Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 17 i 18 lutego 2005 r. odbyło się 77. posiedzenie Senatu. Posiedzeniu przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak oraz wicemarszałkowie - Jolanta Danielak, Ryszard Jarzembowski i Kazimierz Kutz. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Janusza Bargieła i Krystynę Doktorowicz; listę mówców prowadziła senator K. Doktorowicz.

- informację Rady Ministrów dla Sejmu i Senatu o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec - grudzień 2004 roku (podczas Prezydencji Niderlandzkiej),

- drugie czytanie projektu ustawy zmieniającej ustawę o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych,

- drugie czytanie projektu uchwały w 500. rocznicę urodzin Mikołaja Reja, ojca piśmiennictwa polskiego,

_____

* - Ustawa zawiera przepisy mające na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 96. posiedzeniu, 20 stycznia 2005 r. Do Senatu została przekazana 21 stycznia, a 24 stycznia marszałek, zgodnie z art. 68 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisje, po rozpatrzeniu ustawy, przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawił senator Jerzy Markowski. Senator podkreślił, że rozpatrywana ustawa to pierwszy u nas tego typu akt prawny, stwarzający nową szansę funkcjonowania polskich podmiotów gospodarczych w układzie transgranicznym.

Senator wyjaśnił, że formalny obowiązek zajęcia się tą ustawą przez polski parlament wynika, po pierwsze, z potrzeby dostosowania się do rozporządzenia Rady Unii Europejskiej z 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej, gdzie w art. 68 nakłada się na państwa członkowskie, czyli również na Polskę, obowiązek podjęcia działań zmierzających do zapewnienia statusu prawnego określonym podmiotom. Po drugie, chodzi o wprowadzenie do polskiego systemu prawnego uregulowań dotyczących europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych, zawartych w rozporządzeniu Rady Wspólnot Europejskich. Po trzecie zaś, jesteśmy zobowiązani do implementacji do polskiego systemu prawnego dyrektywy 2001/86 Rady Wspólnot Europejskich z 8 października 2001 r., uzupełniającej status spółki europejskiej w odniesieniu do zaangażowania pracowników.

Senator J. Markowski zaznaczył, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych oceniała rozpatrywane przedłożenie z punktu widzenia jego użyteczności dla polskiego życia gospodarczego i odebrała je przede wszystkim jako szansę na otwarcie kolejnych obszarów funkcjonowania podmiotów gospodarczych, a jednocześnie jako okazję ku temu, żeby potraktować regulacje prawne wynikające z tej ustawy jako wzmocnienie pewności obrotu gospodarczego i zaufania inwestorów oraz organizatorów życia gospodarczego do polskiego systemu prawnego.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych ma służyć ułatwianiu albo rozwijaniu działalności gospodarczej jego członków, polepszaniu albo powiększaniu wyników tej działalności, ale celem tej spółki ponadnarodowej nie jest osiąganie zysków. Jej działalność musi być powiązana z działalnością gospodarczą członków i może mieć w stosunku do niej tylko charakter pomocniczy. Aby taka spółka ponadnarodowa istniała, musi mieć co najmniej dwóch członków, mających zarządy główne w różnych państwach członkowskich lub prowadzących swoją działalność w różnych państwach członkowskich. Zgodnie z art. 7 ustawy w sprawach nieuregulowanych w tym rozporządzeniu z 1985 r. stosowane będą przepisy o spółce jawnej.

Spółka europejska to spółka akcyjna zawiązana na terytorium Wspólnoty i podlegająca prawu państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę statutową. Spółki europejskie mogą powstać na cztery sposoby. Po pierwsze, przez połączenie spółek akcyjnych mających siedziby statutowe i zarządy główne we Wspólnocie, jeżeli co najmniej dwie z nich podlegają prawu różnych państw członkowskich. Po drugie, może być to holdingowa spółka europejska, tworzona przez spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, mające siedziby statutowe i zarządy główne we Wspólnocie, jeżeli co najmniej dwie z nich podlegają prawu różnych państw członkowskich lub posiadają co najmniej od dwóch lat spółkę zależną podległą prawu innego państwa członkowskiego lub oddział usytuowany w innym państwie członkowskim. Po trzecie, może to być spółka zależna, czyli zależna spółka europejska, tworzona przez spółki cywilne i handlowe, które spełniają podobne wymogi. I po czwarte, taka spółka może powstać w wyniku przekształcenia spółki akcyjnej, mającej siedzibę statutową i zarząd główny we Wspólnocie, jeżeli co najmniej od dwóch lat posiada ona spółkę zależną podległą prawu innego państwa członkowskiego.

Senator A. Jaeschke poinformował, że po dyskusji Komisja Ustawodawstwa i Praworządności postanowiła wnieść do rozpatrywanego projektu trzynaście poprawek, w większości o charakterze doprecyzowującym, wyjaśniającym bądź uzupełniającym. Poprawki te zostały przyjęte jednogłośnie przez członków komisji. Również cały projekt został w głosowaniu przyjęty jednogłośnie.

Uchwała

Zgodnie z art. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej Rada Ministrów przedstawia Sejmowi i Senatowi informacje o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach Unii Europejskiej.

Po dyskusji nad przedstawioną informacją przewodnicząca obradom wicemarszałek Jolanta Danielak stwierdziła, że Senat zapoznał się z informacją Rady Ministrów o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie od lipca do grudnia ub.r.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 96. posiedzeniu, 20 stycznia br., i przekazana do Senatu 21 stycznia. Marszałek 24 stycznia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Bogusław Mąsior. Senator zaznaczył, że rozpatrywana regulacja należy do pakietu ustaw, które rząd przedstawił parlamentowi tej kadencji w ramach programu "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca".

Senator podkreślił, że Krajowy Fundusz Kapitałowy to kolejne, nowe, dotychczas niespotykane narzędzie ułatwiające rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Obecnie w Polsce jest zarejestrowanych około trzech i pół miliona tych przedsiębiorstw. Ocenia się, iż około 50% z nich jest przedsiębiorstwami aktywnymi. Dają łącznie około 50% dochodu narodowego, a zatrudniają około 67% pracowników. W Polsce funkcjonuje około trzydziestu funduszy kapitałowych, które jednak, z różnych przyczyn, nie są całkowicie zainteresowane inwestowaniem w małe i średnie przedsiębiorstwa.

Zgodnie ze Strategią Lizbońską, która nas obowiązuje, powinniśmy w większym stopniu kłaść nacisk na rozwój poprzez wiedzę i naukę. Krajowy Fundusz Kapitałowy ma wspierać szczególnie przedsiębiorstwa o innowacyjnym charakterze. Okazuje się, że przygotowanie finansowania inwestycji rzędu 1 miliona euro to taki sam koszt jak przygotowanie finansowania, analiza przedsięwzięcia dziesięciokrotnie większego. To wskazuje, dlaczego dotychczasowe fundusze kapitałowe są zainteresowane finansowaniem dużych przedsięwzięć, dużych przedsiębiorstw.

Zakłada się, że źródłami dofinansowania funduszu kapitałowego będą dotacje budżetowe, które muszą być zapisane w kolejnych ustawach budżetowych, oraz przewiduje się zasilenie środkami unijnymi i innymi środkami zagranicznymi niepodlegającymi zwrotowi. Zakłada się, że po roku 2008 fundusz kapitałowy nie będzie wymagał zasilenia budżetowego.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm 20 stycznia 2005 r. Następnego dnia została przekazana do Senatu, a 24 stycznia, zgodnie z regulaminem, marszałek skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja rozpatrzyła projekt ustawy i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jerzy Markowski. Senator zaznaczył, że w istniejącym stanie prawnym można by było pokusić się o stworzenie zupełnie nowego aktu prawnego, który od nowa uregulowałby całą sferę związaną z energetyką. Obecna nowelizacja to wprowadzanie zmian w trzydziestu ośmiu artykułach na sześćdziesiąt pięć zawartych w ustawie, wyeliminowanie trzech i stworzenie osiemnastu nowych. To wskazuje ponad wszelką wątpliwość, że już niewiele zostało z materii, która stanowiła bazę tej ustawy. Były też inne nowelizacje, dokonywane w poprzednich kadencjach, a również w bieżącej już po raz trzeci nowelizuje się ustawę - Prawo energetyczne.

