Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

1 września 2005 r. marszałek Longin Pastusiak wystosował do wiceprezydenta USA, przewodniczącego Senatu USA Richarda B. Cheneya depeszę z wyrazami współczucia w związku z tragedią, jaką spowodował katastrofalny huragan:

“W imieniu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i swoim własnym chciałbym wyrazić głębokie uczucie smutku z powodu ofiar i zniszczeń, jakie spowodował katastrofalny huragan w Luizjanie, Missisipi i Alabamie. Łączymy się w bólu z wszystkimi, którym okrutny żywioł zabrał najbliższych. Chciałbym zapewnić Pana, Panie Prezydencie, że cały Naród Polski głęboko przeżywa tragiczne wydarzenia tych dni. Solidaryzujemy się z Narodem Amerykańskim i życzymy Wam odwagi i nadziei. Proszę przyjąć wyrazy mego najwyższego szacunku”.

2 września 2005 r. marszałek Longin Pastusiak uczestniczył w odbywającym się w Berlinie VII Spotkaniu Stowarzyszenia Senatów Europy. W spotkaniu wzięły udział delegacje senatów kilkunastu państw. Tematem zorganizowanej konferencji był: “Bikameralizm i federalizm w procesie zmian”.

Marszałek L. Pastusiak w swoim wystąpieniu stwierdził, iż osobiście popiera pogląd, że za koniecznością utrzymywania drugiej izby w państwie jednolitym przemawia nie tyle jakaś szczególna formuła przedstawicielstwa, co raczej ta specyficzna funkcja, jaką jest wewnątrzparlamentarna kontrola ustawodawstwa, czyli poprawianie prawa. “W rezultacie koncepcja samokontroli parlamentu w toku procedury ustawodawczej stała się bez mała samoistną racją dwuizbowości, pozwalając drugiej izbie przekształcić się w to, co nazywane jest izbą refleksji i rozwagi, izbą prawniczą, izbą drugiego czytania. Taki jest charakter Senatu w Polsce i mimo że senackie kompetencje w tym względzie nie są nadmiernie rozbudowane, nie przeszkodziło to Izbie Wyższej stać się ważnym uczestnikiem procesu legislacyjnego. W samej tylko V kadencji, która właśnie dobiega końca, Senat rozpatrzył niespotykaną w historii polskiego ustawodawstwa liczbę 899 ustaw. Do 495 wniósł poprawki, a 6 odrzucił. Ogółem Senat V kadencji zgłosił 7176 poprawek, z których Sejm zaakceptował 5953. 83% przyjętych przez Izbę Poselską zmian jest najlepszym dowodem skuteczności drugiej izby, a jednocześnie ważnym argumentem w toczącej się od lat dyskusji o potrzebie istnienia dwuizbowego parlamentu w Polsce i kompetencji Senatu. W tej dyskusji interesująca wydaje się koncepcja, by Senat jako organ refleksji, otaczający szczególną troską jakość procesów ustawodawczych, czuwał nad wykonaniem wyroków Trybunału Konstytucyjnego, przede wszystkim wykorzystując prawo przysługującej mu inicjatywy ustawodawczej”- powiedział marszałek.

Marszałek L. Pastusiak przedstawił historię polskiego Senatu oraz zgłaszane koncepcje nowych uprawnień Senatu i ordynacji wyborczej. Zwrócił też uwagę, że procesy zmian, w tym zwłaszcza postępująca integracja w ramach Unii Europejskiej, modyfikują dotychczasowe rozwiązania.

“Część z państw przyjmuje swoisty model specjalizacji izb - jedna z izb koncentruje się na polityce krajowej, druga zaś na szeroko pojmowanej polityce unijnej. W tym przypadku izba druga koncentruje się, z jednej strony, na zadaniach właściwej implementacji prawa unijnego do wewnętrznego porządku prawnego, z drugiej zaś - na współpracy z egzekutywą w wypracowywaniu stanowiska państwa członkowskiego, prezentowanego następnie na forum Unii. Takie europejskie zaangażowanie drugich izb (obok izb pierwszych) pozwala z pewnością znaleźć dla nich nową perspektywę, perspektywę współdecydowania parlamentów krajowych przy stanowieniu aktów prawodawstwa w Unii Europejskiej. Łączy się z tym możliwe przecież rozszerzenie zadań izby drugiej. Dowodzi tego przykład Polski po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Senat, angażując się w takiej czy innej postaci w politykę unijną, musi bowiem zajmować się, oprócz ustawodawstwa, do pewnego stopnia także i kontrolą nad rządem, co pozwala mu wyjść z odwiecznej pozycji izby refleksji i rozwagi, wiązanej zawsze jedynie z funkcją prawodawczą. Poszerzające katalog swoich funkcji izby drugie zaczynają realizować swoistą “funkcję europejską”, będącą prawdziwą kompilacją dotychczasowych typowych czy też klasycznych funkcji parlamentu, tj. funkcji ustawodawczej i funkcji kontrolnej. W zakresie ustawodawstwa koncentrują się one na implementacji prawa unijnego, z kolei w zakresie kontroli podejmują działania w stosunku do rządu i administracji rządowej, interesując się zarówno procesami decyzyjnymi przebiegającymi na linii państwo członkowskie - Unia, jak i realizacją praw wynikających z członkostwa w Unii.

Postępująca sukcesywnie integracja europejska dodaje zatem izbom drugim nowe wyzwania i zadania, modyfikując zarówno koncepcję drugiej izby, jak i dwuizbowości. Oprócz objęcia dziedziną aktywności parlamentu nowej funkcji, tj. “funkcji europejskiej”, dochodzi do tego jeszcze swoista internacjonalizacja izby, czyli włączenie jej w rozmaitego rodzaju mechanizmy współpracy z instytucjami unijnymi, w tym przede wszystkim z Parlamentem Europejskim, i innymi narodowymi legislaturami. W efekcie mamy dzisiaj do czynienia ze zjawiskiem “parlamentaryzacji” Unii, zawierającym się w umacnianiu i poszerzaniu instytucji przedstawicielskich w infrastrukturze instytucjonalnej Unii. W swoim zamierzeniu taka parlamentaryzacja ma przeciwdziałać zjawisku deficytu demokratycznej legitymacji. W jej przeciwdziałaniu, a więc w poszerzeniu partycypacji obywatelskiej, swój udział ma również druga izba, która po raz kolejny okazuje swoją przydatność. Tak jak kiedyś za sprawą kompromisu feudalno-mieszczańskiego otworzyła ona parlament dla burżuazji i drobnomieszczaństwa, tak jak później włączyła różne partykularyzmy w ramy parlamentu dając im możliwość artykulacji swoich najprzeróżniejszych interesów, tak dzisiaj za sprawą “europejskiej inkluzji” druga izba poszerza zakres europejskiej demokracji, czyniąc z Unii strukturę nie tyle biurokratyczną, co raczej społeczną i wyraźnie proobywatelską” - stwierdził marszałek L. Pastusiak.

Podczas pobytu w Berlinie marszałek L. Pastusiak spotkał się z prezydentem Niemiec profesorem Horstem Koehlerem. W czasie rozmowy poruszył sprawę niedostatecznego finansowania organizacji polonijnych przez władze niemieckie, w porównaniu z finansowaniem mniejszości niemieckiej przez władze polskie.

Prezydent H. Koehler zapowiedział przeprowadzenie rozmów w tej sprawie z premierami rządów poszczególnych landów.

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment