Dziękuję bardzo za zaproszenie na dzisiejsze spotkanie spółdzielców z okazji Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości. Jest ono okazją do wymiany poglądów wśród przedstawicieli wszystkich branż spółdzielczych z całego kraju. Jest także okazją do wręczenia dorocznych, prestiżowych nagród "Menedżer-Spółdzielca" i wyróżnień "Prymus 2002", przyznawanych przez Krajową Radę Spółdzielczą dla najlepszych spółdzielców działających na naszym rynku. I chociaż nagrody te mają charakter wyłącznie honorowy, to jestem przekonany, że stanowią one ważne i cenne wyróżnienie dla laureatów.

Często podkreślam, że we współczesnym świecie już nie wystarczy tylko myśleć i marzyć o życiu lepszym, pewniejszym i bardziej bezpiecznym. Dziś trzeba po prostu działać. Działać lokalnie, ale myśleć globalnie. Tak, aby to było z pożytkiem dla społeczności lokalnych oraz dla całego społeczeństwa. Zgodnie z tymi zasadami działa właśnie spółdzielczość. Wiemy przecież, że podstawowym zadaniem spółdzielni, w przeciwieństwie do innych form gospodarczych, jest w mniejszym stopniu maksymalizacja zysku, a raczej łączenie funkcji ekonomicznych i społecznych. Mam tu na myśli różne formy opieki nad członkami, zapewnienie im stałego dochodu i pracy, świadczeń socjalnych, a także prowadzenie działalności kulturalnej. Spółdzielczość jest więc potrzebna głównie ludziom mniej zasobnym ekonomiczne. Odgrywa ona dużą rolę m.in. w:

- rolnictwie, w którym pozwala na koncentrację i specjalizację gospodarstw oraz wspólną produkcję, a Banki Spółdzielcze pozwalają rolnikom m.in. na uzyskanie korzystnych kredytów,

- handlu, w którym spółdzielczość spożywców pozwala na wspólne zakupy po niższej cenie,

Spółdzielczość odgrywała, i powinna nadal odgrywać, istotną rolę w rozwoju budownictwa mieszkaniowego dla grup ludności średnio i mniej zamożnej. Świadczą o tym pozytywne doświadczenia Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej do 1939 roku i pierwszych lat powojennych.

W naszym społeczeństwie dość ograniczony był stan wiedzy o historii, zasadach i specyfice tego ruchu, którego polskie korzenie znajdujemy w odległej przeszłości, bo już w początkach XIX w., kiedy to Stanisław Staszic założył Hrubieszowskie Rolnicze Towarzystwo Wspólnego Ratowania się w Nieszczęściach. Jak widać, już w nazwie towarzystwa zawarta była nadrzędna idea spółdzielczości, a więc wspólnego, zgodnego, a przede wszystkim dobrowolnego, działania w walce z przeciwnościami losu.

Wiadomo, że wspólne działania mają z reguły większą szansę powodzenia. Jedność po prostu wzmacnia i daje siłę. Wiem, że znajduje to także wyraz w projekcie wspomnianej nowej ustawy - Prawo Spółdzielcze, przyjętym przez Zgromadzenie Ogólne Krajowej Rady Spółdzielczej oraz przekazanym do Kancelarii Prezydenta.

Na szczęście obecnie, po kilkuletnim załamaniu, opinie na temat spółdzielczości zmieniają się. Coraz więcej ludzi dostrzega w spółdzielczości szansę dla siebie. Odradza się ruch spółdzielczy w Polsce. Powstaje prospółdzielcze lobby, a więc społeczno-zawodowa grupa ludzi, których łączą wspólne zasady, wartości i wspólny cel. Spółdzielnie, odpowiadając na wyzwania rynku, próbują łączyć swoje wysiłki, by powiększyć siłę ekonomiczną i sprostać regułom rynku. Dzięki temu zaczyna się coraz powszechniej traktować spółdzielczość jako pełnoprawnego uczestnika rynku i sprzymierzeńca w podnoszeniu poziomu życia społecznego.

Duże szanse mają nadal spółdzielnie w rolnictwie. Jest to widoczne m.in. na przykładzie państw Unii Europejskiej. Szacuje się, że spółdzielczość opanowała ponad 60% produkcji rolnej krajów unijnych. Ma ona również wielkie możliwości w zakresie usług zdrowotnych i socjalnych, a więc szeroko rozumianej opieki nad osobami starszymi i dziećmi - szczególnie istotne są tu doświadczenia Szwecji i Włoch - oraz w budownictwie mieszkaniowym.

O tym, że spółdzielnie są istotnym elementem współczesnej gospodarki świadczy fakt opracowania przez Komisję Europejską w 2001 r. "Białej Księgi". Ten dokument konsultacyjny jest raportem o stanie spółdzielczości w Europie i zawiera m.in. wzorcowy statut spółdzielni, zalecany dla poszczególnych krajów członkowskich.