W dniach 30 września-1 października 2002 r. w St. Petersburgu odbyła się XI Konferencja Parlamentarna Morza Bałtyckiego. Delegacji polskich parlamentarzystów przewodniczył senator Gerard Czaja.

Podczas konferencji odbyły się cztery sesje tematyczne poświęcone bezpieczeństwu żeglugi na Morzu Bałtyckim, ochronie środowiska naturalnego w regionie Bałtyku, współpracy w ramach inicjatywy "Wymiar Północny" Unii Europejskiej oraz wpływowi poszerzenia UE na Kaliningrad.

Wizyta w Polsce była drugim etapem podróży studyjnej senatorów belgijskich, której celem było zapoznanie się z problematyką ochrony zdrowia w Polsce. Wcześniej parlamentarzyści odwiedzili Norwegię.

Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia reprezentowali senatorowie: zastępca przewodniczącego komisji Jerzy Cieślak oraz Krystyna Sienkiewicz, Wiesława Sadowska, Alicja Stradomska, Janusz Bielawski i Wojciech Pawłowski.

Podczas spotkania senator J. Cieślak omówił zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w Polsce na tle przemian ustrojowych po 1989 r.

Goście przedstawili doświadczenia Belgii związane z wykorzystaniem środków z Europejskiego Funduszu Społecznego.

8 października 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył prezydent Republiki Chile Ricardo Lagos Escobar wraz z delegacją. Gości przyjął wicemarszałek Ryszard Jarzembowski.

W dniach 13-16 października 2002 r., na zaproszenie marszałka Senatu Longina Pastusiaka, oficjalną wizytę w Polsce złożyła delegacja Bundesratu Austrii z przewodniczącym Izby Ludwigiem Bieringerem. W skład delegacji wchodzili deputowani: Anna-Elisabeth Haselbach, Gerhard Tusek, Hedda Kainz, Engelbert Weilharter, Alfred Scőls i Hans Ager.

Marszałek Senatuwyraził zaniepokojenie wynikami sondaży, które wskazują, iż tylko 26% społeczeństwa Austrii opowiada się za rozszerzeniem Unii, a za przyjęciem Polski do UE - jeszcze mniej.

L. Bieringer, który już wcześniej interesował się sprawą wiedeńczyków polskiego pochodzenia, zadeklarował, że uczyni wszystko, by ta sprawa została ponownie rozpatrzona.

Marszałek L. Pastusiak podziękował za warunki, jakie władze Austrii stwarzają Polakom do pielęgnowania własnej kultury i języka.

Na zakończenie spotkania marszałek Senatu wskazał też na potrzebę rozwijania współpracy gospodarczej między naszymi państwami. Austria ma trzy razy większe obroty handlowe z Węgrami i dwa razy większe z Czechami niż z Polską.

14 października br. delegacja austriacka odwiedziła Gdańsk, gdzie spotkała się z wojewodą pomorskim Janem Kurylczykiem.

W Gdańsku odbyła się także konferencja prasowa z udziałem przewodniczącego L. Bieringera i marszałka L. Pastusiaka.

Marszałek Senatu poinformował dziennikarzy, że zaapelował do szefa Bundesratu Austrii o większe zaangażowanie władz tego państwa w informowanie o korzyściach z poszerzenia Unii Europejskiej. Zdaniem L. Pastusiaka, według najnowszych sondaży, w Niemczech i Austrii mamy najniższe wsparcie opinii publicznej dla akcesji Polski do UE.

Szef Bundesratu Austrii uspokajał, że nieprzychylne Polakom sondaże nie są do końca wiarygodne.

"Chcę powiedzieć, że nie mam zbyt dobrego zdania o ankietach i badaniach opinii publicznej. Bardzo często te wyniki są różne w zależności od tego, w jaki sposób zadaje się pytania. Rzeczywistość jest inna. Moje osobiste zdanie i całej austriackiej delegacji jest inne" wyjaśniał L. Bieringer.

Podczas wizyty w Gdańsku austriaccy goście odbyli spacer po Starym Mieście. Przewodniczący L. Bieringer i marszałek L. Pastusiak złożyli wieńce pod pomnikiem Bohaterów Westerplatte. W Sopocie spotkano się m.in. z ekspertami straży pożarnej, biorącymi udział w akcjach ratowniczych i usuwaniu skutków powodzi.

15 października br. delegację austriackiego Bundesratu przyjął wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz, który podziękował za wsparcie parlamentarzystów austriackich w sprawie akcesji Polski do Unii Europejskiej. Jak stwierdził, życzliwość Austriaków jest trudna do przecenienia i nakłada się na tradycyjnie dobre stosunki polsko-austriackie.

"Postaramy się zrobić wszystko, aby traktat akcesyjny z Polską był ratyfikowany jako pierwszy" - oświadczył przewodniczący L. Bieringer.

Głównym tematem rozmowy były kwestie dotyczące negocjacji akcesyjnych i roli parlamentu w procesie dostosowawczym prawa do ustawodawstwa UE oraz w pierwszym okresie po uzyskaniu członkostwa.

Tego samego dnia delegacja austriacka została przyjęta przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Podczas spotkania rozmawiano o integracji Polski z Unią Europejską, m.in. w kontekście ostatniego raportu Komisji Europejskiej o przygotowaniu do członkostwa 10 państw kandydujących. Prezydent zwrócił również uwagę na zbliżające się w Irlandii referendum w sprawie traktatu nicejskiego oraz kryzys rządowy w Holandii.

Prezydent A. Kwaśniewski bardzo pozytywnie ocenił współpracę polsko-austriacką, szczególnie kontakty między Senatem i Bundesratem. Stwierdził, że Polska liczy na austriackie wsparcie w swoich staraniach o akcesję do UE.

Delegacja austriackiego Bundesratu złożyła również wizytę prymasowi Polski kardynałowi Józefowi Glempowi. Jednym z poruszanych w rozmowie tematów było zbliżenie narodów Europy Środkowej. Omówiono również najważniejsze problemy międzynarodowe i społeczne, wskazując m.in. na terroryzm, kryzys rodziny i trudności wychowawawcze.

15 października br. austriaccy goście spotkali się z wiceprezesem Polskiej Organizacji Turystycznej Adamem Zaborowskim oraz wiceminister gospodarki Małgorzatą Okońską-Zarembą.

Gospodarze spotkania zaprezentowali walory turystyczne Polski, mówili także o działaniach podejmowanych w celu promocji Polski za granicą.

16 października br. delegacja Bundesratu spotkała się z Komisją Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej.

Otwierając posiedzenie, wiceprzewodniczący komisji senator Andrzej Wielowieyski, przywołując przykład efektywnej współpracy krajów Rady Państw Morza Bałtyckiego, wskazał na potrzebę wzmocnienia współpracy Austrii i Polski w ramach Inicjatywy Środkowoeuropejskiej.

Senator A. Wielowieyski mówił również o Ruchu Europejskim, pracującym obecnie nad wprowadzeniem IV filaru współpracy w ramach Unii Europejskiej, który stanowiłyby edukacja, nauka i kultura. Za znaczny postęp w tym kierunku uznał rezultaty konferencji bolońskiej.

Senator poruszył również kwestię umiejętnej i skutecznej współpracy parlamentów narodowych z Parlamentem Europejskim, a także współpracy dwustronnej parlamentów europejskich. Szczególne znaczenie miałaby ona w dziedzinie legislacji, polityki fiskalnej i finansowej. Senator podkreślił również, że oprócz współpracy szefów parlamentów należy rozwijać współpracę komisji parlamentarnych, przede wszystkim w najważniejszych i najtrudniejszych sprawach.

Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Bundesratu G. Tusek, odnosząc się do problemów poruszonych przez senatora A. Wielowieyskiego, podkreślił istotę współpracy państw Europy Środkowej już w ramach Unii Europejskiej. Należy również dążyć do budowy instrumentów służących rozwijaniu Inicjatywy Środkowoeuropejskiej.

Przewodniczący G. Tusek przedstawił także inne możliwości współpracy parlamentów narodowych, jak np. współpraca w ramach COSAC, spotkania przewodniczących parlamentów narodowych czy spotkania komisji parlamentarnych.

Odpowiadając na pytanie senatora Bogusława Litwińca, dotyczące dobrego rozwoju zasady subsydiarności w Austrii, wiceprzewodnicząca Bundesratu A. Haselbach powołała się na szczególnie korzystne uwarunkowania historyczne i konstytucyjne, umożliwiające rozwój tej zasady.

Kolejne pytanie senatora B. Litwińca dotyczyło przyczyn sukcesu Austrii w dziedzinie paliw ekologicznych. Jak stwierdził G. Tusek, najważniejszym celem Austrii w tej kwestii była oszczędność. Podkreślił również, że 64% energii wytworzonej w tym kraju pochodzi z elektrownii wodnych.

Sekretarz Budensratu H. Kaintz interesowała się sposobem prowadzenia w Polsce dialogu ze społeczeństwem, który, jej zdaniem, jest podstawą rozwoju współpracy z Europą.

Senator Zygmunt Cybulski poinformował o istniejącym już od kilku lat forum dialogu społecznego - Komisji Trójstronnej - w skład której wchodzą przedstawiciele rządu, związków zawodowych i pracodawców.

Senator Z. Cybulski podkreślił, że Polska jako członek Inicjatywy Środkowoeuropejskiej uważa, iż współpraca między członkami Unii Europejskiej oraz państwami przygotowującymi się do akcesji jest niezwykle istotna, szczególnie dla krajów kandydujących.

Na zakończenie posiedzenia przewodniczący Budensratu L. Bieringer podkreślił znaczenie Unii Europejskiej jako wspólnoty pokojowej. Fakt, że Europa po raz pierwszy w swej historii przeżyła 50 lat bez wojen, oznacza, iż nie ma dla UE alternatywy.

W parlamencie odbyło się także spotkanie z przewodniczącym Polsko-Austriackiej Grupy Parlamentarnej posłem Krzysztofem Rutkowskim,

Wizytę w Polsce zakończyło spotkanie z ministrem spraw zagranicznych Włodzimierzem Cimoszewiczem.

13 października 2002 r. w Wiedniu delegacje parlamentów Armenii i Azerbejdżanu podpisały porozumienie o wznowieniu współpracy. W uroczystości wziął udział marszałek Longin Pastusiak.

Porozumienie jest uwieńczeniem misji mediacyjnej marszałka Senatu w sprawie przywrócenia dialogu i współpracy między obu parlamentami. Od czasu zakończenia wojny armeńsko-azerbejdżańskiej w 1994 roku nie było bezpośrednich kontaktów między parlamentami tych krajów. Na mediatora powołała L. Pastusiaka Światowa organizacja parlamentarna "Parlamentarzyści na rzecz działań globalnych" (PGA), z siedzibą w Nowym Jorku.

W opinii Komisji Europejskiej, pierwszym możliwym terminem wejścia nowych członków UE, w tym Polski, do strefy Schengen jest 1 stycznia 2006 roku, gdyż wcześniej nie będzie gotowa nowa, pojemniejsza wspólna kartoteka komputerowa - System Informatyczny Schengen II.

Wyraził także poparcie dla stanowiska Litwy w sprawie specjalnych pociągów. "Litwa jest państwem suwerennym i podejmuje decyzje w sposób niewymuszony i w tym sensie można powiedzieć, że popieramy jej starania" - podkreślił marszałek Sejmu.

Marszałek Senatu L. Pastusiak przypomniał, że Polska zamierza wprowadzić wizy dla Rosjan, podobnie jak dla Białorusinów i Ukraińców, 1 lipca 2003 roku i że zostało to zaakceptowane przez Moskwę.

L. Pastusiak zapewnił, że wizy będą tanie, łatwo dostępne, wielokrotne i długoterminowe, a wydawać je będzie rozbudowana sieć polskich konsulatów na terenie Rosji i innych krajów sąsiadujących z Polską na wschodzie.