Warszawa, dnia 02 stycznia 2003 r.

W związku ze złożonym przez Senatora Rzeczypospolitej Polskiej Pana Prof. Stanisława S. Nicieję, na 30 posiedzeniu Senatu w dniu 13 grudnia 2002 r., oświadczeniem w sprawie dewastacji zabytkowego pałacu w Kopicach koło Grodkowa w województwie opolskim, proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.

Z uwagi na fakt, iż informacje przekazane przez Pana Senatora nie były znane Generalnemu Konserwatorowi Zabytków, w niniejszej sprawie podjęte zostało postępowanie wyjaśniające, które potwierdziło, iż właściciele obiektu naruszają art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury (Dz.U. z 1999 r., Nr 98, poz. 1150, z 2001 r. Nr 120, poz. 1268 oraz z 2002 r. Nr 24, poz, 253 i Nr 113, poz. 984). Przepis ten stanowi, iż właściciel zabytku obowiązany jest dbać o jego zachowanie, a w szczególności zabezpieczyć przed zniszczeniem, uszkodzeniem i dewastacją.

Przedmiotowa nieruchomość została sprzedana w lutym 1990 r. Andrzejowi i Violetcie Koc z Krakowa. Zgodnie z umową sprzedaży, nabywcy nieruchomości zobowiązali się doprowadzić budynek pałacu do właściwego stanu, w czasie czterech lat od daty jego nabycia. W § 8 ww. umowy zawarto klauzulę, że w razie niewykonania powyższego obowiązku, organ administracji państwowej może żądać, aby właściciele przenieśli własność nabytej nieruchomości na rzecz Państwa "za odpowiednim wynagrodzeniem, nie wyższym jednak niż wyniosłoby odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia tej nieruchomości".

Jak wynika z informacji uzyskanych od obecnego Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, nabywcy przedmiotowej nieruchomości, mimo upływu 12 lat od daty sprzedaży, nie wykonali żadnych prac konserwatorskich na nieruchomości, nie wpłacają zaległych rat (kwoty rozłożonej na okres 25 lat), a także unikają odbioru decyzji nakazujących wykonanie remontu zabezpieczającego przed postępującą dewastacją i degradacją pałacu.

Należy podkreślić, że oprócz postanowień ww. umowy sprzedaży nieruchomości, możliwość przejęcia zabytkowej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa przewidziana jest także w art. 33 i art. 34 ustawy o ochronie dóbr kultury. Przejęcie nieruchomości następuje na podstawie przepisów rozdziału 4 i 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce gruntami (Dz.U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543, Nr 129, z 2002 r. Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r., Nr 25, poz. 253). Wywłaszczenie następuje za odszkodowaniem odpowiadającym rynkowej wartości wywłaszczonej nieruchomości, ustalonej według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu (art. 130 ust. 1 i art. 134 ust. 1 ww. ustawy). Ta ogólna zasada ustalania i wypłacania odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość ma również zastosowanie, gdy przedmiotem postępowania jest nieruchomość nabyta od Skarbu Państwa, a nabywca korzystał ze znacznych obniżek ceny. W odniesieniu do obiektów zabytkowych, które zostały nabyte po cenie obniżonej zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami lub obowiązującej do dnia 1 stycznia 1998 r. ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 ze zm.), należne właścicielom odszkodowanie mogłoby być znacznie wyższe niż cena zapłacona przez nich przy zakupie nieruchomości.

Należy także zwrócić uwagę na treść art. 37 ustawy o ochronie dóbr kultury. Przepis ten stanowi, iż w razie uzasadnionej obawy zniszczenia lub uszkodzenia dobra kultury lub nie zapewnienia mu należytych warunków konserwacji, starosta z urzędu lub na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków wydaje decyzję o zabezpieczeniu tego dobra kultury w formie ustanowienia tymczasowego zajęcia aż do chwili usunięcia niebezpieczeństwa. Tymczasowe zajęcie zabytku nieruchomego polega na oddaniu go w zarząd gminie bądź innym właściwym organom samorządu województwa lub powiatu.

Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał właścicielom pałacu nakaz wykonania prac zabezpieczających obiekt, zgodnie z art. 30 ustawy o ochronie dóbr kultury. Niewykonanie prac w terminie określonym w nakazie stanowi podstawę do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Doręczenie decyzji jest utrudnione, ponieważ właściciele pałacu nie przebywają w miejscu stałego zameldowania. Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 2001 r. Nr 87, poz. 960 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 78, poz. 716), każda osoba, która przebywa w określonej miejscowości dłużej niż trzy dni jest zobowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy. Zgodnie z art. 147 § 1Kodeksu wykroczeń, kto nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku meldunkowego, podlega karze ograniczenia wolności, karze grzywny albo karze nagany. W związku z tym, Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków powinien wystąpić do właściwego organu o udostępnienie informacji ze zbiorów meldunkowych lub zbioru danych osobowych PESEL.

Należy przy tym zwrócić uwagę na przepis art. 34 Kodeksu postępowania administracyjnego, który przewiduje możliwość ustanowienia dla osoby nieobecnej przedstawiciela przez sąd lub- w przypadkach konieczności podjęcia czynności nie cierpiącej zwłoki- przez organ administracji państwowej. Uwzględniając przepisy ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, należy stwierdzić, że przepis ten może mieć zastosowanie w przypadku pobytu strony postępowania administracyjnego poza granicami kraju.

Należy również podkreślić, że właściciele zabytków naruszający art. 25 ust. 1 ustawy o ochronie dóbr kultury podlegają odpowiedzialności karnej z mocy art. 78 tej ustawy. Przepis ten stanowi, iż kto będąc właścicielem zabytku nie zabezpieczy go przed zniszczeniem, dewastacją lub uszkodzeniem, podlega karze aresztu lub grzywny. Opolski wojewódzki Konserwator Zabytków zostanie zobowiązany do podjęcia działań w tej sprawie.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury

Generalny Konserwator Zabytków

Aleksandra Jakubowska

Warszawa, dnia 7 stycznia 2003 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Uprzejmie wyjaśniam, że moje - Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki - kompetencje i obowiązki zostały określone w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 1997 r. Nr 54, poz. 348 z późn. zmianami), zwanej dalej ustawą. Prezes URE jest centralnym organem administracji rządowej powołanym do realizacji zadań z zakresu spraw regulacji gospodarki paliwami i energią oraz promowania konkurencji (art. 21 ust. 1 i 2). Prezes URE regulując działalność przedsiębiorstw energetycznych, zgodnie z ustawą i założeniami polityki energetycznej państwa - powinien zmierzać "do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii" (art. 23 ust. 1)¹.

• udzielanie, odmowa udzielenia, zmiana i cofanie koncesji,
• zatwierdzanie i kontrolowanie taryf dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności i zasadami określonymi w art. 45 i 46, w tym:

- ustalanie wielkości i okresu obowiązywania współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków prowadzenia przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej.

Zagadnienie zatwierdzania taryf reguluje art. 47, który w ust. 1 stanowi, że "Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesje ustalają taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła, które podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE. Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesje przedkładają taryfy z własnej inicjatywy z własnej inicjatywy lub na żądanie Prezesa URE.", a w ust. 2 - że "Prezes URE (...) zatwierdza taryfę bądź odmawia jej zatwierdzenia w przypadku stwierdzenia niezgodności taryfy z zasadami i przepisami, o których mowa w art. 44, 45 i 46".

Zgodnie z art. 3 pkt 17 "taryfa" oznacza "zbiór cen i stawek opłat oraz warunków ich stosowania, opracowany przez przedsiębiorstwo energetyczne i wprowadzany jako obowiązujący dla określonych w nim odbiorców w trybie określonym ustawą". Ustawa określa w art. 45 podstawowe warunki, jakie powinny być spełnione przez taryfy, a w art. 44 podstawowe zasady prowadzenia ewidencji księgowej przez przedsiębiorstwa energetyczne, opracowujące te taryfy. Ponadto na podstawie art. 46 ustawy Minister Gospodarki określił szczegółowe zasady kształtowania i kalkulacji taryf dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła oraz szczegółowe zasady rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi, energią elektryczną i ciepłem. W odniesieniu do ciepła obowiązuje rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 października 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie ciepłem (Dz.U. z 2000 r. nr 96, poz. 1053), zwane dalej rozporządzeniem taryfowym.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy taryfy powinny zapewniać z jednej strony "pokrycie kosztów uzasadnionych działalności przedsiębiorstw energetycznych w zakresie: wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami i energią, kosztów modernizacji, rozwoju i ochrony środowiska" a z drugiej - "ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen". Ochrona interesów odbiorców i minimalizacja kosztów jest jednym z podstawowych celów ustawy (art. 1 ust. 2) i działań regulacyjnych (art. 23 ust. 1). Rozporządzenie taryfowe określa w § 2 pkt 26 "uzasadnione koszty" jako "koszty określone przez przedsiębiorstwo energetyczne na podstawie ustawy i rozporządzenia przy zachowaniu należytej staranności zmierzającej do ochrony interesów odbiorców i minimalizacji kosztów, niezbędne do wykonania zobowiązań wynikających z umowy o przyłączenie do sieci ciepłowniczej, umowy sprzedaży ciepła lub umowy o świadczenie usług przesyłowych".²

- różnicuje w taryfie ceny (np. ceny za zamówioną moc cieplną, ceny ciepła, ceny nośnika ciepła - w przypadku działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania ciepła) i stawki opłat (np. stawki opłat stałych za usługi przesyłowe, stawki opłat zmiennych za usługi przesyłowe, stawki opłat abonamentowych - w przypadku działalności gospodarczej w zakresie przesyłania i dystrybucji ciepła) dla poszczególnych grup taryfowych odpowiednio do uzasadnionych kosztów (§ 5 ust. 2).

Przy czym koszty wynikające z inwestycji modernizacyjnych, rozwojowych i z zakresu ochrony środowiska przedsiębiorstwo energetyczne ustala jako roczne koszty związane z eksploatacją urządzeń i instalacji, przekazywanych do eksploatacji po zakończeniu tych inwestycji - na podstawie obowiązującego dla przedsiębiorstwa planu inwestycji (w przypadku wytwarzania ciepła - planu inwestycji rozwojowych, modernizacyjnych i związanych z ochroną środowiska dla źródeł ciepła, w przypadku przesyłania i dystrybucji ciepła - planu rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na ciepło) oraz określonego w tym planie sposobu finansowania i harmonogramu realizacji poszczególnych przedsięwzięć inwestycyjnych (§ 15 rozporządzenia taryfowego). Zgodnie z § 25 ust. 2 rozporządzenia taryfowego przy ustalaniu wysokości cen i stawek opłat (określonych w taryfie) dopuszcza się uwzględnienie zysku, którego wysokość wynika z analizy nakładów na przedsięwzięcia inwestycyjne ujęte w obowiązujących dla przedsiębiorstwa planach, przy zapewnieniu ochrony interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen.

Stosownie do art. 23 ust. 2 pkt 2 ustawy prowadzone w Urzędzie Regulacji Energetyki postępowanie administracyjne w sprawie zatwierdzenia taryfy dla ciepła wymaga dokonania kontroli, czy taryfa ta - opracowana samodzielnie przez przedsiębiorstwo energetyczne - spełnia wymagania określone przepisami ustawy i rozporządzenia taryfowego. Kontrola ta - dokonywania przez właściwy Oddział Terenowy URE - obejmuje m.in. analizę i weryfikację kosztów, przyjętych przez przedsiębiorstwo jako koszty uzasadnione, stanowiące podstawę kalkulacji cen i stawek opłat. W ramach czynności kontrolnych dokonywane są porównania poziomu kosztów jednostkowych w pierwszym roku stosowania taryfy i w roku poprzednim oraz badane jest przedstawione przez przedsiębiorstwo uzasadnienie wzrostu poszczególnych pozycji kosztów. Dokonywane są też analizy porównawcze poziomu kosztów jednostkowych w innych przedsiębiorstwach o podobnym zakresie działania. W trakcie postępowania administracyjnego przedsiębiorstwo energetyczne jest wzywane do złożenia niezbędnych wyjaśnień i usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Po zakończeniu postępowania administracyjnego wydawana jest decyzja Prezesa URE o zatwierdzeniu taryfy, a niekiedy decyzje o odmowie zatwierdzenia taryfy (gdy stwierdzona zostanie niezgodność taryfy z zasadami i przepisami, o których mowa w art. 45 i 46 ustawy, a od 1 stycznia 2003 r. także z zasadami, o których mowa w art. 44 ustawy.

Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy od decyzji Prezesa URE służy odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu antymonopolowego³ w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.

Z oświadczenia Pana Senatora Józefa Sztorca wynika, że coraz częściej podnoszą się głosy, że działalność regulacyjna Prezesa URE jest prowadzona w sposób pozbawiający przedsiębiorstwa ciepłownicze możliwości rozwoju i prowadzi do dekapitalizacji urządzeń oraz sieci ciepłowniczych. Sądzę, że głosy te pochodzą ze środowiska ciepłowniczego, ale nie reprezentują one wszystkich przedsiębiorstw tej branży, gdyż jak wykazują prowadzone przez URE badania porównawcze, w branży tej istnieje ogromna rozpiętość cen i stawek opłat w taryfach przedsiębiorstw ciepłowniczych o podobnym zakresie działania i technologii wytwarzania ciepła. Poziom kosztów ponoszonych przez podobne przedsiębiorstwa ciepłownicze jest bardzo zróżnicowany, a regulacja funkcjonowania tych przedsiębiorstw wymaga ze strony Prezesa URE konsekwentnego działania w kierunku ograniczenia zbyt wysokich kosztów i "równania" do najlepszych z tych przedsiębiorstw, a nie tolerowania braku działań przynoszących obniżkę kosztów. Obiektywna ocena poziomu kosztów ponoszonych przez poszczególne przedsiębiorstwa ciepłownicze, dokonywana na podstawie obowiązujących przepisów, stanowi podstawę działalności regulacyjnej Prezesa URE, a wyniki analiz taryf zatwierdzonych w 2001 r. wykazały, że planowany wzrost przychodów przedsiębiorstw energetycznych w pierwszym roku stosowania tych taryf (w stosunku do przychodów obliczonych na podstawie cen i stawek opłat ostatnio stosowanych) kształtował się w skali kraju na poziomie 8,11%. Planowany - na etapie opracowywania i zatwierdzania taryfy - poziom przychodów może się różnić od przychodów rzeczywiście uzyskanych, które w bardzo dużym stopniu zależą od warunków atmosferycznych i wynikającej z nich ilości ciepła dostarczanego na potrzeby grzewczo-wentylacyjne. W przypadku łagodnej zimy występuje mniejsza sprzedaż ciepła, co jest niekorzystne z punktu widzenia producentów i dystrybutorów ciepła, natomiast korzystne dla odbiorców ciepła (mniejsze opłaty za dostarczone ciepło).

Oświadczenie Pana Senatora Józefa Sztorca zawiera stwierdzenie, że ponad połowa firm ciepłowniczych przynosi straty, a rentowność całego sektora ciepłowniczego jest bliska zeru. Wyniki ekonomiczne tego sektora powinny być analizowane nie tylko pod kątem działalności regulacyjnej Prezesa URE, ale także pod kątem wielu innych czynników wpływających na poziom kosztów i przychodów (w tym rosnących podatków lokalnych). Wyniki te zależą przede wszystkim od działań obniżających koszty, podejmowanych przez same przedsiębiorstwa energetyczne i ich właścicieli (którymi najczęściej są władze lokalne). Istotne jest bowiem, że obok przedsiębiorstw ponoszących straty istnieją przedsiębiorstwa ciepłownicze przynoszące zyski, a rosnące zainteresowanie branżą ciepłownictwa ze strony inwestorów zagranicznych i krajowych wskazuje, że istnieją możliwości poprawy sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw ciepłowniczych poprzez inwestycje modernizacyjne, których efektem będzie obniżka kosztów zaopatrzenia odbiorców w ciepło.

Wskazane wyżej przepisy § 25 ust. 2 rozporządzenia taryfowego przewidują możliwość uwzględnienia w cenach i stawkach opłat zysku, w wysokości wynikającej z analizy nakładów na przedsięwzięcia inwestycyjne ujęte w obowiązujących dla przedsiębiorstwa planach, przy zapewnieniu ochrony interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen. W każdym przypadku decyzja o zatwierdzeniu taryfy określającej ceny i stawki opłat z uwzględnieniem zysku jest podejmowana po szczegółowej analizie zarówno potrzeb przedsiębiorstwa, jak i ochrony interesów odbiorców. Dla przedsiębiorstwa istotne jest wprawdzie pokrycie kosztów, w tym także wynikających z podejmowanych inwestycji (głównie modernizacyjnych), ale powinno to następować w sposób rozsądny, zabezpieczający przed zbyt drastycznym wzrostem opłat, ponoszonych przez odbiorców z tytułu zaopatrzenia w ciepło. Następstwem wysokiego wzrostu cen i stawek opłat może być utrata odbiorców ciepła, którzy znajdą tańszy sposób zaspokojenia swoich potrzeb cieplnych i odłączą się do sieci. Sytuacja taka może zapoczątkować "spiralę" wzrostu jednostkowych kosztów, gdyż istniejące moce wytwórcze i przesyłowe będą wykorzystywane w coraz mniejszym stopniu (w miarę utraty kolejnych odbiorców), co zmniejszy konkurencyjność przedsiębiorstw ciepłowniczych w stosunku do innych sposobów zaopatrzenia w ciepło.

Niekiedy drastyczny wzrost cen i stawek opłat następuje w wyniku realizacji kosztownych inwestycji, związanych z budową nowych źródeł ciepła, wymianą sieci ciepłowniczych itd., przy czym w wyniku tych inwestycji nie tylko nie następuje zwiększenie sprzedaży ciepła, ale znacząco rosną koszty stałe, a w przypadku budowy kotłowni opalanych gazem lub olejem rosną także koszty paliwa. Następstwem tego są protesty odbiorców ciepła przeciwko gwałtownemu wzrostowi opłat za ciepło, a niekiedy prowadzi to nawet do drastycznych sporów i odmowy dostarczania ciepła po niższej cenie, co doprowadziło już w kilku miejscowościach do "siłowego" rozwiązania umów i zajęcia źródeł ciepła przez władze lokalne, jako odpowiedzialne za zaopatrzenie w ciepło.

Potrzeby sektora ciepłowniczego są podobne jak w innych branżach gospodarki energetycznej kraju, przy czym rozwój tego sektora odbywać się powinien głównie w sferze jakościowej, zarówno w odniesieniu do zarządzania, jak też jakości obsługi odbiorców. Natomiast w sferze ilościowej obserwowany jest raczej spadek zapotrzebowania mocy cieplnej i sprzedaży ciepła. Jednym z czynników warunkujących rozwój sektora ciepłowniczego jest obniżka kosztów zaopatrzenia w ciepło i zwiększenie konkurencyjności systemów ciepłowniczych w stosunku do innych sposobów pokrycia potrzeb cieplnych odbiorców. Rozwój tego sektora zależy bowiem głównie od odbiorców, czy będą oni chcieli przyłączać swoje obiekty do sieci ciepłowniczych, a ich decyzje zależą głównie od poziomu opłat za dostarczone ciepło. Dlatego działania w kierunku ograniczenia tempa wzrostu cen i stawek opłat, ustalanych w taryfach dla ciepła i utrzymanie ich na poziomie zapewniającym konkurencyjność systemów ciepłowniczych na lokalnych rynkach ciepła, powinny leżeć w interesie samych przedsiębiorstw ciepłowniczych i ich właścicieli.

W związku z pytaniem dotyczącym ewentualnej potrzeby nowelizacji Prawa energetycznego uprzejmie informuję, że ustawa ta była już wielokrotnie nowelizowana (15 razy bezpośrednio i kilkakrotnie w sposób pośredni), zarówno z inicjatywy Rządu jak i Parlamentu. Ostatnia kompleksowa nowelizacja tej ustawy została dokonana z dniem 1 stycznia 2003 r. Zmian tych dokonano w związku z koniecznością dostosowania polskich przepisów do ustawodawstwa obowiązującego w Unii Europejskiej, a także koniecznością dostosowania ustawy do wymogów Konstytucji. Nadto część zmian wynikała z potrzeby uwzględnienia w tekście ustawy zmian w innych aktach normatywnych, w tym zmian w strukturach organów państwa. Kilka zmian spowodowanych było wnioskami z doświadczeń wynikających z 5-letniego stosowania ustawy. Należy przy tym mieć na uwadze, że niektóre z tych zmian uwzględniały jednocześnie kilka wymienionych wyżej przesłanek. Pragnę dodać, że nowelizacji dokonano wprawdzie z inicjatywy Rządu, jednak w trakcie prac parlamentarnych projekt uległ daleko idącym przeobrażeniom.

Leszek Juchniewicz

Warszawa, 08.01. 2003 r.

W odpowiedzi na wystąpienie z dnia 20 grudnia 2002 r., (LP/043/430/02/V), zawierające oświadczenie senatora Pana Krzysztofa Borkowskiego w sprawie sprzedaży lawinowej, przekazane przez Ministerstwo Gospodarki według kompetencji do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pismem z dnia 30 grudnia 2002 r. (DH-PH-073/ms-621/02), przedkładam w załączeniu stanowisko w przedmiotowej sprawie.

Z wyrazami szacunku

System sprzedaży lawinowej jest szczególną odmianą tzw. piramid finansowych, które pojawiły się w Polsce już na początku lat dziewięćdziesiątych w postaci łańcuszków powiązań finansowych zbudowanych na zasadzie piramid. Wspólną cechą wszystkich odmian systemów o charakterze piramid jest zależność zysku od pozyskiwania nowych uczestników inwestujących pieniądze. Przykładowo, osoby organizujące łańcuszki organizują spotkania promocyjne, które cechują się dużym profesjonalizmem i stosowaniem różnego rodzaju metod socjotechnicznych. Celem takich spotkań jest skłonienie osób do uczestnictwa w systemie, a przede wszystkim do wpłacenia z tego tytułu określonej kwoty pieniężnej na rzecz organizatorów. Zysk uczestnika systemu jest uzależniony od liczby zwerbowanych osób. Te osoby, które decydują się na udział w systemie otrzymują do zapoznania się i zaakceptowania regulamin, bądź warunki uczestnictwa, po czym wpłacają pieniądze. Podpisując formularz udziału w systemie, uczestnicy akceptują ustalenia regulaminu, z którego wynika wprost, że zysk mogą osiągnąć wyłącznie w przypadku wprowadzania nowych uczestników. Największe procentowo premie otrzymują osoby na szczycie piramidy. Natomiast z uwagi na szybki wzrost liczby uczestników koniecznych dla podtrzymania systemu, większość z nich z założenia znajduje się na ostatnim i przedostatnim poziomie. Wynik ich uczestnictwa w systemie będzie oczywiście negatywny.

System oparty na budowaniu piramid finansowych wykorzystywany jest często przez firmy oferujące sprzedaż samochodów, mieszkań i innych przede wszystkim kosztownych inwestycji - tzw. system taniego nabywania różnego rodzaju dóbr. Zjawisko sprzedaży lawinowej stanowi ogromne zagrożenie dla potencjalnych nabywców. Przy rekrutowaniu nowych uczestników naruszane są niejednokrotnie przepisy zakazujące nieuczciwej reklamy - w efekcie potencjalni uczestnicy rzadko kiedy mają pełną świadomość ryzyka, tym bardziej że prezentowana oferta z reguły jest bardzo atrakcyjna. Są oni wprowadzani w błąd co do osiągnięcia korzyści majątkowych oraz często co do możliwości zatrudnienia.

W polskim porządku prawnym organizowanie tego rodzaju struktur zostało zakazane w drodze nowelizacji ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). Nowy przepis art. 17 c ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera odpowiednie postanowienia w przedmiotowym zakresie. Mianowicie, za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, polegającego na proponowaniu nabywania towarów lub usług poprzez składanie nabywcom tych towarów lub usług obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji, które to osoby uzyskałyby podobne korzyści materialne wskutek nakłonienia kolejnych osób do udziału w systemie (art. 17 c ust. 1).

Zakaz organizowania systemu sprzedaży lawinowej dotyczy zarówno przedsiębiorców, jak i osób nie prowadzących działalności gospodarczej. Konsekwencją tego zakazu jest sankcja karna określona w art. 24 c nowelizacji.

Oprócz typowych piramid finansowych istnieją metody sprzedaży, które wykazują pewne podobieństwa, i które często są mylone. Metody te zwane często "multilevel marketing" bądź też "network marketing", czyli tzw. marketing wielopoziomowy, jako metody sprzedaży bądź marketingu polegają na tym, że nabywca jakiegoś towaru nabywa jednocześnie prawo sprzedaży określonych produktów w zamian za prowizję lub odsetki od obrotu. To samo dotyczy następnych nabywców. Struktura multilevel marketing przypomina strukturę o charakterze piramidy. Jednakże cel tej formy marketingu jest inny niż cel systemu o charakterze piramidy. Marketing wielopoziomowy to metoda sprzedaży. Prowizja lub odsetki od obrotu stanowią gratyfikację za sprzedaż określonych produktów i są częścią systemu.

Zgodnie z art. 17 c ust. 2 nowelizacji - nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, jeśli spełnione zostaną następujące warunki:

Należy zwrócić uwagę, że z działalnością piramid wiąże się szereg innych naruszeń przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, m.in. zatajanie ryzyka jakie niesie ze sobą uczestnictwo w piramidzie, rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji o sytuacji prawnej firmy czy wprowadzająca w błąd reklama. Ponadto, poważnym problemem jest nieuchwytność samych organizatorów, którzy najczęściej działają poprzez skrytki pocztowe, oraz - sporadycznie znane przypadki - wykorzystują nowe medium jakim jest internet.

Prezes UOKiK jest organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji, jak i interesów konsumentów. Uprawnienia Prezesa obejmują między innymi: przeciwdziałanie antykonkurencyjnym zachowaniom przedsiębiorców, w tym ze szkodą dla konsumentów oraz prawo do występowania (w interesie ogółu konsumentów) przeciwko przedsiębiorcom dopuszczającym się czynów nieuczciwej konkurencji w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, której głównym celem jest ochrona rynku przed zachwianiem lub wypaczeniem reguł konkurencji pomiędzy przedsiębiorcami i nadanie jej charakteru uczciwego. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji, jest zapewnione środkami prawa cywilnego, karnego oraz w wyniku nowelizacji ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz.U. Nr 129, poz. 1209) środkami prawa administracyjnego, ale wyłącznie w interesie ogółu konsumentów. Kontrola, w ścisłym tego słowa znaczeniu, stosowania znowelizowanej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie jest prowadzona zarówno przez UOKiK, jak i Ministerstwo Gospodarki. Niemniej w ww. zakresie Prezes UOKiK swoje działania przeciwko czynom nieuczciwej konkurencji podejmuje z urzędu. Ponadto, podstawą działań UOKiK w tym przedmiocie, są otrzymywane z całej Polski informacje: od delegatur UOKiK, jednostek Inspekcji Handlowej, bądź zawarte w skargach poszkodowanych czynami nieuczciwej konkurencji. W takim zakresie prowadzony jest monitoring oraz podejmowane są działania odnośnie do przestrzegania ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Warszawa, 2003-01-07

Pan Senator
Adam Biela
Senat Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Senatorze

Poniżej przedstawiam dane dotyczące szczegółowych wydatków Funduszu Pracy, w tym potrąconych składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych:

Z poważaniem

Warszawa, 2003-01-10

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

Prace nad nową regulacją prawną dotyczącą rynku usług pocztowych rozpoczęto w Sejmie III kadencji, jednakże nie zostały one wówczas zakończone z powodu upływu kadencji parlamentu. W takim przypadku, zgodnie z obowiązującą procedurą legislacyjną, projekt ustawy powinien być wniesiony do Sejmu ponownie. Aktualnie trwające prace parlamentarne rozpoczęto w lipcu 2002 r., kiedy to Rząd przedłożył w Sejmie IV kadencji projekt ustawy o usługach pocztowych, który nie odbiega w zasadniczych kwestiach od poprzedniego (ustawy - Prawo pocztowe), jako że podstawowe zmiany regulacyjne w stosunku do obecnie obowiązującego prawa w dziedzinie poczty dotyczą implementacji prawa wspólnotowego stosownie do zobowiązań negocjacyjnych Polski w tym obszarze podjętych w 1998 r.

Poczta Polska miała możliwość zapoznania się z perspektywą liberalizacji polskiego rynku pocztowego wraz z zarysem harmonogramu zmian wytyczonych dyrektywami pocztowymi śledząc przebieg negocjacji członkowskich prowadzonych przez Polskę i podjętych w ich toku zobowiązań wynikających z układu stowarzyszeniowego. Ponadto Kierownictwo przedsiębiorstwa stale współpracuje w tym zakresie ze stroną rządową. Mając zatem świadomość zmian zachodzących na rynkach europejskich i konieczności wprowadzenia podobnych rozwiązań na gruncie polskim Poczta Polska, już w 1995 r. rozpoczęła proces organizacyjnego przygotowania do liberalizacji rynku usług pocztowych poprzez zapoczątkowanie programu restrukturyzacji przedsiębiorstwa w ramach środków pomocowych PHARE i zaangażowanych w tym celu środków własnych. Opracowana przez Kierownictwo Poczty Polskiej strategia rozwoju przedsiębiorstwa na najbliższe lata, przygotowująca je do otwarcia rynku dla operatorów prywatnych i stawiająca jako główny cel utrzymanie wiodącej pozycji operatora narodowego w warunkach gospodarki wolnorynkowej, została w 2002 r. zaakceptowana przez Kierownictwo Ministerstwa Infrastruktury i będzie zaprezentowana Radzie Ministrów.

Planowaną liberalizację należy przy tym postrzegać jako naturalną konieczność wynikającą z zastosowania mechanizmów gospodarki wolnorynkowej, w której jednym z podstawowych instrumentów jest swobodna konkurencja. Element ten, który pojawi się wraz z otwarciem rynku dla operatorów prywatnych - jak wskazują doświadczenia innych krajów - działa stymulująco na rynkowe zachowania przedsiębiorców. Stałe podnoszenie jakości usług świadczonych przez operatorów pocztowych będzie bowiem wynikało nie tylko z konieczności osiągania pewnych minimalnych standardów, ale będzie również stymulowane poprzez rozwój konkurencji na tym rynku. Klientowi natomiast da to możliwość wyboru najlepszej usługi świadczonej na najbardziej atrakcyjnych warunkach. Konkurencyjność nie stanowi więc zagrożenia, ale raczej szansę na rozwój poprzez rywalizację o coraz lepsze zaspokajanie potrzeb społecznych. Dotyczy to zarówno operatorów aktualnie działających na rynku, na czele z Pocztą Polską, jak i nowych podmiotów, które taką działalność podejmą dopiero w przyszłości.

Ten naturalny proces liberalizacji rynku pocztowego osiągnął już bardzo zaawansowany poziom w poszczególnych krajach należących do Wspólnoty. Unia Europejska systematycznie kontynuuje rozpoczęty już w 1997 r. wydaniem Dyrektywy 97/67/EC proces otwierania rynku pocztowego dla operatorów prywatnych. Z dniem 1 stycznia 2003 r. weszła w życie nowa Dyrektywa 2002/39/EC, zgodnie z którą granice wagowe obszaru usług zastrzeżonych w poszczególnych krajach członkowskich musiały zostać obniżone co najmniej do poziomu 1000 g. Dalsze obniżenie granic obszaru zastrzeżonego do 50 g planowane jest, zgodnie z zapisami tej ostatniej dyrektywy, od 1 stycznia 2006 r. Także w Polsce proces ten został zapoczątkowany już kilka lat temu. W 1995 r. nowelizacją ustawy o łączności zastrzeżono dla Poczty Polskiej wykonywanie usług pocztowych o charakterze powszechnym w zakresie przyjmowania, przewozu i doręczania w obrocie krajowym i zagranicznym przesyłek listowych - z wyjątkiem druków bezadresowych i ankiet - o masie od 2.000 g, listów wartościowych o masie od 2.000 g, paczek pocztowych oraz nadawania i doręczania przekazów pocztowych. Stan ten obowiązuje do chwili obecnej. Projektowana ustawa o usługach pocztowych ma stanowić kolejny etap procesu liberalizacji rynku. Jego otwieranie będzie jednak stopniowe i kontrolowane, co jest podyktowane koniecznością zapewnienia operatorowi publicznemu - Poczcie Polskiej ekonomicznych warunków dla wypełniania nałożonego ustawą obowiązku wykonywania usług powszechnych. W pierwszym etapie granica wagowa obszaru zastrzeżonego zostanie obniżona - zgodnie z zapisami Dyrektywy 97/67/EC - do poziomu 350 g, a w kolejnych etapach odpowiednio - do 100 g, a następnie - do 50 g, zgodnie z nową Dyrektywą 2002/39/EC. Wyrazem szczególnej troski Rządu o zapewnienie operatorowi publicznemu niezbędnych ram czasowych umożliwiających przystosowanie się do funkcjonowania w nowym otoczeniu rynkowym jest wynegocjowany w ostatnim czasie w Kopenhadze okres przejściowy na wprowadzenie liberalizacji rynku zgodnie z Dyrektywą 2002/39/EC dopiero z dniem 1 stycznia 2006 r.

Nie można się więc zgodzić z zarzutem ograniczania funkcji operatora narodowego. Wręcz przeciwnie, ze strony Rządu podejmowane były i są nadal kroki zmierzające do ochrony wiodącej pozycji tegoż operatora na zliberalizowanym rynku. Jednym z elementów tej ochrony - obok wspomnianego już obszaru zastrzeżonego - jest stałe wspieranie działalności Poczty Polskiej poprzez przyznawane na jej rzecz dotacje z budżetu państwa. W latach 1995 - 1997 przedsiębiorstwo otrzymywało środki budżetowe w formie dotacji podmiotowej na pokrycie straty z tytułu świadczenia usług o charakterze powszechnym. W 1998 r. Poczta Polska zlikwidowała deficyt w działalności podstawowej i od tego czasu nie korzysta z pomocy Państwa w tym zakresie. Poza dofinansowaniem działalności podstawowej Poczta Polska od 1992 r. otrzymuje z budżetu Państwa pomoc na dofinansowanie działalności inwestycyjnej umożliwiającej rozwój przedsiębiorstwa.

Projekt ustawy o usługach pocztowych, który jest aktualnie przedmiotem prac Sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw związanych z programem rządowym "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca" w kolejnych etapach procesu legislacyjnego był wielokrotnie konsultowany nie tylko ze środowiskiem pocztowym reprezentowanym przez Pocztę Polską i przedstawicieli operatorów prywatnych, ale również z partnerami społecznymi na czele z licznymi przedstawicielami związków zawodowych działających w Poczcie Polskiej, a także z ogólnopolskimi organizacjami związkowymi. W trakcie tych konsultacji strona rządowa uwzględniła szereg postulatów wysuwanych przez te środowiska, a obecny kształt projektu jest wynikiem rozsądnego kompromisu pomiędzy różnorodnymi tendencjami, jakie się wówczas pojawiły, oczywiście przy uwzględnieniu podstawowych założeń projektowanej regulacji. W ocenie Rządu osiągnięty kompromis równoważy interesy operatorów prywatnych (otwarcie rynku) z interesem operatora narodowego (zachowanie jego wiodącej pozycji na tym rynku).

Proponowane w projekcie ustawy o usługach pocztowych rozwiązania w ocenie Rządu nie stanowią również zagrożenia dla stabilności zatrudnienia w Poczcie Polskiej. Biorąc pod uwagę, że stale poszerza ona swoją ofertę usługową, należy oczekiwać jedynie przesunięć części pracowników na stanowiska bezpośrednio związane z obsługą klientów, z czym wiązać się będzie konieczność przekwalifikowania się przez tych pracowników. Należy pamiętać, że Poczta Polska już od dłuższego czasu podejmuje działania związane z przygotowaniem przedsiębiorstwa do funkcjonowania w warunkach gospodarki wolnorynkowej. Niską rentowność świadczenia usług o charakterze powszechnym na niektórych terenach, zwłaszcza wiejskich, rekompensuje między innymi poprzez dynamiczny rozwój świadczonych usług finansowych. Ponadto chciałbym podkreślić, że jak wykazują doświadczenia europejskich administracji pocztowych większy wpływ na redukcję zatrudnienia ma postęp technologiczny w świadczeniu usług pocztowych (m. in. mechanizacja i automatyzacja procesów opracowywania przesyłek, czy wprowadzanie nowych środków transportu) oraz reorganizacja służb doręczeniowych niż liberalizacja rynku pocztowego.

Z upoważnienia

MINISTRA INFRASTRUKTURY

Krzysztof Heller

Podsekretarz Stanu

Warszawa, dnia 13.01.2003 r.

Organ założycielski zakładu opieki zdrowotnej na podstawie art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.) może przekazać zakładowi opieki zdrowotnej dotację budżetową na ten cel. Minister Zdrowia nie posiada podstawy prawnej do finansowania zadań w tym zakresie. Inwestycje realizowane przez powiat mogą być wspierane ze środków budżetu państwa w ramach kontraktu wojewódzkiego na zasadach określonych w stosownych przepisach oraz w ramach prowadzonych przez Ministra programach i w zakresie określonym przez te programy.

W Ministerstwie Zdrowia od roku 1999 realizowany jest Program Działań Wspierających dla Pracowników Zakładów Opieki Zdrowotnej jako element Restrukturyzacji Zatrudnienia związany z Reformą Ochrony Zdrowia. Jego kontynuacją był Program Działań Osłonowych i Restrukturyzacji w Ochronie Zdrowia w latach 2000 - 2002. Środki przyznawane były na finansowanie Regionalnych Programów Restrukturyzacji poszczególnych województw, obejmujących jednostki ochrony zdrowia z całego regionu. W ramach tego Programu zakłady opieki zdrowotnej mogły ubiegać się za pośrednictwem Regionalnych Komitetów Sterujących, których przewodniczącymi są Marszałkowie Województw o środki finansowe na zadania restrukturyzacyjne związane z dofinansowaniem: inwestycji, zakupów sprzętu medycznego, modernizacji jednostek, adaptacji jednostek pod nowe zadania itp.

W ustawie budżetowej na rok 2003 na realizację Programu Działań Osłonowych w Ochronie Zdrowia w Ramach Prowadzonej Restrukturyzacji zapisana została rezerwa celowa w wysokości 170 000 000,00 zł, z tego 110 000 000,00 zł pod warunkiem uzyskania dodatkowych wpływów do budżetu państwa. O zasadach podziału i szczegółach ubiegania się o środki finansowe dla zakładów opieki zdrowotnej w ramach tego Programu zostaną poinformowani niezwłocznie po określeniu wymogów formalnych w tym zakresie zarówno Wojewodowie jak i Marszałkowie Województw.

Warszawa, dnia 2003.01.13

W związku z przesłanym przy piśmie z dnia 20.12.2002 r. znak: LP/043/426/02/V zapytaniem senatora Józefa Sztorca w sprawie trudności z realizacją bonów paliwowych, uprzejmie informuję Pana Marszałka, że z informacji otrzymanych z Ministerstwa Finansów wynika, że występujące w niektórych przypadkach trudności z realizacją przez rolników bonów paliwowych, jak i trudności w zakresie odzyskiwania przez sprzedawców oleju napędowego środków finansowych, dotyczą przede wszystkim zakupów dokonywanych głównie w małych stacjach paliw, znajdujących się na terenach wiejskich. Niektórzy sprzedawcy oleju napędowego tych stacji argumentują odmowę sprzedaży paliwa za bony zbyt długim okresem odzyskiwania środków, co stanowi barierę utrzymania płynności finansowej w celu zakupu paliwa u hurtowników.

W poselskim projekcie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej proponuje się zwrot producentom rolnym podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej w formie zryczałtowanej. Roczna kwota zwrotu podatku należna za 1ha użytków rolnych określana byłaby przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, z uwzględnieniem założeń ustawy budżetowej na dany rok oraz obowiązującej stawki podatku akcyzowego od oleju napędowego o zawartości siarki powyżej 0,05% do 0,2% włącznie. Zwrot podatku nie przysługiwałby na grunty klas VIz i VIpsz.

Z wyrazami szacunku

SEKRETARZ STANU

Warszawa, dnia 13 stycznia 2003 r.

Szanowny Panie Marszałku,

Główną przyczyną nieważności głosów w wyborach samorządowych przeprowadzonych w dniu 27 października 2002 r. było oddawanie głosów bez postawienia znaku "x" przy nazwisku któregokolwiek z kandydatów. Kolejną przyczyną nieważności głosów było postawienie znaków "x" przy zbyt dużej liczbie nazwisk kandydatów. Ilość głosów nieważnych była zróżnicowana w zależności od szczebla samorządu terytorialnego.

We wszystkich okręgach najczęstszą przyczyną nieważności było oddanie głosu bez postawienia znaku "x" przy nazwisku któregokolwiek z kandydatów.

Kwestie ewentualnych naruszeń prawa wyborczego będą wyjaśniane przez sądy przy rozpatrywaniu protestów wyborczych. Państwowa Komisja Wyborcza zamierza zapoznać się ze wszystkimi orzeczeniami sądów stwierdzającymi nieważność wyborów celem ustalenia jakiego rodzaju uchybienia miały miejsce w tegorocznych wyborach. Ta wiedza pozwoli skuteczniej przeciwdziałać naruszaniu prawa wyborczego w przyszłości.

Państwowej Komisji Wyborczej

Ferdynand Rymarz