymiany informacji podatkowych z innymi państwami oraz z państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Udzielanie informacji państwom członkom Unii Europejskiej będzie następowało na wniosek oraz z urzędu. Określone zostały przesłanki odmowy udzielania informacji oraz ich obligatoryjnego przekazania.
Pragnę podkreślić, że ustawa daje gwarancję objęcia tajemnicą informacji otrzymanych od państw członkowskich oraz zapewnia dostęp do tych informacji na takich samych zasadach jak do informacji uzyskanych na podstawie przepisów prawa krajowego. W takim samym stopniu przedstawione regulacje będą odnosiły się do organów kontroli skarbowej.
Ustawa zawiera także dodatkowe propozycje zmian w ustawie o kontroli skarbowej, które nie są bezpośrednio związane z transpozycją dyrektywy, ale mają charakter dostosowawczy. Ich wprowadzenie w obliczu naszego wejścia do Unii Europejskiej staje się niezbędne, dlatego też w ustawie zawarte są regulacje umożliwiające przekazywanie planów kontroli skarbowej w zakresie środków pochodzących z Unii Europejskiej i akt kontroli dotyczących środków własnych oraz regulacja umożliwiająca wymianę na zasadach wzajemności informacji w zakresie wyników kontroli prowadzonych przez odpowiednie służby państw członkowskich oraz Rzeczypospolitej Polskiej. Brak rozwiązań, które wprowadza się w ustawie, naraziłby Polskę na wstrzymanie pomocy pochodzącej z funduszy ISPA, Phare oraz SAPARD.
W trakcie posiedzenia komisji były dyskutowane wątpliwości w zakresie pewnej terminologii przyjętej w ustawie oraz mające charakter legislacyjny. Wyjaśnienia prezentowane przez ministra finansów uznaliśmy za wystarczające.
Proszę Wysoki Senat o przyjęcie omawianej ustawy bez poprawek.
Dyskusja mająca miejsce w trakcie posiedzenia komisji odnosiła się do sformułowań znajdujących się w art. 1 pkt 7 dotyczącym art. 305h. Była dyskusja na temat tego, co znaczą państwa obce w jednym rozumieniu, a co znaczy państwo wnioskujące. Dyskusja dotyczyła również art. 305h pkt 1, tego, jak należy rozumieć w tym zapisie prawo krajowe.
Jak powiedziałem wcześniej, komisja wnosi i prosi Senat o przyjęcie ustawy bez poprawek.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.
Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych senatora Władysława Mańkuta o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Władysław Mańkut:
Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!
Chciałbym w imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawić sprawozdanie, które zostało zawarte w druku nr 640B.
Chciałbym powiedzieć, iż ustawa określa ogólne zasady wymiany informacji podatkowej z innymi państwami oraz szczegółowe zasady wymiany informacji podatkowych z państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Udzielanie informacji państwom członkowskim Unii będzie następowało na wniosek oraz z urzędu. W zakresie wymiany informacji z ramienia polskich władz podatkowych właściwy będzie minister finansów bądź jego upoważniony przedstawiciel.
Ustawa szczegółowo przedstawia przesłanki stanowiące podstawę odmowy udzielenia informacji, a także określa, które z polskich organów są zobligowane do udzielania z urzędu informacji obcym władzom. O definicji władz obcych mówił przed chwilą pan senator Mąsior. Określa ona również organy, którym będzie można udostępniać informacje uzyskane od państw członkowskich Unii Europejskiej bądź akta zawierające takie informacje oraz warunki ich udostępniania.
W imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych zwracam się do Wysokiej Izby o przyjęcie ustawy zgodnie z drukiem nr 640B, czyli bez poprawek.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję, Panie Senatorze.
Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatorów sprawozdawców.
Czy ktoś z państwa senatorów pragnie skierować takie pytanie? Nie ma pytań.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister finansów.
Serdecznie witam na naszych obradach podsekretarz stanu z Ministerstwa Finansów, panią minister Elżbietę Muchę, oraz pozostałych przedstawicieli ministerstwa: zastępcę dyrektora Departamentu Systemu Podatkowego, pana Władysława Gurbę, i specjalistę w Departamencie Podatków Bezpośrednich, panią Iwonę Dyję.
Czy przedstawiciel rządu chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w sprawie projektu ustawy?
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Elżbieta Mucha: Dziękuję.)
Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu pragnę zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce skierować do pani minister zapytania.
Bardzo proszę, pan senator Janowski.
Senator Mieczysław Janowski:
Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.
Pani Minister, mam prośbę o sprecyzowanie pojęcia, które jest w art. 295 ust. 2 w nowym brzmieniu. Jest tam mowa o dostępie do informacji i stwierdza się, że "organom i pracownikom organów, o których jest mowa w art. 305c, właściwym w zakresie udzielania"... itd. W art. 305c znów używa się tego wytrychowego określenia "właściwe władze". Jak to należy konkretnie rozumieć? Czy pani minister mogłaby to przybliżyć? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Czy są kolejne pytania do pani minister? Nie ma.
Bardzo proszę, Pani Minister. Można mówić z miejsca.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Mucha:
Dziękuję uprzejmie.
Panie Senatorze, oczywiście z pozoru mogłoby się wydawać, że jest to jak gdyby podwójne odesłanie i że może budzić to wątpliwości. Ponieważ jednak w art. 305c określone są organy, wymienione w tymże przepisie: minister właściwy do spraw finansów publicznych, generalny inspektor kontroli skarbowej, dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej, i wiadomo, że tym organom podlegają określeni pracownicy, którzy wykonują określone czynności, a zatem, odnosząc się do zapytania pana senatora, dotyczącego art. 295 pkt 2: "organom i pracownikom organów, o których mowa w art. 305c, właściwym w zakresie udzielania informacji i występowania o udzielenie informacji", powiem, że właściwość tego organu określona jest poprzez jego kompetencje oraz uprawnienia poszczególnych pracowników, którzy mają określony zakres kompetencji, mają dostęp do określonej informacji. A więc ten zapis jest jak najbardziej prawidłowy. Tylko ten, kto ma właściwy dostęp, może właściwie dalej tę informację przekazać. Takie odesłanie musi być, bo w przeciwnym razie doszłoby po prostu do nadregulacji przepisu i trzeba by było opisywać jeszcze raz to samo, co w istocie jest uregulowane w art. 305c. Dziękuję uprzejmie.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję, Pani Minister.
Otwieram dyskusję.
Stwierdzam, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do dyskusji.
Stwierdzam też, że nie zgłoszono w tym punkcie wniosków o charakterze legislacyjnym.
Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.
Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie ustawy o kontroli skarbowej zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Dziękuję serdecznie przedstawicielom rządu, że byli uprzejmi uczestniczyć z nami w obradach.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu piątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na siedemdziesiątym posiedzeniu 12 marca bieżącego roku, a do Senatu została skierowana 15 marca. Marszałek Senatu 16 marca 2004 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.
Przypominam też, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 630, a sprawozdanie komisji w druku nr 630A.
Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pana senatora Władysława Mańkuta, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Serdecznie zapraszam, Panie Senatorze.
Senator Władysław Mańkut:
Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie! Wysoka Izbo!
Pragnę w imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedłożyć Wysokiemu Senatowi sprawozdanie w sprawie uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej w dniu 12 marca 2004 r. ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.
Uchwalona przez Sejm ustawa to rezultat prac nad projektem poselskim, wniesionym do Sejmu w lutym bieżącego roku. Celem przedłożonego projektu było jak najszybsze wprowadzenie w życie przepisów odnoszących się do szczegółowych kwestii związanych z gospodarką środkami Unii Europejskiej oraz sposobem ich wykorzystywania. Do tego też zmierza uchwalona przez Sejm ustawa.
Ponadto nowelizacja wprowadza szczegółowe zasady dotyczące prefinansowania, określa relacje między budżetem państwa a budżetem Unii Europejskiej oraz doprecyzowuje przepisy dotyczące sposobu rozliczania dotacji z budżetu państwa w odniesieniu do środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności.
Założeniem nowelizacji jest objęcie ramami polskiego systemu finansów publicznych wszystkich kategorii środków unijnych. Właśnie dlatego w nowelizacji ustawy wprowadza się pojęcie "środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej" na określenie zarówno środków do tej pory otrzymywanych w ramach programów przedakcesyjnych, jak też i tych, które będziemy otrzymywać jako członek Unii Europejskiej, łącznie ze środkami na realizację zadań Wspólnej Polityki Rolnej.
Wśród środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej wyróżniono trzy podstawowe kategorie środków: środki przeznaczone na realizację programów przedakcesyjnych - dotychczas realizowane programy Phare, ISPA i SAPARD; środki pochodzące z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności - ze środków funduszy strukturalnych realizowane będą Sektorowy Program Operacyjny "Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw", Sektorowy Program Operacyjny "Rozwój zasobów ludzkich", Sektorowy Program Operacyjny "Transport", Sektorowy Program Operacyjny "Rybołówstwo i przetwórstwo ryb", Sektorowy Program Operacyjny "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich", Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego, Program Operacyjny "Pomoc techniczna", Inicjatywa Wspólnotowa Interreg, a ze środków Funduszu Spójności realizowane będą projekty transportowe i w dziedzinie ochrony środowiska; środki Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych "Sekcja Gwarancji".
Przypomnieć należy, że pierwsze zapisy dotyczące środków pochodzących z Unii Europejskiej, określonych mianem środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, pojawiły się w ustawie o finansach publicznych w roku 1998. Następne, dotyczące funduszów strukturalnych i Funduszu Spójności - w roku 2002. Ta zmiana ustawy była związana z wymogiem stworzenia w ramach prawnych możliwości przyjęcia tej kategorii środków, wymogiem, którego spełnienie konieczne było do zamknięcia negocjacji z Unią Europejską w dziedzinie polityki regionalnej. Kolejna zmiana ustawy o finansach publicznych dotyczyła środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, czyli środków na realizację zadań Wspólnej Polityki Rolnej. Obecnie łączymy wszystkie te kategorie środków w jedną grupę środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.
Kolejną istotną kwestią, która została uregulowana w prezentowanej ustawie, jest szczegółowe, w stosunku do obowiązującej ustawy, określenie zapisów regulujących zasady udzielania i zwrotu prefinansowania. Prefinansowanie to pożyczka, którą jednostka sektora finansów publicznych będzie mogła otrzymać z budżetu państwa, aby móc zrealizować projekt bądź jego część i uzyskać następnie refundację ze środków funduszy strukturalnych. Jednostki sektora finansów publicznych, takie jak ministerstwa, urzędy centralne, urzędy wojewódzkie, agencje, będą starać się o uzyskanie środków z funduszy strukturalnych na realizację swoich projektów. Tym jednostkom należy zapewnić możliwość uzyskania środków na sfinansowanie kosztów realizacji projektów w celu otrzymania refundacji tych poniesionych wydatków ze środków funduszy strukturalnych. Temu właśnie celowi służy mechanizm prefinansowania. Jest to swego rodzaju finansowanie pomostowe. Zaznaczyć należy, że zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej już od 1 stycznia bieżącego roku Polska może ponosić wydatki, które następnie będą mogły zostać zaliczone jako kwalifikowane i będą mogły być zwrócone ze środków funduszy strukturalnych.
Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych, rozpatrując ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, rozpatrzyła szereg zgłoszonych poprawek i uściśleń o różnym charakterze. Przyjęte przez komisję poprawki zostały zawarte w druku senackim nr 630A.
W imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych zwracam się do Wysokiej Izby o podjęcie uchwały w sprawie omawianej ustawy zgodnie z drukiem nr 630A, czyli o przyjęcie jej łącznie z poprawkami. Dziękuję za uwagę.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.
Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę pytania do senatora sprawozdawcy.
Czy są takowe pytania? Nie ma.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została wniesiona jako poselski projekt ustawy.
Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu, pragnę zapytać przedstawiciela rządu, czy chce zabrać głos.
Jest z nami podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, pani minister Elżbieta Suchocka-Roguska.
Pani Minister, czy chciałaby pani zabrać głos w związku z ustawą, która jest tematem naszej debaty?
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Elżbieta Suchocka-Roguska: Pan Marszałek, może po zakończeniu dyskusji odniosę się ewentualnie do wystąpień państwa senatorów.)
Dziękuję serdecznie, Pani Minister.
Niemniej jednak zwracam się do państwa senatorów: czy państwo senatorowie mają pytania do pani minister?
Pan senator Jurgiel, bardzo proszę.
Senator Krzysztof Jurgiel:
Pani Marszałek! Pani Minister! Chciałbym zadać dwa pytania.
Pierwsze pytanie dotyczy innych tak zwanych ustaw, można tak powiedzieć, finansowych, których przyjęcie przez parlament jest niezbędne, aby w sposób właściwy wykorzystać fundusze strukturalne. Jakie jeszcze ustawy rząd chce, żebyśmy uchwali przed wejściem Polski do Unii?
Drugie pytanie dotyczy wczorajszego posiedzenia Rady Ministrów, ale oczywiście jest związane z materią ustawy. Czy prawdą jest, że rząd przyjął wczoraj stanowisko, zgodnie z którym w gminach mają powstać stanowiska pracy, gdzie rolnicy i inne podmioty z terenów gmin będą mogli uzyskać pomoc w wypełnianiu wniosków o przyznanie środków? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję.
Pan senator Janowski.
Senator Mieczysław Janowski:
Dziękuję, Pani Marszałek.
Pani Minister, mam dwa pytania. Jedno z nich dotyczy nowego brzmienia art. 114. Otóż w ust. 2 mowa jest o tym, że w trakcie roku budżetowego łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec kwartału, co chcę podkreślić, nie może przekroczyć 60% planowanych w danym roku budżetowym dochodów. Dlaczego przyjęto takie ograniczenie, czy ono jest potrzebne? Wydaje mi się, że jest to decyzja dyskusyjna, ograniczająca swobodę jednostek samorządowych.
Drugie pytanie dotyczy sytuacji, która zdarza się w praktyce. Otóż projekty te mogą być realizowane przez związki gmin, przez kilka gmin czy kilka innych jednostek samorządu terytorialnego. W ustawie mowa jest o tym, tak ja to przynajmniej rozumiem, że gmina będzie musiała otworzyć odrębny rachunek bankowy w banku, który prowadzi obsługę danej jednostki, w tym przypadku gminy. Wynika to z ustawy o zamówieniach publicznych. Co będzie w przypadku, gdy jednostki są obsługiwane przez różne banki, który bank będzie wybrany? Być może rząd przewidział jakieś szczegółowe rozwiązanie. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję.
Czy są kolejne pytania do pani minister? Nie ma więcej pytań.
Bardzo proszę, Pani Minister. Może pani z miejsca odpowiadać, tak będzie chyba wygodniej. Bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Suchocka-Roguska:
Dziękuję bardzo.
A więc jeżeli chodzi o pytanie pana senatora Jurgiela. Ustawa, która jest istotna z punktu widzenia wykorzystywania środków unijnych, to ustawa o Narodowym Planie Rozwoju. Jest ona na końcowym etapie prac w Sejmie i myślę, że w niedługim już czasie zostanie skierowana do Senatu. Druga istotna ustawa została już przez Wysoką Izbę przyjęta - to jest ustawa o zamówieniach publicznych.
Jeżeli zaś chodzi o wczorajsze posiedzenie Rady Ministrów, to z przykrością muszę powiedzieć, że ja w nim nie uczestniczyłam, a pan minister Raczko do dnia dzisiejszego nie przekazał mi jeszcze informacji o tym, jakie decyzje Rada Ministrów wczoraj podjęła. Tak że nie mogę odpowiedzialnie na to pytanie odpowiedzieć.
Pytanie pana senatora Janowskiego. No ten ustęp ma na celu jak gdyby pewne zabezpieczenie samorządu przed zadłużaniem się. Taką decyzję podjęła Komisja Finansów Publicznych nie chcąc, żeby wystąpiła taka sytuacja, że w trakcie roku zadłużenie będzie większe niż 60% i w efekcie może się w krańcowym przypadku tak zdarzyć, że jednostka samorządu terytorialnego nie będzie w stanie ograniczyć tego zadłużenia tak, żeby na koniec roku nie przekroczyło ono 60%. Ja chciałabym zwrócić uwagę, że zarówno w pierwszym, jak i w drugim ustępie tego artykułu to 60% nie obejmuje zadłużenia z tytułu prefinansowania, czyli tych środków, które są niezbędne do realizacji zadań związanych z wykorzystaniem środków unijnych.
Jeżeli zaś chodzi o drugie pytanie, to wydaje nam się, że jednak zawsze jakaś jednostka samorządu będzie liderem w realizacji zadania. I wówczas rachunek projektu będzie w banku tej właśnie jednostki. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję serdecznie.
Otwieram dyskusję.
Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu. Wnioski te muszą być złożone na piśmie do zamknięcia dyskusji nad daną ustawą.
Przypominam ponadto, że komisja będzie rozpatrywać tylko te wnioski, które zostały złożone do zamknięcia dyskusji na piśmie do marszałka Senatu.
Proszę o zabranie głosu pana senatora Tadeusza Wnuka.
Senator Tadeusz Wnuk:
Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!
Przedmiotem obrad Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych była otwarta i ważna kwestia - czy pożyczki z budżetu państwa przeznaczone na prefinansowanie projektów samorządów terytorialnych powinny być oprocentowane. Przeważył pogląd, o czym wspomniał pan senator Władysław Mańkut, że występuje bardzo istotna różnica między prefinasowaniem państwowych jednostek budżetowych, w całości lub w zdecydowanej większości finansowanych z budżetu, a prefinansowaniem jednostek samorządu terytorialnego. W tym pierwszym bowiem przypadku oprocentowanie pożyczek oznaczałoby po prostu zwiększenie wydatków budżetu państwa, a w odniesieniu do innych podmiotów, w tym samorządów terytorialnych, trzeba wziąć pod uwagę, że środki zwrotne na prefinansowanie z budżetu będą pozyskiwane z rynku finansowego, najczęściej poprzez emisję papierów wartościowych.
Nasuwa się wątpliwość, czy umożliwienie samorządom pozyskiwania nieoprocentowanych pożyczek nie jest po prostu sprzeczna z samą istotą uzasadnienia ekonomicznego. Dla rozstrzygnięcia tej kwestii istotna będzie wysokość ewentualnego oprocentowania pożyczek z budżetu państwa na prefinasowanie projektów samorządów terytorialnych. Ja osobiście przyjmuję w dobrej wierze deklarację pani minister, złożoną w trakcie debaty Sejmu, że minister finansów w porozumieniu z właściwym ministrem zarządzającym danym programem operacyjnym będą się starali, aby te pożyczki nie były nadmiernie obciążające, nadmiernie uciążliwe dla samorządów.
W trakcie obrad komisji opowiedziałem się za tym, że oprócz pożyczek dla państwowych jednostek budżetowych i agencji płatniczych, pożyczki na prefinansowanie innych podmiotów powinny być oprocentowane, ale z jednym wyjątkiem. Pani minister, z ministerstwa finansów, znane są liczne wnioski samorządów wojewódzkich, aby z tej zasady wyłączyć te samorządy w odniesieniu do zadań z zakresu zwalczania bezrobocia, realizowanych przez wojewódzkie urzędy pracy. Wnioski te uważam za uzasadnione i w tej intencji składam na ręce pani marszałek poprawkę. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję serdecznie, Panie Senatorze.
Czy ktoś z państwa senatorów chce jeszcze zabrać głos w dyskusji?
Informuję, że lista mówców została wyczerpana.
Dla porządku informuję, że w dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożyli pan senator Tadeusz Wnuk, pan senator Bogusław Mąsior, pan senator Wiesław Pietrzak i pan senator Mieczysław Janowski.
Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminy Senatu zamykam dyskusję.
Czy pani minister na tym etapie chciałaby jeszcze zabrać głos i odnieść się do wystąpienia senatora? Nie. Dziękuję.
Informuję, że głosowanie w sprawie...
Przepraszam, w trakcie dyskusji zostały złożone wnioski o charakterze legislacyjnym, tym samym zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie sprawozdania w tej sprawie.
Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Dziękuję serdecznie pani minister za udział w posiedzeniu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szóstego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wyrobach budowlanych.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na siedemdziesiątym posiedzeniu 12 marca 2004 r., a do Senatu została przekazana 15 marca bieżącego roku. Marszałek Senatu 16 marca bieżącego roku, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.
Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 626, a sprawozdanie komisji w drukach nr 626A i 626B.
Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senatora Władysława Mańkuta o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Władysław Mańkut:
Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie! Wysoki Senacie!
Uchwalona przez Sejm ustawa o wyrobach budowlanych jest przedłożeniem rządowym. W sposób jednolity i kompleksowy reguluje ona sprawy wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych oraz nadzór nad rynkiem tych wyrobów, celem dostosowania prawa polskiego do dyrektywy Rady.
Ustawa precyzyjnie rozgranicza zakres regulacji ustawy o systemie oceny zgodności oraz nowej ustawy o wyrobach budowlanych. Pierwsza z nich dotyczy dopuszczenia do obrotu wyrobów, z wyjątkiem wyrobów budowlanych, na zasadach europejskiego systemu zgodności. Przedłożona Wysokiej Izbie ustawa zawiera zaś regulację dotyczącą zasad wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych na podstawie systemu europejskiego i krajowego. Ustawa wprowadza procedury kontrolne i administracyjne dotyczące nadzoru nad rynkiem wyrobów budowlanych. Ponadto określa organy wyspecjalizowane nadzoru budowlanego, to jest głównego inspektora i inspektorów wojewódzkich odpowiedzialnych za zgodność wyrobów budowlanych z normami europejskimi i krajowymi.
W ustawie wskazano kryteria, od których spełnienia uzależnia się wprowadzenie wyrobu budowlanego do obrotu, określono metody stosowane przy dokonywaniu oceny zgodności i zasady udzielania aprobaty technicznej dla takich wyrobów.
Należy podkreślić, iż ustawa reguluje przebieg postępowania administracyjnego prowadzonego przez odpowiednie organy kontrolne oraz zawiera katalog wykroczeń polegających na wprowadzaniu wyrobów budowlanych do obrotu wbrew jej przepisom
Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej rozpatrując ustawę o wyrobach budowlanych uchwaloną przez Sejm RP 12 marca bieżącego roku przedstawiła w swoim sprawozdaniu poprawki, które są zawarte w druku nr 626A.
Wnoszę w imieniu komisji do Wysokiego Senatu o przyjęcie projektu uchwały zgodnie z drukiem nr 626A łącznie z poprawkami.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję, Panie Senatorze.
Zapraszam sprawozdawcę Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury, pana senatora Włodzimierza Łęckiego, i proszę o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Senator Włodzimierz Łęcki:
Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!
Pozwólcie, że na wstępie wyrażę ubolewanie, że jeden z senatorów, niejaki Władysław M., jest szczególnie uprzywilejowany w wygłaszaniu referencji o ustawach. Ja kilka godzin poświęciłem, aby móc wykazać się przed Wysoką Izbą znajomością przedmiotu, a kolega Władysław M. powiedział prawie wszystko to, co ja chciałem powiedzieć. Ale dodam parę spraw politycznych, bo ustawa jest ważna.
Ustawa została w Sejmie przyjęta wręcz entuzjastycznie. Referenci paru klubów przyjmowali ją oklaskami i nawet posłowie opozycji uznawali, że jest wyjątkowo dobrze przygotowana. To wszystko, co powiedział mój zacny przedmówca, jest prawdą i rekomenduję państwu przyjęcie tej ustawy.
Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury proponuje wprowadzenie sześciu poprawek o charakterze redakcyjnym, jedna poprawka dotyczy wydłużenia okresu stosowania poprzedniej ustawy.
Tu już, absolutnie poważnie, pozwolę sobie powiedzieć, że ustawa moim zdaniem jest bardzo ważna, bo ona porządkuje sprawy jakości. Nasze wejście do Unii Europejskiej wiąże się, powiedziałbym, z różnymi trudnościami, z różnymi nowymi przepisami, a to jest przykład nowego przepisu, który podniesie jakość materiałów budowlanych i o ile nie uniemożliwi to na pewno w znaczący sposób utrudni stosowanie materiałów gorszej jakości, a to będzie miało wpływ na trwałość budowli, na ich jakość, na estetykę. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo panu senatorowi.
Chcę pana zapewnić, że żaden lobbing dotyczący tego, kto z senatorów będzie jako pierwszy sprawozdawca przedstawiał ustawy, nie miał miejsca. Może pan oczywiście przedstawić wszystkie te materiały, które pan przygotował, bo miłe słowa adresowane do rządu zawsze w tej Izbie są dobrze widziane i dobrze postrzegane, a ustawa, jak rozumiem, zbiera same pochwały. Tak więc z przyjemnością miłych słów posłuchamy.
Senator Włodzimierz Łęcki:
Ja te miłe słowa już powiedziałem, ale kieruję je wobec tego do przedstawicieli rządu - moim zdaniem, a jestem inżynierem budownictwa, ustawa jest dobrze przygotowana, jest sensowna i gwarantuje dalszy postęp w budownictwie. Dziękuję.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
To zabrzmiało... Ta wiosna jednak czyni cuda.
Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca krótkie, adresowane do senatorów sprawozdawców, pytania związane z ustawą.
Czy takowe pytania są? Nie ma.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy, a do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister infrastruktury. Jest z nami główny inspektor nadzoru budowlanego, pan Andrzej Urban, reprezentujący Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Serdecznie pana witam.
Jest z nami również zastępca głównego inspektora, pan Robert Dziwiński, którego równie serdecznie witam.
Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu pragnę zapytać, czy przedstawiciele rządu chcą zabrać głos i przedstawić swoje stanowisko w sprawie rozpatrywanej ustawy. Można z miejsca.
(Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego Andrzej Urban: Ponieważ ustawa została...)
Jednocześnie przypominam, że wszystkie pochwały pod tym adresem już zostały powiedziane i możemy krótko...
Bardzo proszę.
Główny Inspektor
Nadzoru Budowlanego
Andrzej Urban:
Pani Marszałek, Wysoka Izbo, ja chciałbym powiedzieć, że właściwie te najważniejsze elementy ustawy zostały wydobyte przez panów senatorów sprawozdawców. Nie mam oczywiście zamiaru tego powtarzać. Ale chciałbym powiedzieć, że te wszystkie poprawki, które zostały zgłoszone oczywiście, w imieniu rządu, popieramy. No i chciałbym podziękować za te ciepłe słowa, które żeśmy dzisiaj usłyszeli. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Bardzo serdecznie dziękuję.
Senatorom przysługuje w tym momencie prawo kierowania pytań związanych z ustawą do przedstawicieli rządu. Pan senator Janowski zgłasza już takowe pytanie.
Bardzo proszę.
Senator Mieczysław Janowski:
Dziękuję bardzo, to będzie krótkie pytanie, bo rzeczywiście ustawa w moim przekonaniu jest dobrze przygotowana.
(Wicemarszałek Jolanta Danielak: Ale Panie Senatorze krótkie pytanie wcale nie musi oznaczać krótkiej odpowiedzi.)
Właśnie.
Chodzi mi o to, że wyroby budowlane, tak jak powiedzieli panowie senatorowie sprawozdawcy, powinny spełniać określone kryteria jakości, czyli warunki techniczne dotyczące wytrzymałości, własności reologicznych itd., itd. Doświadczaliśmy przez pewien okres w naszym kraju stosowania materiałów szkodliwych dla ludzi - z różnych względów - były to kleje, farby, lakiery, eternit. W jaki sposób, Panie Ministrze, ta ustawa zabezpiecza zdrowie użytkowników? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo serdecznie.
Proszę o udzielenie odpowiedzi, być może jeszcze państwo senatorowie mają inne pytania. Czy są dalsze zgłoszenia? Nie ma.
Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi.
Główny Inspektor
Nadzoru Budowlanego
Andrzej Urban:
Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.
Ustawa nie dopuszcza do tego poprzez zbudowanie całego systemu - w oparciu o europejskie normy zharmonizowane i o europejskie aprobaty techniczne, jeśli chodzi o system europejski. Ale są oczywiście dwa systemy, które będą funkcjonowały na polskim rynku wyrobów budowlanych, mianowicie system krajowy i system europejski. I w systemie krajowym również będą obowiązywały polskie normy, jak i aprobaty techniczne.
W związku z tym wszelkie warunki, także te, o które pan senator właśnie pytał, są zawarte w normach bądź w aprobatach technicznych i to jest wystarczające zabezpieczenie do tego, żeby, powiedzmy, wyrób pojawiający się na rynku był jakościowo zabezpieczony przed tymi elementami, o których pan senator był uprzejmy powiedzieć.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję serdecznie.
Otwieram dyskusję.
Szanowni Państwo, stwierdzam, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.
Zgodnie z art.52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w trakcie dyskusji nie zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o wyrobach budowlanych zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Dziękuję serdecznie przedstawicielom rządu za udział w posiedzeniu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu siódmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na siedemdziesiątym posiedzeniu 12 marca 2004 r. Do Senatu została przekazana 15 marca, a marszałek Senatu 16 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.
Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 627, a sprawozdanie komisji w druku nr 627A.
Proszę sprawozdawcę Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury pana senatora Sergiusza Plewę o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Sergiusz Plewa:
Dziękuję, Pani Marszałek.
Pani Marszałek! Wysoki Senacie!
Zmiana ustawy - Prawo budowlane jest od dłuższego czasu oczekiwana przez służby, przez struktury związane z budownictwem. W poprzedniej ustawie było trochę nieścisłości, trochę niejasności, trochę tematów, które wymagały komentarzy i opinii.
Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury w dniu 25 marca rozpatrzyła uchwaloną przez Sejm ustawę. Sejm, który ją uchwalił 12 marca, wniósł w nowelizowanej ustawie aż sześćdziesiąt zmian. Są to zmiany różnego kalibru, w tym także uściślające i niewymagające komentarzy. Zmiany te też dostosowują ustawę - Prawo budowlane do prawa Unii Europejskiej. Inne, na przykład art. 3, uściślają niektóre pojęcia, w tym definicję budowli, bo to też było różnie interpretowane przez tych, którzy tę ustawę stosowali.
Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury wniosła osiem poprawek, które zostały zaakceptowane przez rząd. I myślę, że te poprawki jeszcze bardziej udoskonalą nowe prawo budowlane.
Pani Marszałek! Wysoki Senacie! Pragnę zauważyć, że konsultowałem uchwaloną przez Sejm zmianę ustawy - Prawo budowlane ze wszystkimi prawie służbami, które się zajmują budownictwem, a szczególnie z nadzorem budowlanym, a także zapewnić, że ich opinia jest bardzo pozytywna.
Wnoszę, aby Wysoki Senat był uprzejmy przyjąć uchwalone przez komisję zmiany - z jedną jedyną uwagą.
Ja zgłaszałem ten problem w czasie posiedzenia komisji, ale podnoszą go także wojewódzkie nadzory budowlane. I chociaż ta moja uwaga, że kary za samowolę są niewspółmierne, że nie można takiej samej kary stosować do samowoli budowlanej na przykład w postaci szklarni, nie można takiej samej kwoty kary stosować do przybudówki, do jakiegoś tam ganku, jak do budynku o powierzchni 200 m2, nie spotkała się z aprobatą pana ministra i jego służb, ja w tej sprawie złożę, Pani Marszałek, jeszcze raz propozycję poprawki. Dziękuję serdecznie.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję serdecznie.
Przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę pytania adresowane do senatorów sprawozdawców.
Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie ma zgłoszeń.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym oraz poselskim projektem ustawy, a do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister infrastruktury. Towarzyszą nam ci sami panowie, którzy już byli wymieniani i witani przy okazji omawiania poprzedniej ustawy.
Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu pragnę zapytać, czy przedstawiciele rządu chcą zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w związku z tą ustawą.
Główny Inspektor
Nadzoru Budowlanego
Andrzej Urban:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Ja właściwie powtórzę to, co poprzednio zrobiłem. Ta ustawa rzeczywiście ma charakter porządkujący to, co zostało 11 lipca wprowadzone w życie - od 11 lipca zaczęła obowiązywać ostatnia nowelizacja - i tak naprawdę polega na naniesieniu nieprzyjętych wcześniej przez Sejm poprawek senackich. W związku z tym oczywiście popieramy te poprawki, które zostały przedstawione przez pana senatora sprawozdawcę.
I to byłoby właściwie tyle. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję serdecznie.
Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytania przedstawicielom rządu?
Pan senator Jurgiel, bardzo proszę.
Senator Krzysztof Jurgiel:
Pani Marszałek, Panie Ministrze, chciałbym zadać trzy pytania.
Pierwsze dotyczy art. 29 ust. 2 zmienianego pktu 4. Chciałbym zapytać o to docieplenie, no bo tu jest zmiana treści. Mówi się, że pozwolenia na budowę nie wymaga wykonanie robót budowlanych polegających na dociepleniu ścian budynków o wysokości do 12 m i dachów budynków. Chciałbym wiedzieć, czy takie czynności jak wymiana dachówki i wymiana okienek też są uznawane za docieplenie. Czy tak można rozumieć zapis w tym punkcie?
Drugie dotyczy art. 35 ust. 6. Tutaj zmieniono okres, w którym... Dotychczas było tak, że jeśli w ciągu dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku organ nie wydaje decyzji, to podlega karze w wysokości 500 zł. Teraz zmieniono to na sześćdziesiąt pięć dni, a kodeks postępowania administracyjnego mówi o dwóch miesiącach. Skąd wzięła się taka liczba dni, z czego to wynika?
I pytanie trzecie, w sprawie tej opłaty legalizacyjnej - art. 50. Chciałbym, żeby pan minister wyjaśnił, na czym ta zmiana polega. Czy wprowadzone propozycje w jakiś sposób zmieniają dotychczasowe zasady wymierzania kar? Czym to skutkuje? Czy zwiększają się kary, czy zmniejszają? Chciałbym, żeby pan to wyjaśnił, jeśli można. Dziękuję.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo.
Proszę o udzielenie odpowiedzi na te pytania... przepraszam, może jeszcze pozwolimy senatorom zadawać pytania.
Czy są dalsze pytania ze strony państwa senatorów
Pan senator Bachleda-Księdzularz, bardzo proszę.
Senator
Franciszek Bachleda-Księdzularz:
Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.
Panie Ministrze, moje pytanie jest takie: jak w związku z werdyktem Trybunału Konstytucyjnego będzie teraz usytuowany Urząd Mieszkalnictwa? Dziękuję.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Panie Senatorze, obawiam się, że jest to pytanie spoza materii ustawy.
Czy są dalsze pytania adresowane do przedstawicieli rządu? Nie ma.
Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi. Jest pan zobowiązany to uczynić w obrębie tematyki objętej ustawą, nie jest to konieczne przy pytaniach wykraczających poza jej zakres. Dziękuję.
Główny Inspektor
Nadzoru Budowlanego
Andrzej Urban:
Pierwsze pytanie pana senatora Jurgiela o docieplenia budynków do 12 m, wykonywane bez pozwolenia na budowę. To, o czym pan senator powiedział, to znaczy dach i te elementy tynku, to nie jest to docieplenie obiektu jako takiego, tylko to jest remont. Czyli nie jest tutaj wymagane pozwolenie na budowę w rozumieniu ustawy - Prawo budowlane.
Drugie pytanie dotyczyło tych sześćdziesięciu pięciu dni. Zwrócono nam uwagę, że prawidłowe pod względem legislacyjnym jest określanie terminów w dniach, a nie w takiej jak poprzednio postaci: w przeciągu dwóch miesięcy - tak to było określone. Jest to właściwie doprecyzowanie terminu, w którym powinno być wydane pozwolenie na budowę, z włączeniem oczywiście również dni wolnych od pracy, bo to po prostu trzeba uwzględnić. Stąd te sześćdziesiąt pięć dni.
Jeśli chodzi o nakładanie kar, a właściwie o zasady, bo o to pan senator zapytał, to muszę powiedzieć, że pozostają te same zasady, które obecnie funkcjonują w prawie budowlanym. W ogóle nic się nie zmienia, niczego nie dotknęliśmy, tylko stawka opłaty została zwiększona.
Na ostatnie pytanie pana senatora, które dotyczy usytuowania Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, czego materia ustawy - Prawo budowlane - potwierdzam to, co pani marszałek powiedziała - nie obejmuje, po prostu nie potrafię odpowiedzieć. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję serdecznie.
Otwieram dyskusję.
Stwierdzam, że nikt z państwa senatorów nie wyraził gotowości zabrania głosu podczas debaty.
Dla porządku informuję, że wnioski o charakterze legislacyjnym złożyli na piśmie pan senator Mieczysław Janowski i pan senator Sergiusz Plewa.
Z uwagi na fakt, że zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, proszę Komisję Skarbu Państwa i Infrastruktury o ustosunkowanie się do tych wniosków i przygotowanie sprawozdania w tej sprawie.
Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.
Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Dziękuję serdecznie przedstawicielom rządu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu ósmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na siedemdziesiątym posiedzeniu w dniu 12 marca bieżącego roku, a do Senatu została skierowana 15 marca. Marszałek Senatu 16 marca 2004 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.
Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 628, a sprawozdanie komisji w druku nr 628A.
Proszę sprawozdawcę Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego senatora Janusza Koniecznego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Bardzo proszę, Panie Senatorze.
Senator Janusz Konieczny:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Wysoki Senacie!
W imieniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z posiedzenia tej komisji dotyczącego rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej. Jak już było wspomniane, dotyczą tego druki sejmowe nr 2499, 2588A i druki senackie nr 628 i 628A.
Niewielka nowelizacja tej ustawy jest projektem rządowym. Jej celem jest zmiana przepisu umożliwiającego wprowadzenie w czasie stanu wojennego zarządu komisarycznego dla przedsiębiorców, przedmiotem działalności których jest wytwarzanie wyrobów lub świadczenie usług o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa lub obronności państwa. Jest to konieczne z uwagi na trudności z ewentualnym stosowaniem tego przepisu, gdyż ustawa nie definiuje zarządu komisarycznego, tylko odsyła w tym zakresie do odrębnych przepisów. Problem polega na tym, że w odrębnych przepisach przewidziano zupełnie inne przesłanki ustanowienia zarządu komisarycznego niż wynikające z wprowadzenia stanu wojennego, a ponadto ustawa o stanie wojennym nie zawiera klauzuli dotyczącej odpowiedniego stosowania odrębnych przepisów.
Podstawową zmianę stanowi dodany art. 25a, który mówi, że celem ustanowienia zarządu komisarycznego jest zapewnienie skuteczności wytwarzania wyrobów lub świadczenia usług o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa lub obronności państwa. Wskazano w nim organy, w których kompetencjach leży powołanie i odwołanie zarządcy komisarycznego - są to organy administracji rządowej różne dla różnych podmiotów, wymienione w przepisie - określono wymogi, jakie musi spełniać kandydat na zarządcę komisarycznego, i zasady ponoszenia kosztów sprawowania zarządu, a także uregulowano prawa i obowiązki zarządcy komisarycznego oraz przedsiębiorcy.
Wysoka Izbo! Obowiązujące w naszym kraju przepisy dotyczące powołania zarządu komisarycznego odnoszą się do sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw, a nie do stanu zagrożenia państwa i potrzeb jego obronności. Dotyczy to ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, ustawy - Prawo bankowe czy też ustawy o samorządzie gminnym. W obecnie nowelizowanej ustawie stwarza się szczególny przepis umożliwiający ustanowienie zarządu komisarycznego w przedsiębiorstwach, które z punktu widzenia ekonomicznego tego nie wymagają. W ustawie doprecyzowano kompetencje zarządcy komisarycznego, które ograniczono jedynie do tego, co jest jego zasadniczym obowiązkiem, a więc do troski o dostawę produktów i świadczenie usług na potrzeby bezpieczeństwa i obronności.
Projekt ustawy konsultowano z Polską Izbą Producentów na rzecz Obronności Kraju, która nie zgłosiła do niego uwag. Wejście w życie ustawy nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa.
Pani Marszałek! Wysoki Senacie! W imieniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego wnoszę o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej bez poprawek. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jolanta Danielak:
Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.
Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę pytania do senatora sprawozdawcy.
Czy ktoś z państwa senatorów chce skierować takie pytania? Nie ma pytań. Dziękuję serdecznie.
Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy, a do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister skarbu państwa.
Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu pragnę zapytać obecnego na sali przedstawiciela rządu, czy chce zabrać głos i zaprezentować stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy.
Panie i Panowie Senatorowie, w związku z tym punktem powinien nam towarzyszyć podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa, pan minister Tadeusz Soroka, którego niestety nie ma na sali. Jeżeli państwo wyrazicie zgodę, aby stanowisko rządowe zostało zaprezentowane przez dyrektora Departamentu Spraw Obronnych i Ochrony Informacji Niejawnych, pana Krzysztofa Jankowskiego, który jest z nami i którego serdecznie witam, to będziemy mogli dalej procedować.
Czy jest zgoda na takie rozwiązanie? Nie ma sprzeciwu.
Czy wobec tego pan dyrektor chciałby nam przedstawić stanowisko rządowe w tej kwestii?
Bardzo proszę.
Dyrektor
Departamentu Spraw Obronnych i Ochrony Informacji Niejawnych w Ministerstwie Skarbu Państwa Krzysztof Jankowski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
W ustawie o stanie wojennym, jednej z ustaw szczególnych, w art. 25, tak jak pan senator sprawozdawca przedstawił, w sposób bardzo ogólny potraktowano zarząd komisaryczny, odsyłając tę sprawę do innych przepisów. Takowych przepisów nie ma, bo ustawa o przedsiębiorstwie państwowym i ustawa - Prawo bankowe mówią tylko o możliwości wprowadzenia zarządu komisarycznego z przyczyn ekonomicznych.
Sytuacja, kiedy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszony zostanie stan wojenny, jest sytuacją ostateczną i musimy być na nią przygotowani. W czasie strategicznej gry obronnej "Kierownictwo 2002", którą prowadził prezes Rady Ministrów, wtedy gdy był rozpatrywany między innymi plan reagowania obronnego Rzeczypospolitej Polskiej, wynikła sprawa, jak można ustanowić zarząd komisaryczny w sytuacji, gdy zdecydowana większość podmiotów gospodarczych istotnych dla funkcjonowania naszej gospodarki to spółki działające według kodeksu spółek handlowych, spółki z różnym kapitałem, bardzo często zagranicznym.
Idea tej nowelizacji było taka, żeby zarząd komisaryczny był zupełnie odmienny od zarządu, który kojarzy się nam z sytuacją z roku 1981. Ta sytuacja nie ma z tamtą nic wspólnego. Tutaj komisarz wyznaczony przez organ administracji rządowej nie zastępowałby organów spółki, zarząd spółki, rada nadzorcza czy organ założycielski funkcjonowałyby normalnie. Komisarz miałby jedynie dopilnować procesu realizacji zadań czy programu mobilizacji gospodarki, jeśli będzie uchwalony, dostaw na potrzeby sił zbrojnych czy na potrzeby ludności.
Rozwiązania przyjęte w art. 25a były zawarte już we wcześniejszych ustawach, między innymi w ustawie z 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności przez przedsiębiorców, gdzie są określone kompetencje organów administracji rządowej. Przyjęto, aby maksymalnie ograniczyć obciążenie spółek i podmiotów gospodarczych, że organ administracji rządowej, minister lub wojewoda, który wyznacza komisarza, będzie po prostu płacił temu przedsiębiorcy. Koszty przedsiębiorcy ponoszone na rzecz komisarza byłyby bardzo niewielkie.
Liczba przedsiębiorców, którzy mogliby zostać objęci zarządem komisarycznym, jest stosunkowo ograniczona. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie wykazu przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym wymienia około stu osiemdziesięciu przedsiębiorców w skali kraju, samych podmiotów gospodarczych - w wykazie nie są ujęte spółki-córki, spółki-wnuczki; te zadania są nakładane w zasadzie na spółkę wiodącą i to są te podmioty wiodące w skali kraju. Ta liczba może się nieco zwiększyć, jak zostanie przyjęty przez Radę Ministrów program aktywizacji gospodarki, wtedy to może ulec nieznacznemu zwiększeniu. Ale taka to jest tylko skala problemu.
Zasady wyznaczania i kompetencje zarządcy komisarycznego - tutaj zostało sprecyzowane, że ma to być osoba posiadająca kwalifikacje i doświadczenie zawodowe w zakresie organizacji i funkcjonowania przedsiębiorców. Bliższego doprecyzowania nie robiliśmy, dlatego że w stanie szczególnym, jakim jest stan wojenny, mogą być pewnego rodzaju problemy z obsadą etatową, zwłaszcza ze strony organów administracji rządowej, bo w pierwszej kolejności musi być uzupełniony system obronny państwa, a liczba osób reklamowanych jest dosyć ograniczona. Przyjęte rozwiązania są takie, jak te obowiązujące w wypadku zarządców komisarycznych w gminach i w powiatach, które może ustalać prezes Rady Ministrów. Dziękuję.
(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Kazimierz Kutz)
Wicemarszałek Kazimierz Kutz:
Dziękuję panu dyrektorowi.
Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu państwo senatorowie mogą zadawać pytania panu dyrektorowi.
Czy są pytania?
Bardzo proszę, Senatorze.
Senator Mieczysław Janowski:
Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.
Panie Dyrektorze, w moim przekonaniu ustawa jest niezmiernie ważna. Porządkuje ona stan prawny w sytuacji, która oby nigdy nie zaistniała.
Mam takie pytanie. Wiele przedsiębiorstw, które produkują towary bądź świadczą usługi dla naszych mieszkańców, jest w tej chwili w rękach przedsiębiorców wywodzących się spoza Polski. Rozumiem, że ta ustawa dotyczyłaby również ich. Na przykład fabryka silników lotniczych w jakiejś miejscowości jest własnością w kilkudziesięciu procentach - powiedzmy: dziewięćdziesięciu - kapitału obcego. Jak to będzie rozwiązane w sytuacji, która byłaby objęta przepisami ustawy?
I czy w art. 25a ujęliście państwo wszystkie możliwe formy działalności gospodarczej? Na przykład w małej miejscowości szczególne znaczenie może mieć produkcja czy uzdatnianie wody, odprowadzanie ścieków. I tam może być zakład budżetowy. A takiej jednostki nie widzę. Jak takie problemy - dostarczanie ciepła et cetera - byłyby rozwiązane? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Kazimierz Kutz:
Dziękuję.
Czy są jeszcze inne pytania do pana dyrektora? Nie widzę zgłoszeń.
Bardzo proszę, Dyrektorze.
Dyrektor
Departamentu Spraw Obronnych i Ochrony Informacji Niejawnych w Ministerstwie Skarbu Państwa Krzysztof Jankowski:
Panie Senatorze! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć, że jedną z przesłanek...
(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Proszę mówić do mikrofonu.)
...przygotowania tej ustawy było to właśnie, że jest bardzo wiele spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Przepis art. 25a jak najbardziej właśnie odnosi się do spółek z udziałem kapitału zagranicznego. W zasadzie reguluje to już ustawa z 23 sierpnia, bo generalnie centralny organ administracji rządowej ma kompetencje w odniesieniu do spółek, które są w wykazie w rozporządzeniu z 1 lutego 2002 r. Jeżeli chodzi o pozostałe spółki, gdzie Skarb Państwa nie ma akcji, udziałów, czy ma ich jakieś śladowe ilości, to ma je właściwy terytorialnie wojewoda. A co do tego producenta silników lotniczych, to kompetencje jak najbardziej miałby wojewoda.
Jeżeli chodzi o takiego producenta silników jak WSK Rzeszów - bo być może o to chodzi - to kompetencje ma minister właściwy do spraw gospodarki. I akurat ta spółka jest w wykazie. Wszystkie kluczowe spółki ujęliśmy w wykazie.
W ustawie o powszechnym obowiązku obrony z listopada 1967 r. jest uzupełniony już zapis o zadaniach w zakresie obronności państwa spoczywających na wojewodzie. I w zasadzie terytorialnie właściwy wojewoda ma kompetencje do nakładania drogą administracyjną zadań na wszystkie podmioty gospodarcze działające na jego terenie, nawet w trybie natychmiastowej wykonalności. Ma takie kompetencje w stosunku do wszystkich, którzy nie podlegają centralnemu organowi administracji rządowej. W tej chwili podlega mu zaledwie kilkaset spółek, bo to jest około czterystu sześćdziesięciu jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, na co składają się spółki, które znajdują się w tym wykazie, plus około stu przedsiębiorców państwowych. Czyli w kompetencji centralnego organu administracji rządowej byłoby około siedmiuset przedsiębiorców. A reszta, nawet kilkadziesiąt tysięcy tych wszystkich drobnych, mających istotne znaczenie dla obronności i bezpieczeństwa państwa przedsiębiorców, znajduje się w kompetencjach właściwych terytorialnie wojewodów.
(Senator Mieczysław Janowski: A druga część pytania, o gospodarkę komunalną?)
W zasadzie według istniejących obecnie przepisów jest to w kompetencjach wojewody, dlatego że ustawy samorządowe nigdzie nie precyzują, jakie zadania spoczywają na samorządach. Jest tylko powiedziane, że mają realizować zadania w zakresie obronności i nie ma żadnego doprecyzowania, jest natomiast doprecyzowanie odnoszące się do wojewody. Jest zatem zarejestrowany prowadzący działalność gospodarczą przedsiębiorca i jest kompetentny w jego sprawie wojewoda. I w zasadzie na wniosek starosty on może takie zadanie nałożyć.
Wicemarszałek Kazimierz Kutz:
Dziękuję.
Czy są jeszcze pytania? Nie ma.
Dziękuję panu.
Otwieram dyskusję.
Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu, nie wpłynął również żaden wniosek na piśmie o charakterze legislacyjnym.
W związku z tym zamykam dyskusję.
I informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.
Dziękuję panu.