Mniejszość komisji zaproponowała jedną poprawkę. Wniosek mniejszości przedstawiła senator Genowefa Ferenc.

Uchwała

Przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Ryszard Jarzembowski poinformował, że pierwsze czytanie projektu ustawy, zgłoszonego przez grupę senatorów, zostało przeprowadzone 15 grudnia 2004 r. i 3 lutego 2005 r., na wspólnych posiedzeniach komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Polityki Społecznej i Zdrowia.

Przedstawiła je senator Olga Krzyżanowska. Senator przypomniała, że z dniem 1 stycznia 2000 r. ustawą z 10 września 1999 r. o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych dokonano zasadniczej nowelizacji ustawy poprzedniej, z 2 września 1994 r. Do ustawy, która weszła w życie 1 stycznia 2000 r., dodano art. 5a, dotyczący żołnierzy przymusowo zatrudnianych w kopalniach, kamieniołomach i zakładach rud uranu. W nowelizacji z 2000 r. przewidziano jednorazowe odszkodowanie w wysokości odpowiedniej do stopnia orzeczonego na stałe inwalidztwa lub, w wypadku braku inwalidztwa, określoną kwotę w wysokości 9 tysięcy 510 zł.

Finansowanie zarówno świadczenia pieniężnego, jak i jednorazowego odszkodowania oraz koszty obsługi obciążały budżet państwa, a ustalenie prawa do świadczenia pieniężnego dla osób mających prawo do emerytury lub renty powierzono organom emerytalno-rentowym, z tym że przyznanie i wypłatę jednorazowego odszkodowania miało realizować Biuro Roszczeń Byłych Pracowników Zakładu Rud Uranu Państwowej Agencji Atomistyki w Kowarach. Podstawą do wypłacenia tego odszkodowania musiało być zaświadczenie organu wojskowego, że odbywało się to w ramach przymusowej służby wojskowej.

Senator zaznaczyła też, iż według Związku Represjonowanych Politycznie Żołnierzy Górników, po wejściu w życie ustawy z 10 września 1999 r., czyli ostatniej nowelizacji, wszyscy poszkodowani uzyskali odszkodowanie. Zupełnie inną kwestią jest jednak to, co się działo do momentu wejścia w życie tej ustawy, przyznającej świadczenia pieniężne. Rozpatrywany projekt nowelizacji odnosi się do tego właśnie okresu i zakłada, że oprócz osób, które były zmuszane do przymusowej pracy w kopalniach uranu w ramach służby wojskowej, także wdowy po nich będą miały prawo do świadczeń, jeżeli osoby te nie uzyskały wcześniej odszkodowania lub rekompensaty. I tego praktycznie dotyczy projekt nowelizacji.

Podczas dyskusji nad przedstawionym projektem senatorowie zgłosili propozycje poprawek. W związku z tym Senat zdecydował o odesłaniu projektu do komisji w celu odniesienia się do wniosków zgłoszonych w toku dyskusji.

Projekt tej uchwały został wniesiony przez senatora Grzegorza Matuszaka. Pierwsze czytanie projektu odbyło się na wspólnym posiedzeniu komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Kultury i Środków Przekazu.

Sprawozdanie komisji przedstawił wnioskodawca, senator G. Matuszak. Senator zaakcentował, że dobrą tradycją Senatu jest zwracanie uwagi obywateli Rzeczypospolitej na szczególnie ważne wydarzenia w dziejach narodu oraz przypominanie wielce zasłużonych artystów, uczonych i ludzi służby publicznej. Uchwały Senatu ogłaszane w Dzienniku Urzędowym "Monitor Polski" są potwierdzeniem obywatelskiej troski Izby Wyższej o kształtowanie i umacnianie świadomości narodowej Polaków.

Senator przypomniał, że 4 lutego 2005 r. minęła pięćsetna rocznica urodzin Mikołaja Reja z Nagłowic, wybitnego przedstawiciela polskiego odrodzenia, którego potomni obdarzyli zaszczytnym tytułem ojca piśmiennictwa polskiego i zaliczyli do narodowego panteonu kultury staropolskiej. Niebawem, bo 21 lutego, będziemy po raz czwarty obchodzili Dzień Języka Polskiego. Godzi się więc uczcić pisarza, który pierwszy pisał wyłącznie po polsku i z dumą podkreślał: "niechaj to narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają". Mikołaj Rej jest jednym z najbardziej znanych pisarzy dawnej Polski. Stworzył i rozpowszechnił książkę polską, położył podwaliny pod polski język literacki, był wnikliwym obserwatorem życia i poglądów swojej epoki. Mimo upływu wieków jego krytyczne opinie o wadach narodowych Polaków są nadal nie tylko trafne, ale i zadziwiająco aktualne - stwierdził senator G. Matuszak.

Senator podkreślił, że uchwała Senatu w pięćsetną rocznicę urodzin Mikołaja Reja, przypominając osobę i dzieło pisarza, ma na celu nie tylko złożenie hołdu ojcu piśmiennictwa polskiego, ale także zwrócenie uwagi na potrzebę upowszechniania znajomości jego twórczości oraz szacunku dla wielkiej tradycji polskiej literatury i kultury.

Podczas dyskusji nad projektem uchwały nie zgłoszono żadnych wniosków, w związku z czym Izba przystąpiła do trzeciego czytania projektu, obejmującego tylko głosowanie.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 96. posiedzeniu, 21 stycznia 2005 r. Do Senatu została przekazana 24 stycznia. Marszałek 24 stycznia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a 17 lutego - do Komisji Ochrony Środowiska. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawił senator Marian Kozłowski. Senator podkreślił, że celem projektowanej ustawy jest implementacja do naszego systemu prawnego norm prawa wspólnotowego w zakresie: po pierwsze, odmiennego sformułowania definicji "wprowadzenie do obrotu", ponieważ w wyniku przystąpienia Polski do Unii Europejskiej zmieniło się znaczenie pojęcia "importer", które odnosi się do osób dokonujących przywozu z krajów trzecich na obszar celny Wspólnoty Europejskiej; po drugie, zastąpienia z dniem 1 maja 2004 r. polskiej scalonej nomenklatury towarowej handlu zagranicznego obowiązującą w Unii Europejskiej nomenklaturą scaloną. Ponadto opiniowany akt prawny uzupełnia regulacje mówiące o funkcjonowaniu okręgowych stacji chemiczno-rolniczych, co jest związane z implementacją dyrektywy Rady z 12 grudnia 1991 r. w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami azotanami pochodzenia rolniczego. Uzupełnienie to polega na dodaniu przepisu, który będzie stanowił podstawę do pobierania przez okręgowe stacje opłat za wykonywane badania.

Senator zaznaczył też, że poprawki sejmowe do nowelizowanej ustawy z  26 lipca 2000 r. wprowadzają restrykcje związane z zagospodarowaniem gnojowicy z ferm z obsadą powyżej dwóch tysięcy stanowisk dla tuczników bądź siedmiuset pięćdziesięciu stanowisk dla loch, z produkcją warchlaków na sprzedaż.

Senator M. Kozłowski poinformował, że Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po dyskusji, postanowiła wprowadzić do rozpatrywanej ustawy cztery poprawki. Jedna z nich uchylała restrykcyjną poprawkę Sejmu, związaną z art. 11b, dotyczącym zbiorników. Posłowie wprowadzili przepis mówiący, że muszą być wykonane przykrywy betonowe szczelne, co nie jest możliwe na przykład przy lagunach, które mają czasami wymiary płyty boiska sportowego i na takim obiekcie nie można byłoby płyty betonowej szczelnej założyć. Dlatego komisja postanowiła tę poprawkę Sejmu uchylić.

Senator zwrócił uwagę na główny problem, którym zajmowała się komisja, tj. ochronę środowiska. Wiadomo, że duża koncentracja zwierząt, a szczególnie trzody chlewnej ma ujemny wpływ na środowisko. Duże fermy, liczące powyżej dwóch tysięcy sztuk, stosują tak zwany chów bezściołowy, którego efektem poza produkcją mięsa jest gnojowica, czyli mieszanina odchodów zwierzęcych i wody. Gnojowica w pewnych okresach, w czasie wegetacji roślin, nie może być wywożona na pola i musi być magazynowana. Do tego celu służą zbiorniki różnej wielkości - zbiorniki lagunowe, czyli zbiorniki w kształcie akwenów, a także zbiorniki w różnym stopniu zamknięte, stalowe, żelbetowe.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, obecnie problemem w kraju są wielkie fermy, budowane przez firmę amerykańską Smithfield Foods, powodujące protesty okolicznych mieszkańców ze względu na odczuwalne w dość dużym promieniu zanieczyszczenie gazowe, zwane odorami. Posłowie, wprowadzając bardzo rygorystyczną poprawkę, mówiącą, iż gnojowica może być gromadzona w szczelnych, wręcz hermetycznych zbiornikach, mieli zapewne na uwadze w jakimś stopniu jeśli nie ograniczenie, to przeszkodzenie temu koncernowi w budowie kolejnych obiektów na terenie Polski. Koncern ten swego czasu dużo inwestował w Stanach Zjednoczonych, tam wprowadzono określone przepisy, więc przeniósł się do Europy Zachodniej, gdzie też sukcesywnie jest wypierany. W tej  chwili terenem ekspansji Smithfieldu jest Polska.

Wprowadzenie nadmiernie restrykcyjnych przepisów spowoduje jednak, że istniejące fermy, które dwadzieścia, trzydzieści lat temu lokalizowano generalnie dobrze, z dala od skupisk ludzkich, mające zbiorniki lagunowe i zbiorniki otwarte, to znaczy o ścianach szczelnych i dnie szczelnym, ale nieprzykryte szczelnym zadaszeniem, będą musiały wstrzymać produkcję.

Dodatkowym elementem jest fakt, że ustawa ta ma wejść w życie od 1 maja. Gdyby przyjąć to, co proponował Sejm, jej wprowadzenie byłoby nierealne, gdyż w ciągu dwóch miesięcy nie da się zbudować zbiorników odpowiadających wymaganiom sejmowym.

W tej sytuacji Komisja Ochrony Środowiska postanowiła zaproponować rozwiązanie kompromisowe, które spełni warunki ochrony środowiska, a jednocześnie nie ograniczy produkcji zwierzęcej. Komisja zaproponowała, aby w art. 11b, który ma dwa punkty, zapisać: pkt 1 "podmioty, o których mowa w art. 11a ust. 1 i 2 (dotyczy to dużych ferm), przechowują gnojówkę i gnojowicę w przykrytych zbiornikach o szczelnym dnie i ścianach". Szczelne dno i ściany oznacza, że nie będzie penetracji cieków do gruntu, a "przykryte" jest pojęciem świadomie nieprecyzyjnie podanym. Punkt 2 głosi bowiem: "minister właściwy do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska określi w drodze rozporządzenia szczegółowe warunki dotyczące zbiorników, o których mowa w ust. 1, oraz przechowywania gnojówki i gnojowicy, mając na uwadze ochronę środowiska i warunki lokalne". Jak stwierdził senator sprawozdawca, szczególnie te "warunki lokalne" są ważne. Jeżeli laguna jest położona parę kilometrów od wsi, nie oddziałuje na miejsce zamieszkania ludzi, do tej pory była nieszkodliwa, to może dalej funkcjonować. Wprowadzenie zaś zapisu sejmowego spowodowałoby, że te laguny trzeba by zlikwidować.

Wszystkie propozycje zmian w ustawie rozpatrzyły dwie komisje senackie. Komisje poparły cztery z dwudziestu zgłoszonych ogółem poprawek.

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment