Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

Zatwierdzony przez Izbę porządek obrad obejmował:

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o uzdrowiskach, obszarach ochrony uzdrowiskowej, lecznictwie uzdrowiskowym i gminach uzdrowiskowych oraz
o zmianie niektórych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o systemie informacji oświatowej,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o izbach morskich,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o nadaniu Wyższej Szkole Morskiej w Szczecinie nazwy Akademia Morska w Szczecinie,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wycofaniu zastrzeżeń do Konwencji o ochronie ofiar wojny, podpisanych w Genewie dnia 12 sierpnia 1949 r.,

__________________

* Ustawa zawiera przepisy dostosowujące polskie prawodawstwo do prawa Unii Europejskiej.

Ustawa została uchwalona przez Sejm 8 stycznia 2004 r. Następnego dnia została przekazana do Senatu. 12 stycznia, zgodnie z regulaminem, marszałek skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Zbyszko Piwoński. Senator poinformował, że komisja postanowiła wnieść o odrzucenie w całości ustawy uchwalonej przez Sejm.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że zanim komisja podjęła tak radykalną decyzję, rozważano możliwość poprawienia ustawy, biorąc pod uwagę fakt, że jest ona bardzo oczekiwana, a jednocześnie trudna. Ustawa musi bowiem pogodzić interesy lecznictwa uzdrowiskowego i placówek służby zdrowia oraz terenów, gdzie są one zlokalizowane - przy wykorzystaniu zarówno warunków klimatycznych, wód mineralnych, jak i innych niezbędnych czynników, między innymi klimatu - z interesami gmin uzdrowiskowych.

Trzeba pogodzić jedne i drugie interesy i dlatego ustawa nie jest łatwa. Praca nad nią trwa od kilku lat. Wprawdzie przed dwoma laty została przyjęta przez Sejm i Senat ustawa dotycząca rozpatrywanej materii, ale nie uzyskała ona akceptacji prezydenta. Prezydent kierował się wówczas dwoma względami. Pierwszy wynikał z art. 38 ustawy o samorządzie terytorialnym. Mówi on, że w wypadku szczególnej funkcji zbioru gmin, które wiąże jakaś charakterystyczna cecha, które spełniają określoną funkcję, niezbędne jest ustawowe uregulowanie ich stanu prawnego, statusu. Chodzi o to, że nakładane w tym wypadku przez ustawę rygory, ograniczenia w zakresie działalności gospodarczej w określonych, wyznaczonych strefach, muszą być tym gminom zrekompensowane.

Drugi zarzut wynikał z zastrzeżeń konstytucyjnych. Konstytucja w art. 171 w sposób jednoznaczny określa, komu przynależne jest prawo nadzoru nad samorządami. Wymienieni są tam premier, wojewodowie oraz instytucje, które mają prawo kontrolować, ale już finansowo, samorządy. Ustawa natomiast wyszła nieco poza ramy zapisu konstytucyjnego i przypisała to uprawnienie wielu innym resortom i instytucjom.

Sprawozdawczyni Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia senator Wiesława Sadowska zaznaczyła, że do Senatu trafił dokument prawny, który powstawał długo i z trudnościami. Ponad rok temu do marszałka Sejmu wpłynęły dwa projekty ustaw: poselski i rządowy. Trzy sejmowe komisje zadecydowały o powołaniu podkomisji nadzwyczajnej, a ta z kolei - o opracowaniu jednej wersji projektu ustawy. Projekt, który trafił do Senatu, jest więc już rezultatem pewnego kompromisu. Mimo to nadal budzi kontrowersje. Wszystkie zainteresowane strony, tj. ustawodawca, reprezentanci gmin uzdrowiskowych, kierujący uzdrowiskami i korzystający z leczenia uzdrowiskowego, jednym głosem mówią o tym, jak bardzo oczekują na tę ustawę, a jednocześnie sygnalizują, że każda ze stron czeka, by dokument ten chronił jej interesy. I nie jest to zawsze interes zbieżny.

W opinii prawników, z którą senatorowie uczestniczący w posiedzeniu komisji zgodzili się, ustawa ta nie określa tego ustroju w sposób choćby nieco odmienny od postanowień ustawy o samorządzie gminnym. Ustawa nie wskazuje też źródeł finansowania dodatkowych zadań własnych gmin uzdrowiskowych, a to jest już istotny mankament, bo naruszający przepisy art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w myśl których "jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań", a "zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych".

Członkowie komisji uznali też zasadność kolejnej uwagi biura legislacyjnego, dotyczącej naruszenia konstytucyjnie i ustawowo zagwarantowanej samodzielności gmin. Wątpliwości prawne budziły zapisy nakazujące gminie uzgadnianie wszelkich decyzji o powoływaniu i funkcjonowaniu uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej z ministrem właściwym do spraw zdrowia.

Trzecia wątpliwość prawna natury konstytucyjnej dotyczyła rozdziału 5 ustawy pt. "Nadzór nad lecznictwem uzdrowiskowym, uzdrowiskami i obszarami ochrony uzdrowiskowej". Przepisy zawarte w tym rozdziale przewidują inny nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego niż określa to Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 171 ust. 1 i 2. Sytuują one ministra do spraw zdrowia i wojewodę jako organy nadzoru, mimo że, zgodnie z konstytucją, są nimi prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalne izby obrachunkowe.

Poprawki do ustawy zgłosili natomiast senatorowie podczas dyskusji.

Senat w głosowaniu poparł to stanowisko i 72 głosami, przy 6 wstrzymujących się, podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o uzdrowiskach, obszarach ochrony uzdrowiskowej, lecznictwie uzdrowiskowym i gminach uzdrowiskowych oraz o zmianie niektórych ustaw.

Ustawa ta została uchwalona przez Sejm 9 stycznia br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. 12 stycznia, zgodnie z regulaminem, marszałek skierował ustawę do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu.

Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdawca Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator Irena Kurzępa podkreśliła, że rozpatrywana ustawa ma służyć stworzeniu zintegrowanego systemu informacji oświatowej. Będzie on wykorzystywany w celu prowadzenia polityki edukacyjnej państwa, podnoszenia jakości edukacji oraz usprawniania finansowania zadań oświatowych. System informacji oświatowej ma docelowo zastąpić dotychczasowy podzielony system badań statystycznych oświaty, prowadzony zarówno przez Główny Urząd Statystyczny, jak i przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.

Jak stwierdziła senator sprawozdawca, nowoczesne zarządzanie oświatą wymaga dokładnej orientacji w zakresie kosztów i efektywności działań, na bazie rzetelnej i szybko pozyskiwanej informacji. Obecnie prowadzonej statystyce oświatowej trudno sprostać tym wyzwaniom. W dziedzinie oświaty prowadzi się teraz wiele badań cyklicznych, angażując w to wszystkie szkoły i placówki oświatowe. Badania te nie są powiązane: osobno bada się nauczycieli - tym zajmuje się ministerstwo edukacji narodowej - a osobno uczniów szkół i placówek oświatowych, czym najszerzej zajmuje się Główny Urząd Statystyczny. Oprócz tego jednostki oświatowe składają sprawozdania finansowe. Ponadto ostatnio powstał odrębny system analizowania wyników nauczania przez okręgowe komisje egzaminacyjne.

Od czasu przejęcia szkół i placówek oświatowych przez jednostki samorządu terytorialnego rozwija się niezależna sprawozdawczość samorządowa. Zdaniem senator sprawozdawcy, obecny system informacji o oświacie ma wiele wad, jest niesprawny, nieefektywny i dlatego potrzebna jest ustawa, która porządkowałaby system informacji w oświacie, dawałaby możliwość lepszego prowadzenia polityki edukacyjnej, na podstawie bardzo konkretnych, szczegółowych, zbieranych systematycznie danych.

Podstawowymi atutami tworzonej bazy danych oświatowych mają być: możliwość połączenia systemu informacji oświatowej z systemem zarządzania oświatą na każdym szczeblu oraz z systemem nadzoru pedagogicznego; włączenie w proces scalania i weryfikowania danych oświatowych jednostek samorządu terytorialnego i kuratoriów oświaty jako podmiotów najlepiej zorientowanych w sytuacji szkół i placówek oświatowych; zinformatyzowanie systemu, co zapewni szybki i precyzyjny przekaz danych.

Senator I. Kurzępa wskazała, że w celu stworzenia zintegrowanego systemu informacji oświatowej rozpatrywana ustawa zobowiązuje szkoły i placówki oświatowe do prowadzenia baz danych, obejmujących określone informacje o szkole, placówce oświatowej, uczniach, słuchaczach, wychowankach. Ustawa nie różnicuje zakresu gromadzonych informacji ze względu na status szkoły lub placówki, to znaczy w zależności od tego, czy szkoła jest publiczna czy niepubliczna, od tego, czy szkoła niepubliczna ma uprawnienia szkoły publicznej, czy też takich uprawnień nie posiada. Zróżnicowanie dotyczy jedynie zakresu danych gromadzonych przez szkoły i placówki prowadzone przez osoby fizyczne i prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego. Jest to zawarte w art. 3 ust. 6, który w stosunku do nauczycieli w tych jednostkach ogranicza zakres danych do informacji o wysokości przeciętnego wynagrodzenia, bez dodatków, odpraw nauczycieli i innych pracowników niebędących nauczycielami, ale zatrudnionych w szkole.

W opinii senator sprawozdawcy, zróżnicowanie zakresu gromadzonych danych ze względu na podmiot prowadzący szkołę lub placówkę wydaje się rozwiązaniem właściwym. Tworzony system informacji oświatowej ma służyć między innymi usprawnieniu finansowania zadań oświatowych, a więc umożliwić kontrolę wydatkowania środków z budżetu państwa na ten cel. Zatem szczegółowość gromadzonych danych o szkole, uczniach tej szkoły i kadrze pedagogicznej powinna odpowiadać stopniowi, w jakim szkoła partycypuje w tych wydatkach. W tej materii zasadnicze znaczenie ma podział szkół na publiczne i niepubliczne oraz w ramach szkół niepublicznych na te z uprawnieniami szkół publicznych i te, które ich nie posiadają, co wynika z zasad finansowania szkół publicznych i niepublicznych, określonych w ustawie o systemie oświaty. Przedstawiony system informacji oświatowej zastąpi docelowo dotychczasowy system.

Senator I. Kurzępa poinformowała, że w czasie dyskusji na posiedzeniu Komisji Nauki, Edukacji i Sportu podnoszone były pewne kwestie dotyczące zagrożeń, jakie niesie za sobą rozpatrywana ustawa. Dotyczyły one przede wszystkim zakresu szczegółowości i przydatności zbieranych informacji, ochrony zgromadzonych danych, w tym osobowych. Wskazywano także na obawy, jakie wystąpiły już wcześniej w ZUS w związku z wprowadzeniem w życie programu Płatnik. W wyniku dyskusji obecni na posiedzeniu członkowie senackiej Komisji Nauki, Edukacji i Sportu pozytywnie zaopiniowali ustawę i zaproponowali 5 poprawek.

Senator sprawozdawca zaakcentował, iż podstawowym celem ustawy o systemie informacji oświatowej jest stworzenie zintegrowanego systemu informacji oświatowej, który będzie wykorzystywany w celu prowadzenia polityki edukacyjnej państwa, podnoszenia jakości i upowszechniania edukacji oraz usprawniania finansowania zadań oświatowych.

System informacji oświatowej ma docelowo zastąpić dotychczasowy, podzielony system badań statystycznych oświaty, prowadzonych zarówno przez Główny Urząd Statystyczny, jak i przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.

W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi zmianami.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 66. posiedzeniu, 8 stycznia br. Do Senatu została przekazana 9 stycznia. Marszałek Senatu 12 stycznia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawczyni komisji senator Czesława Christowa zaznaczyła, że izby morskie działają w Polsce od ponad osiemdziesięciu lat. W 1923 r. minister przemysłu i handlu, do którego uprawnień należało także prowadzenie polityki morskiej państwa, przedłożył sejmowej komisji morskiej projekt ustawy o izbach morskich, uzasadniając jego celowość w następujący sposób: w Rzeczpospolitej nie ma obecnie instancji na szczeblu rządowym, która by zajmowała się prowadzeniem dochodzeń w sprawie wypadków morskich. Konieczność powołania do życia takich instytucji wypływa już z samego faktu posiadania przez Polskę wybrzeża morskiego. Ponadto konieczność tę potwierdza dobitnie szereg awarii i wypadków morskich, które mają miejsce na polskich wodach.

Izby morskie powstały na podstawie ustawy z 18 marca 1925 r. Po zakończeniu wojny i odzyskaniu przez Polskę ponad 500 km wybrzeża morskiego rozpoczęła się nowa epoka w historii polskiej gospodarki morskiej i izb morskich. Powojenna praktyka orzecznictwa izb morskich pod rządami ustawy z 1925 r. przekroczyła ramy określone przez ustawodawcę. Nowo powstałe Ministerstwo Żeglugi, w którego gestii znajdowały się sprawy bezpieczeństwa żeglugi, patronowało pracom nad projektem nowej ustawy, dostosowanej do nowych zadań i warunków.

Po okresie prac legislacyjnych, w 1961 r., minister żeglugi przedłożył Sejmowi projekt nowej ustawy o izbach morskich, która została uchwalona w grudniu 1961 r. Sejmowa komisja morska uznała potrzebę uchwalenia tej ustawy. Podczas debaty sejmowej sprawozdawca komisji morskiej określił izby morskie jako rodzaj sądów, które nie mają wprawdzie prawa karania, ale mogą orzekać o tym, jak przebiegały nieszczęścia oraz wypadki, które zdarzały się na morzach, jakie były ich przyczyny. Podniesiona została ranga izb morskich ze względu na wagę rozpoznawanych spraw. Rozgraniczono również nadzór prowadzony przez ministra żeglugi i ministra sprawiedliwości. Ustawa zapewniła izbom morskim lepsze warunki ustrojowe, organizacyjne i proceduralne.

Jak stwierdziła senator Cz. Christowa, jesteśmy w historycznym momencie nowelizacji ustawy o izbach morskich, pamiętającej najlepsze lata rozwoju gospodarki i administracji morskiej w Polsce. Senator wskazała, że podstawowym celem rozpatrywanej ustawy o zmianie ustawy o izbach morskich jest zapewnienie członkom załóg statków i pilotom konstytucyjnej drogi sądowej przy orzekaniu wobec nich przez izby morskie środka w postaci pozbawienia prawa do wykonywania zawodu lub pełnienia określonej funkcji.

Pierwszym z nich jest nowa definicja wypadku morskiego, uszczegółowiona przez Sejm w porównaniu z propozycją rządową, o specyfikację konkretnych zdarzeń mieszczących się w zakresie pojęcia wypadku morskiego. Projekt zwiększa skuteczność sankcji pozbawienia członka załogi statku uprawnień poprzez nałożenie na niego obowiązku zwrotu dokumentu właściwemu organowi określającemu uprawnienia zawodowe. Projekt rządowy ustawy stwarza możliwość wydania postanowienia o zawieszeniu prawa wykonywania uprawnień przez zainteresowanego do czasu ostatecznego zakończenia postępowania.

Ważną, zdaniem senator sprawozdawcy, zmianą jest również określenie na nowo kręgu podmiotów uprawnionych do uczestniczenia w postępowaniu w charakterze pełnomocnika zainteresowanego. Istotne jest dopuszczenie do występowania przed izbami, oprócz adwokatów, także radców prawnych, co niewątpliwie wzmocni pozycję osób odpowiadających przed izbą.

Senator Cz. Christowa podczas dyskusji zaproponowała kolejną poprawkę do ustawy.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 66. posiedzeniu, 8 stycznia br. Do Senatu została skierowana 9 stycznia. Marszałek Senatu 12 stycznia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Ochrony Środowiska. Komisje, po rozpatrzeniu ustawy, przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że omawiana ustawa wprowadza zmiany do dwóch zasadniczych aktów prawnych, to jest ustawy - Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. i ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 3 lutego 1995 r. Dotychczas ustawy te nie zawierały unormowań odnoszących się do problematyki przeciwdziałania i zapobiegania skutkom ruchów masowych ziemi. Zjawiska te są związane nie tylko z działaniem sił przyrody, takich jak gwałtowne opady deszczu, lokalne wezbrania rzek, potoków czy sztormy, ale dodatkowo wiążą się z niewłaściwą działalnością człowieka, na przykład podcięciem gruntów, zwłaszcza zboczy, w trakcie prac drogowych, budowy domów i innych budowli, podczas intensywnej eksploatacji lasów, w wyniku stosowania technik strzałowych i wiertniczych w robotach ziemnych czy niewłaściwego gospodarowania na zbiornikach retencyjnych.

Senator A. Klepacz przypomniała, że ta sprawa była również przedmiotem obrad senackiej Komisji Ochrony Środowiska kilka miesięcy temu. Podczas obrad komisji postulowano wtedy uregulowanie prawne kwestii zapobiegania skutkom masowych ruchów ziemi i ograniczania tych skutków.

Senator podkreśliła, że rozpatrywana ustawa wychodzi naprzeciw tym postulatom. Wprowadza ona do polskiego prawodawstwa definicję pojęcia "ruchy masowe ziemi" oraz uzupełnia informacje o środowisku o rejestry zawierające informacje o terenach zagrożonych ruchami masowymi ziemi. Należy bowiem zapobiec wydawaniu decyzji administracyjnych umożliwiających budowę na terenach zagrożonych, na których w każdej chwili mogą się uaktywnić zjawiska ruchów masowych ziemi. W związku z tym ustawa wprowadza także obowiązek określenia w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego potrzeb związanych z zapobieganiem skutkom masowych ruchów ziemi oraz sposobu zagospodarowania terenów zdegradowanych w wyniku tych ruchów. Nowa ustawa określa ponadto zadania organów administracji publicznej, zarówno rządowej, jak i samorządowej, oraz obowiązki podmiotów prywatnoprawnych w związku z tą problematyką.

W omawianej ustawie w art. 1 pkt 4 lit. c uwzględniono także zgłaszaną już niejednokrotnie na posiedzeniach senackiej Komisji Ochrony Środowiska potrzebę pełniejszego wykorzystania opracowań ekofizjograficznych nie tylko do sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego gmin, ale także studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, planów miejscowych i planów zagospodarowania przestrzennego województw. Dlatego - jako przedstawicielka Komisji Ochrony Środowiska - senator sprawozdawca wyraziła satysfakcję z tego powodu.

Senator sprawozdawca poinformowała, że komisja z zadowoleniem przyjęła ustawę regulującą kwestię ruchów masowych ziemi i postanowiła zaproponować Izbie wprowadzenie do niej 9 poprawek. Senator przedstawiła i uzasadniła proponowane zmiany.

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawił senator Krzysztof Jurgiel. Senator poinformował, że komisja wnikliwie zapoznała się z  projektem ustawy, wysłuchała informacji rządu na temat celu wprowadzenia rozwiązań ustawowych i uznała, że te rozwiązania, które zostały zaproponowane, są potrzebne, a wręcz niezbędne.

Jednocześnie komisja przyjęła 10 poprawek, z których 9 pokrywało się ze zmianami zaproponowanymi przez Komisję Ochrony Środowiska. Komisja rolnictwa zaproponowała dodatkowo poprawkę dziesiątą, która w art. 3 dokonuje zmiany zmierzającej do tego, żeby przepisy niektórych artykułów proponowanych w ustawie wchodziły w życie nie z dniem ogłoszenia, tylko po upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia. Komisja uważała bowiem, że nie można zaskakiwać obywateli taką sytuacją, iż ustawa wchodzi w życie w dniu jej ogłoszenia w "Dzienniku Ustaw". Według komisji, potrzebnych jest przynajmniej czternaście dni - wynika to również z zasad ogłaszania ustaw - żeby dać obywatelom czas na zapoznanie się z przepisami.

Senator K. Jurgiel poinformował ponadto, że komisja przedyskutowała i zamierza poprzeć zmianę, która jednak dopiero będzie zgłoszona przez senatorów, ponieważ poprawka ta wymagała poprawnej legislacji i została przygotowana później. Dotyczy ona zmiany ósmej w art. 1. Mianowicie wykreśla się zmianę ósmą w art. 1, dotyczącą zadań określonych w art. 109a i 110a, w których mówi się, że starosta prowadzi obserwację terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz terenów, na których występują te ruchy, a także (art. 110a) prowadzi rejestr zawierający informacje o terenach zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz terenach, na których występują te ruchy. Sejm zaproponował, aby te zadania były finansowane z budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw środowiska. Komisja zaś przygotowała poprawkę, która polega na tym, że te zadania będą finansowane z gminnego i powiatowego funduszu ochrony środowiska.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 66. posiedzeniu, 9 stycznia br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek 12 stycznia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Czesława Christowa. Senator przypomniała, że licząca już ponad pół wieku historia szkolnictwa morskiego w regionie zachodniopomorskim rozpoczęła się od utworzenia w 1947 r. Państwowej Szkoły Morskiej w Szczecinie, która działała do 1953 r. W roku 1962 powołano Państwową Szkołę Rybołówstwa Morskiego, a rok później ponownie Państwową Szkołę Morską. Te dwie szkoły w 1967 r. połączono i nadano im wspólną nazwę "Państwowa Szkoła Morska w Szczecinie". Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie powstała w 1968 r. jako uczelnia techniczna na mocy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przekształcenia państwowych szkół morskich w Gdyni i w Szczecinie w wyższe szkoły morskie.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie w ciągu trzydziestu pięciu lat istnienia, kontynuując pięćdziesięciopięcioletnią tradycję wyższych szkół morskich, osiągnęła ogromny postęp i sukcesy w dziedzinie dydaktyki, badań naukowych, rozwoju kadry, współpracy zagranicznej, a także w sferze wychowania młodzieży.

Uczelnia kształci kadrę o wysokich kwalifikacjach uznanych na świecie. W swojej działalności zobowiązana jest uwzględniać ratyfikowane w kraju akty prawne Międzynarodowej Organizacji Morskiej w Londynie, w szczególności dotyczące bezpieczeństwa żeglugi, ochrony środowiska morskiego i standardów kwalifikacji kadr morskich. Stwarza to absolwentom Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie realną szansę na partnerskie współuczestnictwo na rynku pracy w zjednoczonej Europie i świecie.

Dwa wydziały posiadają uprawnienia nadawania stopnia naukowego doktora: Wydział Nawigacyjny w dyscyplinie naukowej: geodezja i kartografia oraz Wydział Mechaniczny w dyscyplinie naukowej: budowa i eksploatacja maszyn.

Senator Cz. Christowa podkreśliła, że spełnienie wysokich wymagań międzynarodowych w zakresie kształcenia obliguje uczelnię do dysponowania specjalistycznymi laboratoriami, symulatorami nowej generacji oraz uczelnianym statkiem badawczo-szkolnym "Nawigator XXI", którego matką chrzestną w 1997 r. była Jolanta Kwaśniewska.

Uczelnia ma znaczące osiągnięcia w zakresie badań podstawowych i aplikacyjnych. W ostatnich pięciu latach pracownicy naukowo-dydaktyczni wykonali ponad dwieście cennych prac naukowo-badawczych na rzecz przedsiębiorstw, urzędów i instytucji gospodarki morskiej.

Senator sprawozdawca wskazała, że w ciągu pięćdziesięciu pięciu lat szkolnictwa morskiego na Pomorzu Zachodnim mury szkół morskich opuściło około ośmiu tysięcy ośmiuset absolwentów, w tym siedem tysięcy absolwentów Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie. Absolwenci Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie nie mają problemów ze znalezieniem zatrudnienia i skutecznie konkurują na międzynarodowym rynku pracy. Według "Białej księgi polityki w zakresie transportu" Unii Europejskiej z września 2001 r. do roku 2006 w obszarze państw Unii Europejskiej brakować będzie około trzydziestu sześciu tysięcy oficerów floty handlowej. Oznacza to, że tak korzystna dla absolwentów uczelni morskich sytuacja na rynku pracy utrzyma się jeszcze wiele lat.

W imieniu Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator sprawozdawca rekomendowała Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o nadaniu Wyższej Szkole Morskiej w Szczecinie nazwy: Akademia Morska w Szczecinie.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 66. posiedzeniu, 8 stycznia 2004 r. Do Senatu została przekazana 9 stycznia. Marszałek Senatu 12 stycznia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Senator przypomniał, że konwencja nr 148 została przyjęta podczas konferencji ogólnej Międzynarodowej Organizacji Pracy 20 czerwca 1977 r. Weszła ona w życie 11 lipca 1979 r. Do połowy ubiegłego roku została ratyfikowana przez czterdzieści jeden państw, w tym Francję, Belgię, Hiszpanię, Portugalię, Finlandię, Niemcy, Rosję, Węgry. Przepisy omawianej konwencji określają podstawowe warunki, jakie powinny spełniać miejsce i środowisko pracy.

Senator B. Mąsior zaznaczył, że w naszym ustawodawstwie tę problematykę, którą zajmuje się konwencja, reguluje dwadzieścia aktów prawnych, w tym dziesięć o randze ustawowej, takich jak kodeks pracy, ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy, o związkach zawodowych, związkach pracodawców. Senator podkreślił, że Polska w pełni realizuje wymagania, które są zawarte w konwencji genewskiej. Wskazał też, że ratyfikacja tej konwencji nie rodzi dla Polski żadnych skutków negatywnych, wręcz odwrotnie, niesie ona same skutki pozytywne, ponieważ Polska akceptuje i ratyfikuje konwencję w całej rozciągłości, nie chcąc zostawić jakiejś dziedziny, która tą konwencją nie jest objęta.

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia przedstawiła senator Krystyna Sienkiewicz. Senator poinformowała, że komisja nie miała wątpliwości co do tego, iż należy rekomendować Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o ratyfikacji konwencji nr 148.

Jak zaznaczyła senator, przedmiotem rozważań podczas posiedzenia komisji była też ogromna praca poprzedzająca przygotowania do przyjęcia tej konwencji, spełnienia jej wymogów, analiza, do jakiego stopnia nasze ustawodawstwo jest zgodne z konwencją. Okazało się, że Polska spełnia wymogi prawne, organizacyjne oraz techniczne, co pozwala na ratyfikację.

W imieniu komisji senator K. Sienkiewicz wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Ustawa jest wynikiem zobowiązania się rządu Rzeczypospolitej Polskiej do podjęcia starań w celu wycofania zastrzeżeń. Zobowiązanie to rząd polski podjął w okresie od 31 października do 6 listopada 1999 r. w Genewie, na dwudziestej siódmej międzynarodowej konferencji Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca.

Zgodnie z art. 241 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę na podstawie obowiązujących w czasie ich ratyfikacji przepisów konstytucyjnych i ogłoszone w "Dzienniku Ustaw" uznaje się za umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, jeśli z ich treści wynika, że dotyczą kategorii spraw wymienionych w odpowiednim artykule konstytucji. Wycofanie zastrzeżeń do konwencji genewskiej zmieni zakres obowiązywania umowy międzynarodowej ratyfikowanej w trybie określonym w art. 89 ust. 1 konstytucji. Konieczne jest więc zastosowanie do wycofania zastrzeżeń określonego trybu.

Sprawozdawca Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator Anna Kurska wskazała, że zastrzeżenia będące przedmiotem rozpatrywanej regulacji dotyczyły art. 10 konwencji genewskiej o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych, również art. 10 konwencji genewskiej o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu, art. 10, 12 i 85 konwencji genewskiej o traktowaniu jeńców wojennych i wreszcie art. 11 i 45 konwencji genewskiej o ochronie osób cywilnych podczas wojny.

Zgodnie z art. 241 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę na podstawie obowiązujących w czasie ich ratyfikacji przepisów konstytucyjnych i ogłoszone w "Dzienniku Ustaw" uznaje się za umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, jeżeli z ich treści wynika, że dotyczą kategorii spraw wymienionych w art. 89 ust. 1 konstytucji. Konwencje genewskie zawierają przepisy powszechnie obowiązujące, które dotyczą jednostki, i jako takie powinny być ratyfikowane ustawowo. Z tego też względu spełnione zostały przesłanki art. 89 ust. 1 pkt 5 konstytucji.

Kończąc swe wystąpienie, senator sprawozdawca stwierdziła, że zastrzeżenia do konwencji były spowodowane niechęcią ówczesnego Związku Sowieckiego do zmiany statusu jeńców wojennych przebywających w ZSRR.

Przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Kazimierz Kutz przypomniał, że zgodnie z art. 13 ust. 2 oraz art. 14 ust. 2 Regulaminu Senatu przewodniczących komisji wybiera Senat, a projekt uchwały w tej sprawie przygotowuje i przedstawia Senatowi Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich.

Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich przedstawił senator Andrzej Spychalski. Senator poinformował, że w związku z wyborem senatora Mariana Nogi na stanowisko członka Rady Polityki Pieniężnej zwolniła się funkcja przewodniczącego Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Zgodnie z art. 14 ust. 2 Regulaminu Senatu oraz art. 13 ust. 2 Regulaminu Senatu Izba powoła nowego przewodniczącego komisji.

Senator sprawozdawca poinformował też, że Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich rozpatrzyła wniosek Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury informujący o dokonanym w głosowaniu tajnym wyborze na przewodniczącego tej komisji senatora J. Suchańskiego. Zapoznała się także z pozytywną opinią Konwentu Seniorów i przygotowała wniosek w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury.

Wyznaczeni przez marszałka Senatu do przeprowadzenia głosowania tajnego sekretarze Senatu: Alicja Stradomska, Marian Lewicki i Andrzej Jaeschke stwierdzają, że w głosowaniu tajnym w sprawie wyboru senatora Jerzego Suchańskiego na przewodniczącego Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury oddano głosów 55, w tym 1 głos nieważny. Za głosowało 43 senatorów, 8 było przeciw, a 3 wstrzymało się od głosu. Warszawa, 28 stycznia 2004 r."

Wobec wyników głosowania przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Ryszard Jarzembowski stwierdził, że Senat podjął następującą uchwałę w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 67. posiedzeniu, 22 stycznia 2004 r. Do Senatu została przekazana 23 stycznia. Tego samego dnia marszałek skierował ją do trzech komisji: Gospodarki i Finansów Publicznych, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje rozpatrzyły ustawę i przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiła senator Apolonia Klepacz. Senator zaznaczyła, że obowiązująca obecnie ustawa z  10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych była nowelizowana kilkanaście razy. Nowelizacje te, będące efektem postępujących w naszym kraju zmian społeczno-gospodarczych, doprowadziły do tego, że obecnie ta "stara ustawa" w dużym stopniu spełnia już wymogi prawa europejskiego, zwłaszcza w zakresie dostępu do informacji o udzielanych zamówieniach, przejrzystości postępowania, dostępności środków odwoławczych czy w zakresie podmiotowym ustawy. Ciągle jednak nie jest tworem doskonałym, zwłaszcza z uwagi na potrzebę zapewnienia między innymi nieskrępowanego dostępu polskich wykonawców do europejskiego rynku zamówień. W tym zakresie wymagane jest osiągnięcie pełnej zgodności polskiego prawa z regulacjami Unii Europejskiej oraz wprowadzenie nowych pojęć, instytucji i instrumentów, obejmujących problematykę zamówień publicznych. Tym oczekiwaniom wychodzi naprzeciw ustawa - Prawo zamówień publicznych, przyjęta na  67. posiedzeniu Sejmu, 22 stycznia br.

Senator sprawozdawca podkreśliła, że członkowie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wysoko ocenili ustawę, zwłaszcza jej przejrzystość i doskonałą systematykę, dostosowaną do dynamiki postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, co pozwala na wchodzenie krok po kroku w proces i procedurę zamówienia publicznego.

Czytelność ustawy podkreślają wyodrębnione części zawarte w dziewięciu działach. Dział I obejmuje wyodrębnioną część ogólną, w której w sposób uporządkowany zawarto określenia ustawowe, czyli pełny słowniczek, zakres przedmiotowy, zakres podmiotowy i zasady udzielania zamówień. Kolejne działy, II, III i IV, określają całokształt postępowania o udzielenie zamówienia oraz dotyczą zagadnienia umów w sprawie zamówień publicznych. Uregulowania odnoszące się do zakresu działań prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, Rady Zamówień Publicznych, arbitrów oraz obserwatora są tematem przepisów działu V. Kolejny dział obejmuje udoskonalone przepisy dotyczące środków ochrony prawnej przysługującej wykonawcom i uczestnikom konkursu oraz innym osobom, których interes prawny może być naruszony w postępowaniu o uzyskanie zamówienia publicznego. Dział VII wprowadza do ustawy - Prawo zamówień publicznych zupełnie nowe rozwiązania prawne odnoszące się do odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy wraz z karami, trybem ich nakładania i egzekwowania. Ustawę zamykają działy VIII i IX, które zawierają zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe.

Senator A. Klepacz poinformowała, że na posiedzeniu komisji wysłuchano obszernej informacji wiceprezesa Urzędu Zamówień Publicznych o nowych uregulowaniach, jakie wprowadza ustawa. W dyskusji zwrócono uwagę na nowatorskie rozwiązania prawne, które czynią tę ustawę przejrzystą, odbiurokratyzowaną oraz przyjazną małym i średnim przedsiębiorstwom. Podkreślano także decentralizację zamówień publicznych i podstawową odpowiedzialność zamawiającego.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawiła senator Genowefa Ferenc. Senator zaznaczyła, że rozpatrywana ustawa ma zastąpić akt uchwalony w 1994 r., a obowiązujący od 1 stycznia 1995 r. Obowiązująca ustawa była nowelizowana osiemnaście razy. Rozwój rynku zamówień publicznych spowodował, że w obowiązującej ustawie brakowało przejrzystości, spójności i precyzji przepisów. Przyjęcia nowej ustawy wymaga również proces harmonizacji naszego prawa z wymaganiami Unii Europejskiej. Ustawa uwzględnia postanowienia dziewięciu dyrektyw i jednego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego.

Senator wskazała, że nowa ustawa ściśle wiąże procedury udzielania zamówień z wartością przedmiotu zamówienia. Upraszcza wymogi formalne postępowania przy udzielaniu zamówień o mniejszej wartości i wprowadza rygory wobec postępowań przy udzielaniu zamówień o największej wartości przedmiotu zamówienia. Ustawa będzie stosowana w wypadku, gdy wartość udzielanego zamówienia będzie przekraczała wyrażoną w złotych równowartość 6 tysięcy euro. Jednocześnie podwyższa się z 30 tysięcy euro do 60 tysięcy euro próg, poniżej którego będzie się stosować tak zwaną procedurę uproszczoną.

Przyjęcie takiego rozwiązania zmniejsza obciążenie biurokratyczne przy udzielaniu zamówień o mniejszej wartości. W procedurze uproszczonej przewiduje się liczne rozwiązania ułatwiające udzielenie zamówienia, między innymi krótkie terminy składania ofert i możliwość odstąpienia od żądania wadium. Ogłoszenia o przetargach oraz negocjacjach z ogłoszeniem będą zamieszczane obligatoryjnie w siedzibie zamawiającego i na stronach internetowych, a fakultatywnie w prasie.

W ustawie przyznano wykonawcom prawo wnoszenia protestów i odwołań przy zamówieniach, których wartość nie przekracza 60 tysięcy euro.

Senator G. Ferenc poinformowała, że w posiedzeniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych uczestniczyli przedstawiciele instytucji szczególnie zainteresowanych ustawą - przedstawiciele Polskiego Radia, Poczty Polskiej, stowarzyszenia architektów. Obecny był też poseł sprawozdawca sejmowej Komisji Gospodarki. Oprócz prezesa Urzędu Zamówień Publicznych wyjaśnień udzielał również przedstawiciel UKIE.

Jak stwierdziła senator sprawozdawca, podczas dyskusji wyjaśniono wiele wątpliwości zgłaszanych przez senatorów, często wynikających głównie ze zbyt szybkiego procedowania i braku czasu na bardzo szczegółowe zapoznanie się z ustawą. Pytania dotyczyły Rady Zamówień Publicznych, kosztów jej funkcjonowania, dotychczasowego składu kolegium, funkcjonowania ustawy w nauce, objęcia ustawą Poczty Polskiej i Lasów Państwowych, planowanej kadencji prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, stosowanych i proponowanych procedur przy zamówieniach publicznych, czasu ich trwania, regulacji szczególnych dotyczących kataklizmów i katastrof, sytuacji radia publicznego, obowiązku wydawania przepisów wykonawczych.

W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator W. Mańkut wniósł o przyjęcie zaproponowanych poprawek.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 74 głosami, przy 3 przeciw i 6 wstrzymujących się, powzięła uchwałę:

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment