Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

17 grudnia 2004 r., na zaproszenie przewodniczącego Sejmu Republiki Litewskiej Arturasa Paulauskasa i Zarządu Głównego Związku Polaków na Litwie, wizytę w Wilnie złożyła delegacja Senatu RP pod przewodnictwem marszałka Longina Pastusiaka.

W skład delegacji wchodzili także przewodniczący Komisji Emigracji i Polaków za Granicą senator Tadeusz Rzemykowski oraz szef Kancelarii Senatu minister Adam Witalec.

Przewodniczący A. Paulauskas, wskazując jako wzór Polsko-Litewskie Zgromadzenie Poselskie, zaproponował powołanie trójstronnego Polsko-Litewsko-Ukraińskiego Forum Parlamentarnego.

W Instytucie Polskim w Wilnie odbyło się spotkanie ze ścisłym kierownictwem polskich organizacji na Litwie. W spotkaniu wzięli udział: Waldemar Tomaszewski - przewodniczący AWPL, Leokadia Pocikowska - zastępca przewodniczącego AWPL, Michał Mackiewicz - przewodniczący ZPL, Józef Kwiatkowski - przewodniczący "Macierzy Szkolnej" i Stanisław Pieszko z ZPL. Podczas rozmowy przedstawili oni najważniejsze problemy Polaków na Litwie, takie jak kwestia ordynacji wyborczej, problemy oświaty, problem zwrotu ziemi czy transmisji TV Polonia.

Działacze polscy z Litwy określili ordynację wyborczą jako kluczową sprawę dla pozycji Polaków w państwie litewskim. Obecna ordynacja przewiduje 5-procentowy próg dla mniejszości narodowych, co wyraźnie ogranicza możliwości działalności politycznej i wpływu Polaków na stanowione prawo. Nie jest to zgodne z praktyką międzynarodową. Dodatkowo utrudnia sytuację fakt niekorzystnego podziału administracyjnego Wileńszczyzny. Rozmówcy określili to jako niezgodne z prawem UE rozbicie mniejszości. Działacze zgodnie podkreślili, że zmiana ordynacji wyborczej pozwoliłaby im samodzielnie dbać o swoje interesy, ograniczając konieczność wsparcia ze strony państwa polskiego.

Poruszając kwestie oświaty, rozmówcy wskazywali na problem statusu szkół na Wileńszczyźnie. Szkoły litewskie posiadają ten sam status co polskie. Przekłada się to na podobne nakłady finansowe na jednego ucznia, przy wyższych kosztach działalności szkół polskich. Litwini wychodzą z założenia, że skoro są w mniejszości w tej części Litwy, to ich szkołom należy się status szkół mniejszości, tak jak szkołom polskim. Ponadto wobec istnienia szkół powiatowych, których finansowanie z budżetu państwa jest w zasadzie nieograniczone (wyposażenie, zajęcia dodatkowe, komputeryzacja, transport, basen), istnieje realna konkurencja dla szkół polskojęzycznych. Powoduje to przechodzenie dzieci polskich rodziców do szkół litewskich i brak wymaganej liczby uczniów w szkołach polskich, co grozi ich zamknięciem. Podkreślono, że obecnie tylko połowa dzieci polskich uczęszcza do szkół polskojęzycznych. Zaznaczono, że sytuacja szkolnictwa polskiego jest dużo lepsza w miastach niż na wsi. Wskazywano na fakt nieprzekładania na język polski podręczników do klas starszych. Problemem jest również brak strategii oświaty polskiej na Litwie, co powoduje brak perspektyw działania szkół polskich.

Dziękując za wsparcie państwa polskiego dla oświaty polskiej na Litwie, podkreślano, że wsparcie to daje wymierne efekty. Jako przykład podano fakt, że 67% maturzystów szkół polskich wstępuje na wyższe uczelnie litewskie.

Marszałek L. Pastusiak oraz senator T. Rzemykowski przedstawili działania Senatu na rzecz Polaków na Litwie, podkreślając jego zaangażowanie w rozwój szkolnictwa polskiego na Litwie.

Ostatnim punktem wizyty marszałka L. Pastusiaka było spotkanie opłatkowe z przedstawicielami organizacji polskich na Litwie w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Podczas tego spotkania marszałek przekazał Związkowi Polaków na Litwie Złotą Statuetkę, przyznaną przez Klub Publicystów Polonijnych najlepiej działającej organizacji polskiej bądź polonijnej.

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment