Otwierając zgromadzenie, marszałek Sejmu Józef Oleksy stwierdził, że rozszerzenie Unii Europejskiej, które dokona się 1 maja, oznacza najpełniejsze przezwyciężenie jałtańskiego podziału Europy.

Marszałek podkreślił, że w 1989 r. proces zapoczątkowany przez "Solidarność" i obrady Okrągłego Stołu wyszedł poza granice naszego kraju i ogarnął większość zniewolonej części Europy.

"Od tamtych dni wielokrotnie ogłaszano ostateczny koniec sytemu jałtańskiego. Myślę jednak, że w najpełniejszym stopniu przezwyciężenie podziału Europy dokona się 1 maja, gdy 25 krajów naszego kontynentu spotka się na równych prawach w Unii Europejskiej" - ocenił marszałek.

"Starzy członkowie, w tym członkowie założyciele, powinni cieszyć się, że Unia od jutra będzie już inna od tej, która popadła w swoisty kwietyzm ".

"Wchodząc do Unii, pragniemy pozostać wierni naszym wartościom etycznym, duchowym i historycznym. Są to wartości na wskroś europejskie" - oświadczył marszałek. Jak zaznaczył, Polacy pragną, aby "narody Europy postrzegały Unię jako coś więcej niż strukturę gospodarczą. Dlatego domagaliśmy się, by w preambule konstytucji znalazło się odniesienie do chrześcijańskich korzeni Europy" - dodał.

"Chrześcijaństwo było przecież europejską integracją ducha i integracją wartości i trwa już na naszym kontynencie dwa tysiąclecia. Chrześcijaństwo to nie tylko wymiar duchowy i religijny, to po prostu wymiar cywilizacyjny" - podkreślił J. Oleksy.

Marszałek w imieniu posłów i senatorów wyraził "wdzięczność i szacunek" Janowi Pawłowi II. Jak powiedział, to Ojciec Święty "w stopniu większym niż ktokolwiek przyczynił się do odnowy politycznej i moralnej Europy oraz jej integracji".

Marszałek J. Oleksy nawiązał też do wspólnej historii Polski i Niemiec. "Rok 1989 miał wyjątkowe znaczenie dla obu naszych krajów i dla naszych wzajemnych stosunków. Wielki przełom polityczny w Polsce umożliwił przywrócenie jedności państwowej Niemiec, co dokonało się 3 października 1990 roku" - zaznaczył.

"Istnienie Polski było przez stulecia zagrożone przez jej sąsiadów. Obawa ta przestała już istnieć. Wolna Polska należy do wielkiej rodziny" - mówił J. Rau. "Europa bez przystępujących w dniu jutrzejszym krajów i narodów, nie była Europą" - podkreślił.

"Po okropnościach II wojny światowej początkowo tylko mieszkańcy Europy Zachodniej mieli szansę sprzymierzenia się w działaniach na rzecz pokoju, dobrego sąsiedztwa i dobrobytu dla wszystkich. Odwieczne narody europejskie, takie jak naród polski, zostały z tego wykluczone pod przymusem" - podkreślił prezydent Niemiec. Ale - dodał - podział naszego kontynentu okazał się ostatecznie nie do utrzymania "w obliczu pragnienia wolności narodów".

"Nigdzie nie przejawiło się ono silniej i bardziej wyraziście niż w <<Solidarności>>. Naród polski dowiódł rzadko w świecie spotykanej spójności i jedności" - powiedział J. Rau.

"To, w jakim kierunku potoczyła się historia, graniczy dla mnie niezmiennie z cudem; wprawia mnie w zdumienie i napawa głęboką wdzięcznością za ten wspaniały dar" - mówił.

Taki bieg historii, z jakim mamy obecnie do czynienia, byłby - zdaniem prezydenta - nie do pomyślenia "bez zaangażowania i przykładu, bez wiary i siły przekonywania wielkiego syna narodu polskiego". "Pierwsza wizyta papieża Jana Pawła II w Polsce w 1979 r. zmieniła bieg historii. Komunistyczny rząd bał się tej wizyty - i jak to dzisiaj wiemy - w pełni słusznie" - zaznaczył.

J. Rau zadeklarował, że przystąpienie nowych państw do UE nie jest w żadnym wypadku aktem łaski ze strony Europy Zachodniej; jest ono historyczną koniecznością, leżącą w naszym wspólnym interesie, jakim jest dobra przyszłość całego kontynentu.

"Wraz z konstytucją Europa zyska lepszą zdolność działania w polityce zagranicznej. Potrzebujemy jej, to oczywista nauka z niedawnej przeszłości. Tylko zjednoczona Europa wzmacnia sojusz transatlantycki. Tylko połączeni, jesteśmy prawdziwym partnerem USA, partnerem o znaczeniu politycznym. My, Europejczycy, tylko wspólnie jesteśmy w stanie przejąć odpowiedzialność za świat i w świecie" - zaznaczył niemiecki prezydent.

Przyznał też, że choć droga naszego kraju do Unii była wyboista i stroma, a tempo wprowadzania zmian szybkie, to przed nami dalsze zmiany.

J. Rau ocenił, że nie wszyscy mieszkańcy Polski i Niemiec cieszą się z rozszerzania Unii Europejskiej, bo ludzi nękają problemy gospodarcze, dochodzą do głosu dawne i nowe lęki. Ale - jak mówił - te trudności i zmartwienia nie powinny przesłonić faktu, że przystąpienie nowych krajów do Unii ma epokowe znaczenie.

Jak podkreślił, trzeba uzmysławiać ludziom, że rozszerzenie Unii oznacza, iż granica na Odrze i Nysie, przez długie lata sporna i dyskutowana, stanie się 1 maja wewnętrzną granicą UE. A więc - jak powiedział - "granicą, która przestanie dzielić".

"Nie powinniśmy wypominać sobie wzajemnie wypowiedzi ekstremistów w naszych krajach" - podkreślił J. Rau. Zaznaczył, że nadal obowiązuje Deklaracja Gdańska, złożona przez niego i polskiego prezydenta. Zapisano w niej m.in.: "Nie mogą mieć więcej miejsca materialne roszczenia, wzajemne oskarżenia i przeciwstawianie sobie doznanych strat i popełnionych przestępstw".

Polska i Niemcy - jak mówił niemiecki prezydent - są sojusznikami i partnerami w NATO i UE, "nasza wspólnota interesów zacieśniła się". Wraz z wejściem Polski do Unii - według prezydenta - dla Niemców i Polaków otworzy się zupełnie nowy rozdział we wzajemnych stosunkach. Rozpocznie się - jak powiedział - nowa epoka wspaniałych możliwości i rozległych perspektyw.

"Nasze wejście do UE stało się możliwe dzięki wielkiemu hartowi ducha narodu w okresie transformacji, dzięki narodowi, który opowiedział się za ustrojem demokratycznym i wolnym rynkiem" - zaznaczył.

Dodał, że kolejne władze w Polsce konsekwentnie realizowały cel, jakim była akcesja Polski do UE. "Ale w drodze do Europy nie byliśmy osamotnieni, otrzymaliśmy pomoc i zachętę wielu krajów europejskich i Niemcy odegrały tu szczególną rolę, udzielając nam największego wsparcia politycznego. Za to Panu i narodowi niemieckiemu dziękuję" - powiedział marszałek L. Pastusiak zwracając się do prezydenta J. Raua.